Το «Relic» της Μακεδονίας

Βρήκαμε τις Πύλες του «Κάτω Κόσμου»;

Τι είναι αυτό, που βρήκαν οι αρχαιολόγοι στην Αμφίπολη;

Ποιος είναι θαμμένος μέσα σε αυτό το Μαυσωλείο;

Αυτοί, που θέλησαν να «θάψουν» ζωντανούς τους Έλληνες, θα την «πατήσουν» από τους νεκρούς που θα «ξεθάψουν».

Η Ελλάδα παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα την ανακάλυψη του τάφου τής Αμφίπολης και μαζί μ’ αυτήν παρακολουθεί και ο υπόλοιπος κόσμος. Παρακολουθεί ένα αρχαίο δημιούργημα να «ξαναβλέπει» το φως του ηλίου μετά από αιώνες «βύθισης» στο απόλυτο σκότος. Ο πλούτος, που χαρακτηρίζει την κατασκευή, ο χώρος, όπου αυτή τοποθετείται, καθώς και η μέριμνα κάποιων αρχαίων να προστατεύσουν τον «ένοικό» της από την αρπαγή, «αποκαλύπτουν» την ταυτότητά του. Πολύ συγκεκριμένοι Μακεδόνες είχαν αυτές τις προδιαγραφές και στην πραγματικότητα μόνον ένας.

Ολόκληρη η κατασκευή μαρτυρά δημόσια κατασκευή και όχι ιδιωτική. Ιδιώτης δεν θα μπορούσε κτίσει μια τέτοια κατασκευή για τάφο. Ιδιώτης Μακεδόνας, ακόμα κι αν διέθετε υψηλό αξίωμα – και βέβαια τα χρήματα που απαιτούσε το εγχείρημα – δεν θα τολμούσε να το κάνει. Δεν θα τολμούσε κάποιος στρατηγός, όσο πλούσιος κι αν ήταν, να κάνει κάτι τέτοιο, γιατί μια τέτοια απόπειρα θα θεωρούνταν πολιτική πρόκληση απέναντι στη βασιλική οικογένεια τής Μακεδονίας.

Δεν είναι δυνατόν ο τάφος του Φιλίππου – θεμελιωτή και μεγάλου βασιλέα τής Μακεδονίας – να μοιάζει μπροστά του σαν ταπεινό «περίπτερο». Δεν είναι δυνατόν οι τάφοι των Μακεδόνων βασιλέων να είναι κατασκευασμένοι από «ταπεινό» πωρόλιθο που τον σοβάτιζαν και ο τάφος ενός απλού ιδιώτη να είναι ένας μικρός «Παρθενώνας» από ατόφιο και πανάκριβο μάρμαρο. Τέτοια «μεγαλοπιάσματα» δεν δικαιολογεί ούτε καν η ασιατική κατάκτηση, γιατί τον ίδιο καιρό είχε ταφεί στις Αιγές ο αδερφός του Μεγάλου Αλεξάνδρου – και εν ενεργεία βασιλιάς της Μακεδονίας – Φίλιππος ο Αριδαίος σε έναν κλασικό μακεδονικό και άρα ταπεινό τάφο.

Όμως, ακόμα και απλά στο πρακτικό επίπεδο να το εξετάσει κάποιος, δεν θα τολμούσε κάποιος ιδιώτης να το επιχειρήσει. Θα κινδύνευε – αν το επιχειρούσε ζωντανός – να χαρακτηριστεί τρελός και, αν το έδινε «εντολή» στους κληρονόμους, απλά δεν θα το εκτελούσαν σε αυτόν τον βαθμό. Δεν μπορούμε να φανταστούμε κάποιον να δρομολογεί ζωντανός και να επιβλέπει ένα τέτοιο μακάβριο έργο, εφόσον είναι σίγουρο πως οι κληρονόμοι του δεν θα ήταν τόσο γενναιόδωροι, αν εκείνος εγκατέλειπε τα εγκόσμια. Αυτό το έργο είναι δημόσιο και ο «ένοικός» είχε την «υπομονή» να περιμένει να τον τοποθετήσουν εκεί, εφόσον ήταν ήδη πεθαμένος. Τον δημόσιο χαρακτήρα αυτού του Μνημείου τον «φωνάζει» και η θέση στην οποία έχει τοποθετηθεί.

