Αφιέρωμα: Ερμής ο Τρισμέγιστος - Ο Ολύμπιος Ερμής

Θωθ των Αιγυπτίων, Ερμής των Ελλήνων, Ερμής ο Τρισμέγιστος των δύο λαών

Κοινές Θεολογικές παραδοχές και Κοσμογονία

Η καταγωγή του Ολύμπιου Ερμή, από την άλλη μεριά, είναι πολύ μακρινή και συνδέεται με την προϊστορική Ελλάδα, καθώς υπάρχουν στοιχεία που μαρτυρούν ότι η πίστη στην ύπαρξή του ήταν διαδεδομένη στην προμινωική Κρήτη και σε άλλες περιοχές της αρχαίας Ελλάδας. Ορισμένοι μάλιστα τον συνδέουν με τα Καβείρια μυστήρια, τα πιο αρχέγονα μυστήρια της ελληνικής επικράτειας. Θα σας θυμίζω ακόμη ότι θεωρείται ο πρώτος δάσκαλος του ανθρώπινου γένους, καθώς πιστευόταν ότι εισήγαγε τα γράμματα και τις επιστήμες στην ανθρωπότητα. Μάλιστα η λέξη ερμηνεία προέρχεται από το όνομά του και αρχικά σήμαινε την σε βάθος γνώση.

Οι ιδιότητες όμως που κυρίαρχα του απέδιδαν ήσαν εκείνη του αγγελιοφόρου των θεών και του προστάτη του εμπορίου, καθώς πίστευαν ότι αυτός γνώρισε στην ανθρωπότητα τα μέτρα και τα σταθμά. Κι ακόμη πρέσβευαν ότι αυτός οδηγούσε τις ψυχές των νεκρών στον ’δη, όπως και ο Θωθ.

Μεγάλο μέρος των ερευνητών τοποθετεί την εμφάνισή του στο ελληνικό πάνθεο στην ένατη προ Χριστού χιλιετία. Υπάρχουν όμως και ορισμένοι μελετητές, που δέχονται παρουσία του γύρω στο 25.000 π.Χ. και διατείνονται ότι διετέλεσε αντιβασιλέας του Κρόνου στην Αίγυπτο και δάσκαλος του Οσίριδος και της Ισιδος. Πίστευαν εξ άλλου ότι χρησιμοποιούσε για τις δραστηριότητες του τη σκοτεινή νύχτα γι' αυτό και εμφανίζεται επίσης ως σεληνιακός θεός.

Σημειώστε ότι ο Κικέρων, ένας από τους μεγαλύτερους Λατίνους ρήτορες και συγγραφείς, υποστήριξε ότι ο Ολύμπιος Ερμής είναι εκείνος που δίδαξε στους Αιγυπτίους τους νόμους και το αλφάβητό τους και αναφέρει επί λέξει "είναι εκείνος που οι Αιγύπτιοι αποκαλούν Θωθ". Την άποψη αυτή δέχεται και ο Έλληνας γραμματικός από τη Μακεδονία Ιωάννης Στοβαίος, που έγραψε την ανθολογία της ελληνικής γραμματείας τον 5ο αιώνα μ. Χ.

Ιστορικοί, αρχαιολόγοι, θρησκευτικοί ηγέτες και γενικά άνθρωποι της διανοήσεως έχουν δημοσιεύσει πληθώρα πραγματειών και μας κληροδότησαν αμύθητο πλούτο στοιχείων γι' αυτές τις δύο μορφές. Μάλιστα στη ρωσική ακαδημία γίνεται δεκτό ότι:

"ΟΕρμής είναι ένα συμβολικό όνομα που αντιπροσωπεύει συγχρόνως έναν θεό και έναν άνθρωπο. Ως άνθρωπος είναι ένας μεγάλος μύστης, θεματοφύλακας απόκρυφων παραδόσεων, που οι Έλληνες μαθητές των Αιγυπτίων, τον ονόμαζαν Τρισμέγιστο".

