Εικονικος Κοσμος: Ο Εθισμος στην Ψευτικη Πραγματικοτητα

 

Αρκετές φορές είμαστε χαμένοι, αποπροσανατολισμένοι από το Εγώ και την συμβατική συμβολική σκέψη, και έτσι ίσως είναι αυτός ο λόγος που πολλές μυστικιστικές ή θρησκευτικές εμπειρίες  εμπεριέχουν μία ξαφνική κατάπληξη που επέρχεται από την συνειδητοποίηση του «Είμαι εδώ τώρα», ή απλούστερα της «Παρουσίας». Το πιο φανερό γεγονός, αν δεν μας έχει συνεπάρει ο Εικονικος Κοσμος είναι πως η ύπαρξή μας κάπου, ή η Συνειδητή Εγρήγορσή μας ξαφνικά ζωντανεύει ως κάτι νέο και συναρπαστικό: «Βρίσκομαι εδώ.» Κάθε λέξη της πρότασης μετατρέπεται σε ένα μυστήριο σε αυτή την εμπειρία. Και τότε όσο ξαφνικά αντιλαμβανόμαστε την καθαρότητα αυτής της εμπειρίας, τόσο ξαφνικά σβήνει και χάνεται..

“Βρήκα τις σκέψεις μου να επιστρέφουν σε ένα προβληματισμένο όνειρο την περασμένη νύχτα, η σημασία του οποίου παραμένει θολή: Αναρριχόμουν με δυσκολία σε ένα βραχώδη λόφο κοντά στο σπίτι της παιδικής μου ηλικίας, και βρέθηκα να πλησιάζω μία μεγάλη πυτζάμα που κρεμόταν από τα ηλεκτρικά καλώδια, λες και με προειδοποιούσε για κάτι.. Η Πυτζάμα ήταν γεμάτη με τρύπες από σφαίρες.  Κι όμως έστρεψα μακρυά μέσα στο όνειρο, βρίσκοντας ένα μονοπάτι που με οδήγησε σε μία ίδια πυτζάμα, με τις ίδιες τρύπες…”

Οι μυστικιστές και οι Διαλογιστές εθίζονται σε αυτές τις καθαρές στιγμές παρουσίας πέρα από την φαντασία και την γλώσσα, προσπαθώντας να τις επανακτήσουν αλλά και να τις κάνουν εντονότερες. Είναι κάτι που μπορεί να γίνει μέσα από μία ενεργή καθημερινή διεργασία. Πέρα από τις πρακτικές του Διαλογισμού και της Γιόγκα, οι έντονες αθλητικές εμπειρίες μπορούν επίσης να απογυμνώσουν τα πνευματικά όρια ανάκτησης της καθαρότητας της στιγμής, αποσυνθέτοντας στιγμιαία το Υπερεγώ.

Όμως απομακρυνόμαστε ολοένα και περισσότερο από αυτό το αίσθημα, καθώς ζούμε μέσα στην επόχή του εικονικού αποπροσανατολισμού, από τον οποίο μας παρέχονται μία σειρά από ψευδείς πραγματικότητες τις οποίες ακολουθούμε κατά το δοκούν. Δίχως να κατανοούμε πως αυτή η διαδικασία επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην απόπειρα αναζήτησης της ατομικής αλήθειας, και πως εμπεριέχει ιδιότητες που χαρακτηρίζονται «ψυχοτρόπες» εθίζοντάς μας έτσι στην νέα οπτική της πραγματικότητας που διαλέξαμε, μεταφέροντας στην ίδια μας την ψυχοσύνθεση τα κρυμμένα συναισθήματα που ήταν προορισμένα εξαρχής να μας κυριεύσουν. Πως όμως συμβαίνει κάτι τέτοιο; Πως αποπροσανατολίζεται κάποιος από το πραγματικό αίσθημα της ύπαρξης του εαυτού και εγκλωβίζεται στην Κατασκευασμένη εικόνα;

Στο εξαιρετικό βιβλίο του On Deep History and the Brain ο Ιστορικός Daniel Lord Smail προτείνει πως μπορούμε να παρακολουθήσουμε ολόκληρη την ανθρώπινη Ιστορία μέσα από ένα Ψυχοτρόπο Φακό. Φυσικά δεν εννοεί την άμεση χρήση ψυχοτρόπων ουσιών για να κατανοήσουμε τον εαυτό μας, αλλά πως σχεδόν κάθε τι που κάνουμε διαμορφώνει την Χημεία του Εγκεφάλου μας, και είτε αποκαθιστά την ισορροπία, είτε διαταρράσει εντελώς την διεργασία.