Είναι τοποθετημένο σε ένα σημείο, το οποίο «επιβλέπει» την πόλη και αυτό από μόνο του «λέει» πολλά πράγματα.

Ακριβώς αυτή η τοποθεσία αποκαλύπτει τη σημαντικότητα του «ενοίκου». Καμία – και ειδικά ελληνική κοινωνία – δεν θα ανεχόταν επί μακρόν έναν κοινό ιδιώτη σε μια τόσο προκλητική επιλογή. Όσα χρήματα κι αν είχε αυτός ο ιδιώτης, η τοπική κοινωνία θα αντιδρούσε. Θα «αντιδρούσε», είτε ενεργητικά είτε παθητικά, εις βάρος αυτής της επιλογής. Είτε θα είχε καταστρέψει η ίδια μέσα στον χρόνο τον τάφο είτε θα τον είχε αφήσει στο έλεος των τυμβωρύχων. Η ίδια η κοινωνία, δηλαδή, θα είχε λεηλατήσει το έργο πριν το απειλήσει ο χρόνος. Θα είχε λεηλατήσει τα πλούσια κτερίσματα, αναζητώντας χρυσό και θα είχε λεηλατήσει και το ίδιο το κτίσμα, αναζητώντας πανάκριβα οικοδομικά υλικά. Ποιοι θα το προστάτευαν; Οι κληρονόμοι;

Το να φτιάξει δηλαδή ένας ιδιώτης ένα τέτοιο «μνημείο» δεν ήταν μόνον τεχνικά δύσκολο και δαπανηρό, αλλά ταυτόχρονα ήταν και μάταιο, εφόσον δεν θα επιτελούσε τον ρόλο για τον οποίο είχε γίνει και ήταν η αιώνια «μνημόνευση» του «ενοίκου» του. Μέσα σε λίγα χρόνια θα εξαφανιζόταν καί αυτό καί το όνομα του «ενοίκου» του. Άρα εκ των δεδομένων δεν έχουμε να κάνουμε με ιδιωτικό τάφο, αλλά με δημόσιο μνημείο. Μνημείο κάποιου, που συνέφερε την τοπική κοινωνία να υπάρχει εκεί όπου βρισκόταν και άρα να το προστατεύει. Μνημείο, το οποίο τής έδινε «δύναμη» και «φήμη», εφόσον αυτά είναι τα ζητούμενα για μια πόλη.

Μνημείο πραγματικό, που δεν ήταν τάφος. Μνημείο πραγματικό, που ήταν μαυσωλείο. Μνημείο, που γύρω από αυτό θα «χτιζόταν» μια κατάσταση. Μνημείο με έναν τρομερό μαρμάρινο περίβολο σε τέλειο κύκλο, που γύρω του θα μπορούσε να «χτιστεί» μια μεγάλη Πρωτεύουσα. Μνημείο, το οποίο κυριαρχούσε στον χώρο και φαινόταν από παντού, εφόσον πάνω του δέσποζε ο φοβερός και τρομερός λέοντας της Αμφίπολης. Κάποιοι έβλεπαν τον λέοντα στην κορυφή του λόφου και αισθάνονταν ασφαλείς από την «ισχύ» του.

Αυτό δεν ήταν πρωτοφανές για την αρχαία Ελλάδα. Συνέβαινε ακόμα και στην πόλη των πόλεων για τους Έλληνες. Στην Αθήνα. Ο βασιλιάς Κέκροπας θεωρούνταν πως είναι θαμμένος στην Ακρόπολη και όχι κάποιος μεγαλοκτηματίας και τυρέμπορας από τα Μεσόγεια, επειδή είχε χρήματα και έμπνευση να αγοράσει «οικόπεδο» στον μεγάλο βράχο τής Αθήνας. Μόνον βασιλιάς μπορούσε να ταφεί εκεί και σταδιακά γύρω από εκείνον τον τάφο να δημιουργηθούν και άλλοι λατρευτικοί χώροι, οι οποίοι συνδέονταν με την ιστορία της πόλης. Ο Κέκροπας, ο ιδρυτής και βασιλιάς της Αθήνας. Ο Κέκροπας, που οι Αθηναίοι ήθελαν να βρίσκεται «ψηλά» και να τους «παρακολουθεί».

