ΤΟ ΔΕΝΔΡΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Στη γλώσσα των συμβολισμών, το δένδρο εκφράζει το σύνολο της εκδήλωσης. Είναι σύνθεση ουρανού, γης και ύδατος. Είναι δυναμική ζωή ως αντίθεση ση στατική ζωή της πέτρας. Το Δένδρο της Ζωής αναπτύσσεται στον Παράδεισο.
Βρίσκεται στο κέντρο και φανερώνει την αναγέννηση, την επιστροφή στην αρχέγονη κατάσταση της τελείωσης. Είναι ο κοσμικός άξονας, το «Δένδρο στο μέσον» που συνδέει τους τρεις κόσμους και καθιστά δυνατή την επικοινωνία μεταξύ τους. Είναι μοναδιαίο, υπερβατικό καλό και κακό. Αντιπροσωπεύει επίσης την αρχή και το τέλος ενός κύκλου, έχει δώδεκα καρπούς που είναι μορφές του ήλιου, και που θα εμφανιστούν ταυτόχρονα στο τέλος του κύκλου ως εκδηλώσεις του Ενός. Ο άνθρωπος αποκτά την αθανασία είτε τρώγοντας τον καρπό του Δένδρου, ή πίνοντας το υγρό που εξάγεται από αυτό. 

Ένα αειθαλές δένδρο αντιπροσωπεύει την αιώνια ζωή, το αθάνατο πνεύμα, την αθανασία. Ένα φυλλοβόλο δένδρο είναι ο κόσμος σε σταθερή ανανέωση και αναγέννηση, σε θάνατο χάριν της ζωής. Είναι ανάσταση, αναπαραγωγή, ζωτική αρχή. Είναι ένα σύμβολο της διαφοροποίησης στο πεδίο της εκδήλωσης, ή της πολλαπλότητας σε ενότητα. Διότι οι πολλοί κλάδοι του (πολλαπλότητα - διαφοροποίηση) που προβάλλουν από τη μία ρίζα, επιστρέφουν πάλι στην ενότητά της με τη δύναμη του σπόρου των καρπών που σχηματίζονται επάνω στα κλαδιά του. Το δένδρο συμβολίζει επίσης τη θηλυκή αρχή, τη θρεπτική στεγαστική, προστατευτική και υποστηρικτική όψη της Μεγάλης Μητέρας, τη μήτρα και τη δύναμη των ανεξάντλητων και γονιμοποιών υδάτων που αυτή ελέγχει. Γι’ αυτό, τα δένδρα συχνά απεικονίζονται με ένα είδος θηλυκής μορφής. 

Όταν υπάρχει ένα φίδι κουλουριασμένο γύρω του απεικονίζει τους κύκλους της εκδήλωσης, αλλά είναι και ο δράκοντας που φυλάει το δένδρο και συμβολίζει τη δυσκολία απόκτησης της σοφίας. Από την άλλη πλευρά συμβολίζει και τον πειρασμό προς τον άνθρωπο που επιθυμεί να αρπάξει τον καρπό του,  ώστε να αποκτήσει την αθανασία ή τη γνώση μόνο για τον εαυτό του. Η αναρρίχηση στο Δένδρο της Ζωής συμβολίζει το πέρασμα από ένα οντολογικό πεδίο σε ένα άλλο. Είναι άνοδος προς τους θεούς, στον ουρανό ή στη θεία πραγματικότητα. Είναι επίτευξη της εσωτερικής γνώσης με υπέρβαση του κόσμου. 

Ριζωμένο στα βάθη της γης, στο κέντρο του κόσμου και σε επαφή με τα ύδατα, το δένδρο αναπτύσσεται στον κόσμο του Χρόνου προσθέτοντας δακτυλίους για να φανερώνει την ηλικία του, ενώ τα κλαδιά του φθάνουν στον ουρανό και την αιωνιότητα. Ως Κοσμικό Δένδρο, μερικές φορές απεικονίζεται με  διαιρεμένα και εκ νέου συνδεδεμένα τα κλαδιά του, ή με δύο κορμούς που έχουν κοινή ρίζα και συνδεδεμένα μεταξύ τους τα κλαδιά τους. Η απεικόνιση αυτή δείχνει την ένωση ουρανού και γης. Μπορεί επίσης να απεικονιστεί ως δύο ξεχωριστά δένδρα που συνδέονται μεταξύ τους με ένα μόνο κλάδο, από τον οποίο ξεπηδάει ένα βλαστάρι που φανερώνει την ενότητα των συμπληρωματικών αρχών. Π.χ. αρσενική και θηλυκή ή τον Ανδρόγυνο. 

