ΦΡΙΝΤΡΙΧ ΝΙΤΣΕ & ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΛΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΚΟ

 

 Ο ίδιος ο τίτλος του έργου μας δείχνει την οπτική που υιοθετεί εδώ ο συγγραφέας-πέρα από τις έννοιες της κοινής ηθικής, πέρα από τις απόλυτες αξίες που έχουμε κληρονομήσει από την ιουδαιόχριστιανική παράδοση. Στην αντινομία καλό/κακό, που διέπει μαζί την αντινομία αληθές/ψευδές τον κατασκευασμένο από τον άνθρωπο κόσμο, ο Νίτσε αντιπαρατάσει ένα δυνατό «ΝΑΙ» σε ό,τι μεγεθύνει, ομορφαίνει, εντείνει τη ζωή. Έτσι, το έργο έχει ως στόχο του τον Χριστιανισμό, τον Σοσιαλισμό και τον Μηδενισμό, θεωρώντας τον δεύτερο, λογική κατάληξη του πρώτου και τον τρίτο, μοιραία συνέπεια των δύο άλλων μαζί…

- Αποφθέγματα & Αιχμές

1. Η αγάπη για έναν είναι βαρβαρότητα, διότι εφαρμόζεται εις βάρος των υπολοίπων. Το ίδιο ισχύει και για την αγάπη για τον θεό.
2. «Αυτό έκανα», λέει η μνήμη μου-«Δεν μπορεί να το έκανα αυτό», λέει η περηφάνια μου. Στο τέλος, η μνήμη αρχίζει να           υποχωρεί…
3. Η γυναίκα, μαθαίνει να μισεί, στον βαθμό που ξεμαθαίνει να γοητεύει.
4. Δεν υπάρχουν καθόλου ηθικά φαινόμενα, αλλά μόνον ηθική ερμηνεία των φαινομένων.
5. Ακόμα και η παλλακεία έχει διαφθαρεί, από τον γάμο.
6. Τιμωρείται κανείς, περισσότερο για τις αρετές του.
7. Στην εκδίκηση και στον έρωτα, η γυναίκα είναι πιο βάρβαρη από τον άνδρα.
8. Αν ο δεσμός δεν πρέπει να σπάσει, θα πρέπει πρώτα να δοκιμάσεις να τον κόψεις.

9. Όποιος παλεύει με τέρατα, θα πρέπει να προσέξει να μη γίνει τέρας. Διότι όταν κοιτάς πολύ ώρα μέσα σε μία άβυσσο,    κοιτάει και η άβυσσος μέσα σε σένα.
10. Η τρέλα, είναι κάτι σπάνιο σε άτομα, αλλά σε ομάδες, κόμματα, έθνη, εποχές, είναι μάλλον ο κανόνας.
11. Στον έπαινο, υπάρχει μεγαλύτερη ενόχληση από ότι στην μομφή.
12. Αγαπάμε τις επιθυμίες μας και όχι αυτό που επιθυμούμε.
13. Υπάρχει μία αθωότητα στο ψέμα, που είναι σημάδι καλής πίστης σε μια υπόθεση.
14. «Όχι το ότι μου είπες ψέματα, αλλά το ότι δεν σε πιστεύω πια, με συντάραξε.»
15. Υπάρχει μια υπερβολική ζωηρότητα στην καλοσύνη που μοιάζει με μοχθηρία.

-Από τις προκαταλήψεις των φιλοσόφων

Ο Καντ ήταν περήφανος που είχε ανακαλύψει μία καινούρια ιδιότητα στον άνθρωπο, την ιδιότητα των συνθετικών a priori κρίσεων. «Πώς είναι δυνατές οι a priori συνθετικές κρίσεις; αναρωτήθηκε ο Καντ, για να απαντήσει: δυνάμει μιας ιδιότητας. Είναι αυτό τώρα απάντηση; Οι άνθρωποι έχασαν τα μυαλά τους. Είναι αυτό τώρα εξήγηση; Ή μήπως είναι η επανάληψη του ίδιου του ερωτήματος; Πως μπορεί το όπιο να φέρει ύπνο; «δυνάμει μιας ιδιότητας…».

Ο υλιστικός ατομισμός, ανήκει σε εκείνα τα πράγματα που μπορούν να αναιρεθούν καλύτερα και κανένας σοβαρός άνθρωπος δεν αξίζει να του δώσει σημασία σήμερα, εκτός και εάν το κάνει για πρόχειρη καθημερινή χρήση-ως ένα συντομευμένο μέσο έκφρασης δηλαδή.

Οι φυσιολόγοι, θα πρέπει να σκέφτονται καλά πριν λάβουν ως δεδομένο ότι η ενόρμηση της αυτοσυντήρησης είναι κύρια ενόρμηση στα οργανικά όντα. Η ίδια η ζωή είναι θέληση για δύναμη-η αυτοσυντήρηση είναι μόνο μία από τις συχνότερες συνέπειες της.

