ΕΡΜΗΣ(Μέρος Πρώτο)

Βάσω Δενδροπούλου

"Εδώ και αιώνες γίνεται λόγος για τους ελληνικούς μύθους σαν να είναι κάτι που πρέπει να ξαναβρεθεί, να ξυπνήσει. Στην πραγματικότητα είναι εκείνα τα παραμύθια που περιμένουν να μας ξυπνήσουν και να τα δούμε, όπως ένα δέντρο μπροστά στο μάτι που ξανοίγει". Ρομπέρτο Καλάσσο.
Είναι συνδεδεμένοι μεταξύ τους με άρρηκτα δεσμά κι έτσι, μια σκηνή απ΄ τη ζωή κάποιου θεού, κάποια ενέργεια δηλ. της Άρτεμης, του Απόλλωνα ή του Ερμή είναι τμήμα του παζλ του πάνθεου ή της ίδιας της ιστορίας του ανθρώπου...

ΕΡΜΗΣ (Μέρος πρώτο)


Μες την αδιαπέραστη νύχτα, σ΄ ένα βαθύσκιωτο σπήλαιο της Κυλλήνης στα σημερινά Ζήρια) έσμιξε ο Δίας με την Μαία (την κόρη του Άτλαντα μία απ΄ τις Πλειάδες) τη ντοπαλή Νύμφη, ενώ η Ήρα κοιμόταν. Καρπός της ένωσής τους ήταν ο Ερμής.(Σύμφωνα με τη γενικότερη μυθική αντίληψη οι άνεμοι πηγάζουν απ΄ το εσωτερικό των βουνών). 

Μικρό παιδί ακόμα τον ανέλαβαν οι Νύμφες και τον έλουσαν στις πηγές του βουνού Τρίκρηνα κι ύστερα τον έδωσαν στο γιο του βασιλιά Λυκάονα της Αρκαδίας τον Άκακο για να τον αναθρέψει.Η μάνα του τον σπαργάνωσε κι ύστερα γύρισε ήσυχη στις δουλειές της μα... ο μικρός θεός ο σκανταλιάρης αμέσως κατέβηκε απ΄ το λίκνο του κι απ΄ το πρώτο πλάσμα που συνάντησε μπροστά του στην πρώτη του επαφή με τον κόσμο, την χελώνα, έφτιαξε μ΄ επιδεξιότητα θεϊκή την πρώτη λύρα. Και τραγουδά αυτοσχεδιάζοντας για όλα ξεκινώντας απ΄ τη θεϊκή γενιά του και φτάνοντας μέχρι το νοικοκυριό της μάνας του. 

Μα όπως όλα τα παιδιά γρήγορα βαριέται το παιχνίδι του και φεύγει για τόπο μακρινό κάπου κοντά στην Πύλο, όπου σφάζει δυο απ΄ τις ιερές αγελάδες του Απόλωνα. Είναι αυτός που επινοεί τον τρόπο που ανάβει η φωτιά: Ξεφλουδίζει και κάνει μυτερό ένα δαφνόφυλλο κι ύστερα το τρίβει δυνατά πάνω σ΄ ένα άλλο ξύλο που βρίσκεται στο προσάναμα και...η φωτιά φουντώνει. 

Μα κάποτε η είδηση της κλοπής φτάνει και στον Δία που γελά με τα ψέματα και τις πονηριές του σκανταλιάρη γιου του, αλλά παρόλα αυτά αποδίδει δικαιοσύνη διατάζοντά τον να αποκαλύψει το κοπάδι στον αδερφό του. Η ιστορία είναι γνωστή... μ΄ αξίζει να σταθούμε στην ανταλλαγή που έκαναν μεταξύ τους τα θεϊκά αδέρφια. Ο Ερμής δίνει την Λύρα στον Απόλλωνα κι εκείνος του δίνει κατ΄ αρχήν το βοσκοράβδι...κι αργότερα το χρυσό ραβδί το κηρύκειο που όταν το κρατά, ξέρουν όλοι θεοί και θνητοί πως μεταφέρει επίσημα τις εντολές του Δία.

