Θεραπεύοντας ψυχικό και σωματικό πόνο

Από την Γεωργία Μεταξά

Από πού προέρχεται ο σωματικός πόνος; Νέες μελέτες δείχνουν ότι έχει άμεση σχέση με τον ψυχικό και συναισθηματικό πόνο.

ΟΛΟΙ ΠΕΡΝΑΜΕ δύσκολες συναισθηματικές καταστάσεις κατά καιρούς και όλοι έχουμε βιώσει τον ψυχικό πόνο. Πόσοι γνωρίζουμε όμως ότι τα συναισθήματα μπορούν να προκαλέσουν εξασθένιση της υγείας μας;

Μια πρόσφατη μελέτη της ψυχολόγου δρα Susan Babel που δημοσιεύτηκε στο περιοδικόPsychology Today, περιγράφει τη στενή σχέση που συνδέει τον σωματικό με τον ψυχικό πόνο. Η ψυχολόγος που ειδικεύεται στην κατάθλιψη που προκαλείται από τραυματικές εμπειρίες, αναφέρει συγκεκριμένα:

«Σύγχρονες μελέτες έχουν δείξει ότι ο χρόνιος πόνος μπορεί να μην προέρχεται μόνο από σωματικές βλάβες, αλλά και από το άγχος και τα συναισθηματικά προβλήματα».

Γνωρίζουμε βέβαια ήδη ότι η συναισθηματική φόρτιση μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες σωματικές ενοχλήσεις, όπως στομαχόπονους, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και πονοκεφάλους, αλλά δεν θα μπορούσαμε να ξέρουμε ότι μπορεί επίσης να προκαλέσει κι άλλα προβλήματα υγείας, ακόμα και χρόνιο πόνο.

Μια λογική εξήγηση γι’ αυτό, όπως έχουν δείξει και σχετικές μελέτες, είναι ότι όσο πιο πολύ άγχος έχει κανείς, τόσο περισσότερο συσπώνται οι μύες του. Με το πέρασμα του χρόνου, αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι μύες να κουράζονται και να γίνονται αναποτελεσματικοί.

«Σε ένα ανεπαίσθητο επίπεδο, θα μπορούσε κανείς να αναπτύξει ψυχοσωματικά συμπτώματα ή συμπτώματα άγχους λόγω συναισθηματικών προβλημάτων» λέει η δρ Babel.

Και συμπληρώνει: «Συχνά, ο σωματικός πόνος λειτουργεί σαν προειδοποίηση για το άτομο, δείχνοντάς του ότι εξακολουθεί να υπάρχει ένα συναισθηματικό ζήτημα που το απασχολεί. Μπορεί επίσης να είναι ένα σημάδι ανεπίλυτου τραύματος στο νευρικό σύστημα».

Ο χρόνιος πόνος

Ο χρόνιος πόνος ορίζεται σαν παρατεταμένη σωματική έντονη ενόχληση που διαρκεί για περισσότερο χρόνο από όσο χρειάζεται η φυσική διαδικασία επούλωσης. Αυτός ο πόνος μπορεί να προέρχεται από τραυματισμούς, φλεγμονές ή νευραλγίες και νευροπάθειες (διαταραχές των νεύρων), αλλά ορισμένοι άνθρωποι υποφέρουν χωρίς να παρουσιάζουν οποιαδήποτε από αυτές τις διαταραχές.

Ο χρόνιος πόνος μπορεί να εξασθενίσει την ικανότητα ενός ατόμου να κινηθεί με ευκολία και να εμποδίσει την κανονική λειτουργία του, ενώ η αναζήτηση για την ανακούφισή του μπορεί να οδηγήσει σε εθισμούς σε φάρμακα. Ο χρόνιος πόνος συνοδεύεται επίσης συχνά από αισθήματα απελπισίας, κατάθλιψης και άγχους.

Ο ψυχικός πόνος

Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι οι άνθρωποι που έχουν βιώσει τραυματικές εμπειρίες και υποφέρουν από διαταραχή μετα-τραυματικού στρες, συχνά διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν χρόνιο πόνο.

Οι ειδικοί έχουν παρατηρήσει ότι ένα τραυματικό γεγονός μπορεί να έχει επιπτώσεις στην εξέλιξη του πόνου. Στην πραγματικότητα, περίπου το 15-30% των ασθενών με χρόνιο πόνο υποφέρουν επίσης από διαταραχή μετα-τραυματικού στρες.

Οι περισσότεροι ερευνητές διαφωνούν σχετικά με τον ακριβή ορισμό της τραυματικής εμπειρίας, αλλά συμφωνούν ότι μια τυπική αντίδραση στο ψυχικό τραύμα μπορεί να περιλαμβάνει φυσιολογικά και ψυχολογικά συμπτώματα, όπως μούδιασμα, υπερδιέγερση, υπερβολική εγρήγορση, εφιάλτες, αναδρομές στο παρελθόν, αδυναμία και συμπεριφορά αποφυγής.

