Η τεχνολογία βλάπτει το μυαλό

Τα έξυπνα τηλέφωνα και οι υπολογιστές βάζουν στο περιθώριο τις λειτουργίες του ανθρώπινου εγκεφάλου

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΕΒΕΤΖΟΓΛΟΥ

Τα περισσότερα τεχνολογικά επιτεύγματα αρχίζουν με τον σκοπό να κάνουν τον κόσμο καλύτερο. «Εχουν όμως και τις παρενέργειές τους», σπεύδουν να προειδοποιήσουν οι ειδικοί, οι οποίοι εκφράζουν ολοένα εντονότερα τις επιφυλάξεις τους για τα όρια που πρέπει να τίθενται στη χρήση του Διαδικτύου. «Σπαταλούμε τόσο πολύ χρόνο στους υπολογιστές και στα έξυπνα τηλέφωνα, που στο τέλος θα χάσουμε την ανθρώπινη λογική και θα αρχίζουμε να σκεπτόμαστε όπως αυτά», προειδοποιούν.

Ακόμη και τα πιο κοινά sites στο Διαδίκτυο, «όπως είναι το Google, το Facebook και το Amazon, δυνητικά μπορεί να έχουν σοβαρές παρενέργειες», αναφέρει ρεπορτάζ των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς». Οι ανεπιθύμητες ενέργειες της νέας τεχνολογίας εκδηλώνονται σε δύο βασικούς άξονες, στον ψυχολογικό και στον νευρολογικό, οι οποίοι συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους, αλλά και αλληλεπιδρούν. Πώς επηρεάζει η νέα τεχνολογία τις νοητικές και γνωσιακές ικανότητες των χρηστών έχει καταγραφεί σε πρόσφατες επιστημονικές μελέτες.

Οταν κάποιος δεν θυμάται και για οτιδήποτε ανατρέχει στην αναζήτηση του Google, είτε από το κινητό είτε από τον υπολογιστή, έχει αρνητική επίδραση στη μνήμη του. Η «ασφάλεια» που μας κάνει να αισθανόμαστε ότι ανά πάσα στιγμή μπορούμε, χωρίς να το έχουμε καταγράψει στη μνήμη μας, να έχουμε στη διάθεσή μας δεδομένα όπως είναι για παράδειγμα κάποιες ημερομηνίες ή ονόματα, «ευνουχίζει» τη λειτουργία της μνήμης. Αυτό προκύπτει από την ανασκόπηση τεσσάρων μελετών που δημοσιεύθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια στην επιθεώρηση «Science». Στις ίδιες μελέτες γίνεται σαφές πως οι άνθρωποι που κάνουν συχνή χρήση του Ιντερνετ, το θεωρούν «επέκταση της μνήμης τους», δηλαδή δικό τους κομμάτι. Οπως αναφέρουν οι ειδικοί, με αυτή τη διαδικασία «η μνήμη μας μειώνεται, αλλά γινόμαστε καλύτεροι στο πώς να αναζητήσουμε τι». Στο ίδιο πλαίσιο, μαθητές στην Κίνα ταλαιπωρούνται να γράψουν ιδεογράμματα στο χέρι, καθώς ο αυτόματος ορθογράφος όχι απλώς τους διορθώνει τα λάθη, αλλά συμπληρώνει και τις λέξεις που θα ήθελαν να γράψουν όταν πατήσουν τα τρία πρώτα πλήκτρα στον υπολογιστή τους. Ετσι, δεν μαθαίνουν να γράφουν σωστά.

Η τεχνολογία επιδρά επίσης στην ικανότητα συγκέντρωσης. Και αυτό διότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν είναι φτιαγμένος για να εκτελεί παράλληλα πολλές εργασίες. Οταν όμως καθόμαστε με τις ώρες μπροστά στον υπολογιστή βρισκόμαστε μπροστά σε τόσα παράθυρα, τα οποία πρέπει να διαχειριστούμε παράλληλα. Σύμφωνα με μελέτη που είχε δημοσιευθεί στην επιστημονική επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences», άνθρωποι που έχουν συνηθίσει για περισσότερα από 10 χρόνια να εκτελούν πολλαπλές εργασίες στον υπολογιστή τους, δεν μπορούν εύκολα να φιλτράρουν τους θορύβους και τις εικόνες του περιβάλλοντος και να συγκεντρωθούν στην εργασία τους.

Το τρίτο κακό που «φέρνει» η νέα τεχνολογία είναι ότι πλέον τα ζευγάρια είναι «κολλημένα» περισσότερο με τις συσκευές τους, παρά ο ένας με τον άλλον. Ερευνα που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ στην Καλιφόρνια, έδειξε ότι οι νέοι προτιμούν την ανταλλαγή μηνυμάτων παρά την προσωπική επαφή ως τρόπο επικοινωνίας.

ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ. Μέχρι σήμερα ούτε η Αμερικανική ούτε η Ευρωπαϊκή Ψυχιατρική Εταιρεία έχουν θεσπίσει κριτήρια διάγνωσης για εθισμό στο Διαδίκτυο. «Δεν υπάρχει επίσημη νοσολογία, δηλαδή ασθένεια, στην ψυχιατρική που να ονομάζεται εθισμός στα κοινωνικά δίκτυα», λέει ο ψυχίατρος Λευτέρης Μέλλος, ειδικός σε προγράμματα εθισμού στον ΟΚΑΝΑ, συνεργάτης του Αιγινήτειου Νοσοκομείου. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις και σε συνδυασμό με άλλες ψυχικές νόσους, μπορεί ένα άτομο να καταφύγει στο Ιντερνετ ως μέσο απομόνωσης. Εντούτοις, άτυπα, υπάρχουν πέντε τύποι εθισμού οι οποίοι μελετώνται ώστε να περάσουν και στην επίσημη διάγνωση. Πρόκειται για τον εθισμό στα παιχνίδια, στον τζόγο και τις αγορές, στην πορνογραφία, και το σερφάρισμα στο Διαδίκτυο και την αναζήτηση σχέσεων, ενώ ήδη οι ειδικοί μελετούν το νεότερο φαινόμενο των κοινωνικών δικτύων.

Τα παιχνίδια βλάπτουν τη φαιά ουσία
Τα παιχνίδια στον υπολογιστή ή στο Διαδίκτυο δεν αυξάνουν αλλά αντίθετα μειώνουν την αντίληψη και τη γνωσιακή ικανότητα. Στο πλαίσιο μιας έρευνας που έγινε από κινέζους επιστήμονες, εξετάστηκαν μαθητές που σπαταλούσαν 10 ώρες την ημέρα επί έξι ημέρες την εβδομάδα παίζοντας παιχνίδια στον υπολογιστή. Βρέθηκε ότι μειωνόταν η φαιά ουσία σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου, όργανο που συνδέεται με τις γνωσιακές λειτουργίες.

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