Έτσι, με τα δώρα του αδερφού του και με τη χάρη του Δία, ο Ερμής βρίσκεται όλη μέρα μέσα στους θεούς και τους ανθρώπους... Κάποτε ο θεός επινοεί τη σύριγγα το πολυκάλαμο σουραύλι, αυτό που αργότερα θα παίζει κι ο γιος του ο Πάνας (απ΄την ένωσή του με την Πηνελόπη).

Πρώτος αυτός, είχε υπολογίσει τη διάταξη των άστρων και τα διαστήματα των εποχών και είχε δείξει τα σημάδια της αλλαγής των καιρών. Γι΄ αυτό είχε δώσει τ΄ όνομά του σ΄ έναν από τους πλανήτες. Κι ήταν ο ίδιος (που κατ΄ εντολή του Δία), έδωσε στην πρώτη γυναίκα, ανθρώπινη φωνή, της γέμισε το στήθος με ψέματα και λόγια παραπλανητικά και την ονόμασε Πανδώρα. Και μετά τον κατακλυσμό ο Ερμής πήγε στον Δευκαλίωνα και μετέφερε την επιθυμία του στο Δία που ήταν η γέννηση των ανθρώπων. 

Στη γιγαντομαχία φορώντας την Άιδος κυνήν, μια σκούφια από σκυλοτόμαρο γίνεται αόρατος και σκοτώνει τον γίγαντα Ιππόλυτο. Κι όταν οι δίδυμοι γίγαντες Αλωάδες έπιασαν τον Άρη και τον κράτησαν κλεισμένο για δεκατρείς μήνες μέσα σ΄ ένα χάλκινο καζάνι, ο Ερμής ήταν που τους τον έκλεψε. Κι όταν ο Τυφώνας έκοψε τα νεύρα του Δία και τα εξαφάνισε, ο Ερμής τα βρήκε κι έτσι βοήθησε τον αρχηγό των θεών να ξαναπάρει την πρώτη δύναμή του.

 Όταν πάλι ο Δίας άρπαξε τον όμορφο Γανυμήδη ο Ερμής ανέλαβε την αποστολη να παρηγορήσει τον πατέρα του νεαρού προσφέροντάς του άλογα θεϊκά, με τη διαβεβαίωση πως ο γιος του είχε γίνει αθάνατος. Κι όταν ο Δίας έσμιγε με την Ιώ στο Άργος, ο γιος του για να μήν γίνει ο πατέρας του αντιληπτός από κανέναν μιλούσε με ευγλωττία για ώρες στουτς Αργίτες που κρέμονταν απ΄ τα χείλη του... 

Αλλά ακόμα κι όταν η Ήρα ανακάλυψε την απιστία του άντρα της και μεταμόρφωσε την Ιώ σ΄ αγελάδα ορίζοντας τον Άργο τον Πανόπτη να την φυλάει δεμένη ο Ερμής, με απόφαση του Δία, ελευθέρωσε την Ιώ σκοτώνοντας τον τερατώδη φύλακά της που είχε μάτια σ΄ όλο του το σώμα. Κι από τότε τον ονόμασαν Αργειφόντη δηλ. Αργοκτόνο. 

Τον Ερμή με την Αθηνά στέλνει ο Δίας στις Δαναϊδες για τις καθαρίσουν από το μεγάλο κρίμα της σφαγής των αντρών τους. Όταν η Σεμέλη καίγεται απ΄ τη φωτιά του Δία, είναι αυτός που δίνει το βρέφος στις νύμφες, όπως σώζει και τον Αρκάδα παίρνοντάς τον απ΄ την κοιλιά της μάνας του την Καλλιστώ, όταν αυτή πέφτει νεκρή απ΄ τα βέλη της Αρτέμιδας. 

