Ανθρωποι στα πρόθυρα κατάρρευσης

Γράφει η  ψυχολόγος
Μαρία Καρίκη

Παρατηρώντας τους ανθρώπους γύρω σου διαπιστώνεις ότι ο καθένας μοιάζει να «βουλιάζει» στο μικρόκοσμό του, γεμάτος άγχη, έγνοιες και έντονη δυσφορία για ό,τι συμβαίνει γύρω του. Πρόσωπα σκεπτικά, προβληματισμένα, μελαγχολικά, απαισιόδοξα. Με το παραμικρό σαν αφορμή, βλέπεις να ξεπροβάλλει ένας θυμός προς κάθε κατεύθυνση. Φωνές, καβγάδες, συγκρούσεις, παρατηρήσεις, επικρίσεις, αποδοκιμασίες γίνονται μέρος της καθημερινότητας. Ο άνθρωπος μοιάζει να «πνίγεται» μέσα σε μια πραγματικότητα που δεν τον εκφράζει πια. Αισθάνεται αποξενωμένος τόσο από τον εαυτό του όσο και από τον συνάνθρωπό του. Δεν ξέρει πια τι μπορεί να αλλάξει γύρω του και αν μπορεί πράγματι να το αλλάξει. Παρακολουθεί μουδιασμένος τις εξελίξεις των καιρών και νιώθει ανήμπορος, αλλά και ψυχικά εξαντλημένος.           

Το κενό μέσα του όλο και μεγαλώνει, γιατί μεγαλώνει μαζί η αβεβαιότητα και η αμφιβολία σχετικά με το τι τον περιμένει εκεί έξω στη ζωή. Ψάχνει απεγνωσμένα να κρατηθεί από κάπου, αλλά αισθάνεται να καταρρέουν όλα όσα παλαιότερα πίστευε ότι ήταν σταθερές αναφοράς. Σαν να έχει αποδομηθεί ο κόσμος γύρω του έτσι όπως τον γνώριζε και τώρα προσπαθεί να τον μάθει από την αρχή. Όλα αυτά του προκαλούν σύγχυση, θλίψη, αγωνία και ένα αίσθημα παραίτησης πολλές φορές.

Είναι πραγματικά δύσκολο να χάνεις το οικείο, το γνώριμο και να προσπαθείς να τα καταλάβεις όλα από την αρχή. Πόσο μάλλον όταν συνειδητοποιείς ότι το καινούριο είναι ανεπαρκές, ότι δεν σε ικανοποιεί, ότι δεν είναι δίκαιο. Παλεύεις να αποδεχτείς κάτι με το οποίο δεν συμφωνείς. Ωστόσο, οφείλεις να βρεις τη θέση σου μέσα σε αυτό τον κόσμο. Αλλιώς, νιώθεις σαν να μην υπάρχεις, σαν να μην μπορείς να χτίσεις την ταυτότητά σου. Πείθεις, λοιπόν, τον εαυτό σου να σταθεί όρθιος και να παλέψει με υποχρεώσεις, με εκκρεμότητες, με λογαριασμούς, με μια ποιότητα ζωής που όλο και συρρικνώνεται.

Η κατάρρευση του ανθρώπου που καταβάλλεται από όσα τον περιστοιχίζουν δεν είναι μια συνειδητή απόφαση ή επιλογή. Έχει να κάνει με τα όριά του, τις αντοχές του και την ψυχική του ανθεκτικότητα απέναντι σε όλα αυτά που τον πιέζουν και τον καταπιέζουν.

Είναι αποτέλεσμα της συνεχούς απογοήτευσης, των αδιέξοδων που βιώνει, του θυμού που τον κατασπαράζει, της κόπωσης που νιώθει απέναντι σε έναν άνισο αγώνα, των ευθυνών που τον βαραίνουν και των υποχρεώσεων που μοιάζουν να μην τελειώνουν ποτέ. Αυτό που πονάει περισσότερο το σύγχρονο άνθρωπο είναι το γεγονός ότι του στέρησαν το δικαίωμα του να ονειρεύεται, του να έχει προσδοκίες και μια προοπτική εξέλιξης στη ζωή. Χωρίς όραμα, χωρίς στόχους νιώθει αποπροσανατολισμένος, νιώθει μάταιο τον καθημερινό αγώνα του.

Ποιος αλήθεια νοιάζεται για αυτούς τους ανθρώπους; Ποιος τους στηρίζει; Ποιος τους φροντίζει; Ο καθένας μας τους έχει συναντήσει. Ο καθένας μας μπορεί να βρεθεί στη θέση τους. Η χρόνια ματαίωση μας καθιστά ευάλωτους στις αρνητικές σκέψεις και στον πεσιμισμό. Είναι εύκολο τότε να κλειστούμε στον εαυτό μας και να λιμνάσουμε στα αδιέξοδά μας.

Η κατάρρευση έρχεται μη συνειδητά, αργά και σταδιακά, χωρίς πολλές φορές να το καταλάβουμε. Απλά μια μέρα δεν έχουμε διάθεση για τίποτα. Δεν βρίσκουμε νόημα σε τίποτα. Θέλουμε να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε με οποιονδήποτε τρόπο. Νιώθουμε αδύναμοι να αντιμετωπίσουμε όλα όσα βρίσκονται εκεί έξω. Ξυπνάνε ανασφάλειες, φοβίες και άγχη που πριν δεν είχαμε τόσο έντονα. Όλα μας φαίνονται ξαφνικά περίπλοκα, «βουνό» και προτιμούμε να απέχουμε από όλους και όλα. Είναι δυστυχώς η φάση που η παραίτηση μας οδηγεί στην κατάθλιψη, εκεί που όλα μας φαίνονται μάταια.

Για να μην φτάσουμε σε αυτό το σημείο, ο άνθρωπος οφείλει να αναζητεί συνεχώς κίνητρα που θα του υπενθυμίζουν ότι παρά τις περιστάσεις, παρά τα προβλήματα υπάρχουν και καλά στοιχεία στη ζωή του. Η πίστη στον εαυτό του, η πεποίθησή του ότι επιδρά στο μέλλον του με τις ενέργειες και τις επιλογές του, η ευελιξία του, η προσαρμοστικότητά του, η επιμονή και η αισιοδοξία του είναι τα μόνα όπλα που διαθέτει   για να αντισταθεί στη δίνη της αβεβαιότητας, της αστάθειας και των ποικίλων πιέσεων. Στο τέλος, η μάχη της ανθρωπότητας –έτσι όπως την αντιλαμβανόμαστε τώρα- θα δοθεί ανάμεσα στην ψυχή του ατόμου και στον κυνικό, απαλλοτριωμένο σύγχρονο κόσμο που τον περιβάλλει…

rodiaki

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