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΤΟΛΕΜΑΙΩΝ

Ας έρθουμε τώρα στην άκρως ενδιαφέρουσα περίοδο των ελληνιστικών χρόνων και ειδικότερα εκείνη της βασιλείας του Πτολεμαίου του Σωτήρα (305-283 π.Χ) στην Αίγυπτο. Αυτή την περίοδο ξεκινά μια προσπάθεια να ενοποιηθεί η αιγυπτιακή θρησκεία με τη θρησκεία των Ελλήνων κυβερνητών. Η πολιτική του Πτολεμαίου αποσκοπούσε στο να βρεθούν θεότητες που θα ενέπνεαν το σεβασμό και στις δύο εθνότητες. Σας είναι γνωστή η ιστορία με τον Σέραπη. Τότε οι δύο θεότητες, ο Θωθ και ο Ερμής ταυτίζονται από τους Έλληνες και τους Αιγυπτίους σε μια μορφή, τον Ερμή τον Τρισμέγιστο.

Δημιουργείται έτσι ένας σαγηνευτικός μύθος που εμφανίζει τον Ερμή τον Τρισμέγιστο αρχικά σαν Ατλάντειο βασιλέα και αρχιερέα, μέγα μύστη και τέλος σαν θεό. Οι χρονολογικές αναφορές του Αιγύπτιου αρχιερέα και ιστορικού του 3ου π. Χ. αιώνα Μανέθωνα, που έγραψε την ιστορία της Αιγύπτου στα ελληνικά, τοποθετούν τον Ερμή τον Τρισμέγιστο στην εποχή των θεών. Δηλαδή κατά την Ανώτερη Παλαιολιθική Εποχή, κατά την οποία, έχουμε και τις πρώτες ουσιαστικές ενδείξεις για την ύπαρξη κοινής κατά περιοχές πίστης, που επικεντρώνεται στο υπερφυσικό και στην μαγεία.

Το αιγυπτιακό ιερατείο απέδιδε σ' αυτόν πολλές από τις ιερές γραφές, ανάμεσα στις οποίες συγκαταλέγεται η Βίβλος των Αναπνοών, ένα τμήμα της Βίβλου των Νεκρών, ο Σμαράγδινος Πίνακας και το Κυμβάλιο, που πρωτοεμφανίσθηκε σε έντυπη μορφή το 1907. Μια πραγματεία, που στο μεγαλύτερο μέρος της είναι αποδεκτή και από τη σύγχρονη επιστήμη.

Υπήρξε λοιπόν και στους δύο λαούς η μορφή του Θωθ - Ερμού ως σύμβολο της θείας διάνοιας, " ζων λόγος" και "ενσαρκωμένη σκέψη ". Κι αυτό έφτασε μέχρι τις μέρες μας, δεδομένου ότι στην Εσωτερική Παράδοση ο Ερμής συμβολίζει το Λόγο, ως σχέση που υπάρχει στο σύνολο όλων των δυνάμεων στο Σύμπαν. Αλλά οι προσεγγίσεις του έργου του Ερμού του Τρισμέγιστου από τους εσωτεριστές δεν είναι του παρόντος. Αυτό, έστω κι αν γινόταν επιγραμματικά, θα απαιτούσε ολόκληρη σειρά ημερίδων.

Σ' αυτούς τους χρόνους, λοιπόν, ο Ερμής ο Τρισμέγιστος, πολύ προ του φαραώ Αχενατόν, συλλαμβάνει την ιδέα της ύπαρξης ενός Νου - Θεού, δημιουργού και κυβερνήτη του Σύμπαντος. Στα έργα του εμφανίζεται να έχει ένα νοερό διάλογο με το Δημιουργό, ο οποίος, κατά το μύθο, του αποκάλυψε τη φύση της δημιουργίας στη μεγαλειώδη έκτασή της.

