Κι άλλος κίονας στο ναό του Διός στην Ολυμπία

Αργά και προσεκτικά αναστυλώνεται

Της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ

Με έναν πολύ προσεκτικό τρόπο, με μηχανήματα και χειρισμούς χειρουργικής ακρίβειας, γίνεται η αναστύλωση του ναού του Διός στην Αρχαία Ολυμπία. Σ' ένα μνημείο εμβληματικό, καθώς βρίσκεται στην Ιερή Αλτη, σήμα κατατεθέν στην αρχαιότητα, αφού εκεί τελούνταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες προς τιμήν του Διός.

Επτά τόνους ζυγίζει το κιονόκρανο του ναού του Διός που τοποθετήθηκε πάνω σε δύο συντηρημένους και συμπληρωμένους σπονδύλους

Παρόλο που μέχρι το 2004 από το επιβλητικό οικοδόμημα του αρχαίου αυτού ναού δεν βλέπαμε παρά μόνο την κάτοψη, οι επεμβάσεις των τελευταίων χρόνων οδηγούν στην ανάκτηση της τρίτης διάστασής του. Πρέπει να φανταστούμε ένα δωρικό περίπτερο ναό μήκους 64,12 μ. και πλάτους 27,68 μ. με 6 κίονες σε κάθε στενή πλευρά και 13 σε κάθε μακριά πλευρά, ύψους 10,51 μ. ο καθένας. Εντός του ναού ήταν το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός, ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου. Ο σηκός του ήταν χωρισμένος σε πρόναο, κυρίως ναό και οπισθόδομο.

Ακριβώς στον οπισθόδομο επικεντρώθηκαν οι τελευταίες επεμβάσεις του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου που μόλις ολοκληρώθηκαν, όπως επίσης στη μερική αναστύλωση ενός κίονα. Η αναστύλωση αυτή εντάσσεται σε ένα συνολικό σχέδιο (master plan) που εκπονήθηκε το 1992 από τους Γερμανούς και εφαρμόζεται κατόπιν εγκρίσεως του ΚΑΣ τμηματικά.

Στο πλαίσιο αυτού του σχεδίου το 2004 έγινε πλήρης αναστύλωση ενός κίονα. Τώρα προστέθηκε άλλος ένας σε πολύ μικρότερο ύψος, γιατί δεν υπήρχε το αναγκαίο αυθεντικό υλικό για την πλήρη αποκατάστασή του. Ετσι, πάνω σε δύο σπονδύλους έχει πάρει θέση ένα κιονόκρανο (το καλύτερα σωζόμενο), που εντυπωσιάζει με το μεγάλο μέγεθός του.

Για την επέμβαση αυτή, που ολοκληρώθηκε στα τέλη Νοεμβρίου, χρειάστηκε να μετακινηθούν 38 αρχιτεκτονικά μέλη που είχαν παραμείνει στον οπισθόδομο από τις ανασκαφές του 19ου αιώνα. Ηταν τμήματα σπονδύλων από κίονες, αδιάγνωστα θραύσματα που οι Γερμανοί μελετητές πιθανολογούν πως ανήκουν σε εμβόλιμους λίθους για τη στερέωση της ζωφόρου. Δώδεκα λίθοι τοίχων από αυτούς τοποθετήθηκαν στον τοιχοβάτη (θεμέλιο των τοίχων) του δυτικού τοίχου του σηκού. Οι ορθοστάτες της δυτικής παραστάδας, που σώζονται σε καλή κατάσταση (μεγάλες λιθόπλινθοι στην κατώτερη στρώση της τοιχοποιίας), καθαρίστηκαν από τον λιθοτεχνίτη και συντηρητή F. Beuthan. Οσο για τη βόρεια γωνία που λείπει, αποκαταστάθηκε με οπλισμό τιτανίου και τη χρήση χυτού υλικού τεχνητού μείγματος. Ο στυλοβάτης καθαρίστηκε από βλάστηση και βρύα, έγιναν συνδέσεις θραυσμάτων με ράβδους τιτανίου και σφραγίστηκαν οπές και ρωγμές για να μην εισχωρεί υγρασία.

Η κατάσταση του υλικού ήταν προβληματική. Για παράδειγμα, ο κατώτερος σπόνδυλος κίονα του οπισθοδόμου που βρισκόταν στη θέση του, ήταν σπασμένος σε τρία κομμάτια. Τα θραύσματα αυτά συνδέθηκαν και τα ελλείποντα μέρη συμπληρώθηκαν.

Η μεταφορά και τοποθέτηση πέντε αρχιτεκτονικών μελών έγινε με τη βοήθεια πενταξονικού γερανού, γιατί μόνο το κατώτερο τμήμα του επικράνου της παραστάδας ζυγίζει δύο τόνους και το κιονόκρανο επτά. Ο γερανός απαίτησε χειρισμούς ακριβείας εκατοστών για να μεταφέρει τα αρχαία σε απόσταση 35 μέτρων και ύψος 7 μέτρων. Οπου έγιναν συμπληρώσεις, προκειμένου να αποφευχθεί η μεγάλη αντίθεση μεταξύ αρχαίου κογχυλιάτη και του στιλπνού σύγχρονου ατσαλιού, οι επιφάνειες του τελευταίου υπέστησαν επεξεργασία με αμμοβολή.

Επικεφαλής της επέμβασης ήταν αρχικά ο ερευνητής αρχιτέκτονας του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, Κ. Χέρμαν, τον οποίο διαδέχθηκε ο Ν. Χίλνερ. Τη μελέτη για τα στατικά των επεμβάσεων είχε αναλάβει ο εμπειρότατος και από τα έργα της Ακρόπολης, πολ. μηχανικός Κώστας Ζάμπας.

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