Tρόποι για να βελτιώσουμε την επικοινωνία μας

Ο Αμερικανός συγγραφέας αυτοβοήθειας Anthony Robbins έχει δηλώσει για την επικοινωνία πως “ ο τρόπος που επικοινωνούμε με τους άλλους είναι καθοριστικός για την ποιότητα της ζωής μας”.
Η επικοινωνία είναι το κύριο χαρακτηριστικό που μας διευκολύνει να αλληλοεπιδρούμε με τους υπόλοιπους ανθρώπους για να μπορέσουμε να τους μεταδώσουμε τις σκέψεις μας και τα συναισθήματά μας.

Πολλές φορές όλοι έχουμε αντιμετωπίσει προβλήματα συνεννόησης που οφείλονται στην κακή επικοινωνία. Άλλες φορές δυσκολευόμαστε να μεταδόσουμε αυτό που ακριβώς έχουμε σκεφτεί, χρησιμοποιώντας λανθασμένα το λόγο, και άλλες φορές αντιμετωπίζουμε δυσκολία στην ερμηνεία των λεκτικών μηνυμάτων των συνομιλητών μας. Για να μπορέσουμε να κάνουμε αποτελεσματικότερη την επικοινωνία και για να έχουμε έναν ομαλό και εποικοδομητικό διάλογο απαιτείται πρώτον η κατανόηση εκείνων των λεκτικών μηνυμάτων που δυσχεραίνουν την ομαλή επικοινωνία και έπειτα η αντικατάσταση τους από σαφής λέξεις και εκφράσεις ώστε να μπορέσουμε να αποκομίσουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα από έναν διάλογο.

Μη αποτελεσματική επικοινωνίαΈνας αναποτελεσματικός διάλογος χαρακτηρίζεται από εκφράσεις όπως «είσαι...», «χρειάζεται να κάνεις.....», « πρέπει να το κάνεις αυτό», «καλύτερα θα έπρεπε να γίνει έτσι». Οι παραπάνω εκφράσεις μπορούν να έχουν αρνητική επίδραση στον συνομιλητή (δέκτη του μηνύματος) διότι μπορεί να θεωρηθούν ως κριτική και ως επιβολή.

Άλλες εκφράσεις που πρόκειται να χαλάσουν την επικοινωνία:

• Πρέπει να το κάνεις με τον σωστό τρόπο
• Πρέπει να το κάνεις τώρα
• Χρειάζεται να γίνει με αυτόν τον τρόπο
• Δώσε προσοχή σε αυτό που σου λέω
• Δεν προσπαθείς πολύ ώστε...

Επιπλέον υπάρχουν οικουμενικές εκφράσεις που έχουν ως σκοπό να επιπλήξουν τον χαρακτήρα και την συμπεριφορά άλλων ανθρώπων με αρνητικά αποτελέσματα ως προς τον δέκτη. Οι πιο συχνές εκφράσεις είναι «πάντα...», «πάλι...» «κάθε φορά», «όλοι...».

Αυτές οι λέξεις συνδυάζονται με τις εκφράσεις:

• Πάντα αφήνεις το δωμάτιο σου βρώμικο
• Ποτέ δε βάζεις πίσω τα πράγματα από εκεί που τα πήρες
• Κάθε φορά ξεχνάς να το κάνεις
• Είσαι τόσο ζηλιάρης
• Όλοι οι συμμαθητές σου τα καταφέρνουν εσύ όχι

Οι παραπάνω διάλογοι είναι προβληματικοί καθώς δεν μπορούν να επιφέρουν έναν ομαλό διάλογο με πολλούς τρόπους. Υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες το άτομο να αλλάξει επειδή ειπώθηκαν οι παραπάνω εκφράσεις λέγοντας του απλώς και μόνο το ότι “αυτό που σου λέω εγώ είναι το σωστό, ενώ εσύ κάνεις λάθος” διότι θα αποθαρρύνει το άτομο να αλλάξει. Οι επιθετικές αυτές εκφράσεις μπορούν πάρα πολύ εύκολα να αμφισβητηθούν και να αντικρουστούν από το άλλο άτομο χωρίς να υπάρξει κανένα θετικό αποτέλεσμα στο τέλος. Για παράδειγμα εάν σας επιπλήξουν λέγοντας “ποτέ δεν έχεις καθαρίσει το σπίτι” θα μπορούσατε να απαντήσετε πως “αυτό δεν είναι αλήθεια, έχω καθαρίσει μια φορά τον περασμένο χρόνο”.

Βέβαια ο σκοπός στην επικοινωνία είναι το άτομο να μπορέσει να κατανοήσει την συμπεριφορά του συνομιλητή και να δώσει την απαραίτητη βάση στο θέμα συζήτησης. Παρακάτω θα αναφέρω συγκριτικά εκφράσεις αποτελεσματικές και μη αποτελεσματικές ώστε να γίνει περισσότερο κατανοτός ο τρόπος που μπορούμε να αναφέρουμε το ίδιο πράγμα με εντελώς διαφορετικό τρόπο και χωρίς να μειώσουμε τον συνομιλητή μας.

• Αναποτελεσματική επικοινωνία: Είσαι ανίκανος/η.
• Αποτελεσματική επικοινωνία:Είσαι ένα πανέξυπνο άτομο και αυτό που έκανες εχθές δεν ήταν τόσο έξυπνο.
• Αναποτελεσματική επικοινωνία: Ποτέ δε καθαρίζεις το σπίτι είσαι τεμπέλης.
• Αποτελεσματική επικοινωνία: Πρόσεξα πως δεν έχεις καθαρίσει το σπίτι σου αυτήν την εβδομάδα.
• Αναποτελεσματική επικοινωνία: Είσαι ένας/μια πολύ κακός/η μαθητής/τρια.
• Αποτελεσματική επικοινωνία: Μπορείς να τα καταφέρεις καλύτερα στο μάθημα γιατί πρόσεξα πως έχεις πάρει χαμηλό βαθμό στο τελευταίο διαγώνισμα.

Είναι σημαντικό να θέσουμε ως στόχο την βελτίωση του τρόπου που μεταφέρουμε τις σκέψεις μας και τις επιθυμίες μας στα άλλα άτομα. Μια αναποτελεσματική επικοινωνία μπορεί να επιφέρει συγκρούσεις μέχρι και καταστροφή φιλικών και ερωτικών σχέσεων και γι’ αυτό το ιδανικό θα ήταν να διατηρήσουμε υγιείς κοινωνικές σχέσεις τόσο στη δουλειά όσο και στην προσωπική μας ζωή.

Συγγραφή άρθρου:

Χρήστος Πηλίτσης
Ψυχολόγος University of East London, AMC

e-psychology

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