Κι όταν η Κρέουσα που γέννησε παρά την θέλησή της τον Ίωνα πάνω στον βράχο της Ακρόπολης, ο Ερμής τον μετέφερε στο μαντείο τον Δελφών που ήταν ο Απόλλωνας ο πραγματικός του πατέρας. Ήταν ορισμένο, έλεγαν, να μην αξιωθεί κανένας απ΄ τους γιους του Δία τιμές θεϊκές άν δεν είχε βυζάξει απ΄ το γάλα της Ήρας. Γι΄ αυτό κατόρθωσε ν΄ αποθέσει τον Ηρακλή στο στήθος της δίχως εκείνη να το καταλάβει. Κι όταν το κατάλαβε ήταν αργά... αφού αυτός είχε ήδη βυζάξει. Και καθώς τον απομάκρυνε απότομα το περίσσιο γάλα της χύθηκε στον ουρανό σχηματίζοντας τον Γαλαξία. 

Κι αργότερα, σύμφωνα πάντα με την θεϊκή εντολή, χάρισε στον Ηρακλή το ξίφος με το οποίο σκότωσε τον Κέρβερο. Κι όταν είχε μπροστά του την απειλητική Μέδουσα, του εξήγησε πως δεν ήταν τίποτ΄ άλλο παρά ένα κούφιο είδωλο η μορφή της... Είναι αυτός που έδωσε στη Νεφέλη το χρυσόμαλλο κριάρι. Κάποτε στις Μυκήνες πήρε τη βασιλεία ο Θυέστης, αφού είχε πάρει με δόλο τη χρυσή προβιά το σύμβολοτης εξουσίας, κι όχι ο Ατρέας όπως ήταν το σωστό. 

Τότε, πάντα κατ΄ εντολή του Δία, ο Ερμής είπε στον αδικημένο να πει στον αδερφό του πως θα έδινε πίσω τη βασιλεία όταν ο ήλιος θ΄ ακολουθούσε αντίθετη πορεία. Ο Θυέστης συμφώνησε και τότε ο Δίας πρόσταξε τον Ήλιο να δύσει απ΄ την Ανατολή. Αφήνει την Ελένη στην Αίγυπτο, και δίνει στον Πάρη ένα ομοίωμά της καμωμένο από σύννεφο... 

Κάποτε έπεσε νεκρός ο Έκτορας κι ο θεός συνόδεψε τον γέροντα πατέρα του τον Πρίαμο ως τη σκηνή του Αχιλλέα χωρίς να γίνει αντιληπτός από κανέναν αφού στο πέρασμά του ο Ερμής με το χρυσό ραβδί του αποκοίμιζε τους φρουρούς. Κι όταν ο Ορέστης σκότωσε τον πατέρα του τον Αίγισθο και τη μάνα του για την ανίερη πράξη τους ν΄ αρπάξουν με δόλο τη βασιλεία σκοτώνοντας τον Αγαμέμνονα, ήταν ο θεός που τον προστάτεψε απ΄ τις απειλητικές Ερινύες που γύρευαν να κατασπαράξουν το μητροκτόνο. Ο Ερμής ήταν που έδωσε στον Οδυσσέα το μώλυ ένα αντίδοτο στα μαγικά βότανα της Κίρκης. Κι ήταν αυτός που οδήγησε τις μαύρες ψυχές των μνηστήρων στα μουχλιασμένα δωμάτια του ΄Αδη.

Αυτός ήταν ο Ερμής: Ο Διός Άγγελος ... Είναι αθέατος, γρήγορος, ορμητικός, ικανός κι επινοητικός, είναι κλέφτης, άρπαγας, πανούργος κι απατεώνας, εφευρέτης, λόγιος και ρήτορας, αποτελεσματικός διαπραγματευτής και πραγματευτής κερδώος, αγγελιοφόρος όλων των θεών , (ο άγγλος του Δία), ψυχοπομπός και νεκροπομπός, οδηγός συνοδός και συμπαραστάτης των οδοιπόρων, υπνοδότης, ύπνου προστάτης, ονειροπομπός και ηγήτωρ ονείρων,ερωτικός, και φέρνει στους ανθρώπους τα έρμαια δηλ. τα αφημένα στην τύχη τους.

