JOHN MEDINA: Πώς να μεγαλώσετε έξυπνα παιδιά (BRAIN RULES FOR BABY)

·         Όσα θα κάνετε στα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού σας –και όχι μόνο τον πρώτο χρόνο- επηρεάζουν βαθύτατα το πώς θα συμπεριφερθεί το παιδί ως ενήλικο άτομο.[σύμφωνα με την Προσχολική Μελέτη HighScope Perry].26

·         Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες τους οποίους  οι γονείς δεν μπορούν να ελέγξουν και ορισμένοι τους οποίους μπορούν. Υπάρχει ο σπόρος και το χώμα. Όση κι αν είναι η συμμετοχή της ανατροφής, δεν μπορεί να αλλάξει το γεγονός ότι το 50% των δυνατοτήτων του παιδιού σας καθορίζεται γενετικά.28

ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ

*Στο πρώτο μισό της εγκυμοσύνης τα μωρά θέλουν την ησυχία τους.

*Μη σπαταλάτε τα χρήματά σας σε προϊόντα που ισχυρίζονται ότι βελτιώνουν το δείκτη ευφυίας, το χαρακτήρα ή διαμορφώνουν την προσωπικότητα ενός αγέννητου μωρού.

*Στο δεύτερο μισό της εγκυμοσύνης τα μωρά αρχίζουν να αντιλαμβάνονται και να επεξεργάζονται πολλές πληροφορίες μέσω των αισθήσεων.

*Η μέλλουσα μητέρα μπορεί να υποβοηθήσει την ανάπτυξη του εγκεφάλου του μωρού με τέσσερις τρόπους: παίρνοντας το σωστό βάρος, ακολουθώντας μια ισορροπημένη διατροφή, μειώνοντας το άγχος και κάνοντας ήπια άσκηση.

·         Οι αρχικοί πρωταγωνιστές στο έργο της δημιουργίας ενός μωρού είναι απλώς ένα σπερματοζωάριο, ένα ωάριο και κάποιο ερωτικό τραγούδι. Από τη στιγμή που ενώνονται αυτά τα δυο κύτταρα, αρχίζουν να παράγουν πολλά κύτταρα σε ένα μικρό χώρο. Το ανθρώπινο έμβρυο σύντομα αρχίζει να μοιάζει με ένα μικροσκοπικό μούρο. (Σε ένα από τα πρώτα στάδια, μάλιστα, ονομάζεται morulaδηλαδή μορίδιο, από τη λατινική λέξη morus, που σημαίνει μουριά). 47

·         Αν έπρεπε να δώσω μια μόνο συμβουλή, βασισμένη στα όσα γνωρίζουμε για την ανάπτυξη του εμβρύου στη μήτρα στο πρώτο μισό της εγκυμοσύνης θα ήταν η εξής: το μωρό προτιμά την ησυχία του.

·         Δύο ορμόνες που προκαλούν τον εμετό στις εγκύους ενδεχομένως να λειτουργούν παράλληλα σαν φυσικό λίπασμα για τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο. 44΄

·         Όλα τα βιβλία με αντικείμενο την εγκυμοσύνη προτείνουν μετ’ επιτάσεως τη λήψη φολικού οξέως. Αυτό το σύμπλεγμα βιταμίνης συμβάλλει στο σχηματισμό του σωστού νευρικού σωλήνα και στα δυο άκρα του. Οι γυναίκες που λαμβάνουν φολικό οξύ την περίοδο της σύλληψης και κατά τη διάρκεια των πρώτων εβδομάδων της κύησης εμφανίζουν 76% λιγότερες πιθανότητες να δημιουργήσουν ένα έμβρυο με ελαττωματικό νευρικό σωλήνα σε σχέση με εκείνες που δε λαμβάνουν το συμπλήρωμα. Είναι το πρώτο πράγμα που μπορείτε να κάνετε για να συνδράμετε την ανάπτυξη του εγκεφάλου. 49