Σε αυτόν τον Κέκροπα έκαναν ένα ταφικό Μνημείο, τον οποίο «φυλούσαν» και «συντρόφευαν» στον αιώνιο ύπνο του οι Καρυάτιδες. Σε αυτόν τον Κέκροπα, ο οποίος λατρευόταν σαν «φιδόμορφος» θεός, απέδιδαν τιμές. Ο μέγας Κέκροπας, ο οποίος ήταν ο κριτής ανάμεσα στην Αθηνά και τον Ποσειδώνα για το ποιος θα ήταν ο κηδεμόνας και προστάτης της κορυφαίας πόλης των Ελλήνων, της Αθήνας.

Κρατάμε δηλαδή τρία στοιχεία από τον Κέκροπα: «Ιδρυτής»  «Καρυάτιδες» και «Φιδόμορφος»

Η τιτανομαχία των επιγόνων.
Αυτό, το οποίο πρέπει να κάνουμε τώρα, είναι να ψάξουμε να δούμε ποιος Μακεδόνας θα μπορούσε να λειτουργήσει ως «Κέκροπας» για την Αμφίπολη και βέβαια για τη Μακεδονία. Αναζητούμε δηλαδή έναν «Κέκροπα» για τη Μακεδονία και όχι έναν κοινό βασιλιά και πολύ περισσότερο έναν απλό ιδιώτη. Τέτοιος «Κέκροπας» δεν μπορούσε να είναι κάποιος τυχαίος στρατηγός τού Αλεξάνδρου.

Ούτε καν ένας κοινός βασιλιάς της Μακεδονίας, απ’ αυτούς που ακολούθησαν στα χρόνια μετά τον θάνατο του αυτοκράτορα. Αναζητούμε λοιπόν κάποιον, ο οποίος θα μπορούσε να λειτουργήσει ως «αρχή» για την πόλη ή την Μακεδονία. Κάποιον, ο οποίος θα της έδινε «δύναμη» στην αβυσσαλέα μάχη των αυτοκρατορικών επαρχιών για την επικράτηση. Κάποιον, του οποίου η σχέση με τον νεκρό αυτοκράτορα θα έδινε στη Μακεδονία το δικαίωμα να διεκδικεί «πρωτεία» στην μετά Αλεξάνδρου εποχή.

Για να το καταλάβει κάποιος αυτό με βάση την λογική, θα πρέπει να «μεταφερθεί» στον χρόνο όπου έγιναν όλα αυτά. Βρισκόμαστε στο μέσον μιας πρωτοφανούς σε ένταση και πάθη σύγκρουσης των επιγόνων για την κυριαρχία. Αδίστακτοι και αποδεδειγμένα ικανοί άνθρωποι μοιράζονταν μεταξύ τους μια αυτοκρατορία και η σύγκρουση για την κυριαρχία ήταν αβυσσαλέα. Για αυτήν την κυριαρχία ο Πτολεμαίος ρίσκαρε να έρθει σε σύγκρουση με τους πάντες, «απαγάγοντας» το ταριχευμένο πτώμα τού Αλεξάνδρου.

Γιατί το απήγαγε; Για συναισθηματικούς λόγους; Όχι βέβαια. Το «απήγαγε», για να αποκτήσει το απόλυτο πλεονέκτημα απέναντι στους ανταγωνιστές τους και «συγκληρονόμους» τής αυτοκρατορίας. Το «απήγαγε», για να εξασφαλίσει τα «πρωτεία» της επόμενης ημέρας. Το απήγαγε, για να δημιουργήσει τον θεμέλιο «Κέκροπα» του δικού του βασιλείου.

Γνώριζε ο Πτολεμαίος ότι αυτός, ο οποίος θα διατηρούσε στην Πρωτεύουσά του το λείψανο του Αλεξανδρου, θα είχε το απόλυτο πλεονέκτημα. Θα ήταν πάντα ο «πρώτος», ακόμα κι αν η ισορροπία δυνάμεων τον έκανε «ίσο» με τους άλλους. Ποιος όμως θιγόταν πιο πολύ από αυτήν του την ενέργεια; Αυτός, ο οποίος περίμενε να «φιλοξενήσει» το πιο ισχυρό σύμβολο εξουσίας στον κόσμο. Η Μακεδονία.

