Γιατί αξίζει να πληρώνεις το τίμημα του να είσαι ο εαυτός σου;

O Carl Rogers μέσω της προσωποκεντρικής θεραπείας, απαντά.

---

«Το να είσαι ο εαυτός σου» δεν είναι πάντα εύκολο. Προϋποθέτει να είσαι ειλικρινής με αυτό που είσαι: με το πώς σκέφτεσαι, πώς αισθάνεσαι και πώς πράττεις και μερικές φορές αυτή η επιλογή μπορεί να απομακρύνει τους άλλους ανθρώπους από δίπλα σου.

Το να είσαι ο εαυτός σου συνοδεύεται σχεδόν πάντα από κάποιο κόστος. Οι άλλοι θα αντιληφθούν ποιος πραγματικά είσαι και θα σε κρίνουν. Σε κάποιους ανθρώπους θα αρέσεις, σε μερικούς όχι και πολλοί είναι εκείνοι που δεν θα νοιάζονται καν για σένα.

Στο γνωστό βιβλίο “On Becoming A Person: A Therapist’s View of Psychotherapy”, ο Carl Rogers αναλύει σε βάθος τη σημασία του να είσαι αληθινός και αυθεντικός με τον εαυτό σου και γιατί μερικές φορές αυτό δεν είναι πάντα μια εύκολη και ευχάριστη εμπειρία.

«Στις σχέσεις μου με τους άλλους ανθρωπους, έχω διαπιστώσει ότι, μακροπρόθεσμα, δεν με βοηθά να ενεργώ σαν να είμαι κάποιος που δεν είμαι πραγματικά. Δεν με βοηθά να ενεργώ ήρεμα και με ευχάριστη διάθεση, όταν στην πραγματικότητα είμαι θυμωμένος και θέλω να εκφράσω την άποψή μου. Δεν με βοηθά όταν συμπεριφέρομαι σαν να γνωρίζω τις απαντήσεις και στην πραγματικότητα δεν τις γνωρίζω. Δεν με βοηθά να ενεργώ σαν ένα στοργικό άτομο, όταν στην πραγματικότητα, εκείνη τη στιγμή, αισθάνομαι επιθετικότητα. Δεν με βοηθά να ενεργώ με απόλυτη βεβαιότητα, αν στην πραγματικότητα νιώθω φόβο και αβεβαιότητα».

Το άνοιγμα στους άλλους για το ποιος πραγματικά είσαι, σημαίνει ότι είσαι ανοιχτός να δείχνεις τόσο τις «καλές» όσο και τις «αμφιλεγόμενες» πτυχές του εαυτού σου, το οποίο μπορεί να είναι επώδυνο, αλλά αυτό που είναι πιο σημαντικό είναι ότι οι άνθρωποι θα σε γνωρίσουν και θα σε καταλάβουν καλύτερα.

Έτσι λοιπόν, οι άνθρωποι που σε συμπαθούν, θα σε συμπαθούν για αυτό που πραγματικά είσαι και όχι για αυτό που προσποιείσαι ό,τι είσαι. Επίσης, προσφέρει μεγαλύτερη ικανοποίηση μία πραγματική σχέση με κάποιον που «σε καταλαβαίνει», απ’ ό,τι εκατό σχέσεις που στηρίζονται στο ψέμα.

Στη θεωρία, οι περισσότεροι άνθρωποι συμφωνούν ότι το να «είσαι ο εαυτός σου» είναι κάτι καλό. Αλλά τι σημαίνει πραγματικά αυτό; Είναι ποτέ δυνατό να είσαι κάτι άλλο;

Κυριολεκτικά, δεν μπορείς ποτέ να είσαι οτιδήποτε άλλο εκτός από το να είσαι ο εαυτός σου. Είναι αυτό που είσαι στην παρούσα στιγμή. Ωστόσο, αυτό δεν αποτρέπει τους ανθρώπους από το να αγωνίζονται να «είναι ο εαυτός τους» σε καθημερινή βάση. Τι εννοούμε συνήθως με αυτό;

Πολλοί άνθρωποι περνούν τη ζωή τους καταβάλλοντας μεγάλη προσπάθεια να γίνουν συμπαθείς στους άλλους. Μερικές φορές «φορούν μάσκες» και κρύβουν το αληθινό τους πρόσωπο, προσπαθώντας να ανταποκριθούν σε αμέτρητες προσδοκίες και κρύβουν κομμάτια του εαυτού τους που πιστεύουν ότι δεν είναι αρεστά στους άλλους.