Οι φιλόσοφοι, μιλάνε για την θέληση, σαν να είναι το γνωστότερο πράγμα στον κόσμο. Ο Σοπενχάουερ μάλιστα ήθελε να μας κάνει να καταλάβουμε ότι μόνον η θέληση είναι οικία σε μας και αληθινή, πραγματική. Ο Σοπενχάουερ, έκανε αυτό που οι περισσότεροι φιλόσοφοι φροντίζουν να κάνουν: πήρε μία λαϊκή προκατάληψη και την μεγαλοποίησε.

Αυτό για το οποίο, μιλάτε τόσο περήφανα εσείς η φυσικοί «η συμμόρφωση της φύσης με το νόμο» δεν είναι τίποτε άλλο από μια απλοϊκή διευθέτηση και διαστρέβλωση του νοήματος με την οποία απαντάτε αυτόματα στα δημοκρατικά ένστικτα της σύγχρονης ψυχής. «Παντού ισότητα ενώπιον του νόμου»-η φύση δεν είναι ούτε διαφορετική ούτε καλύτερη από εμάς, μία επιδέξια υστεροβουλία που η πληβεία εχθρότητα προς κάθε τι προνομιούχο και δεσποτικό ψεύδονται μεταμφιεσμένοι.

Δε γνωρίζω τίποτε που να με έκανε να στοχαστώ περισσότερο το κρύψιμο και τη φύση Σφίγγας του Πλάτωνα όσο αυτό το ευτυχώς διασωθέν περιστατικό: το ότι κάτω από το μαξιλάρι του νεκροκρέβατου του δε βρήκαν καμιά «Βίβλο», τίποτε αιγυπτιακό, πυθαγόρειο, πλατωνικό – αλλά τον Αριστοφάνη.

-Η θρησκευτική φύση

Υπάρχει μια μεγάλη κλίμακα της θρησκευτική σκληρότητας, με πολλές βαθμίδες, τρεις όμως απ’αυτές είναι οι σημαντικότερες. Κάποτε οι άνθρωποι θυσίαζαν στους θεούς ανθρώπους, ίσως και εκείνουν που αγαπούσαν περισσότερο-εδώ ανήκουν η θυσία του πρωτότοκου που υπάρχει σε όλες τις προϊστορικές θρησκείες, όπως και η θυσία του αυτοκράτορα Τιβέριου στο σπήλαιο του Μίθρα στο νησί Κάπρι-ο πιο φρικτός ρωμαϊκός αναχρονισμός. Ύστερα, στην ηθική εποχή της ανθρωπότητας, οι άνθρωποι θυσίαζαν στους θεούς τα ομορφότερα ένστικτα τους, την φύση τους και την χαρά τους, μέσα από το πρίσμα του ασκητή και του εκστατικού αντίθετου προς τη φύση. Τέλος, μην αφήνοντας τίποτε άλλο προς θυσία, οι άνθρωποι αποφάσισαν να θυσιάσουν τον ίδιο τον θεό…

-Για τη φυσική ιστορία της ηθικής

Κάθε ηθική είναι ένα κομμάτι τυραννίας εναντίον της φύσης, καθώς και εναντίον της λογικής.

Για όσο καιρό η ωφέλεια που κυριαρχεί στις ηθικές αξιολογικές κρίσεις είναι αποκλειστικά η ωφέλεια για την αγέλη, για όσο καιρό το βλέμμα είναι στραμμένο αποκλειστικά στη διατήρηση της κοινότητας και το ανήθικο εντοπίζεται ακριβώς και αποκλειστικά σε ό,τι μοιάζει να βάζει σε κίνδυνο την ύπαρξη της κοινότητας: για όσο καιρό συμβαίνουν αυτά, δεν μπορεί να υπάρχει ηθική της αγάπης για τον πλησίον.
Το ξεπέρασμα της ηθικής, υπό μια ορισμένη έννοια ακόμη και η αυτοϋπέρβαση της ηθικής: ας είναι αυτό το όνομα για εκείνη τη μακρόχρονη μυστική εργασία που έχει κρατηθεί για τις πιο επιτήδειες, πιο έντιμες και επίσης πιο κακεντρεχείς συνειδήσεις τής σήμερον, ως ζώσες λυδίες λίθους της ψυχής.
Όταν ο άνθρωπος καταπιάνεται με τις αλήθειες με πάρα πολύ ανθρώπινο τρόπο – ψάχνει δηλαδή το αληθινό μόνο και μόνο για να κάνει το καλό – βάζω στοίχημα πως δε βρίσκει τίποτε.

 kammenatetradia

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