Η Μακεδονία ήταν αυτή η οποία έχασε, εξαιτίας τής αυθαιρεσίας του Πτολεμαίου. Η Μακεδονία τού αδίστακτου Αντίπατρου. Η Μακεδονία, η οποία ανταγωνιζόταν για την πρωτοκαθεδρία τις υπόλοιπες αυτοκρατορικές επαρχίες. Ανταγωνίζονταν θηρία εκείνης της εποχής. Θηρία πλούτου και ισχύος, όπως η Βαβυλώνα του Σέλευκου ή η Αίγυπτος του Πτολεμαίου.

Το μόνο συγκριτικό πλεονέκτημα της φτωχής αναλογικά Μακεδονίας ήταν η «καταγωγή» του Αυτοκράτορα. Όμως, αυτό το πλεονέκτημά της τής το αφαίρεσε ο Πτολεμαίος με την αρπαγή τού λειψάνου. Τι απέμενε λοιπόν στη Μακεδονία ως «όπλο» μετά από αυτήν την απαγωγή; Αυτό, το οποίο μισούσε ο Κάσσανδρος. Η μητέρα τού Αλέξανδρου και ο γιος του. Αυτός ο τελευταίος, θεωρητικά, ήταν το απόλυτο πλεονέκτημα της Μακεδονίας.

Απέναντι στην Αίγυπτο, που κρατούσε το λείψανο του Αλεξάνδρου, η Μακεδονία διέθετε τον ζωντανό γιο τού νεκρού. Απέναντι στον μεγάλο «Κέκροπα» της αυτοκρατορίας η Μακεδονία είχε στη διάθεσή της έναν μικρότερο, αλλά απόλυτα αυθεντικό «Κέκροπα».

Όμως, αυτό το πλεονέκτημα της Μακεδονίας ήταν δίκοπο μαχαίρι για τον στρατηγό της και τις φιλοδοξίες του να γίνει βασιλιάς. Ήταν η αχίλλειος πτέρνα τού Κάσσανδρου.

Ποιος όμως ήταν ο Κάσσανδρος; Ο Κάσσανδρος ήταν ο γιος τού Αντίπατρου, ο οποίος ήταν ο ισχυρός άντρας της Μακεδονίας και στην πραγματικότητα έλεγχε τη Μακεδονία τόσο κατά το διάστημα της απουσίας του Αλεξάνδρου όσο και μετά τον θάνατό του. Ο Κάσσανδρος ήταν ο δυσαρεστημένος γιος του Αντίπατρου, εφόσον μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου ο πατέρας του επέλεξε ως επίτροπο της Μακεδονίας τον στρατηγό Πολυπέρχονα και όχι τον ίδιο τον γιο του.

Όμως, ο Πολυπέρχονας ήταν έμπιστος και της Ολυμπιάδας. Έμπιστος της μητέρας του Αλεξάνδρου. Έμπιστος μιας «λέαινας», η οποία μπήκε και η ίδια μέσα στη θηριώδη μάχη των επιγόνων με εξίσου ανθρωποκτόνα και αδίστακτα χαρακτηριστικά. Μέσα σε ένα περιβάλλον με πολύ ανταγωνισμό και μίσος υπήρχε και η έγκυος γυναίκα τού Αλεξάνδρου, η οποία κυοφορούσε τον γιό του. Η φουκαριάρα η Ρωξάνη μπήκε – σχεδόν παιδί – σε ένα ξένο και θανατηφόρο περιβάλλον, όπου δεν ήξερε αν θα ξημέρωνε γι’ αυτήν η επόμενη ημέρα.

Ένα περιβάλλον, στο οποίο δεν ήξερε ούτε καν να συνεννοηθεί μαζί του. Ο Αλέξανδρος ο 4ος πριν καν περπατήσει είχε μπλέξει σε τεράστιες ίντριγκες. Ήταν το «μέσο» τής γιαγιάς του Ολυμπιάδας να εξουσιάζει στη Μακεδονία. Η Ολυμπιάδα είχε σκοτώσει, για τα δικαιώματα του εγγονού της, τον βασιλιά τής Μακεδονίας και ετεροθαλή αδερφό τού Μεγάλου Αλεξάνδρου τον Φίλιππο τον Αριδαίο. Εξαιτίας εκείνου του φόνου ο μικρός Αλέξανδρος ανακηρύχθηκε βασιλιάς της Μακεδονίας, υπό την κηδεμονία του Αντίπατρου.

