ΚΥΚΛΟΘΥΜΙΚΟΣ ΚΑΙΡΟΣ; ΚΟΙΤΑ ΝΑ ΔΕΙΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΚΑΝΕΙ ΚΑΛΟ

Νέα θεωρία: η κρυφή σχέση του καιρού με τη βία

Και όμως, το κλίμα διαμορφώνει τις ζωές μας με τρόπους που δεν περνούν καν από το μυαλό μας, σύμφωνα με νέα μελέτη.

Η επιστημονική κοινότητα έχει παρατηρήσει εδώ και καιρό ότι ορισμένοι δείκτες εγκληματικότητας είναι πολύ υψηλότεροι σε περιοχές του πλανήτη κοντά στον ισημερινό, σε σχέση με τα υπόλοιπα μέρη του κόσμου, ωστόσο δεν έχει καταφέρει να δώσει μία πειστική εξήγηση. Τώρα, μία ομάδα ερευνητών έχει αναπτύξει ένα νέο μοντέλο, το οποίο θα μπορούσε να λύσει το "μυστήριο".

Πρόκειται για δουλειά ψυχολόγων και καθηγητών από το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο (Vrije) του Άμστερνταμ και το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο (OSU), οι οποίοι περιγράφουν το μοντέλο τους σε σχετική μελέτη η οποία πρόκειται να δημοσιευθεί στο επιστημονικό περιοδικό Behavioral and Brain Sciences (διαθέσιμη προ ενδεχόμενων διορθώσεων, εδώ).

Το νέο μοντέλο ονομάστηκε CLASH (CLimate Aggression and Self-control in Humans) από τους ερευνητές, οι οποίοι πιστεύουν ότι "μπορεί να εξηγήσει τις επιπτώσεις του κλίματος στην εγκληματικότητα στα διάφορα σημεία του κόσμου", όπως σημειώνει ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, καθηγητής ψυχολογίας στο Vrije, Paul van Lange. 

Γιατί η ζέστη μας κάνει επιθετικούς: δύο μη ικανοποιητικές απαντήσεις

“Το κλίμα διαμορφώνει το πώς οι άνθρωποι ζουν με τρόπους τους οποίους δεν σκεφτόμαστε στην καθημερινή μας ζωή”, τονίζει ο Brad Bushman, καθηγητής ψυχολογίας στο OSU και εκ των συγγραφέων της νέας μελέτης. Και αν και πολλές μελέτες έδειξαν ότι η ζέστη μας κάνει επιθετικούς, "οι δύο κορυφαίες θεωρίες σχετικά με τους λόγους που αυτό συμβαίνει, δεν είναι ικανοποιητικές".

Ελλιπής θεωρία: η σχέση ζέστης-υψηλής εγκληματικότητας οφείλεται στο γεγονός ότι οι άνθρωποι βγαίνουν περισσότερο έξω

Η πρώτη από αυτές βασίζεται στο Γενικό Μοντέλο Επιθετικότητας (στην ανάπτυξη του οποίου δούλεψε και ο ίδιος ο Bushman), προτείνοντας ότι η ζέστη κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται άβολα και τους εκνευρίζει, γεγονός που τους καθιστά πιο επιθετικούς. “Αυτό δεν εξηγεί, όμως, τις ακραίες πράξεις όπως η δολοφονία”, λέει ο καθηγητής του OSU.

Η δεύτερη θεωρία υποστηρίζει ότι όταν κάνει ζέστη, ο κόσμος βγαίνει έξω και βρίσκεται σε κοινωνική αλληλεπίδραση με συνανθρώπους του, κάτι που αυξάνει την τριβή και τις πιθανότητες για σύγκρουση. Ωστόσο δεν εξηγεί γιατί υπάρχει περισσότερη βία π.χ. στους 35 βαθμούς, σε σχέση με τους 24, παρόλο που και στις δύο περιπτώσεις, οι άνθρωποι βγαίνουν έξω περισσότερο.

Η νέα θεωρία με βάση το CLASH

Σε αντίθεση με τις ανωτέρω, μη ικανοποιητικές θεωρίες, οι ειδικοί πίσω από τη νέα μελέτη, επιχειρηματολογούν με βάση τις προβλέψεις του CLASH, ότι δεν είναι μόνο η ζέστη, αλλά το θερμό κλίμα σε συνδυασμό με τις λιγότερες εποχικές διαφοροποιήσεις στις θερμοκρασίες οι αιτίες που οι άνθρωποι σε ορισμένα σημεία της Γης είναι πιο επιθετικοί.