 Είναι ο θεός που φέρει όλες τις ιδιότητες του ανέμου, αφού φτιάχνει μουσικά όργανα επειδή κι ο άνεμος σφυρίζει και παράγει ποικίλους ήχους, γιατί κι ο λόγος, κάθε ομιλία διαμορφώνεται με τον αέρα, είναι πνοή ανέμου και δεν θα μπορούσε να βρίσκεται πέρα από τη δικαιοδοσία του θεού του αέρα. 

Φορούσε φτερωτά πέδιλα και πλατύγυρο φτερωτό καπέλο τον πέτασο(σύμβολα της αέρινης ταχύτητας) και κρατά το κηρύκειο, αρχαιότατο σύμβολο της ποιμενικής φύσης και αφθονίας. 

Τ΄ όνομά του (Ερμής), σημαίνει "αυτός που προβάλλει μέσα από ένα σωρό με πέτρες". Σε μια παλιότερη εποχή οι αγρότες όταν έβρισκαν στο δρόμο τους ένα σωρό από πέτρες, έρριχναν άλλη μια πάνω τους αφού πίστευαν πως κάποια θεϊκή δύναμη κατοικούσε σ΄ αυτές. Οι λιθοσωροί, δηλ. οι "Ερμές" που χρησιμοποιούνταν και ως οδοδείκτες για τους ταξιδιώτες κι ακόμα ως ορόσημα των αγρών και των ιδιωτικών κτημάτων - ο Παυσανίας αναφέρει πως χρησιμοποιούνταν και ως σύνορα χωρών- αποτελούσαν τεμένη του χθόνιου Ερμή. 

Μέσα απ΄ τις "δαιμονικές τελετουργίες", των αγροτικών λαών γεννήθηκε η πίστη στον Ερμή, αυτό τον θεό δηλ. τον Ψυχοπομπό ή Ψυχαγωγό που θα οδηγούσε τις ψυχές στον Κάτω Κόσμο. 

Στην "δευτερο-νέκυια" της Οδύσσειας παραλαμβάνει τις ψυχές των σκοτωμένων μνηστήρων και με το χρυσό και μαγικό του ραβδί (αυτό που ξυπνά ή αποκοιμίζει τους ανθρώπους) τις οδηγεί στον Άδη μέχρι τον ασφοδελόν λειμένα "ένθα ναίουσι ψυχαί, είδωλα καμόντων". Ακόμα μεταφέρει την Περσεφόνη στην μητέρα της, οδηγεί τη νεκρή Αλκμήνη απ΄ τη Θήβα στα νησιά των Μακάρων κι υπενθυμίζει στην Ευρυδίκη πως πρέπει για πάντα να γυρίσει στον κατω κόσμο.

Είναι ο θεός που πηγαινοέρχεται ελεύθερα στον πάνω και κάτω κόσμο σε γη ουρανό και θάλασσα.

Πηγές: Ελληνική Μυθολογία, Hermetic Universe, egolpion.com.Φίλες και φίλοι, και ξεχωριστά στον φίλο που πρότεινε την ανάρτηση για τον Ερμή, την επόμενη Δευτέρα θα φωτίσουμε εκείνο τον πρώτο τον χθόνιο Ερμή όπως και τις ιδιότητες που του αποδόθηκαν στο πέρασμα των χρόνων καθώς οι κοινωνικοιστορικές συνθήκες άλλαζαν, μαζί με τους ανθρώπους... Επίσης τα ονόματά του που σηματοδοτούν, αυτές τις ιδιότητες, και κυρίως τη σχέση του Ερμή μ΄ εμάς τους ίδιους μέχρι σήμερα... αφού ο Ερμής είναι αέρας που παντού εισχωρεί και χρόνους δεν λογαριάζει.

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