·         Το πρώτο είδος, τα νευρογλοιακά κύτταρα αποτελούν το 90% των εγκεφαλικών κυττάρων μέσα στο κεφάλι του παιδιού σας. Δίνουν στον εγκέφαλο τη μορφή του και βοηθούν τους νευρώνες να επεξεργάζονται σωστά τις πληροφορίες. Η ονομασία τους είναι εύστοχη: γλοία στα ελληνικά σημαίνει κόλλα. Η δεύτερη κατηγορία κυττάρων είναι οι γνωστοί νευρώνες. Παρά το γεγονός ότι αναλαμβάνουν μεγάλο μέρος των νοητικών διεργασιών που συμβαίνουν στον εγκέφαλο του παιδιού σας, οι νευρώνες αποτελούν περίπου το 10% του συνολικού αριθμού των εγκεφαλικών κυττάρων. Πιθανόν από εδώ να έχει προκύψει ο μύθος πως ο άνθρωπος χρησιμοποιεί μόλις το 10% του εγκεφάλου του. 51

·         Το εντυπωσιακό είναι ότι ο εγκέφαλος της κόρης σας δε θα ολοκληρώσει το σχηματισμό των συνάψεων πριν φτάσει στα πρώτα χρόνια της τρίτης δεκαετίας της ζωής της. Ο εγκέφαλος των αγοριών ενδέχεται να καθυστερήσει ακόμα περισσότερο. Στους ανθρώπους ο εγκέφαλος  είναι το τελευταίο όργανο που ολοκληρώνει την ανάπτυξή του. 53

·         Το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο… ο εγκέφαλος του εμβρύου σχηματίζει περίπου 10 δισεκατομμύρια νέες συνάψεις καθημερινά… Θα εξακολουθήσει να σχηματίζει 10 δισεκατομμύρια συνάψεις καθημερινά για σχεδόν ένα χρόνο μετά τη γέννηση. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου χρησιμοποιεί εξωτερικές οπτικές εμπειρίες προκειμένου να τον βοηθήσουν να ολοκληρώσει την εσωτερική διαδικασία σχηματισμού.59

·         Αν δεν λαμβάνετε αρκετά ωμέγα-3 διατρέχετε πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσετε δυσλεξία, Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής, κατάθλιψη, διπολική διαταραχή ακόμα και σχιζοφρένεια… Αποτέλεσμα της έρευνας ήταν οι ειδικοί να συστήσουν στις εγκύους να καταναλώνουν τουλάχιστον 340 γραμμάρια ψαριού κάθε εβδομάδα. 75

·         Αν υποφέρετε από έντονο άγχος κατά την εγκυμοσύνη αυτό μπορεί να κάνει το παιδί σας πιο νευρικό, να μειώσει το δείκτη ευφυίας του μωρού σας, να επηρεάσει τις μελλοντικές κινητικές δεξιότητές του, την ικανότητά του να συγκεντρώνεται. Το άγχος μπορεί ακόμα να συρρικνώσει το μέγεθος του εγκεφάλου του μωρού σας… Η δηλητηριώδης επίδραση έγκειται στη διαρκή, μακροχρόνια έκθεση σε παράγοντες άγχους που θεωρείτε ότι δεν μπορείτε να ελέγξετε. 78

ΣΧΕΣΗ

*Παραπάνω από το 80% των ζευγαριών βιώνει τεράστια  έκπτωση στην ποιότητα του γάμου κατά τη μετάβαση στο ρόλο των γονιών.

*Η εχθρότητα μεταξύ των γονιών μπορεί να βλάψει τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα ενός νεογέννητου.

*Η ενσυναίσθηση περιορίζει την εχθρότητα.

*Οι τέσσερις συνηθέστερες πηγές συζυγικών εντάσεων είναι: απώλεια ύπνου, κοινωνική απομόνωση, άνιση κατανομή της δουλειάς στο σπίτι και κατάθλιψη.

