Πώς ένα δύσκολο παρελθόν μπορεί να οδηγήσει σ’ ένα πιο ευτυχισμένο παρόν

Η διαδικασία του να ξεπεράσει συναισθηματικά κάποιος μια τραυματική κατάσταση αποτελεί προϋπόθεση για να καταφέρει να γνωρίσει το αίσθημα της ευγνωμοσύνης.

Επιμέλεια – Μετάφραση: Ελεάνα Πανδιά, Επικοινωνιολόγος, MA , υπ. διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου

Συγγραφέας: Linda Graham

«Ό,τι δε μας σκοτώνει μας κάνει πιο δυνατούς», έγραψε ο Friedrich Nietsche περισσότερα από εκατό χρόνια πριν. Εργάζομαι ως ψυχοθεραπεύτρια εδώ και είκοσι χρόνια και βλέπω πολλές φορές ασθενείς που επιβεβαιώνουν αυτή την άποψη.  

«Δεν ήμουν σίγουρη αν θα κατάφερνα να ξεπεράσω το διαζύγιό μου χωρίς να χάσω τα λογικά μου» μου είπε η πελάτισσά μου Karen, την περασμένη εβδομάδα, «αλλά κοιτώντας πίσω συνειδητοποιώ πως ήμουν πολύ δυνατότερη από όσο νόμιζα και ξέρω πως είμαι ακόμα πιο δυνατή τώρα. Όποια αναποδιά κι αν έρθει στο μέλλον ξέρω ότι μπορώ να την αντιμετωπίσω γιατί έχω εμπιστοσύνη στον εαυτό μου».

Οι ερευνητές αναφέρονται σ’ αυτή την αντιμετώπιση της ζωής ως «μετατραυματική ωρίμανση».  Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2010 στο «Journal of Personality and Social Psychology», υποστηρίχθηκε ότι οι αντίξοες συνθήκες ευνοούν την ανάπτυξη της ανθεκτικότητας  και διαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι διαχειρίζονται τις προκλήσεις στο μέλλον. Με άλλα λόγια, ένα τραυματικό γεγονός δε μας καταδικάζει σε ισόβια ταλαιπωρία και ανημπόρια. Αντιθέτως, μπορούμε να αντλήσουμε δύναμη, κουράγιο και να γίνουμε σοφότεροι ακριβώς επειδή υπεστήκαμε κάποια κακοτυχία.

Υπάρχουν αποδείξεις ότι τα οφέλη μπορεί να είναι ακόμα σημαντικότερα. Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι το να βιώνουμε αντίξοες καταστάσεις όχι μόνο μας εξοπλίζει με τη δυνατότητα ν’ αντιμετωπίζουμε αρνητικά γεγονότα αλλά και μας βοηθά να εκτιμήσουμε τα θετικά, αυξάνοντας τελικά την αίσθηση της ικανοποίησης από τη ζωή.

Στην μελέτη της Alyssa Croft και των συνεργατών της από το πανεπιστήμιο British Columbia ερωτήθηκαν 15000 ενήλικες σχετικά με το αν είχαν αντιμετωπίσει έντονες τραυματικές εμπειρίες κάποια στιγμή στη ζωή τους, στο παρελθόν ή στο παρόν τους. Οι συμμετέχοντες ανέφεραν διακρίσεις, διαζύγια, απώλειες συζύγων, αρρώστιες ή τραυματισμούς και  θητείες σε εμπόλεμες ζώνες μεταξύ άλλων. Η ερευνητική ομάδα μέτρησε τη δυνατότητα των συμμετεχόντων ν’ απολαμβάνουν, δηλαδή να διατηρούν στη μνήμη τους και να βαθαίνουν την ικανοποίηση των θετικών εμπειριών, όπως τα διαστήματα καλής υγείας ή απλά έναν περίπατο στη φύση.

Η ομάδα της Croft ανακάλυψε ότι οι άνθρωποι που αντιμετώπιζαν σοβαρές δυσκολίες τη στιγμή που ρωτήθηκαν δεν ήταν σε θέση ν’ απολαύσουν τις μικρές χαρές της ζωής και  ένιωθαν πολύ λιγότερο ικανοποιημένοι σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους.  Ωστόσο, οι άνθρωποι που είχαν αντιμετωπίσει τραυματικά γεγονότα ή σοβαρές δυσκολίες στο παρελθόν έδειξαν σημαντική ευκολία να εκτιμούν τις όμορφες στιγμές του παρόντος σε σχέση με εκείνους που δεν είχαν έρθει αντιμέτωποι με δυσάρεστα γεγονότα. «Η δυνατότητα των ανθρώπων που έχουν ξεπεράσει δύσκολες καταστάσεις στο παρελθόν ν’ απολαμβάνουν βαθιά τις μικρές χαρές της ζωής μπορεί να τους βοηθήσει να αποκομίσουν περισσότερη ικανοποίηση από τα βιώματά τους», λένε οι ειδικοί.

Η Croft και οι συνεργάτες της θέλουν να καταστήσουν σαφές ότι αντιξοότητες δεν είναι πάντα ευεργετικές και πως δεν οδηγούν  όλους τους ανθρώπους στην μεγαλύτερη απόλαυση και άντληση ικανοποίησης από τη ζωή. «Η διαδικασία του να ξεπεράσει συναισθηματικά κάποιος μια τραυματική κατάσταση αποτελεί προϋπόθεση για να καταφέρει να γνωρίσει το αίσθημα της ευγνωμοσύνης». Αυτή η διαδικασία απαιτεί πολύ χρόνο και κόπο και συχνά συνοδεύεται από μεγάλη ψυχολογική πίεση.