Αυτό το κάνουν, ως επί το πλείστον για χάρη των κοινωνικών εμφανίσεων και της κοινωνικής φήμης. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να γίνουμε αποδεκτοί από τους άλλους ανθρώπους και να έχουμε στενές σχέσεις μαζί τους. Έτσι σκεφτόμαστε: «Γιατί να ριψοκινδυνέψω και να δείξω κάποιες πλευρές του εαυτού μου που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τις σχέσεις μου και να χάσω κάποιους ανθρώπους από τη ζωή μου;»

Είναι ένα ερώτημα που όλοι αναρωτιόμαστε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο: «Πόσες από τις αληθινές πτυχές του εαυτού μου να αποκαλύψω σε αυτόν που έχω απέναντί μου και πόσες να κρύψω;»

Δεν χρειάζεται όλοι να γνωρίζουν την ιστορία της ζωής σου, αλλά όσο περισσότερο ουσιαστικές γίνονται οι σχέσεις σου, τόσο περισσότερο θα πρέπει τα άτομα που τις πλαισιώνουν να ξέρουν ποιος πραγματικά είσαι.

Όλοι ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη διαχείριση των επιφανειακών μας σχέσεων. Τέτοιου τύπου σχέσεις, υπάρχουν συχνά στο χώρο εργασίας, στο σχολείο, γενικότερα σε περιβάλλοντα που απαιτούν να είμαστε επαγγελματίες και «αφοσιωμένοι στη δουλειά».

Ωστόσο, χρειαζόμαστε ανθρώπους που να μπορούμε να μοιραστούμε τις ενδόμυχες σκέψεις μας και τα συναισθήματά μας και επίσης εξίσου σημαντικό, είναι ότι θα πρέπει να είμαστε αληθινοί με τον εαυτό μας.

Η φράση «Να είσαι ο εαυτός σου» και η προσωποκεντρική θεραπεία

Ο Carl Rogers είναι περισσότερο γνωστός για τη δημιουργία της «προσωποκεντρικής θεραπείας». Σύμφωνα με αυτήν την θεραπευτική προσέγγιση, ένα από τα πιο σημαντικά εφόδια, που ένας θεραπευτής μπορεί να προσφέρει, είναι η «άνευ όρων θετική αποδοχή». Η θεραπεία αυτή δεν κρίνει τον θεραπευόμενο, ούτε προσπαθεί να διορθώσει τα προβλήματά του, αλλά ο στόχος του θεραπευτή είναι να παρέχει μία οδό μέσω της οποίας ο θεραπευόμενος θα μπορέσει να εκφραστείμε ένα ελεύθερο τρόπο.

Με την εξάσκηση της «άνευ όρων θετικής αποδοχής» και με την αποδοχή του προσώπου για αυτό που είναι, χωρίς να προσπαθείτε να το αλλάξετε, θα έχει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί με τους δικούς του όρους και να ανακαλύψει ποιος πραγματικά είναι και ποιος ακριβώς θέλει να είναι.

Ένα από τα πιο διάσημα γνωμικά του Carl Rogers είναι το ακόλουθο:

Το παράδοξο με την αλλαγή είναι ότι όταν αποδεχτώ τον εαυτό μου έτσι όπως είναι, τότε μπορώ να αλλάξω.

Ο στόχος της προσωποκεντρικής θεραπείας είναι να κάνει αυτή τη διαδικασία ευκολότερη για τον θεραπευόμενο, παρέχοντάς του χώρο για να εξερευνήσει τον εαυτό του και να ανακαλύψει περισσότερες πτυχές του εαυτού του, χωρίς την κρίση κάποιου άλλου.

Ένας καλός θεραπευτής πρέπει να είναι δεκτικός, να προσφέρει κατανόηση και να είναι σε θέση να ακούσει τους θεραπευόμενούς του να εκφράζουν τις εσωτερικές σκέψεις και τα συναισθήματά τους, χωρίς να χρειάζεται πάντα να παρέχει μια λύση ή μία εξήγηση.

Αυτό που έχει ενδιαφέρον, είναι ότι αυτή η θεραπευτική προσέγγιση είναι σε συμφωνία με μία θεωρία της ψυχολογίας, γνωστή ως η «θεωρία των κοινών παραγόντων».

Σύμφωνα με τη θεωρία των «κοινών παραγόντων», όλες οι ειδικές θεραπείες είναι εξίσου αποτελεσματικές (γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία, ψυχοδυναμική θεραπεία, Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία, κ.λπ.), αλλά αυτό που μετράει περισσότερο είναι η σχέση μεταξύ του θεραπευόμενου και του θεραπευτή.

Συνήθως δεν έχει ιδιαίτερη σημασία τι είδους θεραπεία χρησιμοποιείται, εφόσον ο θεραπευτής και ο θεραπευόμενος έχουν μια ισχυρή, αξιόπιστη και δεκτική σχέση. Αυτό είναι το πιο σημαντικό.

Η φράση «Το να είσαι ο εαυτός σου» είναι μια διαδικασία του «γίγνεσθαι»

Ένα από τα μυστικά για την ειλικρίνεια και την αυθεντικότητα του «να είσαι ο εαυτός σου», είναι η αναγνώριση ότι είστε μια δυναμική οντότητα.

Σήμερα είναι πιθανό να είστε διαφορετικοί από ό,τι ήσασταν πριν από 10 χρόνια. Και το πώς θα είστε σε 10 χρόνια από τώρα, πιθανώς να έχει αλλάξει σε σχέση με αυτό που είστε σήμερα. Αλλάζετε διαρκώς. Από στιγμή σε στιγμή, από μέρα σε μέρα, από μήνα σε μήνα και από έτος σε έτος.

