Παράλληλοι δρόμοι Μίνωα- Δαίδαλου

Έρρωσθε, φίλοι Μυθολόγοι!!!


Ο δρόμος μας σήμερα, φίλοι αγαπητοί, διασχίζει τη ζωή του μεγάλου τεχνίτη, εφευρέτη και δημιουργού Δαίδαλου, που μοιραία τέμνεται μ' αυτόν του Κρήτα βασιλιά Μίνωα.
Η καταγωγή του Δαίδαλου αμφισβητείται, καθώς του αποδίδουν ως μητέρα την Αλκίππη, ή την Μερόπη ή την Ιφινόη, όπως και διαφορετικό πατέρα, με σύγκλιση στον Αθηναίο Ευπάλαμο. Υπάρχει, ωστόσο, ομοφωνία πως η γενιά του έλκει από τον Ερεχθέα.
Θεωρείται θαυμάσιος σιδηρουργός, αφού στην τέχνη τον μυεί η θεά Αθηνά. Εφευρίσκει εργαλεία για την κατεργασία του ξύλου, όπως το πριόνι, το τσεκούρι, το νήμα της στάθμης, το τρυπάνι και λογίζεται ως ο πρώτος γλύπτης και ο πρώτος αρχιτέκτονας. 

Κοντά του μαθητεύουν πολλοί, ανάμεσά τους και ο Τάλως, γιος της αδελφής του, Πολυκάστης, ή Πέρδικας, που μάλιστα τόσο τον ξεπερνά στην τέχνη και την επινοητικότητα, ώστε ν' ανάψει μέσα του τη ζήλεια, με επακόλουθο να βάψει τα χέρια του με αίμα.
Καταστρώνοντας το σχέδιό του, τον παρασύρει στην στέγη του ναού της Αθηνάς στην Ακρόπολη, δήθεν να του δείξει τη θέα κι από εκεί τον σπρώχνει και τον γκρεμίζει. Στη συνέχεια περιμαζεύει το πτώμα του σ΄ένα σακί, με σκοπό να το θάψει κρυφά. Στους περαστικούς που τον ρωτούν τι μεταφέρει κάνει λόγο για ένα ψόφιο φίδι, που περιμάζεψε από τους πρόποδες της Ακρόπολης. Οι κηλίδες όμως αίματος στο σακί φανερώνουν τη μιαρή του πράξη και έτσι ο Δαίδαλος οδηγείται σε καταδίκη από τον Άρειο Πάγο, ήτοι στην εξορία του.
Η ψυχή του Τάλω πετά μακριά παίρνοντας τη μορφή πέρδικας, θυμηθείτε το όνομα της μητέρας του, και το σώμα του θάπτεται εκεί όπου είχε κατακρημνισθεί.
Σύμφωνα τώρα με άλλη εκδοχή ο Τάλως είναι ο χάλκινος φύλακας που δώρισε Δίας στην ερωμένη του Ευρώπη, ως φύλακα της Κρήτης, όπως πολύ παραστατικά περιέγραψε πρόσφατα σ'ένα εξαιρετικό της άρθρο η αγαπητή φίλη μας, Ολυμπία Χατζησάρου.
Θα αναφερθώ, ωστόσο, μόνο στο περιστατικό των Σαρδηνίων τους οποίους, όταν θέλησαν να εισβάλλουν την Κρήτη, ο Τάλως, άξιος φρουρός της, πυρακτώνοντας το σώμα του μέσα στη φωτιά, τους έσφιγγε πάνω του και, μετά γελώντας βροντερά και με καμάρι, τους εξόντωσε όλους! Από εδώ προέρχεται και η γνωστή έκφραση: “Σαρδόνιος Γέλως”!
Ο Δαίδαλος, λοιπόν, ο καταδικασμένος σ' εξορία για το φονικό του Τάλω, φθάνει, μετά από μικρή παραμονή σ' έναν από τους αττικούς δήμους, που ονομάστηκε γι' αυτό Δαιδαλίδες, στην Κνωσό, όπου και διασταυρώνει τη ζωή του μ' αυτή του Μίνωα.
Τον προσλαμβάνουν στο παλάτι ως επιδέξιο τεχνίτη, όπου και κατασκευάζει ακόμα και ξύλινα κινούμενα παιγνίδια για τα παιδιά της βασιλικής οικογένειας, γίνεται πιστός φίλος της Πασιφάης, την οποία, όπως σίγουρα θυμάσθε, τη βοηθά να ενωθεί με τον λευκό ταύρο του Ποσειδώνα, ενώ και ο ίδιος αποκτά γιο, τον Ίκαρο, από την Ναύκρατη, μια σκλάβα του Μίνωα.
