Περί Αρετής ο Λόγος.... Ποιες είναι οι Βασικές Συμπαντικές Αρετές κατά τον Περιπατητή;

                                                                      

*ΑΓΑΘΟΥΣ ΤΙΜΑ* . Να τιμούμε τους αγαθούς (τις καλές πράξεις των άλλων) . *ΕΠΑΙΝΕΙ ΑΡΕΤΗΝ* . Να επαινούμε την αρετή (ή τον ενάρετο) . Υ.Γ.: *Όπου προβάλλονται μεγάλα βραβεία της αρετής , εκεί και άριστοι πολίτες αναδεικνύονται* . (Θουκυδίδης) . *ΑΡΕΤΗΣ ΟΙΚΕΙΟΝ ΚΑΚΙΑΣ ΑΛΛΟΤΡΙΟΝ* . (Κλεόβουλος ο Λίνδιος)  . Να αισθάνεσαι οικειότητα προς την αρετή και ξένος προς την κακία . (Δελφικά Παραγγέλματα) .           Αρετή είναι το εφόδιο που χρησιμοποιείται από το Λογικό (ον ή μη ον) για να μορφωθεί σε αγαθή (Θεία) μια ψυχή (ζώσα ενέργεια) . Αρετή δεν διαθέτει μόνο το ανθρώπινο ον . Αρετή διαθέτουν και τα μη ανθρώπινα όντα ή μη όντα . Και μάλιστα όχι μόνο εδώ (γήινα) αλλά και αλλού ή σε άλλες διαστάσεις . Όσον αφορά την ανθρώπινη αρετή αυτή διακρίνεται για την προσέγγιση της και την αφομοίωσή της από το σύμπαν . Επίσης στην ανθρώπινη αρετή περιλαμβάνεται αρχικά η αρμονία των : ανθρώπινων σχέσεων μεταξύ τους , των ανθρώπινων σχέσεων με το σύμπαν και τέλος των ανθρώπινων σχέσεων με το υπερκόσμιο (Θείο) . (Δείκτης) . Υ.Γ.: *ΤΟ ΚΑΤΑ ΦΥΣΙΝ ΖΗΝ , ΤΑΥΤΟ ΤΟΥ ΚΑΤ ΑΡΕΤΗΝ ΖΗΝ* . Δηλαδή το να ζεις σύμφωνα με τη φύση , σημαίνει το να ζεις σύμφωνα με την αρετή (ενάρετα) . (Ζήνων ο Κιτιέυς) . Υ.Γ.2: *Το να ζει κανείς ενάρετα σημαίνει να ακολουθεί την πορεία της φύσης , (...) γιατί η ατομική μας ύπαρξη είναι τμήμα ολόκληρου του σύμπαντος . Για αυτό μπορεί να ορισθεί ως σκοπός της ζωής του ανθρώπου το να ζει σύμφωνα με τη φύση ή με άλλα λόγια σύμφωνα με τη δική του ανθρώπινη φύση καθώς επίσης το να ζει σε συμφωνία με τη βαθύτερη φύση του σύμπαντος , το να ζει μια τέτοια ζωή ώστε να μην κάνει οτιδήποτε που απαγορεύεται από τον κοινό νόμο δηλαδή τονΟρθό Λόγο , ο οποίος διαπερνά όλα τα όντα (...) . Και είναι αυτό το οποίο συνθέτει την αρετή του ευτυχισμένου ανθρώπου και κάνει τη ζωή του να κυλάει όμορφα , το να ενεργεί κατά τρόπο που συμβάλει στην εναρμόνιση του πνεύματος του με τη βούληση Εκείνου που κυβερνά το σύμπαν . (...) Και αρετή είναι η αρμονική προδιάθεση την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει να ακολουθήσει , επειδή έχει αξία από μόνη της , όχι επειδή ελπίζει σε κάτι ή επειδή φοβάται ή επειδή έχει κάποιο άλλο εξωτερικό κίνητρο . Επιπλέον η ευτυχία βρίσκεται στην αρετή , γιατί η αρετή είναι η νοητική κατάσταση η οποία τείνει να κάνει τη ζωή αρμονική . Όταν ένα λογικό όν είναι διεστραμμένο , αυτό οφείλεται στο ότι το παραπλανούν εξωτερικές επιδιώξεις (φιλοδοξίες , πάθη) ή ενίοτε στο ότι το επηρεάζουν οι συναναστροφές του . Γιατί η φύση κατ΄ αρχή  δεν είναι ποτέ διεστραμμένη* . (Διογένης Λαέρτιος , Βίοι Φιλοσόφων VII 87 - 89) . Υ.