ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ – Φώτα Ολόφωτα!

(Μικρό αφιέρωμα στον Άγιο των Γραμμάτων μας)

Του Αγίου Ανδρέα τον εκτύπησε πόνος στην ωμοπλάτην του, μετά τρεις ημέρας ελιποθύμησε, και όταν συνήλθε: «Τι μου συνέβη; τόσων ετών δεν λιποθύμησα! Δε βλέπετε ότι είναι προοίμια του θανάτου μου;» Και επειδή ημείς κλαίγαμε, μας παρηγορούσε και μας έλεγε: «Τώρα που θα φύγω εγώ έχω καλούς φίλους και με αγαπούν, και θα με ενθυμούνται, και τα βιβλία μου θα τυπώσουν, και λεπτά θα σας δώσουν».

Εγνώριζε ότι μόνον αυτόν είχαμε εις τον κόσμον στήριγμα. Ήλθεν ο ιατρός: «Μπα, τι θέλεις συ εδώ; Θα κάμω πρώτον τα χριστιανικά, αύριον να έλθεις». Την Παρασκευή ήλθε και ο ιατρός, αλλά είχε προχωρήσει πλέον ο πόνος, είχαν απεράσει πέντε ημέρες. Μας έλεγε: «Βάλτε τώρα τα ποτήρια, κάμετε και γιατρικά. Θαρρούσα να κάμω το παλληκάρι σαν άλλες φορές αλλά την έπαθα». Είχε δύσπνοιαν, είχε συγκοπάς, τριάντα πέντε ημέρας δεν έπεσε να κοιμηθή ήσυχα, όλον ακουμπισμένος στα μαξιλάρια. Τρεις φορές εκοινώνησε, τρεις του διάβασαν την μεγάλην ευχήν εν είδει εξομολογήσεως, του έψαλλαν αγιασμόν και ευχέλαιον. Προσέτι δε έστειλε την μικροτέραν αδελφήν μας εις το εικονοστάσιον μας να επικαλεσθή εξ ιδίων του την βοήθειαν του Αγίου Ταξιάρχου, αρχαίον εικόνισμα του από πατρός παππού μας. Εις τας 2 Ιανουαρίου, Κυριακή, ήλθαν και του είπαν δια τον σταυρόν, και μετά 9 ώρας , μία το μεσονύχτιον εσηκώθη και είπε «να πάγω μιά εις του Ζιμπλού», γειτονικό παντοπωλείον, και επειδή εκλονίζετο, τον καθίσαμε εις την καρέκλαν και ήρχισεν να κλαίη σαν μικρό παιδί. Τον βάλαμε δίπλα και μετά πέντε λεπτά εξέπνευσε. Έκλεισε μόνος του τα μάτια, χωρίς να τα πιάση άλλος. Την Δευτέρα τον θάψαμε και χάσαμε την τελευταία ελπίδα μας. 3 Ιανουαρίου 1911…» Απόσπασμα από αλληλογραφία Σοφίας, Κυρατσούλας και Χαρίκλειας Παπαδιαμάντη. …………………………………………………………………………………

Έχουν περάσει 100 χρόνια από τότε που ο Κοσμοκαλόγερος της Σκιάθου, η Βασιλική δρυς των Γραμμάτων μας, πάμφτωχος, απόθεσε το φθαρμένο του σκήνωμα ενώπιον του Παλαιού Ημερών του μόνου που λογάριαζε την κρίση!

Τούτες τις μέρες, μέσα στον ορυμαγδό και τον πάταγο των καιρών, μέσα στην αδικία, τη διάψευση για πολλοστή φορά των προσδοκιών μας, στη πλαστογράφηση και στη παχύδερμη αδιαφορία για τα δίκαια και τα αληθινά, στην εποχή της απληστίας και του άκρατου ατομικισμού, ο ίσκιος του Παπαδιαμάντη είναι πιο επιβλητικός και πιο φεγγερός.

Έρχεται κοντά στον καημό των ανθρώπων για να τους συμπαρασταθεί.

Ο όσιος των Γραμμάτων μας στέκεται πάντοτε κοντά μας, σε κάθε ώρα και σε κάθε περίσταση, γιατί δεν έχουν τελειωμό τα πάθια και οι καημοί του κόσμου.