Κατά τη διεργασία της αντιμετώπισης μιας αρνητικής εμπειρίας με τους πελάτες μου έχω διαπιστώσει πως πράγματι έχουν ωφεληθεί από τα δυσάρεστα βιώματα του παρελθόντος, όπως περιγράφει η έρευνα. Για παράδειγμα η ανάρρωση από μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια τους βοηθά να εκτιμήσουν βαθιά την ίδια τους την ύπαρξη ή η αντιμετώπιση μιας απώλειας τους κάνει πιο ευγνώμονες για τους ανθρώπους που έχουν τώρα στη ζωή τους.

«Δίνω περισσότερη σημασία στις λεπτομέρειες, στα λακκάκια που σχηματίζονται στα μάγουλα της κόρης μου όταν χαμογελάει, στο μήνυμα που μου γράφει η φίλη μου η Kathy μόνο και μόνο για να μου πει ένα γεια. Έμαθα πως αυτές οι στιγμές είναι πολύτιμες και πλέον γνωρίζω ότι δεν θέλω να της χάνω» μου λέει η πελάτισσά μου η Karen μόλις κατάφερε να ξεπεράσει ένα επώδυνο διαζύγιο. Πλέον κι εγώ προτείνω επίτηδες στους πελάτες μου ν’ αναζητούν τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται τα τραύματα του παρελθόντος με τη χαρά της ζωής που νιώθουν στο παρόν τους.

Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η Croft και οι συνεργάτες της ανακάλυψαν πως αυτή η σύνδεση του αισθήματος της ικανοποίησης του σήμερα με τις αντιξοότητες του χθες, δε σχετίζεται με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των ανθρώπων κι έτσι ο καθένας μπορεί να ωφεληθεί από αυτή τη σχέση ανεξάρτητα από τα γνωρίσματά του. Οι ερευνητές θεωρούν πως οι μελλοντικές έρευνες πρέπει να εστιάσουν στο αν συσχετίζεται το αίσθημα της ικανοποίησης που νιώθουν στο σήμερα οι άνθρωποι,  με τη συναισθηματική τους νοημοσύνη ή την κοινωνική υποστήριξη που μπορεί να λαμβάνουν από άλλους.

Είναι σημαντικό τόσο για τους ψυχοθεραπευτές όσο και για τους πελάτες τους,  ν’ αναγνωρίζουν τα σημάδια του κρυμμένου τραύματος, της απόσυρσης και της απομόνωσης που τους εμποδίζουν το να αντιμετωπίσουν τις μικρές και μεγάλες ανατροπές της ζωής και να προχωρήσουν ώστε να επιτύχουν τους στόχους τους και να αντιμετωπίσουν οριστικά το τραύμα του ώστε να το επιλύσουν και να θεραπευτούν.

Η άσκηση που ακολουθεί έχει σκοπό να χρησιμοποιήσει τις αντιξοότητες του παρελθόντος ως μέσο για να ευχαριστηθεί κάποιος καλύτερα το παρόν του.

1. Κάντε μια παύση: Συγκεντρωθείτε συνειδητά στην ύπαρξή σας στο εδώ και το τώρα.
2. Φέρτε στη μνήμη σας  κάποια  δύσκολη, επώδυνη περίσταση από το παρελθόν σας.
3. Εστιάστε την προσοχή σας στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίσατε τα γεγονότα και τις συνέπειές τους. Ποια ήταν τα μαθήματα που πήρατε; Ποια νέα επίγνωση κατακτήσατε μέσα από αυτή την εμπειρία; Τι θα αλλάζατε σήμερα στη ζωή σας, τώρα που έχετε αντιμετωπίσει και ξεπεράσει αυτό το επώδυνο γεγονός;
4. Στρέψτε την προσοχή σας στον τρόπο με τον οποίο αισθάνεστε για τον εαυτό σας τώρα. Παρατηρήστε τα συναισθήματα της αυτό – αποδοχής, της αυτοεκτίμησης και της δύναμης που έχετε αποκτήσει τώρα.
5. Αλλάξτε το επίκεντρο της προσοχής σας ξανά. Παρατηρήστε οτιδήποτε στο περιβάλλον σας , τις συνθήκες που επικρατούν σήμερα στα σχέδιά σας για την υπόλοιπη μέρα, το παραμικρό που μπορεί να σας χαροποιήσει, τη ζεστασιά του ήλιου, την γλυκόπικρη γεύση της σοκολάτας, την ανάμνηση μιας ευχάριστης συζήτησης με ένα φίλο.
6. Για τα επόμενα 30 δευτερόλεπτα απλά αφεθείτε στην απόλαυση της στιγμής. Αφήστε να σας πλημμυρίσει κάθε ζεστό, γαλήνιο συναίσθημα που έχετε και απολαύστε τη στιγμή.
7. Μέσα στις επόμενες 6 ώρες επαναλάβατε το προηγούμενο βήμα αρκετές φορές. Η επανάληψη θα ενισχύσει τη μνήμη σας και θα δημιουργήσετε μια πηγή θετικών συναισθημάτων που θα μπορείτε να χρησιμοποιήσετε όποτε έρχεστε αντιμέτωποι με μια δυσάρεστη κατάσταση.

      Πηγή: http://greatergood.berkeley.edu

psychografimata

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