Γ.3: *Οι θεοί είναι αιωνίως αγαθοί και μόνον ωφελούν , ουδέποτε βλάπτουν....Όσο για εμάς , αν είμαστε αγαθοί (ενάρετοι) λόγω της ομοιότητας μας με αυτούς , επικοινωνούμε μέσω των θεών , συναπτόμεθα , ενώ αν γίνουμε κακοί  λόγω ανομοιότητας αποχωριζόμαστε από αυτούς . Όταν ζούμε κατά αρετή συναπτόμαστε με τους θεούς ενώ όταν είμαστε μοχθηροί , τότε γινόμαστε εχθροί των θεών (της Θείας φύσης) , όχι διότι αυτοί εξοργίζονται με μας , αλλά διότι οι αμαρτίες μας τους εμποδίζουν να μας φωτίσουν . Αν δε αντιστρόφως με τη βοήθεια της προσευχής και των εξιλεωτικών θυσιών (εξομολόγηση) επιτυγχάνουμε την άρση αυτών των αμαρτημάτων , αν εκτελούμε τα καθήκοντά μας (δηλαδή τιμώντας το Θείο και τους ήρωες) , κατ΄ ελάχιστων θεραπεύοντες τα ελαττώματά μας και προσπαθώντας να ακολουθήσουμε το δρόμο της αρετήςτότε θα νιώσουμε την Θεία αγαθότητα με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι το αυτό σαν να λέγαμε ότι ο Θεός αποστρέφεται τους μοχθηρούς όπως ήλιος κρύβεται από αυτούς που έχουν χάσει την όρασή τους* .  (Σαλλούστιος Σερήνος στο περί θεών και Κόσμου περ. 4ος αι. μ.χ.) . Υ.Γ.4: *....ΕΚ ΔΕ ΔΑΙΜΟΝΩΝ ΟΛΙΓΑΙ ΜΕΝ ΕΤΙ ΧΡΟΝΩ ΠΟΛΛΩ ΔΙ ΑΡΕΤΗΝ ΚΑΘΑΡΘΕΙΣΑΙΠΑΝΤΑΠΑΣΙ ΘΕΙΟΤΗΤΟΣ ΜΕΤΕΣΧΟΝ* . (Διαχωρισμός ψυχών κατά τον Ησίοδο , απόσπασμα Πλούταρχου από των χρηστηρίων 415β) . Δηλαδή ...από δε των δαιμόνων λίγες ψυχές και αφούαυτές καθαρθούν ολοσχερώς  μέσω της αρετής (φράση της χριστιανικής εξομολόγησης : ΕΣΩ ΕΝΑΡΕΤΟΣ) εισέρχονται στους θεούς . Υ.Γ.5: *Για αυτό και λέγεται ορθώς ότι ουδείς είναι εχθρός για τον ενάρετο άνθρωπο και ότι μόνος ο αγαθός είναι φίλος του . Διότι αν αγαπάει τους ανθρώπους, δεν αντιμετωπίζει ως εχθρό τον κακό . Εάν δε αναζητάει για συναναστροφή τον ενάρετο και απ’ όλους επιλέγει τον αγαθό, είναι σαφές ότι το πράττει τούτο μιμούμενος και στο μέτρο της Αγάπης τον Θεό, ο οποίος δεν μισεί κανένα άνθρωπο, όμως τον αγαθό τον ασπάζεται (τον αγαπάει) με ξεχωριστό τρόπο* (με έντονο τρόπο) . (Ιεροκλής , In Au. Ca. 7,11,7 κ.εξ.) . Y.Γ.6: *Όποιος γεννήσει και αναθρέψει αληθινή αρετή, αυτός έχει τη δυνατότητα να γίνει αγαπημένος στους θεούς και να γίνει αθάνατος περισσότερο από κάθε άλλο άνθρωπο* . (Διοτίμα η Μαντινεία) . Υ.Γ.7: *Και η Αρετή και η Υγεία και το Όλον του  Αγαθού είναι Αρμονία και ο Θεός ο ίδιος . Γι αυτό τα πάντα έχουν συντεθεί αρμονικά . Και η Αγάπη είναι εναρμόνια ισότητα . Μέγιστη Αρετή η Σωφροσύνη . (Πυθαγόρας από Σάμο) . Υ.Γ.8: *Όι άνθρωποι που ζητούν την αρετή αφού παιδευτούν λίγο θα ευεργετηθούν πάρα πολύ* . (Σοφ. Σολ. γ΄5) . Υ.Γ.9: *Όλο το χρυσάφι που βρίσκεται κάτω από τη γη και πάνω σε αυτή δεν αξίζει όσο η αρετή* . (Πλάτωνας από Αθήνα) .

