200 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΛΕΩΝΙΔΑ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΥΝΤΡΙΒΟΥΝ ΤΟΥΣ ΚΕΛΤΟΓΑΛΑΤΕΣ ΣΤΙΣ ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ

Στις αρχές του Φθινοπώρου του -279 . ο ΓαλατοΚελτης Βρέννος με δύναμη 200.000 ανδρών και με κύριο στόχο τους θησαυρούς του μαντείου των Δελφών, εισέβαλε στη Μακεδονία. Ο Σωσθένης μη έχοντας και τις απαιτούμενες δυνάμεις, εφάρμοσε τακτική ‘’ανταρτοπόλεμου’’ που σκοπό είχε να διώξει απλώς τον εχθρό από τη Μακεδονία. Οι Έλληνες της κυρίως Ελλάδας κάπως αργά φαίνεται να συνειδητοποιούν τον κίνδυνο και σπεύδουν να συνεννοηθούν για να οργανώσουν ένα κοινό μέτωπο, που στόχο είχε να σταματήσει τους Κέλτες στο πιο κατάλληλο σημείο, στις Θερμοπύλες. 

Οι ελληνικές δυνάμεις που συγκεντρώθηκαν για να αντιμετωπίσουν τους Κέλτες στηρίχτηκαν κυρίως στους Αιτωλούς (11.000-12.000 άνδρες) και στους Βοιωτούς (10.500 άνδρες). Συμμετείχαν επίσης οι Φωκείς (3.500 άνδρες) οι Λοκροί (700 άνδρες) οι Αθηναίοι (1500 άνδρες) οι Μεγαρείς (400 άνδρες) και 1000 μισθοφόροι που έστειλαν οι Αντίγονος (500 άνδρες) και Αντίοχος (500 άνδρες). Σχεδόν αμέσως ξεκινούν και οι πρώτες έριδες (κυρίως ανάμεσα σε Αιτωλούς και Βοιωτούς ) για την ηγεσία του στρατού. Ευτυχώς όμως, η κρισιμότητα της κατάστασης ‘’πείθει’’ όλα τα μέρη να αποδεχτούν ως επικεφαλής τον Αθηναίο στρατηγό Κάλιππο του Μοιροκλέους.

Οι περίπου 30.000 Έλληνες καταλαμβάνουν τις θέσεις τους στις Θερμοπύλες την ίδια στιγμή που ο Βρέννος βρίσκεται ήδη στη Φθιώτιδα. Διακόσια χρόνια μετά τη μάχη με τους ‘’Αθάνατους’’ του Ξέρξη, θαρρείς ότι και το ‘’φάντασμα’’ του Λεωνίδα κάθεται σε μια γωνιά του στρατοπέδου, χαμογελώντας ικανοποιημένο, βλέποντας για άλλη μια φορά ελεύθερους ανθρώπους, να ετοιμάζονται για το μεγάλο αγώνα τους! 

Η πρώτη ενέργεια των Ελλήνων ήταν η καταστροφή των γεφυρών του Σπερχειού, ώστε να δυσκολευτεί το πέρασμα των Κελτών. Όμως ο Βρέννος έστειλε νύχτα ένα μεγάλο μέρος του στρατού πολύ μακρύτερα, που περνώντας το ποτάμι από ένα ρηχό, μη ορμητικό σημείο, βρέθηκε το άλλο πρωί στην απέναντι όχθη, αναγκάζοντας την εμπροσθοφυλακή των Ελλήνων να υποχωρήσει. Στη συνέχεια διέταξε τους ντόπιους να ξαναχτίσουν τις γέφυρες, κάτι που αυτοί έκαναν με μεγάλη προθυμία, προκειμένου να απαλλαγούν όσο το δυνατόν ταχύτερα απ’ την παρουσία των Γαλατών στην περιοχή τους. 




Ο Βρέννος περνά τον Σπερχειό και αμέσως λεηλατεί την περιοχή γύρω απ’ την πόλη Ηράκλεια (της Οίτης) και γρήγορα βρίσκεται μπροστά στο στενό των Θερμοπυλών. Την επομένη με την ανατολή του ήλιου ξεκίνησε η μάχη. 