Αν και κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει την παρατεταμένη επίδραση μιας τραυματικής εμπειρίας ή πιστεύει ότι την έχει ξεπεράσει, το σώμα μπορεί να παραμένει προσκολλημένο σε συναισθηματικά προβλήματα που δεν έχουν ξεπεραστεί.

Τα προβλήματα αυτά μπορεί να είναι από πολύ σοβαρά, όπως στην περίπτωση ενός τραυματικού γεγονότος, έως πιο ελαφρά, όπως στην περίπτωση μιας συναισθηματικής απογοήτευσης.

Η αντιμετώπιση των χρόνιων πόνων

Για την αντιμετώπιση των οργανικών αιτιών του χρόνιου πόνου, η Mindy Marantz, διευθύντρια της κλινικής Healthwell στο Σαν Φρανσίσκο, προτείνει να δώσουμε έμφαση στην ευθυγράμμιση του σώματος, διατηρώντας το σώμα μας σε μια ορθή και σωστή στάση.

Επιπλέον, προτείνει την αντιμετώπιση πιθανών φλεγμονών και συμβουλεύει να ανακαλύψουμε στρατηγικές για να προωθήσουμε την ηρεμία του νευρικού συστήματος, όπως η Κρανιοϊερή θεραπεία ή η πρακτική Feldenkrais Movement Re-education.

«Και οι δύο αυτές πρακτικές βοηθούν το λεμφικό σύστημα, το οποίο με τη σειρά του βοηθά στη μείωση των επιπτώσεων που ακολουθεί έναν τραυματισμό» αναφέρει. Το λεμφικό μασάζ μπορεί να αποτελέσει έτσι έναν ακόμη τρόπο αντιμετώπισης του χρόνιου πόνου.

Επίσης, το καθημερινό περπάτημα μπορεί να βοηθήσει στην κινητοποίηση των μυών και είναι ο καλύτερος τρόπος για να τονώσει το λεμφικό σύστημα και να το βοηθήσει να κάνει τη δουλειά του, οξυγονώνοντας τους τραυματισμένους ή ταλαιπωρημένους μύες.

Η Διεθνής Ένωση για τη Μελέτη του Πόνου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο βελονισμός είναι επίσης αποτελεσματικός στη μείωση των χρόνιων ενοχλήσεων που σχετίζονται με τον μυοσκελετικό πόνο.

Πιθανά εσωτερικά αίτια πόνου

Ας δούμε όμως αναλυτικά τι μπορεί να σημαίνουν οι διάφοροι πόνοι στο σώμα σε ψυχικό επίπεδο, σύμφωνα με στατικές μελέτες και ερωτήσεις που έχουν γίνει σε πάσχοντες:

1. ΠονοκέφαλοςΟ πόνος στην περιοχή του κεφαλιού, όπως οι πονοκέφαλοι και οι ημικρανίες, μπορεί να προκληθούν από το άγχος της καθημερινής ζωής. Ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθούν είναι να βάζετε πάντα στο πρόγραμμά σας λίγο χρόνο για ξεκούραση και ψυχική χαλάρωση. Χρησιμοποιήστε μια πρακτική που να διαλύει την ένταση που βιώνετε καθημερινά. Μπορεί να είναι διαλογισμός, γιόγκα, γυμναστική ή ένα άθλημα.

2. Αυχενικός πόνοςΤο αίσθημα του πόνου στον αυχένα μπορεί να είναι μια ένδειξη ότι έχετε πρόβλημα με τη συγχώρεση των άλλων ή ακόμα και του εαυτού σας. Εάν αισθάνεστε πόνο στο λαιμό, αναζητήστε όλα αυτά τα πράγματα που αγαπάτε στον εαυτό σας και στους άλλους. Κάντε μια συνειδητή προσπάθεια να συγχωρήσετε όποιον σας έχει βλάψει, αλλά και τον ίδιο τον εαυτό σας για τυχόν λάθη που του καταλογίζεται.

3. Πόνος στους ώμουςΟ πόνος στους ώμους σας μπορεί να δείχνει ότι “κουβαλάτε” μεγάλο συναισθηματικό φορτίο. Αυτό δείχνει και η φράση: «κουβαλάει τον κόσμο στους ώμους του». Αποκτήστε τη συνήθεια να αναζητάτε λύσεις, προτού εξελιχθούν τα προβλήματα σε μεγάλο βαθμό. Και βέβαια, μοιράστε λίγα από τα βάρη που κουβαλάτε και στους υπόλοιπους ενδιαφερόμενους.