Βασικές Συμπαντικές αρετές είναι η: αγάπη , συγχώρεση , δικαιοσύνη , προσαρμοστικότητα , κατανόηση και οι αρετές που πηγάζουν από τις βασικές αρετές. Όπως φιλαλληλία , αλληλοβοήθεια , τόλμη , επιμονή , σωφροσύνη , φιλελευθερία , Δημοκρατική σκέψη , μέτρο στην σκέψη και την πράξη , εγκράτεια , φιλοπατρία , ευγένεια , ομόνοια , φιλοτεχνία , οργάνωση , τακτικότητα , ευθύτητα , τιμιότητα , υπομονή , επιμέλεια ,  ευγενής άμιλλα , φιλομάθεια , καλοπροαίρεση , καλοπιστία ,  δημιουργική επιφυλακτικότητα , κριτική σκέψη , μετριοπάθεια , ολιγάρκεια , αυτάρκεια , ειλικρίνεια , σωφροσύνη , ολιγολογία , ομοθυμία , ειρηνική διάθεση , διαλλακτικότητα  κ.α. (Δείκτης) .

Nα πιστεύουμε όπου θέλουμε να πράττουμε ότι θέλουμε , με αρετή και θα γίνουμε ένα με το Θείο . Γιατί η αρετή είναι ασφαλής δρόμος της αγάπης του σύμπαντος στον άνθρωπο . Είναι ο Λόγος του Ένα . (Δείκτης) .

Αυτός που υπηρετεί την Αρετή υπηρετεί τον Θείο Λόγο υπηρετεί τον Ένα . Να ξέρουμε δε , ότι μόνον η Αρετή σώζει τον άνθρωπο και ο άνθρωπος σώζεται δια μέσου αυτής . (Δείκτης) .

Υ.Γ.:*ΨΥΧΗ ΜΙΑ ΗΣΤΗΝ: ΕΠΙ ΤΩΝ ΣΦΟΔΡΑ ΣΤΕΡΓΟΝΤΩΝ ΑΛΛΗΛΟΥΣ ΚΑΙ ΟΙΟΝ ΣΥΜΠΕΦΥΚΟΤΩΝ ΕΝ ΦΙΛΙΑ* . (Φρύνιχος Prep.soph(ep.)128,1-2) . Ψυχη μία είναι όσοι… αγαπάνε αλλήλους . 
 

Εξάλλου οτιδήποτε καλό *καλό εστί* . (Δείκτης) .

Y.Γ.: *Η αρετή είναι αγαθό*. (Σωκράτης από Αθήνα , 470 - 399 π.χ.) .

Υ.Γ.2: *Αφετηρία των αρετών είναι η ευσέβεια, και κορυφαίο όριό τους η Αγάπη* . (Πυθαγόρας ο Σάμιος , 6ος αιω π.χ.) .

Υ.Γ.3: *Αρετή βαίνει δια μόχθων* .  (Ευριπίδης) . Η Αρετή προχωρεί με μόχθους .

Υ.Γ.4: *Νόμισμα είναι κι η Αρετή και θα ‘πρεπε να είχε συναλλαγματική αξία* .  (Ευριπίδης) .

Υ.Γ.5: *ΑΡΕΤΗ ΔΙΔΑΚΤΗ ΕΣΤΙ* . (Αντισθένης) . Δηλαδή η αρετή μπορεί να διδαχθεί . Και *η αρετή ανήκει στα έργα και δεν χρειάζεται πολλά λόγια ούτε μαθήματα* .

Υ.Γ.6: *Τέλεια είναι η Αγάπη/φιλία των καλών ανθρώπων και εκείνων που είναι όμοιοι σχετικά με την αρετή* . (Αριστοτέλης από Στάγειρα , 384-322 π.χ.) . *Η φρόνηση είναι μητέρα και τροφός κάθε αρετής* . (Αριστοτέλης) . *Η αρετή είναι ανώτερη από τον πλούτο και πιο ωφέλιμη από την υψηλή καταγωγή, επειδή μπορεί και καθιστά δυνατά όσα είναι αδύνατα στους άλλους, όσα δεν προκαλούν φόβο στους πολλούς αυτή τα υπομένει με θάρρος* . (Αριστοτέλης) . *Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι την ίδια ιδέα για την αρετή . (Αριστοτέλης) .

Υ.Γ.7: *Να μεταχειριστείς την αρετή όχι για να κερδίσεις μα για να κάνεις καλό στους συνανθρώπους σου* . (Χίλων) .