Ειδικότερα, όπως σημειώνουν οι ερευνητές σε σχετικό δελτίο τύπου, οι δύο παραπάνω παράγοντες οδηγούν τους ανθρώπους να υιοθετούν μία γρηγορότερη στρατηγική ζωής, να δίνουν μικρότερη σημασία στο μέλλον και να έχουν χαμηλότερο αυτοέλεγχο -και όλα αυτά συνεισφέρουν σε περισσότερη επιθετικότητα και βία. 

Για να καταλήξουν στο συμπέρασμά τους, οι ερευνητές προσπάθησαν να εξετάσουν τον τρόπο σύμφωνα με τον οποίο ο μεταβαλλόμενος καιρός μπορεί να αλλάξει τη συμπεριφορά των ανθρώπων και βρήκαν πως οι χώρες που έχουν ποικιλόμορφες καιρικές συνθήκες είναι λιγότερο βίαιες, από αυτές που είναι συνέχεια ζεστές. Γιατί;

Η σημασία της διακύμανσης των θερμοκρασιών

“Οι λιγότερες διακυμάνσεις θερμοκρασίας, σε συνδυασμό με τη ζέστη, φέρνουν κάποιο βαθμό σταθερότητας, στην καθημερινή ζωή”, εξηγεί η Maria Rinderu, μία ακόμα εκ των συγγραφέων της νέας μελέτης, ψυχολόγος από το Vrije. "Αυτό σημαίνει λιγότερη ανάγκη για προγραμματισμό και προετοιμασία για μεγάλες αλλαγές από ζέστη σε κρύο ή το αντίστροφο".

"Με λιγότερες μεταβολές καιρού", προσθέτει ο van Lange, "είσαι ελεύθερος να κάνεις ό,τι θέλεις τώρα, επειδή δεν ετοιμάζεσαι π.χ. για τον χειμώνα. Μπορεί, επίσης, να είσαι πιο επικεντρωμένος σε άμεσα προβλήματα και άγχη, όπως οι κίνδυνοι του ζεστού κλίματος (παράσιτα και δηλητηριώδη ζώα, για παράδειγμα)".

Οι άνθρωποι σε μέρη με σταθερά ζεστό κλίμα, τείνουν να ζουν στο παρόν και να ξεσπούν πιο εύκολα, λέει η νέα μελέτη

Το αποτέλεσμα είναι οι άνθρωποι σε χώρες και περιοχές με τέτοιο καιρό, να επικεντρώνονται περισσότερο στο παρόν, να ανησυχούν λιγότερο για το μέλλον και να αισθάνονται μικρότερη ανάγκη για αυτοέλεγχο, υιοθετώντας μία γρηγορότερη στρατηγική ζωής (π.χ.: είναι λιγότερο αυστηροί με τον χρόνο και κάνουν παιδιά σε μικρότερη ηλικία).

Όλα τα παραπάνω είναι παράγοντες που οδηγούν σε αυξημένη επιθετικότητα, σημειώνουν οι ερευνητές, καθώς μία τέτοια στάση ζωής, επικεντρωμένη στη στιγμή, είναι ιδανική για να ωθήσει τους ανθρώπους να αντιδρούν γρηγορότερα, επιθετικά και ορισμένες φορές, με βία.

Σε μέρη όπου το κλίμα εναλλάσσεται και ο υδράργυρος ανεβοκατεβαίνει, οι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερο αυτοέλεγχο

Από την άλλη, "σε μέρη με αντίθετο κλίμα, οι ισχυρές εποχικές μεταβολές επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό πώς οι άνθρωποι αξιολογούν τον χρόνο και τον αυτοέλεγχο. Αυτό γίνεται με τρόπους που οι ίδιοι μπορεί να μην καταλαβαίνουν καν, αλλά μόνο και μόνο το γεγονός ότι αναγκάζονται να προγραμματίζουν τη ζωή τους με βάση τον καιρό, αλλάζει γενικά την κουλτούρα τους".

Προφανώς, η θεωρία δεν είναι ντετερμινιστική και ούτε σημαίνει ότι οι άνθρωποι σε θερμά μέρη, με σταθερό κλίμα δεν μπορούν να συγκρατήσουν τους εαυτούς τους ή είναι εν γένει βίαιοι. Απλώς, "το πώς οι άνθρωποι προσεγγίζουν τη ζωή είναι ένα μέρος της κουλτούρας τους και η κουλτούρα επηρεάζεται έντονα από το κλίμα. Το κλίμα δεν κάνει το άτομο, αλλά είναι μέρος όσων μας διαμορφώνουν", καταλήγει ο van Lange.

pathfinder

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