·         Η παρατεταμένη έκθεση στην εχθρότητα μπορεί να διαβρώσει την ευφυία του μωρού και την ικανότητά του να διαχειρίζεται το άγχος κάποτε σε δραματικό βαθμό. 93

·         Βρέφη μικρότερα των 6 μηνών συνήθως μπορούν να  εντοπίσουν αν κάτι δεν πηγαίνει καλά… Ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι μπορούν να υπολογίσουν την έκταση των συγκρούσεων σε ένα γάμο παίρνοντας απλώς δείγμα από τα ούρα του μωρού σε διάστημα 24 ωρών. 108

·         Όταν διαφωνούν οι άνθρωποι πιστεύουν ότι είναι απόλυτα αμερόληπτοι, ενημερωμένοι και αντικειμενικοί, ενώ ταυτόχρονα θεωρούν ότι οι αντίπαλοί τους είναι απελπιστικά μεροληπτικοί, άσχετοι και υποκειμενικοί. Αυτές οι ασυμμετρίες πηγάζουν από ένα φαινόμενο πολύ γνωστό στις νοητικές νευροεπιστήμες. Οποιαδήποτε ανθρώπινη συμπεριφορά διαθέτει πολλά κινούμενα μέρη, τα οποία διακρίνονται αμυδρά στο βάθος, καθώς και στοιχεία που βρίσκονται στο προσκήνιο. Τα στοιχεία στο βάθος περικλείουν την εξελικτικής μας ιστορία, τη γενετική μας σύσταση, όπως και το εμβρυικό περιβάλλον. Τα στοιχεία στο προσκήνιο περιλαμβάνουν έντονες ορμόνες, προηγούμενες εμπειρίες, καθώς και άμεσους περιβαλλοντικούς παράγοντες. 

Μόνοι, μέσα στο μυαλό μας, έχουμε το προνόμιο της πρόσβασης και στις δυο αυτές ομάδες στοιχείων που παρέχουν λεπτομερείς γνώσεις σχετικά με τον ψυχολογικό εσωτερικό μας κόσμο, τα κίνητρα και τις προθέσεις μας. Επισήμως η διαδικασία ονομάζεται ενδοσκόπηση και μέσω αυτής γνωρίζουμε τι εννοούμε και τι θέλουμε να πούμε σε μόνιμη βάση. Το πρόβλημα είναι τότε κανένας άλλος δεν το γνωρίζει. Οι άλλοι άνθρωποι δεν μπορούν να διαβάσουν τη σκέψη μας. Η μόνη πληροφορία που έχουν οι άλλοι σχετικά με την εσωτερική κατάσταση και τα κίνητρά μας είναι οι λέξεις που λέμε και η όψη του προσώπου και του σώματός μας. Αυτό είναι επισήμως γνωστό ως εξωσκόπηση… Η ενδοσκοπική γνώση, καθώς συγκρούεται με τις εξωσκοπικές πληροφορίες, είναι η γενεσιουργός αιτία των περισσότερων ανθρώπινων συγκρούσεων... συμπεριλαμβανομένων των συζυγικών. 126

ΕΞΥΠΝΟ ΜΩΡΟ: ΟΙ ΣΠΟΡΟΙ

*Υπάρχουν πτυχές της ευφυίας του παιδιού σας για τις οποίες δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα. η συμμετοχή του γενετικού υλικού είναι περίπου της τάξης του 50%.

*Το  IQ σχετίζεται με διάφορα σημαντικά αποτελέσματα στην παιδική ηλικία, αλλά δεν είναι το μοναδικό μέτρο των νοητικών δεξιοτήτων

*Η ευφυία περιλαμβάνει πολλά συστατικά, μεταξύ των οποίων την επιθυμία για εξερεύνηση, τον αυτοέλεγχο, τη δημιουργικότητα και τις επικοινωνιακές δεξιότητες.

·         Είναι πολλά ακόμα τα συστατικά που συνδυάζονται στη συνταγή της ανθρώπινης ευφυίας και θα ήθελα να περιγράψω πέντε, που θεωρώ ότι θα ήταν καλό να σκεφτείτε καθώς αναλογίζεστε τα πνευματικά χαρίσματα του παιδιού σας. Συγκεκριμένα: επιθυμία για εξερεύνηση, αυτοέλεγχος, δημιουργικότητα, λεκτική επικοινωνία, αποκωδικοποίηση μη λεκτικής επικοινωνίας. Τα περισσότερα από αυτά τα χαρακτηριστικά δεν περιλαμβάνονται στο φάσμα των συνήθων υπόπτων για το IQ.152

