Η Γιορτή των Γενεθλίων είναι η Γιορτή του Θανάτου

Γράφει ο Ραφαήλ-Νίκος Μπελενιώτης

Κάθε 12 Ιουνίου, ξυπνάω το πρωί και τρέχω να κλείσω κινητά και τηλέφωνα. Η ημέρα που μέχρι και η τελευταία θεία από το τελευταίο χωριό θα πιάσει το ακουστικό για να μου ευχηθεί «Χρόνια Πολλά». Σίγουρα (εκτός από το ότι πρέπει να απαντάς συνεχώς σε αμέτρητα τηλεφωνήματα από θείες που δεν ακούνε και πολύ καλά..) τα γενέθλια είναι μια γιορτή χαράς και ευτυχίας και για αυτόν που γιορτάζει αλλά και για τους συγγενείς του. Αλλά πόσο πολύ στέκει το να χαιρόμαστε με τα χρόνια που φεύγουν; Πόσο μακάβριο είναι να σβήνουμε τα χρόνια μας; Συμμετέχουμε σε μια γιορτή της γέννησης μας ή και του θανάτου μας; Mήπως τελικά δεν είναι τόσο επιφανειακή αυτή η γιορτή και πλέον έχει χαθεί το νόημα της καταλήγοντας σε κάτι το εθιμοτυπικό;

Η γιορτή των γενεθλίων (γενεά + -θλον) ορίζεται ως η επέτειος της γέννησης κάποιου, σύμφωνα με την ημερομηνία και η γιορτή της. Εκτός όμως από την γιορτή για την γέννηση αν προσέξουμε την «ιεροτελεστία» και τα σύμβολα που χρησιμοποιούμε θα εκπλαγούμε από τα συμπεράσματα που μπορούμε να καταλήξουμε για την γιορτή αυτή. Αντίθετα με αυτό που νομίζουμε (ή επιπρόσθετα) δεν είναι γιορτή χαράς. Η δεν είναι μόνο αυτό.

Για την ακρίβεια είναι γιορτή λύπης και νοσταλγίας. Αν θα θέλαμε να δώσουμε έναν αντί-ορισμό θα λέγαμε πως : η γιορτή των γενεθλίων είναι η γιορτή του θανάτου. Η Γιορτή προς τιμήν της αέναης παρέλασης προς τον θάνατο. Και αυτό το αντιλαμβανόμαστε πολύ εύκολα αν παρατηρήσουμε όλες τις λεπτομέρειες. Ο κάθε συμβολισμός του συμπεριλαμβάνει τον θάνατο αλλά όχι ως δυσάρεστο γεγονός αλλά ως συνήχηση της ζωής, ως εξέλιξη του ατόμου. Αρχικά ας αποσυμβολίσουμε λίγο το νούμερο ένα φετίχ των γενεθλίων. Η γενέθλια τούρτα (που προσωπικά την προτιμώ σκέτη σοκολάτα αν και μέχρι πέρσι δεν έτρωγα τις τούρτες από τα πάρτι που πήγαινα.) πέραν της γεύσης , χαρακτηριστικό γνώρισμα και στολίδι της είναι τα αναμμένα κεριά ανάλογα σε αριθμό με τα χρόνια που «κλίνει» το εορτάζων πρόσωπο. Εδώ λοιπόν συναντάμε δύο σύμβολα. Ένα τα αναμμένα κεριά και δεύτερον την αναλογία τους που είναι ίση με τα χρόνια του εορτάζων. Η φλόγα (που εδώ συμβολίζεται με τα αναμμένα κεριά) ήταν ανέκαθεν σύμβολο της ζωής και της γέννησης. Συμβολίζει αυτό που εγείρεται ή αυτό που γεννιέται. Η εορταστική φλόγα δε, έχει και έναν ακόμα συμβολισμό. Η εορταστική φωτιά, που ανάβει σε παραδοσιακές γιορτές συμβολίζει τη ρευστοποίηση και την εκμηδένιση από τη φωτιά, οτιδήποτε έχει χάσει την αξία του και οτιδήποτε έχει μείνει, παραμένει απλά παρελθόν, έχει τελειώσει τη χρήση του, σταθεροποιείται και μας αφήνει να συνεχίσουμε στη ζωή. Ο εορτάζων λοιπόν φυσάει τα κεριά του και τα σβήνει. Οπότε σβήνει την φλόγα των κεριών. Των κεριών που είναι τόσα όσα και τα χρόνια του που πέρασαν. Με το σβήσιμο των κεριών λοιπόν θέλουμε να δείξουμε το σβήσιμο της φλόγας της ζωής που ζήσαμε όλα αυτά τα χρόνια, που πέρασαν και αφήσαμε πίσω μας , αφού ανήκουν στον θάνατο και πλέον είναι ζωντανά μόνο στην μνήμη μας.

Bλέπουμε λοιπόν πως ίσως τα γενέθλια να έχουν και μια σκοτεινή σημασία χωρίς απαραίτητα να σημαίνει πως πρέπει να μας διατρέχουν καταθλιπτικά σύνδρομα κάθε φορά που γιορτάζουμε. Ίσως αν καταφέρναμε να κατανοήσουμε καλύτερα τον θάνατο να μην μας τρόμαζε τόσο, ίσως να καταλαβαίναμε πως πολλές καταστάσεις στην ζωή μας περιέχουν τον συμβολισμό του θανάτου. Όλες οι ανθρώπινες τελετές έχουν στοιχεία ζωής και θανάτου. Στην κβαντομηχανική υπάρχουν τελεστές δημιουργίας και καταστροφής σωματιδίων. Η υλενεργεια διατηρείται ποσοτικά αλλά όχι η μορφή της και σίγουρα και αλλού στην φυσική συναντάμε παρόμοια περιστατικά. Από παλιά οι άνθρωποι συμμετείχαν σε τελετές κατά την διάρκεια της ζωής τους που στην πλειονότητα τους δεν γνώριζαν τον λόγο και μπορεί ούτε σε επαρκές σημείο τον συμβολισμό τους. Όπως λέει κι ο Φάουστ, «εν αρχή ην η πράξης» ο λόγος και η αιτία μερικές φορές έρχονται σε δευτερεύουσα μοίρα. Ο καθένας μας όμως  ας βρει το δικό του νόημα στην γιορτή των γενεθλίων του, στην γιορτή της μοναδικότητας του. Για το τέλος να σας πω πως έπρεπε να αντικρίσετε την αντίδραση των προσώπων όλων αυτών που τους αντευχόμουν «ζωή σε εσάς» όταν μου ευχόντουσαν «χρόνια πολλά» . Κακόγουστο αστείο φυσικά.

zenithmag

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