«Ο Παπαδιαμάντης είναι ζωγράφος και ραψωδός του μικρού λαού της υπαίθρου, των καημών του, της τυρραγνισμένης του έγνοιας», τονίζει ο Αλέξανδρος Σβώλος

και ο Κώστας Βάρναλης προσθέτει: «Χωρίς δισταγμό, χωρίς παραδοξολογία: Ο Παπαδιαμάντης είναι ο μεγαλύτερος νεοέλληνας συγγραφέας και ο μόνος που μπορεί κανείς να τον διαβάζει και πάντα να τον βρίσκει νέο και ανεπάντεχο».

Ο Παπαδιαμάντης είναι ένας δυναμικός δημιουργός με ορίζοντες και κοινωνικούς προβληματισμούς οξύτατους και δραστικούς.

Ο Άγιος της Λογοτεχνίας μας, πόνεσε τον άνθρωπο, τον συμπόνεσε.

Στα δενδρολίβανα και στις μυρτιές, στις αλιφασκιές και στις λυγαριές, στις αυλές και τις κληματαριές άπλωσε τον ιδρώτα του ξωμάχου,τη νοσταλγία του γυρισμού του ξενιτεμένου.

Η καρδιά του, σκιαθίτικος όρμος ανοιχτός σε όλες τις τρικυμίες της ζωής, περίμενε να δεχτεί και να ζήσει για δικό της λογαριασμό, όλες τις λαβωματιές και τα μεράκια της φτωχολογιάς.

Συμπάσχει με τους ταπεινούς και καταφρονεμένους, δίνοντας τους αίμα από το αίμα του και σάρκα από το ρικνό κορμί του.

Στα πεζούλια και τις ξερολιθιές, στα λιμανάκια και στα ξάγναντα, στα μποστάνια και στα ξωκλήσια, ζωντανεύει ένας κόσμος που αναπνέει ιώδιο θαλασσινό, δάκρυα και μύρα, ίσκιους νυχτερινούς, οσμές ευωδίας πνευματικής, γιασεμιά και ρετσίνα.

Η δόξα του είναι μοναδική κι’ αμάραντη, που σμίγει τ’ όνειρο με την τιμή του ανθρώπου.

Δύο στοιχεία συνθέτουν τον Κόσμο «τον μικρό, τον Μέγα» του Κοσμοκαλόγερου.

Από το ένα μέρος, η Φύση: βάτα, πολυτρίχια, σπαράγγια, βεργιά, ίτσια, μυρσίνες, αγριομαστίχες, αγριαμπελιές, αιγοκλήματα, χαμομήλια, μολοχάνθια, κιτρινούλια, καυκαλήθρες, αστεράκια, αγριελιές, ροδιές, αμυγδαλιές, βαλανιδιές, καστανιές, ένας λαός βαθυπράσινος πλάι στον βαθυκύανο του πελάγους.

Και από το άλλο μέρος, ο Λαός ο πραγματικός, των ανθρώπων που σμίλεψαν οι αιώνες κι οι άνεμοι. Και ο Λαός αυτός να αναπαράγει τα παντοτινά πάθη του ανθρώπου, τις ζήλειες, τους έρωτες, τις φιλοδοξίες, τα μίση, τους φόνους, τ’ ατυχήματα, με μια κίνηση σχεδόν ιερατική, μ’ ένα ρυθμό χορού αρχαίας τραγωδίας, μόλις αισθητό αλλά αρκετό για να υποβάλλει τη βαθύτερη, τη δεύτερη, την αληθινή φύση του κόσμου.

Να που βρίσκεται η αληθινή μαγεία του Παπαδιαμάντη!

Ο Παπαδιαμάντης δεν είναι ο βαλσαμωμένος γέροντας των κάθε μορφής Χριστοκαπήλων, ούτε το διακοσμητικό στοιχείο των εορταστικών εκδηλώσεων.

Είναι αλήθεια και ζωή.

Γιατί σε ολόκληρη τη ζωή του γι’ αυτό πάλεψε κι’ ασκήτεψε και μαρτύρησε.

Να μη διαχωρίσει ποτέ την τέχνη του από τη ζωή του.

Σημειώσεις :
1. Τα αποσπάσματα είναι από τη ΦΟΝΙΣΣΑ (Έκδοση Εστία 2001) και από Το Αλφαβητάρι του Νεοέλληνα, του Χρήστου Γιανναρά.
2. Οι φωτογραφίες είναι από το Αφιέρωμα στον Α.Π.: ΦΩΤΑ ΟΛΟΦΩΤΑ (Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο 2001, Επιμέλεια Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος).
3.Βιβλιογραφία:
α) Οδυσσέα Ελύτη: Η μαγεία του Παπαδιαμάντη
γ) Ματθαίου Μουντέ: Παπαδιαμάντης για πάντα

kolivas

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ  ΚΥΜΑ