·         Καλώς ορίσατε στον ενδιαφέροντα κόσμο του ελέγχου των παρορμήσεων. Αποτελεί μέρος μιας σειράς συμπεριφορών υπό τον γενικό τίτλο εκτελεστική λειτουργία. Η εκτελεστική λειτουργία ελέγχει το σχεδιασμό, την προβλεπτικότητα, την επίλυση προβλημάτων, τον ορισμό στόχων. Ενεργοποιεί πολλά μέρη του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένης μιας βραχυπρόθεσμης μορφής μνήμης, που ονομάζεται λειτουργική… Γνωρίζουμε πλέον ότι αποτελεί σημαντικότερο παράγοντα πρόβλεψης της ακαδημαϊκής επιτυχίας από το IQ.  Μάλιστα δεν πρόκειται για κάποια ασήμαντη διαφορά. 

Ο Mischel διαπίστωσε ΄τι τα παιδιά που μπορούσαν να αναβάλουν την ικανοποίησή τους για 15 λεπτά συγκέντρωναν 210 βαθμούς παραπάνω στις εξετάσεις σχολικής αξιολόγησης από τα παιδιά που άντεχαν ένα λεπτό.157

·         Ο φημισμένος γλωσσολόγος Noam Chomsky πρεσβεύει ότι γεννιόμαστε με το λογισμικό της γλώσσας ήδη εγκατεστημένο στο μυαλό μας, ένα πακέτο που το ονομάζει καθολική γραμματική… θέτει το θέμα ως εξής: Δε γεννιόμαστε με την ικανότητα να μιλήσουμε μια συγκεκριμένη γλώσσα. Γεννιόμαστε με την ικανότητα να μιλήσουμε οποιαδήποτε γλώσσα. 165

·         Ο εγκέφαλος φαίνεται να διαθέτει περιορισμένη δυνατότητα αφομοίωσης της όποιας γλώσσας σε εντυπωσιακά πρώιμο χρονικό πλαίσιο. Η πόρτα αυτή αρχίζει να ταλαντεύεται γύρω στους έξι μήνες κι εφόσον κάτι δεν την εμποδίσει, κλείνει. Φτάνοντας στους 12 μήνες, ο εγκέφαλος του μωρού σας έχει πάρει αποφάσεις οι οποίες θα το επηρεάσουν στην υπόλοιπη ζωή του. 166

·         Μόνο ένα πράγμα κρατά την πόρτα ανοιχτή σε μιαν άλλη γλώσσα. Πρέπει να προφέρετε τις λέξεις στη διάρκεια κάποιας κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Πρέπει να έρθει στο δωμάτιο ένας κανονικός άνθρωπος και να μιλήσει τη γλώσσα απευθυνόμενος στο παιδί. Αν ο εγκέφαλος του παιδιού εντοπίσει αυτή την κοινωνική αλληλεπίδραση, τότε οι νευρώνες του θα αρχίσουν να καταγράφουν τη δεύτερη γλώσσα, τα φωνήματα, τα πάντα. Προκειμένου να εκτελέσει αυτές τις νοητικές λειτουργίες, ο εγκέφαλος έχει ανάγκη από το πλούσιο σε πληροφορίες αμφίδρομο ερέθισμα που του παρέχει ένας άλλος άνθρωπος. Μέσα σε αυτά τα στοιχεία κρύβεται μια εκρηκτική άποψη, την οποία στηρίζουν εμπειρικά δεδομένα προερχόμενα από όλες τις αναπτυξιακές επιστήμες. Η ανθρώπινη μάθηση στην πλέον εγγενή μορφή της είναι, κατά κύριο λόγο, μια άσκηση σχέσεων. Η ευφυία δεν αναπτύσσεται μέσα στις ηλεκτρονικές χοάνες ψυχρών, άψυχων μηχανών, αλλά στην αγκαλιά θερμών, τρυφερών ανθρώπων. Μπορείτε κυριολεκτικά να αλλάξετε τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται ένας παιδικός εγκέφαλος μέσω της έκθεσης σε σχέσεις. 166

