Το φάντασμα της εφηβείας – Μ.Βαμβουνάκη

…Το πρώτο που συζητιέται για τη δύσκολη περίοδο της κλιμακτηρίου των γυναικών είναι η τρικυμία των ορμονικών αλλαγών στο σώμα τους.

     

Με ορμόνες, βιταμίνες, αντικαταθλιπτικά, φυτικά, ηρεμιστικά και χημικά φάρμακα, η επιστήμη προσπαθεί να βελτιώσει την κατάσταση, να κατακρατήσει τη ζωτική ενέργεια μιας νιότης που υποκύπτει. Ο ίδιος ο μύθος της κλιμακτηρίου και όσων βαρύγδουπων ακούγονται σε συνέδρια, εκπομπές και κυρίως στις διηγήσεις των ίδιων των γυναικών μεταξύ τους, τις προδιαθέτει να ετοιμάζονται να ζήσουν κάτι επικίνδυνο, κάτι περίπου εφιαλτικό. Λίγη βαρύτητα δίδεται στον άλλον παράγοντα, τον καταλυτικότερο: στην ψυχική, στη συναισθηματική ή καλύτερα, στην υπαρξιακή στάση της γυναίκας αυτής της ηλικίας.

Διότι η ηλικία όπου κατά κανόνα ξεκινάει η αλλαγή, στα σαράντα τόσα χρόνια της και φτάνει μέχρι και τα εξήντα, δεν είναι μονάχα μια εποχή ορμονικής θύελλας μέσα στον οργανισμό της, είναι ταυτόχρονα μια εποχή σοβαρότατων απολογισμών ζωής μέσα στο μυαλό και στην καρδιά της. Είναι αναμφισβήτητο ότι η κλιμακτήριος, και ότι περιέχει, χτυπάει σκληρότερα εκείνες που έζησαν μέχρι τότε μια ζωή με πολλούς συμβιβασμούς.

Μια τέτοια κρίσιμη χρονική καμπή είναι και για τη ζωή μιας γυναίκας η μέση ηλικία.
Η καμπή του «δεν πάει άλλο», του «τώρα ή ποτέ». Όλα συνηγορούν σ’ αυτά τα επώδυνα αισθήματα. Τα παιδιά ενηλικιώνονται και αυτονομούνται. Φεύγουν από το σπίτι, χωρίς να ενδιαφέρονται για τις συμβουλές της, τη φροντίδα της, τα παράπονά της, τις απειλές της. Φεύγουν με τρόπο ήπιο ή με τρόπο εμπόλεμο και εκρηκτικό, ανάλογα, όμως φεύγουν. Οι γονείς της, νεκροί ή γερασμένοι, δεν έχουν πια την ισχύ να επηρεάζουν μυαλό και αισθήματα όπως παλιά. Ο σύζυγος συχνά, δεν είναι ο άντρας που ερωτεύτηκε. Δοσμένος τώρα στα δικά του μονοπάτια, μπερδεμένος στον δικό του ψυχολογικό χάρτη, έχει γίνει με τον καιρό ένας αδελφός, ένας συγκάτοικος, ένα παθητικό κουτί παραπόνων, ένας αποφασισμένος αντίπαλος, ένας ξένος. Οι φίλοι, είτε χαμένοι σε άλλες επιλογές είτε πληκτικά δεδομένοι, δεν μπορούν να βοηθήσουν. Ζουν τα δικά τους βάσανα.

Και τότε μια γυναίκα νιώθει μόνη. Έχει μάλλον το χρόνο να το παραδεχτεί πως είναι μόνη, πως ήταν μόνη από πολύ παλιά.

Εγώ θα έλεγα πως είναι ελεύθερη, όμως εκείνη νιώθει πως είναι μόνη. Και αποτυχημένη. Και άδεια. Και κουρασμένη. Διότι η ελευθερία που τώρα επιτέλους της προσφέρεται, την απαλλάσσει μεν από δεκαετιών ασφυκτικά και παραμορφωτικά για την ψυχή καθήκοντα, αλλά τη βρίσκει απροετοίμαστη, απαίδευτη στο να μπορεί να αναγνωρίζει τα πραγματικά της συναισθήματα. Πολύ ανίκανη να τα διαχειρίζεται. Δεν έχει μάθει άλλωστε να ασχολείται με τον εαυτό της, δεν είχε χρόνο ποτέ. Της τον λεηλάτησαν οι άλλοι κι εκείνη αυτονόητα τον παρέδωσε. Κοιτάει τώρα πίσω και βλέπει εκκρεμότητες. Ακρωτηριασμένες επιθυμίες. Προδοσίες. Σπανίως είναι ένας άλλος ο προδότης μας. Ο ίδιος ο εαυτός μας είναι που πρόδωσε τον αληθινό εαυτό μας. Και τώρα, στη μέση ηλικία, αναγκάζεται να το υποπτευτεί αυτό. Να πονέσει.

Κι έρχεται το φάντασμα της εφηβείας τις νύχτες της, και τις πολλές ώρες της μοναξιάς, κι απαιτεί τα χαμένα του όνειρα. Όσα σταμάτησαν ή έμειναν μισοτελειωμένα.

Και η εφηβεία είναι βέβαια σαρωτική. Όποτε και να έρχεται η εφηβεία, ακόμα και στα πενήντα σου, έτσι είναι. Άνεμος και καταιγίδα ψυχής, κι ας μιλούν οι επιστήμονες για ορμονικές διαταραχές. Η εφηβεία είναι σκληρή γιατί απαιτεί κι ονειρεύεται. Είναι τα χαμένα όνειρα που επιστρέφουν στις γυναίκες, εκεί, στη μέση ηλικία, και ζητούν εκδίκηση, όπως γράφει ο Ελύτης στο Άξιον Εστί.



Πηγή: Απόσπασμα από το βιβλίο «Ο παλιάτσος και η Άνιμα» της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ – εκδ. ΨΥΧΟΓΙΟΣ

 Sxeseis-kai-sunaisthimata

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