Χαίρει μεγάλης εκτίμησης ο Δαίδαλος, ως ένα σημείο, στον παράλληλο βίο του με τον Μίνωα, μέχρι που γνωστοποιείται η συμβολή του στη γέννηση του Μινώταυρου.
Θυμωμένος ο Μίνωας τον φυλακίζει με το γιο του στον Λαβύρινθο, στο ίδιο του το κατασκεύασμα, έχοντας για συντροφιά την Πασιφάη και την “ντροπή” της! Κατ' άλλη εκδοχή η φυλάκισή του έγινε, γιατί αυτός προμηθεύει το μίτο στην Αριάδνη, που με τη σειρά της τον παραδίδει στο Θησέα, με το γνωστό αποτέλεσμα!
Η Πασιφάη όμως, μη ξεχνώντας τη βοήθειά του και τις συμβουλές του, τον ελευθερώνει μαζί και το γιο του, Ίκαρο. Όλη η Κρήτη όμως έχει μεταβληθεί σε απόρθητο φρούριο στρατιωτικό, με τα λιμάνια της φρουρούμενα, γιατί ο Μίνωας φοβάται την επινοητικότητα του Δαίδαλου, την ικανότητά του να βρίσκει λύσεις, ακόμα και μέσα στο Λαβύρινθο που κάθε του γωνιά είναι μελετημένη!
Και δεν είχε άδικο!
Σκαρφίζεται σχέδιο απόδρασης από τον αέρα! Η ιστορία με τα φτερά, που τα μεταξύ τους καλάμια συγκολλούνται με κερί και συμβάλλουν στη δραπέτευση πατέρα και γιού, είναι γνωστή, ως παραμύθι από τα παιδικά μας χρόνια, σε όλους μας, όπως και οι παρακάτω πατρικές συμβουλές:
“Μη πετάς ούτε πολύ ψηλά, γιατί ο ήλιος θα λιώσει το κερί, ούτε πολύ χαμηλά, γιατί η θάλασσα θα βρέξει τα φτερά”.
Ο Ίκαρος συνεπαρμένος από τη γοητεία του πετάγματος, αγνοεί τις συμβουλές του πατέρα και αρχίζει να πλησιάζει τον ήλιο...
Όταν, έχοντας την Κάλυμνο στα δεξιά τους, ο Δαίδαλος στρέφει πίσω, να διακρίνει το γιο του, το μόνο που ξεχωρίζει είναι τα σκόρπια φτερά του να επιπλέουν στα κύματα. Ο Δαίδαλος, μετά από κύκλους στον αέρα, βρίσκει το πτώμα του Ίκαρου και το μεταφέρει στην Ικαρία, όπου και το θάβει. Το δε νησί δίνει το όνομά του στη θάλασα που το περιβάλλει.
Μια πέρδικα την ώρα της ταφής στέκεται σ' ένα κλαδί αγριοβελανιδιάς, τερετίζοντας με ευχαρίστηση. Η ψυχή της αδελφής του Πολυκάστης ή Πέρδικας, απολαμβάνει την εκδίκησή της. Και ο αδελφός της έχει χάσει, όπως και αυτή, το παιδί του...
Το μέτρο που είχε υπερβεί ο Δαίδαλος, με το φόνο του Τάλω, το περνά και ο Ίκαρος, με την επιθυμία του να φθάσει τον Ήλιο, και πεθαίνει γι' αυτό, πληρώνοντας το αμάρτημα του πατρός του...Ο Δαίδαλος πληρώνει με τον πατρικό πόνο. Η ύβρη τιμωρείται, ακόμα κι αν τη διαπράξει ο Ήλιος, που γι αυτόν κριτές γίνονται οι Ερινύες, σύμφωνα με τη σοφή ρήση του Ηράκλειτου.
Ένας άλλος μύθος αναφέρει πως η απόδραση, με τη βοήθεια πάντα της Πασιφάης, από ευγνωμοσύνη στο μυστικοσύμβουλό της, πραγματοποιείται με πλοίο και είναι ο Δαίδαλος που εφευρίσκει τα ιστία, για να ξεπεράσει τις γαλέρες του Μίνωα, αλλά η απρόσεκτη πλοήγηση του Ίκαρου ανατρέπει το πλοίο και έτσι πνίγεται.
Ο Δαίδαλος διαμένει για λίγο στην Κύμη της Ιταλίας, βιώνοντας το θάνατο του γιου του. Εκεί χτίζει ένα χρυσόστεγο ναό προς τιμή του Απόλλωνα, όπου και αφιερώνει τις φτερούγες που τον έσωσαν.
