Η ωραία Ελένη...Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΕΙΝΑΙ ΘΕΟΤΗΣ!

(Helen of troy by Evelyn de Morgan, 1898, London)Ολυμπία Χατζησάρου

Η ωραία Ελένη είναι και από τα πρόσωπα της μυθολογίας για τα οποία οι απόψεις διαφέρουν, αλλά και από κείνα που ο μύθος τους είναι γεμάτος διαφορετικές εκδοχές.

Από την γέννηση της ακόμη, οι απόψεις διαφέρουν. Κάποιος μύθος υποστηρίζει πως είναι κόρη του βασιλιά Τυνδάρεω και της Λήδας, ο Όμηρος πως είναι κόρη του Δία, την οποία απέκτησε με την Λήδα, αφού την ξεγέλασε μεταμορφωμένος σε κύκνο. Ο Ησίοδος αναφέρει πως ήταν κόρη του Ωκεανού και της Θέτιδος, μια άλλη εκδοχή πως μητέρα της ήταν η Νέμεσις και άλλη πως ήταν κόρη της Αφροδίτης και του Ήλιου.

Η Ελένη είναι ένα φωτεινό, όμορφο πρόσωπο της μυθολογίας. Το όνομά της το δηλώνει. «Ελάνη» είναι η λαμπάδα, κάτι που λάμπει. Ίσως το όνομά της να προέρχεται και από τη λέξη Σελήνη, Σέλας. Επειδή στα αρχαία, μπροστά από το όνομα Ελένη, υπάρχει ένα δίγαμμα, το οποίο πολλές φορές προφέρονταν σαν «σίγμα» και όχι σαν «γκ», ίσως το όνο μα να είναι Σελένη, Σελήνη, Ελάνα, Σελάνα….

Η ομορφιά της ήταν ξακουστή. Πολύ μικρή την έκλεψε ο Θησέας με τη βοήθεια του Πειρίθου, ενώ χόρευε στον ναό της Αρτέμιδος και τη μετέφερε στην Αττική, όπου την έκρυψε στις Αφίδνες. Από εκεί την ελευθέρωσαν οι αδελφοί της, ο Κάστωρ και ο Πολυδεύκης, οι Διόσκουροι. Ο Τυνδάρεως, όταν επέστρεψε στο Άργος, θέλησε να την παντρέψει. Υποψήφιοι πολλοί, ανάμεσά του ο Ασκάλαφος και ο Ιάλμενος, γιοί του θεού Άρη, ο Ποδαλείριος και ο Μαχάων, γιοί του Ασκληπιού, ο Οδυσσέας, ο Πάτροκλος, ο Φιλοκτήτης και ο Μενέλαος.

Η Ελένη παντρεύτηκε τον Μενέλαο και έγινε βασίλισσα της Σπάρτης. Όταν ο Πάρης, πρίγκιπας της Σπάρτης, επισκέφτηκε την Σπάρτη και γνώρισε την Ελένη, Η Αφροδίτη, σύμφωνα με την υπόσχεση που είχε δώσει στον Πάρη, κανόνισε να νιώσουν δυνατό αμοιβαίο έρωτα κι έτσι ο Πάρις την πήρε με τη θέλησή της στην Τροία, γεγονός που στάθηκε η αφορμή για τον Τρωικό Πόλεμο. Μετά τον θάνατο του Πάρη παντρεύτηκε τον αδελφό του Δηίφοβο. 

Ύστερα από την πτώση της Τροίας ακολούθησε τον Μενέλαο στη Σπάρτη, όπου έφτασαν μετά από περιπέτειες οχτώ χρόνων. Ωστόσο, ένας άλλος μύθος θέλει τον Μενέλαο να καταπλέει στην Αίγυπτο και να συναντά την πραγματική Ελένη, που του εκμυστηρεύεται ότι η Ελένη για την οποία πολεμούσαν στην Τροία ήταν ένα ψεύτικο όραμα. Στον μύθο αυτό αναφέρεται ο ποιητής Στησίχορος στην περίφημη «παλινωδία» του.