Ο Αντίπατρος, όμως, όπως είπαμε, δεν ήταν μόνον «κηδεμόνας» τού Αλεξάνδρου του 4ου Ήταν και κηδεμόνας τού γιου του Κάσσανδρου. Ήταν ο πατέρας ενός φιλόδοξου γιου, ο οποίος δεν δίσταζε να σκοτώσει όποιον έμπαινε εμπόδιο στις φιλοδοξίες του, ενός γιου, ο οποίος πολέμησε με πάθος και τελικά νίκησε τον πανίσχυρο Επίτροπο της Μακεδονίας τον Πολυπέρχονα. Νίκησε τον συνεργάτη και σύμμαχο της Ολυμπιάδας, αφήνοντάς την στην πραγματικότητα απροστάτευτη. Χωρίς τον Πολυπέρχονα μπροστά του και με τον πατέρα του Αντίπατρο να έχει ήδη πεθάνει, ο Κάσσανδρος ήταν επικίνδυνος.

Αυτός ο επικίνδυνος άνθρωπος έβλεπε τον μικρό διάδοχο ως απειλή. Ήταν το «κεφάλαιο» της οικογένειάς του, ως «κηδεμονευόμενος» από τον πατέρα του, αλλά ήταν ταυτόχρονα και απειλή, εφόσον, μόλις θα ενηλικιωνόταν, θα τελείωνε και η εξουσία των «Αντιπατριδών».

Η «κηδεμονία» τού γιου τού Αλεξάνδρου ήταν το μεγάλο του πλεονέκτημα στη μάχη των επιγόνων, αλλά από την άλλη ήταν ο ζωντανός-»θάνατος» γι’ αυτόν, εφόσον εκείνος ήταν ο νόμιμος βασιλιάς τής Μακεδονίας. Ο κόπος του, δηλαδή, για τη διοίκηση και την οργάνωση της Μακεδονίας θα πήγαινε χαμένος σε περίπτωση που ο νόμιμος διάδοχος ενηλικιωνόταν και διεκδικούσε τα δικαιώματά του.

Τι έκανε λοιπόν; Το πιο ασφαλές γι’ αυτόν. Τον κράτησε ζωντανό για όσο διάστημα συνέφερε τον ίδιο να παριστάνει τον ελέω Αλεξάνδρου κηδεμόνα – και ο μικρός διάδοχος δεν μπορούσε να εκφράσει φιλοδοξίες – και μετά τον δολοφόνησε. Τον σκότωσε, για να τον «λατρέψει». Τον σκότωσε, για να διατηρεί ένα «λείψανο» θεωρητικά ανάλογης αξίας με αυτό τού Αλεξάνδρου στην Αίγυπτο. Αυτό, που λέει ο λαός: «θα σε κάψω Γιάννη, για ν’ αλείψω λάδι» Αυτό έκανε ο Κάσσανδρος.

Αυτό, όμως, δεν το έκανε μόνος του. Δεν θα τολμούσε να το κάνει μόνος του. Δεν θα τολμούσε να σκοτώσει τη μητέρα, τη σύζυγο και τον γιο τού Αλεξάνδρου. Δεν θα τολμούσε να αμφισβητήσει το βασιλικό «αίμα» χωρίς την υποστήριξη όλων των μεγάλων «σφετεριστών» τού θρόνου.

Είναι βέβαιον δηλαδή ότι την απόφαση για την εξόντωση και άρα για τη βίαιη παύση της «γραμμής» του βασιλικού αίματος του Αλεξάνδρου την πήραν από κοινού ο Κάσσανδρος, ο Πτολεμαίος, ο Αντίγονος και ο Σέλευκος. Δεν υπήρχε περίπτωση μόνος του ο Κάσσανδρος να πάρει αυτού του είδους την απόφαση. Όλοι οι Έπαρχοι-Στρατηγοί συμφώνησαν να «διακόψουν» την «αλυσίδα» διαδοχής του Αλεξάνδρου. Άλλωστε το δικαίωμά τους τούς το είχε δώσει ο ίδιος ο Αλέξανδρος. Για διάδοχό του δεν επέλεξε τον γιο του. Επέλεξε τον «καλύτερο», ενεργοποιώντας μια έκρηξη συγκρούσεων, η οποία φτάνει μέχρι τις ημέρες μας. Η σύγκρουση της Νέας Ρώμης με την Ρώμη ή αυτή της Νέας Ρώμης με την Μόσχα ανήκει σε εκείνη την επιλογή τού Αλεξάνδρου.