Ειδικότερα, σε κείμενο του Ερμού του Τρισμεγίστου που είναι γνωστό ως Σμαράγδινος Πίνακας, αναφέρεται επί λέξει:
"Και αφού μου είπε αυτά (εννοεί τον Δημιουργό) αναμείχθηκε με τις δυνάμεις. Και εγώ, αφού ευχαρίστησα και ευλόγησα τον Πατέρα των όλων, πήρα την άδεια να φύγω, αφού ενδυναμώθηκα και διδάχτηκα την φύση του Παντός και το υπέροχο όραμα".

Γίνεται μάλιστα δεκτό από ορισμένους ότι η σοφία και οι διδαχές του εξάπλωσαν τη φήμη του και πέρα από την αφρικανική ήπειρο και σύμφωνα με κάποιες καταγραφές και στη Νότια και Κεντρική Αμερική. Εδώ είναι σαφές ότι επιχειρείται συσχετισμός των Ίνκας και των Μάγιας, ως αποδεκτών των ερμητικών παραδοχών. Και ο μύθος συμπληρώνεται με την αναφορά ότι όταν έφτασε το τέλος της γήινης παρουσίας του, ανήγειρε τη Μεγάλη Πυραμίδα, το ταφικό μνημείο του Χέοπος, το μόνο σωζόμενο από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου, πάνω από την είσοδο των Μεγάλων Αιθουσών του Αμενέτ, που οι Έλληνες ονόμασαν Αμένθη.

Προστίθεται ότι τοποθέτησε στη Μεγάλη Πυραμίδα τα αρχεία του. Όρισε ως φύλακες των μυστικών εξελιγμένα άτομα της φυλής του και οι απόγονοι τους έγιναν ιερείς της πυραμίδας ενώ ο ίδιος θεοποιήθηκε από τους επιγενόμενους.

Θα κάνουμε τώρα μια ενδιαφέρουσα παρένθεση.

Με το όνομα Αμενέτ οι αρχαίοι Αιγύπτιοι αποκαλούσαν ένα μυστικό χώρο κατοικίας των νεκρών, απρόσιτο στον κόσμο των ζωντανών, που πίστευαν πως υπήρχε άλλοτε κάτω από τη γη, όπως στην περίπτωση της νεκρόπολης της Γκίζας και άλλοτε στους ουρανούς.

Αξίζει να θυμίσουμε ότι στην Μεγάλη Πυραμίδα δεν βρέθηκε η σαρκοφάγος του Χέοπα και στις μέρες μας ερευνάται ένας χώρος μέσα σ' αυτήν, στον οποίο πιθανολογείται ότι φυλάσσονται τα αρχεία της ανθρώπινης ιστορίας εποχών ακόμη και προ της Ατλαντίδος.

Σημειώστε ότι πολλές από τις καταγραφές ελέγχονται για την ακρίβειά τους, δεδομένου ότι υπάρχει χρονολογική σύγχυση και κάποτε αίρονται από τις σύγχρονες επιστημονικές διαπιστώσεις. Οπωσδήποτε όμως είναι ενδεικτικές της προσπάθειας για ιστορική τεκμηρίωση του μύθου.

Ας επιστρέψουμε τώρα στον Ερμή τον Τρισμέγιστο.

Κατά τις αναφορές του Στοβαίου και όχι μόνον, ο Ερμής ο Τρισμέγιστος είχε γράψει 42 βιβλία, εκ των οποίων τα 6 αφορούν τις ιατρικές του γνώσεις ενώ τα υπόλοιπα 36 είναι φιλοσοφικού και κοσμολογικού περιεχομένου. Τα βιβλία αυτά, πάντα κατά τους ισχυρισμούς του Στοβαίου, ήσαν γραμμένα στην ιερογλυφική γραφή και κρυμμένα στους αιγυπτιακούς ναούς και στις πυραμίδες.

