Η Ιστορία ενός μεγάλου μαθηματικού που βρισκόταν σε κατάσταση αγρίου

Σρινιβάσα Ραμανουχάν (Srinivasa Ramanujan)

Μια  μέρα  στις αρχές  του  1887 ένας  Βραχμάνος της επαρχίας του Μάντρας πήγε στο ναό της Θεάς Ναμαγκίρι. Ο Βραχμάνος είχε παντρέψει την κόρη του εδώ και πολλούς μήνες και το σπίτι του ζευγαριού παρέμενε ακόμα χωρίς απογόνους.  Ας τους δώσει η θεά Ναμαγκίρι τη γονιμότητα! Η Ναμαγκίρι εισάκουσε τις προσευχές. Στις 22 Δεκεμβρίου γεννιέται ένα αγόρι  και του δίνουν το όνομα Σρινιβάσα Ραμανουχάν Λιανγκάρ. Την παραμονή η θεά παρουσιάστηκε στη μητέρα για να της αναγγείλει πως το παιδί θα ήταν κάτι το εξαιρετικό. 

Το πήγαν στο σχολείο σε ηλικία 5 χρονών. Από την αρχή κατάπληξε τους πάντες με την εξυπνάδα του. Φαίνεται ήδη να γνωρίζει αυτά που μαθαίνουν. Του δόθηκε υποτροφία για το γυμνάσιο της Κουμπακόναν, όπου  προκαλεί  το θαυμασμό  των συμμαθητών  του και των καθηγητών  του. Είναι  15 χρονών.  Ένας από τους φίλους  του, του δανείζει από  την τοπική βιβλιοθήκη ένα βιβλίο. Αυτό το έργο που δημοσιεύτηκε σε δύο τόμους ήταν ένα μνη­μόνιο που σύνταξε ο Ζωρζ Σούμπριτζ, καθηγητής στο Κέμπριτζ. Περιλαμβάνει περιλήψεις και  εκθέσεις  χωρίς  αποδείξεις περίπου 6.000 θεωρημάτων. Είναι φανταστικό το πόσο επηρέασε το πνεύμα του νεαρού  Ινδού.  Ο εγκέφαλος του Ραμανουχάν αρχίζει ξαφνικά  να  λειτουργεί  κατά  τρόπο  τελείως  αδιανόητο για  μας. Αποδεικνύει όλους  τους  τύπους.  Αφού  εξάντλησε  τη  γεωμετρία καταπιάνεται με την άλγεβρα. Ο Ραμανουχάν θα διηγηθεί αργότερα πως η θεά Ναμαγκίρι  εμφανίστηκε σε αυτόν για να του εξηγήσει τους πιο δύσκολους υπολογισμούς.  Στα  16 του χρόνια αποτυχαίνει  στις εξετάσεις του γιατί παραμένει αδύνατος  στα αγγλικά και ανακαλείται  η υποτροφία του. Συνεχίζει μόνος, χωρίς στοιχεία, τις μαθηματικές  του εξερευνήσεις. Αποκτά κατ' αρχήν όλες τις γνώσεις σε αυτόν τον τομέα, που υπήρχαν  μέχρι το 1880. Μπορεί πια  να πετάξει  το σύγγραμμα του καθηγητή Σούμπριτζ. 

Πηγαίνει ακόμα πιο πέρα... 

Αυτός μόνος θα ξαναδημιουργήσει και θα ξεπεράσει κάθε μαθηματικό έργο του πολιτισμού μας, ξεκινώντας από  ένα μνημόνιο τουλάχιστον ατελές.  Η ιστορία της ανθρώπινης σκέψης δε γνωρίζει άλλη τέτοια περίπτωση.  Ο Γκαλονά ο ίδιος, ένας από τους μεγαλύτερους μαθηματικούς,  δεν είχε εργαστεί μόνος του. Είχε κάνει τις σπουδές του στο πολυτεχνείο που ήταν τότε το καλύτερο μαθηματικό κέντρο του κόσμου. Είχε πρόσβαση σε χιλιάδες έργα. Βρισκόταν σε επαφή με σπουδαίους σοφούς. Σε καμιά άλλη περίπτωση το ανθρώπινο  πνεύμα δεν ανυψώθηκε τόσο ψηλά με τόσο λίγη βοήθεια. 