Υ.Γ.8: *Καλύτερος σύμβουλος για την αρετή αποδεικνύεται εκείνος που χρησιμοποιεί τη συμβουλήκαι την πειθώ παρά εκείνος που χρησιμοποιεί το νόμο και τον εξαναγκασμό* . (Δημόκριτος , απόσπ. 181) .

Υ.Γ.9: Η Υπατία διακρίνει τις αρετές κατά τον τρόπο του Πλωτίνου. Την πρώτη βαθμίδα κατέχουν οι πολιτικές αρετές: οι αρετές δηλαδή της πρακτικής σοφίας, θάρρος, μετριοφροσύνη, δικαιοσύνη. Τη δεύτερη βαθμίδα την συνιστούν οι λεγόμενες καθαρτικές της σάρκας αρετές, ενώ την τρίτη και ύψιστη βαθμίδα την συγκροτούν οι ανώτερες αρετές, εκείνες δηλαδή που μας ανάγουν προς το θείο και μας βοηθούν να φύγουμε από την ύλη και εν συνεχεία να καταφύγουμε στο θεό, από τον οποίο ο ίδιος ο άνθρωπος απέκοψε τον εαυτό του και απώλεσε την ευδαιμονία του.
Οι ανώτερες αρετές: πίστη, αγάπη, ελπίδα αντιπροσωπεύουν και συγχρόνως πραγματώνουν τους ύψιστους και έσχατους σκοπούς της ανθρώπινης ζωής (η άμεση επαφή με το αγαθό διασφαλίζει την εσωτερική ευτυχία και δίνει νόημα ουσιαστικό στη ζωή).

Υ.Γ.10: *ΑΡΕΤΗΣ ΑΠΑΣΗΣ ΣΕΜΝΟΣ ΗΓΕΙΤΑΙ ΛΟΓΟΣ (Γνωμ. Μον.) . Η συζήτηση γύρω από τα σεμνά πράγματα οδηγεί στην αρετή .

Υ.Γ.11: Πολλοί παραβγαίνουν στην πάλη και στο τρέξιμο στην αρετή όμως όχι . (Διογένης από Σινώπη) .

Υ.Γ.12: *Η αρετή ούτε σε πόλη πλούσια μπορεί να μείνει ούτε σε πλούσιο σπίτι* . (Διογένης) .

 

 Θεέ μου βοήθα με να σε έχω

στην κάθε μου σκέψη και στην κάθε μου πράξη .

Βοήθα με να γίνω ενάρετος και δυνάμωσε

την θέλησή μου να σου μοιάσω .

Βοήθα με να μην ξεχάσω ποιος Είσαι και τι έργο

μου έχεις αναθέσει  όποιος αν γίνω ότι και αν κάνω .

Βοήθα με να αγαπώ να συγχωρώ να κατανοώ να είμαι δίκαιος και να προσαρμόζομαι . (Δείκτης) .

Υ.Γ.: Η αρετή είναι εμπόλεμη κατάσταση . Για να ζούμε ενάρετα , πρέπει να παλεύουμε διαρκώς με τον εαυτό μας διότι όπως πριν από χιλιάδες χρόνια είπε ο Δημόκριτος :*ΤΟ ΝΙΚΑΝ ΕΑΥΤΩΝ ΠΑΣΩΝ ΤΩΝ ΝΙΚΩΝ ΠΡΩΤΗ ΤΕ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΗ ΕΣΤΙ* , που σημαίνει το ότι του να επιβαλλόμαστε του εαυτού μας είναι η πρώτη και άριστη νίκη.....εξάλλου όπως εύστοχα αναφέρει ο Ησίοδος : *ΑΡΕΤΗΣ ΠΡΟΠΑΡΟΙΘΕ ΙΔΡΩΤΑ ΘΕΟΙ ΑΘΑΝΑΤΟΙ ΘΗΚΑΝ* δηλαδή μπροστά στην αρετή οι αθάνατοι θεοί έβαλαντον ιδρώτα .

Ύμνος του Αριστοτέλη από Στάγειρα στην Αρετή:

*Ω Αρετή, αντικείμενο των μόχθων του ανθρωπίνου γένους, ωραιότατο θήραμα του ανθρώπινου βίου, προς χάριν σου κι αυτό το θάνατο θεωρούν ζηλευτή τύχη οι Έλληνες και τον πιο σκληρό κι αδιάκοπο μόχθο* .  *Ω αρετή, τόση αγάπη ξέρεις να εμπνέεις αγάπη αθάνατη και ανώτερη από το χρυσό κι απ' τους γονείς κι απ' τον ξεκούραστο ακόμη ύπνο. Για σένα αρετή ο υιός του Δία Ηρακλής υπέφερε μύρια κακά για να σε κατακτήσει* . 

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