Τα κυριότερα από τα έργα αυτά είναι ο Σμαράγδινος Πίνακας, που σύμφωνα με άλλες καταγραφές, βρέθηκε στον τάφο του Ερμού του Τρισμέγιστου και το άλλο είναι οι 7 Νόμοι που καθορίζουν τα πάντα: Τον Κόσμο, τους Ανθρώπους, τη Φύση. Το έργο αυτό έγινε γνωστό, όπως σας είπα, πρόσφατα ως Κυμβαλίων ή Κυμβάλιο.

Αυτές οι διδασκαλίες ήσαν άγνωστες στους πολλούς για αιώνες. Υπήρχαν όμως μύστες που διατήρησαν μεγάλο μέρος της διδασκαλίας του Ερμού, τη διαφύλαξαν και τη μετέφεραν από γενιά σε γενιά. Σημαντικό μέρος των έργων αναφέρεται στη Δημιουργία, στην ενότητα των πάντων.
Τα κείμενα αυτά, σύμφωνα με κάποιες αναφορές, βρέθηκαν από τον αρχιερέα των ναών της Αθηνάς και του Ποσειδώνα στην αρχαία Αθήνα, τον Βούτη, γιο του βασιλιά της Αττικής Πανδίονα. Αυτός, κατά το μύθο, ακολούθησε τον βασιλιά της Κρήτης Μίνωα στην Αίγυπτο και τα μετέφρασε από την ιερογλυφική γραφή. Σύμφωνα όμως με άλλες πληροφορίες βρέθηκαν από τον νεοπυθαγόρειο φιλόσοφο του 1ου π. Χ. αιώνα, τον Απολλώνιο τον Τυανέα και άλλοι αποδίδουν την εύρεσή τους στον Αλέξανδρο.

Έτσι, από το όνομά του, προέκυψε ο Ερμητισμός, ως πρακτική αλλά και ως διανοητικό κίνημα κοινωνικών τάξεων της κατεχόμενης από τους Ρωμαίους Αιγύπτου, το οποίο διαδόθηκε ευρύτατα στην Ανατολή κατά τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες.

Κατά την ελληνιστική και τη ρωμαϊκή εποχή οι διδασκαλίες του Ερμή του Τρισμέγιστου εξελληνίστηκαν λόγω της επιρροής των στωικών και των νεοπλατωνικών και απέκτησαν έναν λιγότερο πρακτικό και πιο φιλοσοφικό χαρακτήρα, επικεντρωμένο στο μυστικισμό και την αλχημεία, ως οδό για τη θεουργία. Δηλαδή "την ενσυνείδητη συμμετοχή του ανθρώπου στο Θείο Έργο".
Οι Έλληνες που είχαν σπουδάσει στην Αίγυπτο, ήσαν γνώστες των γραπτών του Ερμή του Τρισμέγιστου, ιδιαίτερα εκείνων που αφορούν στα μυστήρια και στη θεουργία, αλλά δε μιλούσαν ανοικτά για αυτά, τηρώντας όρκους μυστικότητας.

Έχει μάλιστα διατυπωθεί η άποψη ότι ο Ερμής, ως Ατλάντειος βασιλιάς, γνώριζε καλά τα καταστροφικά αποτελέσματα που είχε για την τότε ανθρωπότητα η ανεξέλεγκτη διασπορά των μυστηρίων. Μια διασπορά που σύμφωνα με κάποιους συγγραφείς, οδήγησε στην καταστροφή της Ατλαντίδος και έδωσε εντολή στους μαθητές του να τηρούν απόλυτη σιγή για τα μυστικά της φύσης και τα "Θεϊκά μυστήρια ".

Θα σας θυμίσω τώρα ότι από τους προϊστορικούς χρόνους η γνώση είχε έντονο χρώμα αποκρυφισμού, καθώς ήταν κτήμα λίγων μυημένων. Αυτό είναι εμφανές και στην αρχέγονη παραδοχή για την τοποθέτηση και φρούρηση των αρχείων του Ερμή στην Μεγάλη Πυραμίδα.




