Ποια είναι η Μούσα του Ομήρου; Γιατί ζητά την "ευλογία" της;

Ο Όμηρος τη στιγμή που ξεκινά την αφήγηση της Οδύσσειας επικαλείται μια Μούσα για να του δώσει έμπνευση. Ποια είναι αυτή η Μούσα; Γιατί ζητά την "ευλογία" της; Η Elpida Nousa μας εξηγεί.

<<Η Καλλιόπη, η Μούσα του Ομήρου>>

Περί Μουσών ο λόγος σήμερα, φίλοι μου, των θεοτήτων εκείνων που αρχικά ήταν νύμφες του βουνού και των νερών. Εννέα στον αριθμό, κόρες του Δία και της θνητής Μνημοσύνης, είχαν ηγέτη τον Απόλλωνα (Απόλλων Μουσηγέτης).

Σύμφωνα με τη Θεογονία του Ησίοδου:

"Η Μνημοσύνη κοιμήθηκε στην Πιερία με το γιο του Κρόνου και γέννησε αυτές τις παρθένες που μας κάνουν να ξεχνάμε τα βάσανά μας και απαλύνουν τους πόνους μας. Εννιά νύχτες συνέχεια ο συνετός Δίας ανεβαίνοντας στο ιερό κρεβάτι του, κοιμότανε δίπλα στη Μνημοσύνη, μακριά απ’ όλους τους αθανάτους. Ύστερα από ένα χρόνο, όταν οι εποχές και οι μήνες είχαν συμπληρώσει τον κύκλο τους κι όταν πέρασαν πολλές μέρες η Μνημοσύνη γέννησε εννιά κόρες, που όλες τις μάγευε η μουσική."

Αρχηγός των Μουσών θεωρείται η Καλλιόπη γιατί είναι η ωραιότερη απ’ όλες, η δυνατότερη και η πιο ευγενική. Διακρινόταν για την όμορφη φωνή της, λόγος για τον οποίο πήρε το όνομά της Καλλι-όπη, ως έχουσα "καλήν όπα" [από το οψ=φωνή,που παράγεται από την ρίζα επ-έπος=λόγος].
Πράγματι, η Καλλιόπη θεωρείτο προστάτιδα των προϊόντων της ανθρώπινης φωνής, όπως η ρητορική τέχνη και, προ παντός, η επική ποίηση.

Η πιστότητα της φωνής της, η γλύκα και η σαγήνη που αποπνέει σε κατακτά από την πρώτη στιγμή.Πρύτανις των Μουσών, που αιχμαλωτίζει με το λόγο της τους ακροατές της.

Οι αρχαίοι ραψωδοί επικαλούνταν την καλλίφωνη και εύγλωττη μούσα Καλλιόπη όταν ήθελαν να εμπνευσθούν. Συνόδευε τους βασιλείς και τους ανώτατους άρχοντες για να επιβάλλει με τα λόγια της υποταγή και δικαιοσύνη. Την ονόμαζαν και Καλλιέπειαν, επειδή ήταν ευρέτρια της ποίησης. Κάποιοι μυθογράφοι την βάζουν κριτή στη διαμάχη της Αφροδίτης και της Περσεφόνης σχετικά με την κηδεμονία του Άδωνη.

Η Μούσα Καλλιόπη έχει ως σύμβολά της το μολύβι και το χαρτί. Ως γυναίκα ήταν μεγαλοπρεπής και επιβλητική, απεικονίστηκε με δάφνινο ή χρυσό στεφάνι στο κεφάλι ενώ κρατούσε στα χέρια της βιβλίο σε κύλινδρο ή κονδύλι και πινάκιο κι άλλοτε κάτω στα πόδια της είχε τα έπη του Ομήρου.

Σύμβολα του μεγαλείου της τέχνης, οι Μούσες!

Φωτεινές, όμορφες, προσωποποιούσαν την παρηγοριά που φέρνει η τέχνη!

Στα ομηρικά έπη, όταν ο ποιητής Όμηρος αρχίζει την αφήγηση ζητά από τη Μούσα Καλλιόπη να τον βοηθήσει και να του δώσει έμπνευση:

"Ἄνδρα μοι έννεπε, Μούσα, πολύτροπον, ος μάλα πολλά πλάγχθη..."

Χωρίς τη μούσα Καλλιόπη ,ήταν αδύνατη η επική ποιητική δημιουργία.

Την ευγενική και καλλιέπειαν μούσα ύμνησε ο Κρήτας λυρικός ποιητής, Μεσομήδης:

Ύμνος στην Μούσα - Μεσομήδης , 2ος αι. μ.Χ

Ψάλλε, αγαπητή σε μένα, Μούσα,
κι αρχή δώσε στο τραγούδι μου,
αύρα ας έλθει από τα άλση σου
να δονήσει τις φρένες μου!
Σοφή Καλλιόπη, ηγήτειρα
των αγαπημένων Μουσών,
και Συ σοφέ Μυστοδότη,
τέκνο της Λητούς, Δήλιε, Παιάν,
ευμενείς, παρασταθήτε μου!

https://www.youtube.com/watch?v=HWsticAi51g

[Άειδε Μούσά μοι φίλη, μολπής δ' εμής κατάρχου,
αύρη δε σων απ' άλσεων εμάς φρένας δονείτω.
Καλλιόπεια σοφά, Μουσών προκαθαγέτι τερπνών,
και σοφέ Μυστοδότα, Λατούς γόνε, Δήλιε, Παιάν,
ευμενείς πάρεστέ μοι].(Απόδοση: Ιαλυσσός).

Καλό σας κουράγιο όσες και όσοι διαβάζετε την Οδύσσεια, ραψωδία α, αυτές τις μέρες!

- Φωτογραφία: Άγαλμα της Καλλιόπης στο παλάτι Αχίλλειο, Κέρκυρας.

- ΠΗΓΕΣ:Εγκυκλοπαίδειες: Ελευθερουδάκη,Χάρη Πάτση, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ, Αρχείο
Μέλπως Μερλιέ,ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ.

The Mythologists

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