4. Πόνος στο πάνω μέρος της πλάτηςΕάν αισθάνεστε πόνο στο πάνω μέρος της πλάτης σας, είναι πιθανό ότι βιώνετε έλλειψη συναισθηματικής στήριξης. Μπορεί να αισθάνεστε έλλειψη αγάπης ή να είστε εσείς που διστάζετε να δείξετε τη στοργή σας στους άλλους. Ίσως ήρθε η ώρα να κάνετε μια προσπάθεια να δείξετε τι αισθάνεστε και να προσφέρετε στον εαυτό σας την ευκαιρία να μοιραστεί αισθήματα αγάπης με τους άλλους.

5. Πόνος στη μέσηΗ οσφυαλγία έχει συσχετιστεί με προβλήματα και άγχη οικονομικής φύσης, αλλά και με ελλιπή συναισθηματική υποστήριξη. Θα πρέπει να θυμάται κανείς ότι τέτοιου είδους προβλήματα είναι σχεδόν αδύνατο να μην υπάρχουν και να υιοθετήσει μια νηφάλια και πρακτική στάση.

6. Πόνος στους αγκώνεςΟ πόνος αυτός έχει να κάνει με την αντίσταση στις αλλαγές της ζωή. Αν αισθάνεστε τα χέρια σας άκαμπτα, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι έχετε μια άκαμπτη στάση απέναντι στα πράγματα. Προσπαθήστε να γίνετε λίγο πιο ευέλικτοι και να κάνετε συμβιβασμούς.

7. Πόνος στους γοφούςΑν φοβάστε να προχωρήσετε στη ζωή, αυτό μπορεί να εκδηλωθεί σαν πόνος στα ισχία. Οι πόνοι στους γοφούς μπορεί να σημαίνει ότι είστε πολλοί αρνητικοί απέναντι στις αλλαγές και στα νέα ξεκινήματα. Μπορεί επίσης να δείχνουν μια υπερβολικά προσεκτική στάση και δυσκολία στη λήψη αποφάσεων. Αν έχετε μια ιδέα που θέλετε να υλοποιήσετε θα πρέπει να πάρετε τη μεγάλη απόφαση και να προχωρήσετε.

8. Πόνος στα γόναταΟ πόνος στα γόνατα μπορεί να σημαίνει πολλά διαφορετικά πράγματα, αλλά μπορεί να είναι και ένδειξη μεγάλου εγωισμού. Σε πολλές περιπτώσεις, όπως και με τον πόνο στους αγκώνες, μπορεί να σχετίζεται με το πείσμα και τις άκαμπτες ιδέες. Προσπαθήστε να ανακαλύψετε ποιες από τις πεποιθήσεις σας μπορεί να είναι λανθασμένες ή ετεροχρονισμένες.

9. Πόνος στις γάμπεςΟι πόνοι στις γάμπες είναι πιθανό να έχουν προκληθεί από συναισθηματική ένταση. Το στρες είναι επίσης ένας συνήθης ύποπτος. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι ακόμη και η ζήλια η αιτία που προκαλεί ευαισθησία στην περιοχή αυτή. Ίσως πρέπει να εγκαταλείψετε μια ιδέα ή σκέψη που σας προκαλεί τέτοια αισθήματα.

10. Πόνος στα πόδιαΌταν έχετε κατάθλιψη, μπορεί να παρουσιάσετε πόνους στα πόδια. Οι μεγάλες δόσεις αρνητικότητας επίσης πιστεύεται ότι επηρεάζουν τα πόδια… αρνητικά. Ψάξτε για τις μικρές χαρές της ζωής. Συνειδητοποιήστε ότι η ευτυχία είναι θέμα απόφασης και όχι εξωτερικών συνθηκών.

Εν κατακλείδι

Την επόμενη φορά που θα αισθανθείτε κάποιο πόνο, εξετάστε τι συμβαίνει στη ζωή σας, αλλά και μέσα σας. Προσπαθήστε να δείτε τι σκέφτεστε, σε τι έχετε ενδεχομένως προσκολληθεί και ποια συναισθήματα καταπιέζετε μέσα σας. Ο πόνος λειτουργεί σαν προειδοποιητικό σημάδι για να θεραπεύσετε όχι μόνο το σώμα, αλλά και την ψυχή.

Μαζί με την αναζήτηση των βαθύτερων συναισθηματικών αιτιών βέβαια, θα πρέπει κανείς να εξετάζει και τα οργανικά αίτια που μπορεί να βρίσκονται πίσω από τις σωματικές ενοχλήσεις.

Είμαστε τόσο ψυχή, όσο και σώμα και θα πρέπει να παίρνουμε υπόψη μας και τα δύο μέρη από τα οποία αποτελούμαστε. Δεν είναι τυχαίο ότι οι αρχαίοι μας πρόγονοι δίδασκαν «νους υγιής εν σώματι υγιεί».

youmagazine

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