Στη συνέχεια μεταβαίνει στην Κάμικο της Σικελίας, ενώ ο Μίνωας με τον στόλο του δεν παύει να τον ψάχνει. Ο βασιλιάς της Καμίκου, Κόκαλος, τον υποδέχεται φιλόξενα και ο Δαίδαλος τον ανταμείβει με τη δημιουργία κτισμάτων, όπως της Κολυμβήθρας, του οχετού δηλαδή και του υδραγωγείου της περιοχής και των τειχών του Ακράγαντα.
Στο μεταξύ καταφθάνει και ο Μίνωας στο βασίλειο του Κόκαλου, γυρεύοντας τάχα ένα τεχνίτη, ικανό να περάσει μια λινή κλωστή από τους έλικες ενός τριτώνιου κοχυλιού.
Ο Κόκαλος αναλαμβάνει να λύσει το πρόβλημα, αναθέτοντάς το στον Δαίδαλο. Αυτός τα καταφέρνει δένοντας την άκρη της κλωστής σε μια ζωντανή μέλισσα αλείφοντας όλο το μήκος της με μέλι, εν είδει δολώματος.
Κατ' άλλη εκδοχή είχε δέσει μυρμήγκι, με ίδιο δόλωμα, σε ιστό αράχνης.
Πάντως ο Μίνωας, σαν είδε την κλωστή περασμένη, καταλαβαίνει πως πίσω από τη λύση κρύβεται ο Δαίδαλος και απαιτεί την έκδοση του δραπέτη.
΄Ο Κόκαλος καμώνεται πως θα του τον παραδώσει και τον καλεί σε συμπόσιο που οργανώνει προς τιμή του. Οι κόρες του Κόκαλου, που ο Δαίδαλος κατασκεύαζε για χάρη τους παιγνίδια, δεν θέλουν να τον χάσουν από κοντά τους κι έτσι, ίσως και σε γνώση του Κόκαλου, στήνεται η πλεκτάνη που φέρνει το θάνατο του Μίνωα.
Ο Δαίδαλος τρυπά την οροφή του μπάνιου, όπου τοποθετεί σωλήνα με βραστό νερό, που πέφτει όλο πάνω στο Μίνωα την ώρα που απολαμβάνει το ζεστό του μπάνιο, το οποίο για χάρη του ετοίμασαν οι κόρες του Κόκαλου. Ο Μίνωας βγαίνει νεκρός από το μπάνιο, το δε σώμα του παραδίδει ο Κόικαλος στους Κρήτες με τη δικαιολογία ότι σκοντάφτοντας σ'ένα χαλάκι έπεσε σ' ένα καζάνι με καυτό νερό!
Άλλη εκδοχή: Οι οπαδοί του Μίνωα τον θάπτουν με τιμές και ο Δίας τον διορίζει, θυμάσθε ελπίζω, κριτή των νεκρών στα Τάρταρα, οπως και τον Ραδάμανθυ και τον Αιακό. Ο τάφος του βρισκόταν στο ναό της Αφροδίτης στην Κάμικο και για πολλές γενεές τον τιμούσαν οι Σικελιώτες στα πλαίσια της λατρείας της Αφροδίτης. Τελικά ο Θήρωνας, ο τύραννος του Ακράγαντα, επέστρεψε τα οστά του στην Κρήτη.
Αυτοί, λοιπόν, είναι οι παράλληλοι δρόμοι Μίνωα- Δαίδαλου, που ξεκίνησαν καλά, δημιουργικά, αλλά στην πορεία κατέληξαν δραματικά μοιραίοι!
Εμείς πάλι θα ξαναβρεθούμε, φίλοι αγαπητοί, κι αυτή τη φορά στους απέραντους δαιδαλώδεις διαδρόμους της μινωικής ιστορίας, στο μοιραίο δρόμο των γιων αυτού του τρανού βασιλιά, μέσα στις συνέπειες του θανάτου του Ανδρόγεω και στο δραματικό τέλος του Κατρέα, που είναι ο παππούς άλλων μας ηρώων, από τον Τρωικό Κύκλο, του Μενέλαου και του Αγαμέμνονα.

Χαίροισθε, φίλοι των μύθων και των παραδόσεων

Πηγές: Ρ. Γκρέιβς: Ελληνικοί μύθοι, Ζ. Ρισπέν: Μεγάλη ελληνική μυθολογία

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