Έτσι, όταν σκέφτεστε «να είσαι ο εαυτός σου» ή «ανακάλυψε τον εαυτό σου», αναγνωρίστε ότι δεν ψάχνετε για μία σταθερότητα, αλλά για μία διαδικασία που αλλάζει συνεχώς και που εξελίσσεται.

Ο Carl Rogers εκφράζει αυτή τη «διαδικασία του γίγνεσθαι» σχετικά με τη θεραπεία ως εξής:

«Όταν ο θεραπευόμενος εισέρχεται στη θεραπευτική σχέση, είναι πιθανό να θελήσει να επιτύχει μία σταθερότητα στη ζωή του: θέλει να φτάσει στο σημείο όπου τα προβλήματά του επιλύονται ή όπου θα είναι αποτελεσματικός στη δουλειά του ή στο επίπεδο που ο γάμος του θα είναι ικανοποιητικός. Έχει την τάση, μέσα από την ελευθερία της θεραπευτικής σχέσης να θέσει τέτοιους συγκεκριμένους στόχους και να αποδεχθεί μία πιο ικανοποιητική συνειδητοποίηση, ότι δεν είναι μια σταθερή οντότητα, αλλά μία διαδικασία του γίγνεσθαι».

Αυτό είναι ένα από τα σημαντικότερα θέματα που αναλύει στο βιβλίο του “On Becoming A Person”. Είναι σημαντικό να καταλάβετε ότι είστε μια «διαδικασία του γίγνεσθαι» και να αναγνωρίσετε την αλλαγή της φύσης του εαυτού σας.

Ομοίως και ο θεραπευτής πρέπει επίσης να δει τον θεραπευόμενό του ως μια «διαδικασία του γίγνεσθαι» και σύμφωνα με τον Rogers, γι’αυτό το λόγο θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τη χρήση ετικετών ή διαγνώσεων.

«Αν δεχθώ κάποιον ως κάτι σταθερό, κάτι που έχει ήδη διαγνωστεί και ταξινομηθεί, κάτι που έχει ήδη διαμορφωθεί από το παρελθόν του, τότε συμβάλλω στην επιβεβαίωση αυτής της περιορισμένης υπόθεσης. Αν μπορώ να τον δεχτώ ως μια διαδικασία του γίγνεσθαι, τότε κάνω ό, τι μπορώ για να επιβεβαιώσω ή να πραγματοποιήσω τις δυνατότητες του».

Είναι βοηθητικό σε όλες τις σχέσεις σας, τόσο με τον εαυτό σας όσο και με τους άλλους ανθρώπους, να αναγνωρίζετε τη μεταβαλλόμενη φύση των ανθρώπων και την ικανότητα του καθενός να εξελιχθεί σε έναν καλύτερο άνθρωπο.

Αυτή η στάση, συχνά μας βοηθά επίσης να αξιοποιήσουμε τις σχέσεις μας με τους άλλους.

Η φράση «Να είσαι ο εαυτός σου» και οι πραγματικές σχέσεις

Ακολουθούν μερικές ακόμα σκέψεις του Carl Rogers για τη σημασία που έχει το να «είσαι ο εαυτός σου» και γιατί είναι απαραίτητο ώστε να διατηρήσετε πραγματικές σχέσεις στη ζωή σας:

«Το να είσαι ο εαυτός σου δεν ‘λύνει τα προβλήματα σου’. Απλά, ανοίγει ένα νέο τρόπο ζωής, ο οποίος και χαρακτηρίζεται από περισσότερο βάθος και κορύφωση της εμπειρίας των συναισθημάτων σου, καθώς επίσης και από περισσότερο και μεγαλύτερο εύρος. Νιώθεις μοναδικός και ως εκ τούτου πιο μόνος, αλλά γίνεσαι πολύ πιο αυθεντικός και έτσι οι σχέσεις σου με τους άλλους χάνουν την τεχνητή τους υπόσταση, γίνονται βαθύτερες, περισσότερο ικανοποιητικές και βασίζονται περισσότερο στην πραγματικότητα του άλλου προσώπου μέσα στη σχέση».

Επίσης προσθέτει, «μερικές φορές το να είσαι ο εαυτός σου, μπορεί να σε κάνει να αισθάνεσαι περισσότερο μοναδικός και περισσότερο μόνος».

Όταν είστε ο πραγματικός εαυτός σας, μπορεί να απομακρύνετε κάποιους ανθρώπους με τους οποίους δεν είστε συμβατοί, αλλά δεν πειράζει, γιατί είναι προτιμότερο να έχετε λίγες πραγματικές σχέσεις, παρά πολλές ψεύτικες.

Με τον τρόπο αυτό, οι ανταμοιβές του να «είσαι ο εαυτός σου» υπερέχουν κατά πολύ του κόστους που συνεπάγεται αυτή η επιλογή.

---

Πηγή: theemotionmachine

Απόδοση – Επιμέλεια: Psychologynow

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