Αν είμαστε αποτελεσματικοί στην εργασία που θέλουμε να πραγματοποιούμε, αν ακούμε μουσική, ή παρακολουθούμε ένα γεγονός που μας σοκάρει, αν ερχόμαστε σε αντιπαράθεση, όλες σχεδόν οι καθημερινές διεργασίες είναι «Ψυχοτρόπες» με την έννοια του ότι διαμορφώνουν τις εσωτερικές χημικές λειτουργίες του Νου μέσα από την Ντοπαμίνη,την Σεροτονίνη και την Νορεπινεφρίνη (αλλά και πολλές ακόμη χημικές ορμόνες του εγκεφάλου). Μέσα σε πολλά ακόμη παραδείγματα, ο Smail αναφέρει την ανάπτυξη των Μυθιστορημάτων του 18^ου Αιώνα, που εισήγαγαν μία νέα και ανησυχητική ενωτική απόλαυση που ανησύχησαν τις πολιτισμικές αρχές με τρόπους πολύ διαφορετικούς από τους Φόβους περί Τρέλας που έφερε η μαζική χρήση της Μαριχουάνας κατά την δεκαετία του 1930.

Αν και ο Smail δεν αναφέρει κάτι τέτοιο, οι άνθρωποι μέσα στην Ιστορία και ακόμη και στην Προιστορία είχαν αναρίθμητες καινοτομίες στην τέχνη και την Αρχιτεκτονική για να αναπτύξουν τα πλαίσια του Χωροχρόνου με τρόπους που ενισχύουν ή στρεβλώνουν την ύπαρξη του ανθρώπου εδώ και τώρα. Αυτές οι καινοτομίες ήταν στην φύση του ψυχοτρόπες και μετέστρεφαν την πολιτισμική και πνευματική πορεία του κόσμου.

Ένας Εικονικος Κοσμος

Η Εικονική τεχνολογία από τις απαρχές της δημιουργίας της αντιμετωπίζεται με ουτοπικό ενθουσιασμό για την προοπτική που έχει να αποσυνθέτει τον φυσικό χώρο και τον χρονολογικό παράγοντα. Η καθημερινή πρακτική χρήση παρομοιάζει και αποκαλύπτει την εμπειρία της εικονικής πραγματικότητας, παρά το παράδοξο γεγονός πως η εν λόγω τεχνολογία δημιουργήθηκε για να αποτραβήξει τον κόσμο από την ισχύουσα πραγματικότητα.

Η πρώιμη εργασία στην Αντιληπτική Ψυχολογία έδειξε πως όταν το άτομο βλέπει μέσα από κάποια «κλειδαρότρυπα» ξεγελά το νοητικό του σύστημα αλλά και το σύστημα όρασης και αυτόματα πιστεύει την αλήθεια που αντίκρυσε σε αυτό το περιορισμένο οπτικό πεδίο με ένα πολύ ισχυρό τρόπο παρά αν παρατηρούσε το ίδιο σκηνικό με μία ευρύτερη οπτική. Αυτή η διαδικασία ενεργοποιεί μία αίσθηση ιδιωτικότητας και ασφάλειας – πως μονάχα ένα άτομο μπορεί να κοιτάξει μέσα από αυτή την κλειδαρότρυπα σε ένα συγκεκριμένο χρονικό σημείο, δίνοντας εν τέλει την αίσθηση πως αυτό που βλέπεις προορίζεται αποκλειστικά για σένα.