Το 1909 μετά από χρόνια  μοναχικής  εργασίας  και φτώχειας ο Ραμανουχάν παντρεύεται. Ψάχνει για δουλειά. Τον συνιστούν σ' ένα  τοπικό  εισπράκτορα. Ήταν ο Ραματσάντρα Ράο,  φωτισμένος ερασιτέχνης των  μαθηματικών. Ο τελευταίος μας  άφησε μια  περιγραφή  της συνομιλίας τους.
«Ένας  βρώμικος ανθρωπάκος, αξύριστος, με κάτι μάτια που δεν είχα  ξαναδεί μπήκε  στην  κάμαρα μου μ' ένα  σημειωματάριο φθαρμένο κάτω.  Τον ρώτησα τι μπορούσα να  κάνω  γι' αυτόν. Μου είπε πως ήθελε να φάει για να μπορέσει να συνεχίσει τις  έρευνες  του».
Ο Ραματσάντρα Ράο του δίνει ένα μικρό μισθό. Αλλά ο Ραμανουχάν είναι πάρα  πολύ περήφανος.  Του βρίσκει τελικά μια θέση:  ένα  μέτριο πόστο λογιστή στο λιμάνι  του  Μάντρας. 

Το 1913 τον πείθουν να αλληλογραφήσει με τον  Άγγλο μαθηματικό  Χάρντυ  που  ήταν  τότε καθηγητής στο  Κέμπριτζ. Του γράφει και του στέλνει με το ίδιο ταχυδρομείο 20 θεωρήματα γεωμετρίας,  που μόλις είχε αποδείξει. Ο Χάρντυ θα 'γραφε στη συνέχεια:

«Αυτές οι σημειώσεις  θα  μπορούσαν να έχουν γραφτεί από  ένα μαθηματικό μεγάλου  βεληνεκούς. Κανένας κλέφτης ιδεών,  κανένας  φαρσέρ όσο ευφυής  και να ήταν  δεν θα  μπορούσε να συλλάβει τόσο ψηλές αφηρημένες ιδέες».   

Προτείνει αμέσως  στον Ραμανουχάν, να  έρθει  στο Κέμπριτζ. Αλλά η  μητέρα  έχει αντιρρήσεις για λόγους θρησκευτικούς. Για μια ακόμα φορά  η θεά Ναμαγκίρι  έσωσε την κατάσταση.  Παρουσιάστηκε  μπροστά στη γριά κυρία, για να την πείσει πως ο γιος της μπορεί να πάει στην Ευρώπη,  χωρίς να κινδυνεύει η ψυχή του και της έδειξε στο όνειρο τον Ραμανουχάν καθισμένο στο μεγάλο αμφιθέατρο  του Κέμπριτζ  ανάμεσα στους Άγγλους που τον θαύμαζαν. 

Στο τέλος του 1913 μπαρκάρισε.  Δούλεψε για  πέντε χρόνια  και βοήθησε πολύ στην πρόοδο  των μαθηματικών.  Εκλέχτηκε μέλος της Βασιλικής Εταιρείας Επιστημών,  ονομάστηκε καθηγητής στο κολέγιο  Τρινιτά  του Κέμπριτζ. Το  1918 πέφτει  άρρωστος  από  φυματίωση. Γύρισε στις Ινδίες, όπου  πέθανε  σε ηλικία  32 χρονών.

Σε όσους  τον γνώρισαν άφησε  μια  καταπληκτική ανάμνηση. Δεν ζούσε  παρά μόνο για τους αριθμούς. Ο Αρντύ τον επισκέφτηκε στο νοσοκομείο και του είπε πως πήρε ένα ταξί για να έρθει. Ο Ραμανουχάν ζήτησε τον αριθμό του ταξί:  1729
«Τι ωραίο νούμερο, φώναξε, είναι ο πιο μικρός που αν το διπλασιάσει μας δίνει  το  άθροισμα δύο  κύβων.  Στην  πραγματικότητα είναι  ίσο με 10 στον κύβο, συν 9 στον κύβο και επίσης 12 στον κύβο συν 1 στον κύβο» . 

Χρειάστηκαν έξι μήνες στον Αρντύ για να το αποδείξει και το ίδιο πρόβλημα για την τέταρτη δύναμη δεν έχει ακόμα  λυθεί! 

Η ιστορία  του Ραμανουχάν είναι απ'  αυτές  που δεν μπορεί  κανείς να τις πιστέψει.  Αλλά είναι τελείως αληθινή.  Δεν είναι δυνατόν να εκφράσεις με απλές λέξεις τη φύση των ανακαλύψεων του Ραμανουχάν. Πρόκειται για τα πιο αφηρημένα  μυστήρια της έννοιας  του αριθμού και  ιδιαίτερα των «απόλυτων  αριθμών». Λίγα πράγματα γνωρίζουμε γι' αυτά  που  ενδιαφερόταν ο Ραμανουχάν εκτός από τα μαθηματικά. Δεν ενδιαφερόταν για  την τέχνη και τη λογοτεχνία. Αλλά παθιαζόταν για κάθε τι παράδοξο. Στο Κέμπριτζ είχε ιδρύσει μια μικρή  βιβλιοθήκη και μια λίστα για όλα τα  φαινόμενα  που ήταν έξω από  τη λογική.

 

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