Η Ελένη, ως προσωπικότητα, χαρακτηρίστηκε ποικιλοτρόπως στην αρχαία Ελληνική ποίηση. Στα ποιήματα του Αλκαίου, παρουσιάζεται η εικόνα της Ελένης ως εκείνης που στάθηκε η καταστροφή της Τροίας , η αιτία για τον θάνατο πολλών ανδρών. Η Ελένη κατηγορείται ως μια γυναίκα ανήθικη και άπιστη, η οποία ξελογιάζεται από τον Πάρη και εγκαταλείπει σύζυγο και παιδί. Σε αντίθεση με την αντιπάθεια που φαίνεται να διακρίνει τον Αλκαίο για την Ελένη, μια άλλη Λέσβια δημιουργός, η Σαπφώ, δείχνει να την κατανοεί και να την δικαιολογεί.

 Θα υποστηρίζαμε ότι στο απόσπασμα αυτό η Ελένη δεν φαίνεται να είναι η αιτία για τον Τρωικό πόλεμο. Αν αυτό που αγαπάμε περισσότερο είναι υπεύθυνο για τις πράξεις μας, τότε η αγάπη των ανδρών για τον πόλεμο, και όχι η Ελένη, είναι η αιτία για τον πόλεμο. Αλλά, και αν ακόμη η Ελένη είναι η αιτία, αυτό γίνεται ακούσια από την πλευρά της, διότι και η ίδια πέφτει θύμα της Αφροδίτης, της θεάς του Έρωτα, και γι΄ αυτό ξεστρατίζει. 

Η ποιήτρια δείχνει ένα φανερό θαυμασμό για τη γυναίκα που ξεπέρασε το κοινωνικό κατεστημένο και ακολούθησε την καρδιά της. Στην ποίησή της Σαπφώ υμνεί τον έρωτα, τον τρυφερό πόθο και τις ανθρώπινες σχέσεις. Η Σαπφώ συνδέει την επιθυμία της Ελένης για τον Πάρη με τη δική της επιθυμία και νοσταλγία για τη σύντροφό της Ανακτορία. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί ο ποιητής Στησίχορος.

 Στην Παλινωδία, ο ποιητής αμφισβητεί το έπος του Ομήρου και υποστηρίζει ότι η Ελένη ποτέ δεν εγκατέλειψε τον σύζυγο και το σπίτι της για να πάει στην Τροία, αλλά αυτό που ταξίδεψε με τον Πάρη για την Τροία ήταν ένα ομοίωμα της Ελένης, αποκαθιστώντας έτσι την αξιοπρέπειά της. Ωστόσο, το τρίστιχο αυτό έρχεται να ανατρέψει τα όσα εις βάρος της Ελένης ισχυρίστηκε σε προηγούμενο ποίημά του, στο οποίο την περιέγραφε ως αναίσχυντη και αιτία δεινών. 

Η παράδοση αναφέρει ότι μετά τη συγγραφή του πρώτου ποιήματος ο Στησίχορος τυφλώθηκε και δεν ανέβλεψε παρά μόνο όταν έγραψε το δεύτερο ποίημα.

Ακόμη και για τον θάνατό της οι μύθοι διαφέρουν. Πέθανε από φυσιολογικά γεράματα ή τρελάθηκε νομίζοντας πως την κυνηγούν Ερινύες και κρεμάστηκε.

Παρόλα όσα έγιναν, μετά τον θάνατό της λατρεύτηκε στην Σπάρτη σαν θεά, από τα κορίτσια. Υπήρχαν , μάλιστα, και γιορτές προς τιμήν της, τις οποίες ονόμαζαν «Ελένεια». Πεθαμένη η Ελένη προστάτευε τα δέντρα και τα φυτά. Στη Ρόδο, όπου την είχαν εποικίσει Δωριείς, υπήρχε ο ναός της «Δενδρίτιδος Ελένης». Όλοι πιστεύανε ότι δεν πέθανε, αλλά η ψυχή της ζει στα φυτά και τα λουλούδια.

Άλλωστε, οι Έλληνες θεωρούσανε απαράδεκτο να πεθάνει το κάλλος.

Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΕΙΝΑΙ ΘΕΟΤΗΣ!            

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