Ως Κοσμικός Άξονας συνδέεται με το βουνό και τον κίονα και όλα όσα είναι αξονικά. Ως άλσος, βουνό, λίθος και ύδατα, το δένδρο μπορεί από μόνο του να αντιπροσωπεύει τον κόσμο στην ολότητά του. Συχνά δε απεικονίζεται ριζωμένο στην κορυφή ενός βουνού ή στην κορυφή ενός κίονα. Το Κοσμικό Δένδρο στηρίζει το θόλο του ουρανού και τα άστρα διαμένουν στα κλαδιά του. Στην Ινδική παράδοση, ο κόσμος είναι ένα μεγάλο δένδρο με τις ρίζες του στον κάτω κόσμο, τον κορμό του στον κόσμο των ανθρώπων και της γης, και τα κλαδιά του στον ουρανό. Παριστάνεται μερικές φορές να ξεφυτρώνει από το Κοσμικό Αυγό και να πλέει στον ωκεανό του χάους. 

Ως Δένδρο της  Γνώσης είναι δυαδικό με τη γνώση του καλού και του κακού. Σε πολλές παραδόσεις συνδέεται με τον πρώτο άνθρωπο και την πτώση του από την παραδεισιακή κατάσταση, αλλά και με τις σεληνιακές φάσεις παρακμής και αναγέννησης, θανάτου και ανάστασης. Συχνά απεικονίζεται ως η Άμπελος ενώ ο θνήσκων θεός πάντα σκοτώνεται επάνω σε ένα δένδρο. Ένα Ανεστραμμένο Δένδρο είναι ένα μαγικό δένδρο, ένα πολύ διαδεδομένο σύμβολο. Οι ρίζες του είναι στον αέρα και αντιπροσωπεύουν την αρχή, ενώ τα κλαδιά του συμβολίζουν την ανάπτυξή του στην εκδήλωση. Έτσι, αυτό που είναι ψηλά (το Θείον) κατέρχεται και εκείνο που είναι χαμηλά (το ανθρώπινο) ανέρχεται. Είναι η αμοιβαία αντανάκλαση του ουράνιου και του γήινου, και δείχνει επίσης την επαναφορά της γνώσης στις ρίζες της. Ακόμη, μπορεί να υποδηλώνει τον ήλιο που σκορπίζει τις ακτίνες του επάνω από τη γη και τη δύναμη των ουρανών που εκτείνονται προς τα κάτω, δηλαδή τη φώτιση. Στις μυητικές τελετές φανερώνει το αντίστροφο, δηλαδή το θάνατο του μυούμενου ενώ σε νεκρικές τεφροδόχους απεικονίζει το θάνατο. Ανεστραμμένο είναι συνήθως το Σεφιροθικό Δένδρο. 
                                                  
 Ο σταυρός μερικές φορές ταυτίζεται με το Δένδρο στο Μέσον, τον κατακόρυφο άξονα επικοινωνίας ουρανού και γης. Ο μεσαιωνικός χριστιανικός συμβολισμός έχει ένα Δένδρο των Ζωντανών και των Νεκρών, που φέρει καλούς και κακούς καρπούς στις αντίθετες πλευρές του. Όταν το Δένδρο της Ζωής απεικονίζεται με τον Χριστό στον κορμό του, είναι το ενοποιούν Δένδρο που είναι ο κεντρικός από τους τρεις σταυρούς στο Γολγοθά. Μια άλλη απεικόνισή του δείχνει τον Χριστό σταυρωμένο στο ίδιο Δένδρο από το οποίο έφαγαν ο Αδάμ και η Εύα τον καρπό της πτώσης, ενώνοντας έτσι σε ένα μοναδικό σύμβολο τα δύο οριακά σημεία του Μυστηρίου της Λύτρωσης.

Κρυσταλλία Ιωαννίδου
(Απόσπασμα ομιλίας στη Θεοσοφική Εταιρεία)

ΠΗΓΗ  theosophicalsociety.gr

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