·         Γνωρίζουμε πλέον ότι τα μωρά δεν αποκτούν ευρύτερο λεξιλόγιο παρά μόνο όταν βελτιώνεται ο έλεγχος των δαχτύλων τους. Παιδιά που είχαν φυσιολογική ακοή παρακολούθησαν μαθήματα της αμερικανικής νοηματικής γλώσσας επί εννέα μήνες, στην πρώτη τάξη και στη συνέχεια τους δόθηκε μια σειρά από νοητικά τεστ. Η εστίαση της προσοχής τους, η χωρική αντίληψη, η μνήμη και η οπτική διάκριση εμφάνισαν θεαματικά βελτιωμένες βαθμολογίες – έως και 50%- σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου που δεν είχε διδαχτεί τη νοηματική. 169

·         Ο Ekman έκανε απρόσμενες διαπιστώσεις σχετικά με την αναγνώριση των ανθρώπινων εκφράσεων. Πρώτον, οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο εκφράζουν παρόμοια συναισθήματα χρησιμοποιώντας παρόμοιους μυς του προσώπου. Αυτά τα πανανθρώπινα βασικά συναισθήματα είναι η χαρά, η λύπη, η έκπληξη, η αηδία, η οργή και ο φόβος. Δεύτερον, ο συνειδητός έλεγχος που μπορούμε να ασκήσουμε στα χαρακτηριστικά του προσώπου είναι περιορισμένος, πράγμα που σημαίνει πως άθελά μας αποκαλύπτουμε πολλές πληροφορίες. Οι μύες που περιβάλλουν τα μάτια μας για παράδειγμα δεν υπόκεινται σε συνειδητό έλεγχο. Ίσως αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τείνουμε να πιστεύουμε περισσότερο στο βλέμμα των άλλων. 171

·         Ο εγκέφαλος αφιερώνει ένα τεράστιο τμήμα του, συμπεριλαμβανομένης μιας σημαντικής περιοχής που ονομάζεται ατρακτοειδής έλικα, αποκλειστικά για την επεξεργασία των πληροφοριών που αντλεί από τα πρόσωπα. Μια τόσο μεγάλη έκταση έχει τεράστια αξία. Ο εγκέφαλος δε δεσμεύει ολόκληρη περιοχή για μια τόσο περιορισμένη λειτουργία, εκτός κι αν έχει κάποιον πολύ σοβαρό λόγο.

·         Οι καινοτόμοι είναι άριστοι στη μη λεκτική επικοινωνία. Θέλετε το παιδί σας να μεγαλώσει και να γίνει ένας διακεκριμένος καινοτόμος; Φροντίστε να αποκτήσει άψογες μη λεκτικές δεξιότητες και να τις συνοδεύσει με την αντίστοιχη περιέργεια.

ΕΞΥΠΝΟ ΜΩΡΟ: ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ

*Ιδού τι βοηθά στη μάθηση: ο θηλασμός, η επικοινωνία με τα παιδιά σας, το καθοδηγούμενο παιχνίδι και η επιβράβευση της προσπάθειας αντί της ευφυίας.

*Ο εγκέφαλος ενδιαφέρεται περισσότερο για την επιβίωση απ’ ό,τι για την εξασφάλιση καλών βαθμών στο σχολείο.

*Η άσκηση πίεσης στα παιδιά να μάθουν κάτι πριν ο εγκέφαλός τους είναι έτοιμος μόνο βλαπτική είναι.

*Καταστάσεις που πιθανό να βλάψουν τη μάθηση στα πρώτα στάδια είναι μεταξύ άλλων η υπερβολική έκθεση στην τηλεόραση, η επίκτητη ανημποριά και η καθιστική ζωή.

·         Ο εγκέφαλος δεν ενδιαφέρεται να μάθει. Καθεμιά από τις δεξιότητες που διαθέτει το πνευματικό μας σύστημα δημιουργήθηκε για την αποφυγή της εξαφάνισης. Ο εγκέφαλος ενδιαφέρεται να επιβιώσει. Η μάθηση υπάρχει μόνο προκειμένου να εξυπηρετεί τις απαιτήσεις αυτού του πρωταρχικού στόχου. Αποτελεί μια ευτυχή σύμπτωση το γεγονός ότι τα πνευματικά μας εργαλεία μπορούν να επιτελέσουν διπλό καθήκον στην τάξη, προσφέροντάς μας την ικανότητα να δημιουργούμε υπολογιστικά φύλλα και να μιλάμε ξένες γλώσσες. Δεν είναι όμως αυτή η καθημερινή δουλειά του εγκεφάλου. Αυτό είναι το υποπροϊόν μιας πολύ ισχυρότερης ανάγκης: της αδήριτης, ακατάπαυστης επιθυμίας να ζήσει μια ακόμα μέρα. Δεν επιβιώνουμε προκειμένου να μάθουμε. Μαθαίνουμε προκειμένου να επιβιώσουμε.