Ο Μανέθων, σημειώστε, υποστηρίζει ότι τα βιβλία του Ερμή του Τρισμέγιστου αντέγραψε ο Μωυσής, ο οποίος σύμφωνα με την Βίβλο, μεγάλωσε μέσα στην βασιλική οικογένεια της Αιγύπτου, ήταν αρχιερέας του Όσιρη και μυημένος στα αρχαία αιγυπτιακά μυστήρια. Ορισμένοι σύγχρονοι ερευνητές μάλιστα ισχυρίζονται ότι ο Μωυσής έζησε την εποχή που Φαραώ ήταν ο Αχενατόν, ο οποίος είχε επιβάλει τον μονοθεϊσμό στην Αίγυπτο γύρω στο 1300 πχ.

Αντιγραφή των ερμητικών κειμένων αποδίδεται και σε άλλες μεγάλες θρησκευτικές μορφές, όπως από τον Ζαρατούστρα των Περσών, ιδρυτή του Ζωροαστρισμού, τον Λάο Τσε των Κινέζων, ιδρυτή του Ταοϊσμού, τον Ορφέα των Ελλήνων και άλλους. Και για το λόγο αυτό διαπιστώνουμε κοινά στοιχεία στις θρησκευτικές παραδοχές πολλών λαών.

Τα ερμητικά κείμενα, στα χρόνια του ιδρυτή της δυναστείας των Πτολεμαίων, είχαν συγκεντρωθεί στη Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας. Αλλά ένα μεγάλο μέρος τους καταστράφηκε κυρίως κατά την περίοδο της ρωμαϊκής κατοχής.

Το τελειωτικό χτύπημα σ΄ αυτό το Ναό της Γνώσης επήλθε επί αυτοκράτορος Θεοδοσίου, το 391 μ.Χ. όταν η βιβλιοθήκη καταστράφηκε κατ' εντολήν του τότε αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας Θεόφιλου.
Υπήρξαν όμως φωτισμένες προσωπικότητες του χριστιανικού και αργότερα του αραβικού κόσμου που κατάφεραν να διασώσουν ένα σημαντικό μέρος από τον πλούτο της βιβλιοθήκης του Πτολεμαίου. Και ανάμεσα σ' αυτά και ορισμένα ερμητικά κείμενα, όπως ο Σμαράγδινος Πίνακας και το Κυμβάλιο.

Έτσι, ο αποκρυφισμός, κύριο χαρακτηριστικό των έργων του Ερμού του Τρισμεγίστου, μεταφέρθηκε από τους ’ραβες, μαζί με τους θησαυρούς της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, στη Δύση και εμφανίζεται εντονότερος κατά το Μεσαίωνα.

Τότε, όμως, καθώς γνωρίζετε, ο θρησκευτικός φανατισμός και ο σκοταδισμός θεωρούσε ως αποκυήματα του διαβόλου πολλά μεταρρυθμιστικά κινήματα. Χαρακτηριστικά αναφέρω εκείνο του Ιταλού φιλόσοφου Τζιορντάνο Μπρούνο, αλλά και το Ροδοσταυρικό του 17ου αιώνα, τα οποία υπήρξαν πρόδρομοι του Διαφωτισμού. Οι εκφραστές αυτού του σκοταδισμού απέδιδαν κάθε επιστημονική ανακάλυψη, σε σατανικές δυνάμεις γι' αυτό οι πρωτεργάτες της ερευνούσαν κρυπτόμενοι, δεδομένου ότι όσοι αποκαλύπτονταν, χαρακτηρίζονταν μάγοι και τους έκαιγαν στις πυρές της Ιεράς Εξέτασης, όπως έγινε με τον Τζιορντάνο Μπρούνο.

Συγγραφέας: Γεώργιος

Πηγή: www.ideotopos.gr

filosofoi-tou-dromou

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