Η «Αλεξάνδρεια» της Μακεδονίας.

Από τη στιγμή που ο Κάσσανδρος «καθάρισε» τον ανταγωνισμό, ήταν έτοιμος να «χτίσει» τη δική του Μακεδονία. Τη Μακεδονία της Νέας τότε Εποχής. Την ισχυρή Μακεδονία, η οποία δεν θα είχε σχέση με την παλιά ασθενική Μακεδονία. Έτσι κι αλλιώς δεν τον συνέφερε να ταυτιστεί με την παλιά πρωτεύουσα της Μακεδονίας. Δεν τον «σήκωνε» η Μακεδονία της Πέλλας, ειδικά μετά τη βαρβαρότητα που επέδειξε εις βάρος της Ολυμπιάδας.

Η δική του Μακεδονία θα είχε πρωτεύουσά της την Αμφίπολη. Η δική του Μακεδονία μαζί με τη Θράκη τού Λυσίμαχου, που «συναντιόνταν» στην Αμφίπολη. Νέος βασιλέας, νέα Πρωτεύουσα. Θα έκανε ό,τι έκαναν και οι υπόλοιποι διάδοχοι στρατηγοί τού Αλεξάνδρου. Η Αμφίπολη του Κασσάνδρου θα μπορούσε να μπει σε έναν ανταγωνισμό με την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου για το ποιος έχει την πρωτοκαθεδρία στον ελληνικό κόσμο με βάση την αξία του Relic που η κάθε μία διατηρούσε υπό την κατοχή της.

Έναν ανταγωνισμό, όπως αυτόν της Ρώμης με την Νέα Ρώμη, όπου η Ρώμη πάντα θεωρούσε πως έχει το πλεονέκτημα, γιατί είχε το «λείψανο» του «δικαιούχου» Πέτρου, και ο Πέτρος ήταν ο πρώτος επίσκοπος της Ρώμης. Αιώνες δηλαδή πριν το «δίδυμο» Ρώμης-Νέας Ρώμης κάποιοι προσπάθησαν να στήσουν ένα δίδυμο Αλεξάνδρειας-Αμφίπολης. Γι’ αυτόν τον λόγο απέναντι στο «Σήμα» της Αλεξάνδρειας, που εκείνη την εποχή χτιζόταν, έβαλε το Μνημείο της Αμφίπολης, που κι αυτή φιλοδοξούσε να χτιστεί ανάλογα γύρω από το δικό της «Σήμα». Η Αμφίπολη προβλεπόταν να είναι η πρωτεύουσα της Μακεδονίας τής Νέας Εποχής. Της εποχής μετά την ασιατική κατάκτηση και τον θάνατο του Αλεξάνδρου.

Η Αμφίπολη είχε όλες τις προδιαγραφές να γίνει η νέα πρωτεύουσα της νέας Μακεδονίας. Γιατί συνέδεε τη Μακεδονία τόσο με την Αθήνα όσο και με τη Σπάρτη. Η Αμφίπολη ήταν για αιώνες το πολύτιμο «πετράδι» τής Μακεδονίας. Το μήλον της έριδος για όλες της μεγάλες δυνάμεις του ελληνισμού. Για «χάρη» της, στην περίφημη μάχη τής Αμφίπολης, είχαν σκοτωθεί ταυτόχρονα οι δύο μονομάχοι στρατηγοί. Ο Σπαρτιάτης Βρασίδας και ο Αθηναίος Κλέωνας. Εξαιτίας της ο στρατηγός Θουκυδίδης εξορίστηκε από την Αθήνα και έγινε στη συνέχεια ιστορικός. Στη «μάχη» των Ελλήνων για την κατάκτηση της πόλης θα επικρατούσαν τελικά οι Μακεδόνες και αυτός ήταν ένας συμβολισμός χρήσιμος για την επιλογή της νέας Πρωτεύουσας.