Έτσι ο ίδιος ο χώρος περιέχει μέσα του ψυχότροπες ιδιότητες που μπορούν να απομονωθούν και να δωθούν στους ανθρώπους μέσα από διαδικασίες όρασης, όπως ακριβώς πραγματοποιούσε η προοπτική στους ζωγραφικούς πίνακες της Αναγέννησης. Το ερώτημα εδώ είναι το εξής: Μπορεί κάποιος να καταχραστεί τον χώρο; Δυστυχώς η απάντηση είναι ναι. Η Δύναμη της προοπτικής μίας πραγματικότητας που μπορεί να επιφέρει την αίσθηση της μοναδικότητας, της εκκεντρικότητας, της μελαγχολίας και της θλίψης ήταν το διανοητικό όπιο την εποχή που ανακαλύφθηκε.

Ακόμη και σήμερα με την φωτογραφία και τα φιλμ χρησιμοποιούνται τεχνικές οξείας προοπτικής χρησιμοποιώντας άκρως ευρεία γωνία για να προκαλέσουν μέσα από τον οπτικό συμβολισμό αισθήματα αποκλεισμού, κατάθλιψης, άγχους, και ακόμη (σε εξαιρετικές περιπτώσεις) την παράνοια.

H νέα Εικονικη Πραγματικοτητα

Κάθε επανάσταση στην οπτική εμπειρία επαναλαμβάνει το μοτίβο της προοπτικής, παρέχοντας αρχικώς έναν νέο και αξιοθαύμαστο κόσμο οπτικής εμπειρίας (ή της ίδιας της αλήθειας) ανοίγοντας έναν νέο δρόμο για να βιώσουμε την πραγματικότητα, προτού τη θεωρήσουμε δεδομένη. Αναπτύσσουμε ανοχή στα ειδικά εφέ όταν τα βλέπουμε μέσα στην καθημερινότητά μας.

Η φυσική εξέλιξη της προοπτικής ήταν η τελειοποίηση των οπτικών θεωριών που οδήγησαν στην ταχεία ανάπτυξη των φακών μικροσκοπιου, της αστρονομίας και τελικά της κάμερας. Οι πρώτοι θεατές είχαν παρόμοιες υπερ-νοητικές αντιδράσεις με εκείνες που προκαλούσαν οι πρώτοι πίνακες που περιείχαν την προοπτική, και οι Ανθρωπολόγοι έχουν αναφέρει ενδιαφέρουσες αντιδράσεις που προήλθαν από τους ιθαγενείς που δεν γνώριζαν για την φωτογραφία όταν πρωτοείδαν μία: Μπορεί να μην γνώριζαν τι κοιτάζουν αλλά τα συναισθήματα ήταν εκεί,στρεβλώνοντας την εικόνα που είχαν για την πραγματικότητα ως τότε, επιφέροντας το αίσθημα της ευφορίας που είναι το ψυχολογικό αποτέλεσμα μίας συνεχόμενης νοητικής μεταστροφής.

Ακολούθως οι ταινίες και η τηλεόραση συνδύασαν τις ψυχοτρόπες ιδιότητες της φωτογραφικής αναπαραγωγής με τις αρχαίες ισχυρές ψυχοτρόπες ιδιότητες της εξιστόρησης και της μουσικής δημιουργώντας ένα πανίσχυρο κοκτέιλ μετάλλαξης ή διαφοροποίησης της πραγματικότητας. Το επόμενο βήμα σε αυτό το ιστορικό ξεδίπλωμα της οπτικής και των τεχνολογιών που την παράγουν είναι η εικονική πραγματικότητα. Αν και τα κυάλια εικονικής πραγματικότητας έχουν ανακαλυφθεί εδώ και είκοσι χρόνια στην πρώιμη μορφή τους, έχει ξεδιπλωθεί πλέον μία αντίληψη πως η επόμενη γενιά θα ξεπεράσει τις όποιες δυσκολίες χρήσης τους και θα επιφέρει στον χρήστη μία ολοκληρωμένη αίσθηση πραγματικότητας, μία νέα αίσθηση ζωντανής παρουσίας του Εικονικού εαυτού.

Αυτός φαίνεται πως θα είναι ο νέος Τεκνο-Εθισμός ώσπου να τον συνηθίσουμε και αυτόν τουλάχιστον.

 mindhack

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