Ο Παυσανίας μας διηγείται με εκπληκτικό τρόπo … ἐνταῦθα οἱ Ἕλληνες ἐν σιγῇ τε ἐπῄεσαν καὶ ἐν κόσμῳ… εδώ οι Έλληνες επιτέθηκαν με σιγή και τάξη....... οἱ δὲ ἐν ὀργῇ τε ἐπὶ τοὺς ἐναντίους καὶ θυμῷ μετὰ οὐδενὸς λογισμοῦ καθάπερ τὰ θηρία ἐχώρουν: καὶ οὔτε πελέκεσι διαιρουμένους ἢ ὑπὸ μαχαιρῶν ἀπόνοια τοὺς ἔτι ἐμπνέοντας [ἔτι] ἀπέλειπεν, οὔτε ὅσοι βέλεσι καὶ ἀκοντίοις διεπείροντο, ὑφῄρουν τοῦ θυμοῦ, μέχρι οὗ παρέμενεν ἡ ψυχή: οἱ δὲ καὶ ἐκ τῶν τραυμάτων τὰ δόρατα οἷς ἐβέβληντο ἀνασπῶντες ἠφίεσαν τε ἐς τοὺς Ἕλληνας καὶ ἐχρῶντο ἐκ χειρός… προχωρούσαν (οι Κέλτες) με οργή εναντίον των εχθρών τους, και με παράλογο θυμό, όπως ακριβώς τα θηρία. 

Ακόμα κι όταν τους χτυπούσαν με πελέκεις ή μαχαίρια, η μανία δεν τους άφηνε όσο ανέπνεαν ακόμα, ούτε κι όσοι τρυπιόνταν από βέλη η ακόντια άφηναν το πάθος τους, μέχρι να τους βγει η ψυχή. Μερικοί βγάζοντας από τις πληγές τους τα δόρατα με τα οποία είχαν βληθεί, τα χρησιμοποιούσαν εναντίον των Ελλήνων στις μάχες σώμα με σώμα…. 

Για εφτά ημέρες οι Έλληνες αξιοποιώντας την οχυρή τους θέση και τον ανώτερο οπλισμό τους κρατούν τους Γαλάτες έξω από το στενό. Ο Βρέννος διατάζει την παράκαμψη των Θερμοπυλών, μέσω ενός μονοπατιού που απ’ την Ηράκλεια οδηγεί στην άλλη πλευρά της Οίτης. 

Εκεί όμως οι Κέλτες συναντούν τον στρατηγό του Αντίοχου, τον Τελέσαρχο, που θα τους κλείσει το δρόμο, πολεμώντας γενναία, χάνοντας και ο ίδιος τη ζωή του. 

Η νέα αποτυχία πείθει πλέον τον Βρέννο, ότι ο μόνος τρόπος για να περάσει τις Θερμοπύλες είναι η εξουδετέρωση των Αιτωλών , της μεγαλύτερης δηλαδή δύναμης των αμυνομένων. 



Έτσι λοιπόν στέλνει 40.000 στρατιώτες, υπό τις διαταγές των αξιωματικών, Ορεστόριου και Κόμβουτη, να γυρίσουν πίσω, να ξαναπεράσουν τον Σπερχειό και μέσω Θεσσαλίας να εισβάλουν στην Αιτωλία. Στόχος του να αναγκάσει τους Αιτωλούς να σπεύσουν να υπερασπίσουν τη γη τους αποδυναμώνοντας , διαλύοντας ουσιαστικά τον ελληνικό συνασπισμό, ανοίγοντας έτσι το δρόμο του προς τους Δελφούς. 

Πράγματι οι Κέλτες εισέβαλαν στην Ευρυτανία λεηλατώντας τις κοιλάδες της χώρας και εν συνεχεία κατέλαβαν την αρχαία πόλη, Κάλλιο, όπου προέβησαν σε απίστευτες ωμότητες και εγκλήματα, καίγοντας, βιάζοντας και σφάζοντας αδιακρίτως ηλικιωμένους και γυναικόπαιδα. 