Η Αμφίπολη ήταν η πλέον διάσημη πόλη της Μακεδονίας και το καλύτερο ήταν πως δεν είχε σχέση με την «παλιά» Μακεδονία του Φιλίππου. Διατηρούσε «σχέση» μόνον με τον Αλέξανδρο, εξαιτίας του γιου του Εξαιτίας τού «λείψανου» εκείνου, το οποίο βρισκόταν εκεί, για να υπενθυμίζει στους πάντες τα «πρωτεία» τής Μακεδονίας. Ως πόλη είχε προδιαγραφές να γίνει Πρωτεύουσα, εφόσον ήταν χτισμένη σε ένα πλούσιο δέλτα ενός μεγάλου ποταμού της Μακεδονίας και θεωρητικά «έμοιαζε» με την μεγάλη ανταγωνίστριά της από την «απέναντι» μεριά τής Μεσογείου.

Μια ανταγωνίστρια, η οποία εκείνη τη στιγμή υπολειπόταν, εφόσον στην κυριολεξία ήταν ένα υπό ανέγερση κενό «οικόπεδο». Η Αμφίπολη διέθετε πλούσια γη και επιπλέον ήταν γνωστή και για τα μεταλλεία χρυσού. Ήταν ο διάσημος «ναύσταθμος» της Μακεδονίας και ο τόπος απ’ όπου απέπλευσε ο στόλος τού Αλεξάνδρου για τη μεγάλη κατάκτηση.

Είχε δηλαδή όλα τα φυσικά – αλλά και «συμβολικά» – πλεονεκτήματα που απαιτούσε η Πρωτεύουσα μιας Μακεδονίας, η οποία θα «δήλωνε» την νέα ταυτότητά της στην νέα μετά Αλέξανδρο εποχή. Η Αμφίπολη προετοιμαζόταν για έναν τόσο μεγάλο ρόλο ακόμα και πριν από τον θάνατο του Αλεξάνδρου. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Αμφίπολη βρίσκεται «απέναντι» από το όρος Άθω. Απέναντι από το σημερινό Άγιο Όρος. Δεσπόζει σε ένα σημείο, το οποίο έχει θέα ολόκληρο τον Στρυμονικό κόλπο. Γιατί αυτό είναι σημαντικό; Γιατί εκεί ακριβώς, απέναντι από την Αμφίπολη, ο αρχιτέκτων Δεινοκράτης πρότεινε στον Αλέξανδρο να του φτιάξουν το μέγα μνημείο για την αυτοκρατορία του. Να μετατρέψουν ολόκληρο το βουνό σε ένα γλυπτό τού Αλεξάνδρου.

Το μαυσωλείο και οι συμβολισμοί του.

Αυτό, το οποίο βλέπουμε σήμερα σαν τάφο, δεν χτίστηκε ως τάφος. Δεν χτίστηκε για να ταφεί, αλλά χτίστηκε για να επιδειχθεί. Με χρήματα του μακεδονικού κράτους και με εντολές του Κασσάνδρου χτίστηκε ως Μαυσωλείο. Μαυσωλείο, το οποίο φιλοξενούσε σίγουρα τον Αλέξανδρο τον 4ο και την Ρωξάνη και ίσως και την Ολυμπιάδα, αν ο Κάσσανδρος είχε «σώσει» κάτι από το λείψανό της μετά τον βάρβαρο λιθοβολισμό της.

Μαυσωλείο, το οποίο μπορεί να προβλεπόταν να φιλοξενήσει και τον ίδιο τον Κάσσανδρο μετά τον θάνατό του. Μαυσωλείο, το οποίο στην ολοκληρωμένη μορφή του «φιλοξενούσε» τον «γενάρχη» τού βασιλείου και τον πρώτο διάδοχο και θεμελιωτή του. Μαυσωλείο όμοιο στη λογική με αυτό του Λένιν στη σοβιετική Ρωσία ή του Ναπολέοντα στην αστική Γαλλία. Μνημείο επισκέψιμο, το οποίο να προκαλούσε τον θαυμασμό των επισκεπτών του. Μνημείο, το οποίο πιστοποιούσε τα «πρωτεία» τής πόλης. Μνημείο, το οποίο «μαρτυρούσε» την ταυτότητα της πόλης, το οποίο έδινε λάμψη στην πόλη που το φιλοξενούσε.

