Πλύση εγκεφάλου - Ελεγχος Του Νου Και Της Συμπεριφοράς

Ο όρος πλύση εγκεφάλου (brainwashing) δεν υπήρχε πριν από το 1950, τουλάχιστον για την αγγλική γλώσσα. Αρχικά, σήμαινε καταναγκαστικές τεχνικές και μεθόδους για την αλλαγή ή τροποποίηση των πιστεύω ή συμπεριφορών ενός ή πολλών ατόμων, για πολιτικούς λόγους. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε στις ΗΠΑ την εποχή του ΄50, κατά την διάρκεια του πολέμου με την Κορέα, για να περιγράψει τις προσπάθειες βαθιάς και μόνιμης αλλαγής στο μυαλό και τη συμπεριφορά Αμερικανών κρατουμένων.

Ο έλεγχος του μυαλού (mind control)  είναι ένας γενικός ορισμός για θεωρίες οι οποίες εισηγούνται ότι η σκέψη, η συμπεριφορά, τα συναισθήματα ή οι αποφάσεις μπορούν να αλλάξουν και να κατευθυνθούν από εξωτερικούς παράγοντες.

Η αναμόρφωση της σκέψης (thought reform)  σημαίνει τη μετατροπή στη βασική στάση και τα πιστεύω ενός ατόμου από εξωτερικές πηγές και φαίνεται να σχετίζεται με την πλύση και τον έλεγχο εγκεφάλου. Τα θεωρητικά μοντέλα και οι μέθοδοι που έχουν προταθεί και χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο του μυαλού δεν έγιναν αποδεκτά από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα.

Σε γενικές γραμμές όμως, οι όροι έχουν γίνει αντικείμενο συζητήσεων και διαμάχης μεταξύ ψυχολόγων, νευροεπιστημόνων και κοινωνιολόγων. Το ερώτημα της ελεύθερης ανθρώπινης

Βούλησης και πως αυτή επηρεάζεται παραμένει καυτό. Οι σύγχρονες μελέτες αποδεικνύουν ότι υπήρξαν προγράμματα-πειράματα με κρυπτωνύμια, που είχαν στόχο να υποτάξουν την ελεύθερη βούληση και να ασκήσουν έλεγχο στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Το πρόγραμμα”bluebird” π.χ. (εξουσιοδοτημένο πείραμα της CIA (1951-1953) είχε πολλαπλούς στόχους: δημιουργία νέων ταυτοτήτων, αμνησία δημιουργία ψεύτικων αναμνήσεων, πολλαπλών προσωπικοτήτων, εισαγωγή κώδικα πρόσβασης στον εγκέφαλο μέσω ύπνωσης. Η έρευνα περιλάμβανε επίσης εμφύτευση τσιπ στον εγκέφαλο για έλεγχο της συμπεριφορά μέσω τηλεχειρισμού. Το πρόγραμμα “Mknaomi” (1950-1960), το πρόγραμμα “Chatter” (1947), το πρόγραμμα “Mkdelta” είναι μερικά από αυτά για έλεγχο συμπεριφοράς.

Αποτυχημένες προσπάθειες ελέγχου του μυαλού με χρήση ουσιών, όπως το πρόγραμμα της CIA “Mkultra” (1950), φυσικές μέθοδοι, αλλά και η Μέθοδος “Silva” (1960), αρχικά ως (“Silva Mind Control Method”), η οποία χρησιμοποίησε έναν συνδυασμό θετικής σκέψης, αυτό ύπνωσης, διαλογισμού και οπτικής αναπαράστασης, με την αξίωση ότι οι εφαρμογές αυτές θα επιτύχουν στο να έχουμε εξαιρετικά υψηλές ψυχικές και θεραπευτικές ικανότητες, τελικά δεν έχουν αποδειχτεί εμπειρικά.

Το θέμα του ελέγχου του εγκεφάλου παραμένει ανοιχτό και αμφιλεγόμενο όσον αφορά τα αποτελέσματα των μελετών για τους αιχμαλώτους πολέμου, τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, τον χειρισμό των νευρικών κυττάρων, τις αιρέσεις, τα θέματα τρομοκρατίας, συμπεριλαμβανομένου και του συνδρόμου κακοποιημένων γυναικών. Αλλά και η πιθανότητα επηρεασμού των ανθρώπων από μεθόδους, όπως η παρασυνειδησιακή διαφήμιση (τηλεόραση, ραδιόφωνο και κινηματογραφικές ταινίες), η διαφήμιση, η προπαγάνδα αιρέσεων και παραθρησκευτικών οργανώσεων, ο χειρισμός από τα ΜΜΕ, οι δυναμικές των ομάδων, η πίεση συνομηλίκων, είναι θέματα που έχει ερευνήσει η Κοινωνική Ψυχολογία και είναι αδιαμφισβήτητο ότι συμβαίνουν.

 Δρ Χαρά Νομικού

Κλινικός Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος

Διδάκτωρ Ψυχοπαθολογίας  του Παν/μιου Le Mirail II

Ερευνητικό Κέντρο Cerpp, Toulouse, France

πηγη