Μαθαίνοντας για την εισβολή ο αιτωλικός στρατός σπεύδει να αποχωρήσει απ’ τις Θερμοπύλες με κατεύθυνση την πατρίδα, της οποίας όμως ο σκληροτράχηλος και ανυπότακτος λαός δεν έχει πει την τελευταία του λέξη… 

Παίρνοντας το δρόμο της επιστροφής οι Κέλτες και συγκεκριμένα στη διαδρομή προς το σημερινό χωριό Κρίκελο μέσα στον φυσικό ορεινό αυχένα (περιοχή που σήμερα ονομάζεται Κοκκάλια) βρέθηκαν αντιμέτωποι με τον αιτωλικό στρατό (που σε βοήθεια του έσπευσαν και αρκετοί Αχαιοί από την Πάτρα), υπό τις διαταγές των στρατηγών, Πολύαρχου, Πολύφρονα και Λαοκράτη, αλλά και με τους απλούς κατοίκους της περιοχής …. ἐξεστρατεύοντο δὲ καὶ οἴκοθεν ἀπὸ τῶν πόλεων πασῶν οἱ ἐν ἡλικίᾳ, ἀναμεμιγμένοι δ᾿ ἦσαν ὑπὸ ἀνάγκης τε καὶ φρονήματος καὶ οἱ γεγηρακότες: συνεστρατεύοντο δέ σφισι καὶ αἱ γυναῖκες ἑκουσίως, πλέον ἐς τοὺς Γαλάτας καὶ τῶν ἀνδρῶν τῷ θυμῷ χρώμεναι…. απ' όλες τις πόλεις στην πατρίδα κινητοποιήθηκαν όλοι οι ενήλικες άντρες ακόμα και αυτοί που ήταν ηλικιωμένοι σπρωγμένοι από την ανάγκη και το φρόνημα. 



Μαζί μ' αυτούς συστρατεύονταν εθελοντικά και οι γυναίκες οι οποίες ήταν ακόμη περισσότερο εξαγριωμένες με τους Γαλάτες, απ' ότι οι άνδρες…….. Εκεί μέσα στις ορεινές στενοποριές της ευρυτανικής γης απλοί άνθρωποι με πέτρες, ξύλα και γεωργικά εργαλεία μαζί με το στρατό, επιτέθηκαν ψηλά από τις πλαγιές και εγκλώβισαν τους εισβολείς. 

Η σύγκρουση ήταν σφοδρότατη και διήρκησε ημέρες, καθώς οι Κέλτες προσπαθούσαν να ξεφύγουν, ενώ οι Αιτωλοί συνέχιζαν ακατάπαυστα την καταδίωξη, παίρνοντας θάρρος από τις επιτυχίες και τη δίψα για εκδίκηση, χτυπώντας με μανία και ορμή. 

Το αποτέλεσμα, σύμφωνα με τον Παυσανία, ήταν ότι …. ἐλάσσονες ἡμίσεων ἐς τὸ στρατόπεδον οἱ βάρβαροι τὸ πρὸς Θερμοπύλαις ἀπεσώθησαν... 

Πράγματι για χρόνια τα κόκκαλα των νεκρών, αψευδής μάρτυρας της σφαγής των Κελτών, βρίσκονταν διασκορπισμένα στην ευρύτερη περιοχή, που άλλωστε σε αυτά ‘’χρωστά’’ το όνομά της. Οι δε ντόπιοι καλλιεργητές, συχνά πυκνά, στο πρόσφατο παρελθόν κατά τη διάρκεια των εργασιών τους ξέθαβαν ‘’αρχαία’’, όπως οι ίδιοι έλεγαν, κυρίως αιχμές από βέλη και δόρατα.

ΦΩΤΟ: ΜΝΗΜΕΙΟ ΑΙΤΩΛΩΝ ΚΟΚΚΑΛΙΑ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ

 Ορεστης Πυλαρινος

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