Όλη η «αρχιτεκτονική» του αυτό «μαρτυρά». Δεν είναι επιφανειακό μνημείο, αλλά «ημιβυθισμένο», ώστε να συμβολίζει την «κάθοδο» προς τον Κάτω Κόσμο. Ένα «πέρασμα» από τον Άνω στον Κάτω Κόσμο. Στην πορεία προς το εσωτερικό του συνδέει όλα τα στοιχεία, τα οποία «οδηγούν» τον επισκέπτη στο επιθυμητό συμπέρασμα μέσα από μια κλιμάκωση εικόνων και άρα και συναισθημάτων. Για να εντυπωσιάζει ανθρώπους και όχι θεούς – που δεν εντυπωσιάζονται από τέτοια πράγματα – έχει φτιαχτεί το υπέροχο αυτό μνημείο.

Το μνημείο θα είχε για την Αμφίπολη τη σημασία που είχε για την Αθήνα η Ακρόπολή της. Όλα θα γίνονται γύρω από αυτό. Η ίδια η πολεοδομική ανάπτυξη της πόλης θα γινόταν γύρω από αυτό. Απλά, επειδή μιλάμε για πανίσχυρο αυτοκρατορικό κέντρο, δεν θα γινόταν σε θωρακισμένη θέση, όπως η Ακρόπολη των Αθηνών, αλλά σε ένα απλά ορατό σημείο. Σε έναν λόφο. Δεν υπήρχε εχθρός, ο οποίος να απειλούσε – εκείνη την εποχή τουλάχιστον – την πανίσχυρη Μακεδονία.

Οι συμβολισμοί, όμως, ήταν εμφανείς μέσα στο Μαυσωλείο. Η ταύτιση της Μακεδονίας με τον ελληνισμό – και ειδικά την Αθήνα – ήταν επιλογή τού ίδιου του Αλεξάνδρου. Επιλογή τού ίδιου του Στρατηγού Αυτοκράτορα. Άρα η Πρωτεύουσα της Μακεδονίας, για να «επιδεικνύει» αυτήν τη σχέση, θα είχε μια ανάλογη με την Αθήνα λογική στη «θεμελίωσή» της. Θα είχε και αυτήν τον ιδρυτή «Κέκροπά» της. Από τη στιγμή που δεν ήταν δυνατόν να έχει η Μακεδονία στα «σπλάχνα» της τον Αλέξανδρο, η δεύτερη καλύτερη επιλογή ήταν ο γιος του.

Ο φυσικός γιος τού Αλέξανδρου και άρα ο Αλέξανδρος ο 4ος θα γινόταν ο «Κέκροπας» της νέας Πρωτεύουσας. Αυτός θα ήταν ο πρώτος βασιλιάς τής Νέας Μακεδονίας. Με αυθεντικό αίμα από τον ίδιο τον αυτοκράτορα πατέρα του. Αυτός θα κοιτούσε από «ψηλά» την Αμφίπολη και θα την «προστάτευε».

Αυτός ο «Κέκροπας», όμως, θα έπρεπε να είναι επίσης «φιδόμορφος» βασιλιάς. Γιατί; Γιατί αυτό προβλέπουν οι ταυτίσεις και οι συμβολισμοί. Ήταν «φιδόμορφος» όμως ο Αλέξανδρος ο 4ος; Βεβαίως και ήταν, γιατί ήταν γιος του Αλεξάνδρου. Γιατί ήταν εγγονός της Ολυμπιάδας. Γιατί την είχαν κατηγορήσει την Ολυμπιάδα, όταν ήταν νέα και περίμενε να γεννήσει τον Αλέξανδρο; Για την περίεργη αγάπη της για τα φίδια. Τόσο περίεργη και τόσο μεγάλη, που κάποιοι έλεγαν ότι με αυτά κοιμόταν, εφόσον τα αντιλαμβάνονταν σαν μια μεταμόρφωση του Δία. Αυτό, που περιγράφει ο πίνακας του Ρομάνο. Ως «Κέκροπας», δηλαδή, ο Αλέξανδρος ο 4ος είχε την «φιδίσια» καταγωγή. Τι έλλειπε στον συμβολισμό; Οι Καρυάτιδες, οι οποίες θα τον «προστάτευαν» σε αυτό το «ταξίδι».

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΡΑΪΑΝΟΥ

terrapapers

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