Αυτός ο κυρίαρχος σκοπός προβλέπει πολλά πράγματα και το σημαντικότερο είναι το εξής: αν θέλετε ένα καλά καταρτισμένο παιδί, πρέπει να δημιουργήσετε ένα ασφαλές περιβάλλον. Αν ικανοποιείται η ανάγκη του εγκεφάλου για ασφάλεια, θα επιτρέψει στους νευρώνες του να ξεχαστούν με την άλγεβρα. Όταν η ανάγκη για ασφάλεια δεν καλύπτεται, η άλγεβρα περνά στο περιθώριο. 181

·         Μολονότι το ζήτημα είναι αμφιλεγόμενο στην κοινωνία, ελάχιστες διαφωνίες υπάρχουν στην επιστημονική κοινότητα. Το μητρικό γάλα μπορεί να κάνει θαύματα για ένα μωρό που μεγαλώνει. Εμπεριέχει σημαντικά άλατα και ακόμα σημαντικότερες βιταμίνες. Οι ανοσοποιητικές ιδιότητές του συμβάλλουν στην αποτροπή μολύνσεων στα αυτιά, στο αναπνευστικό, καθώς και το γαστρεντερικό σύστημα. Επίσης τα στοιχεία από έρευνες σε όλο τον κόσμο έδειξαν, προκαλώντας γενική έκπληξη, πως ο θηλασμός με λίγα λόγια, κάνει τα μωρά εξυπνότερα. 184

·         Αν τα παιδιά προερχόμενα από οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα έρχονταν σε επαφή στα πρώτα τους χρόνια με νηπιαγωγεία που έδιναν έμφαση στο παιχνίδι, έως την ηλικία τα ων 23 ετών είχε συλληφθεί για κάποιο κακούργημα ένα ποσοστό μικρότερο του 7% των παιδιών. Για τα παιδιά που είχαν έρθει σε επαφή με νηπιαγωγεία που έδιναν έμφαση στη διδασκαλία το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 33%. 194

·         Το είδος του παιχνιδιού που προσφέρει όλα τα νοητικά οφέλη είναι ένα είδος που εστιάζει στον έλεγχο των παρορμήσεων και στην αυτοσυγκράτηση.195

·         Καθόλου τηλεόραση πριν από την ηλικία των 2 ετών.

·          Ένα παιδί προσχολικής ηλικίας που παρακολουθεί τηλεόραση τρεις ώρες τη μέρα έχει 30% περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσει προβλήματα συγκέντρωσης απ’ ό,τι ένα παιδί που δεν παρακολουθεί καθόλου τηλεόραση. Ακόμα και το να μένει ανοιχτή η τηλεόραση ενώ κανένας δεν παρακολουθεί – δευτερογενής έκθεση- φαίνεται να δημιουργεί προβλήματα πιθανόν επειδή αποσπά την προσοχή.212

·         Το διαδίκτυο και τα σχετιζόμενα με αυτό μέσα ενθαρρύνουν την ατομική «κατανάλωση». Αυτό οδηγεί στην αλλόκοτη κατάσταση,  ακόμα και όταν βρισκόμαστε μαζί, συχνά να είμαστε χωριστά.

·         Υπάρχει ένας ακόμα κίνδυνος στις περιπτώσεις όπου οι γονείς πιέζουν τα παιδιά τους να κάνουν πράγματα που ο μικρός εγκέφαλός τους δεν είναι ακόμα ικανός να εκτελέσει. Οι πιεστικοί γονείς συχνά απογοητεύονται, δυσαρεστούνται ή θυμώνουν όταν τα παιδιά τους δεν αποδίδουν και αυτές είναι αντιδράσεις τις οποίες τα παιδιά μπορούν να διακρίνουν σε απίστευτα μικρή ηλικία και θέλουν οπωσδήποτε να αποφύγουν. 226

ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟ ΜΩΡΟ: ΟΙ ΣΠΟΡΟΙ

*Ο καλύτερος προβλεπτικός παράγοντας της ευτυχίας; Απόκτηση φίλων.

*Καμία συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου δεν επεξεργάζεται όλα τα συναισθήματα. Εκτεταμένα δίκτυα νευρώνων παίζουν κρίσιμους ρόλους.

*Ενδεχομένως να υπάρχει κάποιο γενετικό συστατικό στο πόσο ευτυχισμένο θα γίνει το παιδί σας.

·         Τα 3 γονίδια της ανθεκτικότητας:

1)Αν το παιδί διαθέτει την αργή εκδοχή του γονιδίου ΜΑΟΑ-μονοαμινική οξειδάση Α- εμφανίζει μια εντυπωσιακή αντοχή απέναντι σε αρνητικές εμπειρίες στην παιδική του ηλικία.

2) Αν το παιδί έχει μια εκδοχή του γονιδίου που ονομάζεται DRD4-7 – που σημαίνει δέκτης ντοπαμίνης – δεν αναπτύσσεται ποτέ ανασφάλεια.

3)Το μακρύ γονίδιο 5 ΗΤΤ, υπεύθυνο για τη μεταφορά σεροτονίνης, συμβάλλει στην ανθεκτικότητα στο άγχος. Αν έχετε αυτή τη μορφή γονιδίου είστε σε καλή κατάσταση.

Φαίνεται πράγματι να υπάρχουν παιδιά που γεννιούνται με ευαισθησία στο άγχος και παιδιά που γεννιούνται με αντοχές στο άγχος. Και αυτό σημαίνει ότι δεν μπορείτε να αλλάξετε  αυτή την επίδραση στη συμπεριφορά του παιδιού σας περισσότερο απ’ όσο θα μπορούσατε να αλλάξετε το χρώμα των ματιών του.263-5

ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟ ΜΩΡΟ: ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ

*Το μωρό σας έχει ανάγκη να το παρακολουθείτε, να το ακούτε και να ανταποκρίνεστε.

*Τα παιδιά είναι πιο χαρούμενα αν οι γονείς τους είναι απαιτητικοί και θερμοί.

*Τα συναισθήματα θα πρέπει να αναγνωρίζονται και να κατονομάζονται, αλλά όχι να επικρίνονται.

·         Μετα -συναίσθημα είναι το πώς αισθάνεστε για τα συναισθήματά σας… Πρέπει να συμφιλιωθείτε με τα δικά σας συναισθήματα προκειμένου να βοηθήσετε τα παιδιά σας να συμφιλιωθούν με τα δικά τους.287

·         Οι γονείς που αντιστάθηκαν στην παρόρμηση να τρέξουν με το παραμικρό κοντά στο παιδί βοήθησαν να διαμορφωθούν οι ασφαλέστεροι δεσμοί. 291

·         Οι γονείς που συμμετέχουν στα έντονα συναισθήματα των παιδιών τους έχουν τέσσερις τάσεις  απέναντι στα συναισθήματα:

Δεν κρίνουν τα συναισθήματα.

Αναγνωρίζουν τον αντανακλαστικό χαρακτήρα των συναισθημάτων.

Γνωρίζουν ότι η συμπεριφορά είναι επιλογή, έστω κι αν το συναίσθημα δεν είναι.

Θεωρούν μια κρίση ως ευκαιρία να διδάξουν κάτι.

·         Οι γονείς που συμμετείχαν σε μελέτες και μεγάλωναν τα πιο χαρούμενα παιδιά κατανοούσαν ότι η ανθρωπότητα δε γνωρίζει καμία τεχνική για να διώξει κάποιο συναίσθημα ακόμα κι αν κανένας δεν επιθυμεί την παρουσία του. Οι αρχικές συναισθηματικές αντιδράσεις είναι εξίσου αυτόματες με το ανοιγόκλεισμα των βλεφάρων. Δεν εξαφανίζονται απλώς και μόνο επειδή κάποιος νομίζει ότι θα έπρεπε. 299

·         Είναι μύθος ότι το συναισθηματικό ξέσπασμα βελτιώνει την κατάσταση ( για παράδειγμα πως αν ξεσπάσετε με οργή εκτονώνεστε). Σχεδόν μισός αιώνας ερευνών δείχνει πως αυτού του είδους η «εκτόνωση» αυξάνει συνήθως την επιθετικότητα.

ΗΘΙΚΟ ΜΩΡΟ

*Το παιδί σας διαθέτει μια εγγενή αίσθηση περί σωστού και λάθους.

*Η ηθική συμπεριφορά αναπτύσσεται με το χρόνο και απαιτεί ειδική μορφή καθοδήγησης.

*Ο τρόπος με τον οποίο χειρίζονται οι γονείς τους κανόνες είναι βασικός: ρεαλιστικές, σαφείς προσδοκίες, σταθερές, άμεσες συνέπειες για την παραβίαση των κανόνων. Έπαινος της καλής συμπεριφοράς.

·         Επειδή ο Ε. δεν ήταν πια σε θέση να εντάσσει τις συναισθηματικές του αντιδράσεις στις πρακτικές του αποφάσεις, έχασε τελείως την ικανότητα να αποφασίζει. Όλος ο μηχανισμός λήψης αποφάσεων που διέθετε κατέρρευσε, συμπεριλαμβανομένων  των ηθικών αποφάσεων.

·         Η βιολογία μας λέει πως ο συναισθηματικός έλεγχος αποτελεί σημαντικό στοιχείο της ανατροφής ενός ηθικού παιδιού. Το ίδιο συμβαίνει και με την εκτελεστική λειτουργία. Η υγιής ενοποίηση και των δυο αυτών διαδικασιών μπορεί να βοηθήσει πολύ ένα παιδί να έρθει σε επαφή με την ανθρωπιά και την καλοσύνη που κρύβει μέσα του. 327

·         Γνωρίζετε πλέον ότι η βασική προτεραιότητα του εγκεφάλου είναι η ασφάλεια. Όταν οι κανόνες δεν επιβάλλονται σε καθεστώς ασφάλειας, ο εγκέφαλος θέτει στο περιθώριο οποιαδήποτε συμπεριφορά εκτός από μια: την απόπειρα απόδρασης από την απειλή. Όταν οι κανόνες επιβάλλονται από θερμούς, δεκτικούς γονείς, είναι πολύ πιθανότερο να ριζώσουν οι σπόροι της ηθικής. 331

·         Ο έπαινος της απουσίας κακής συμπεριφοράς είναι εξίσου σημαντικός όσο ο έπαινος της παρουσίας μιας θετικής συμπεριφοράς. 332

·         Η τιμωρία πρέπει να επιβάλλεται μέσα στη θερμή ατμόσφαιρα της συναισθηματικής ασφάλειας. Όταν τα παιδιά αισθάνονται ασφαλή, ακόμα και υπό την απειλή της γονικής επίπληξης, η τιμωρία έχει το καλύτερο αποτέλεσμα. 341

·         Πριν από κάποια χρόνια αρκετές ομάδες ερευνητών αποφάσισαν να ζητήσουν τη γνώμη των παιδιών για τους τύπους του γονικού ρόλου… Τα αποτελέσματα ήταν διδακτικά. Η επαγωγική ανατροφή έλαβε τα περισσότερα θετικά σχόλια με μεγάλη διαφορά. Η επόμενη δημοφιλέστερη συμπεριφορά ήταν η τιμωρία. Θέλετε να μάθε τε ποια προσέγγιση ήρθε τελευταία; Η απόσυρση της γονικής στοργής ή η πλήρης υποχωρητικότητα… τα παιδιά ηλικίας 4-9 ετών απεχθάνονταν την υποχωρητικότητα περισσότερο από κάθε άλλη συμπεριφορά, ακόμα και από τη στέρηση στοργής. Δεν ίσχυε το ίδιο και για τους δεκαοκτάχρονους.348

frosochatoglou

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