Η ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ & ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ (ΑΠΛΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ) (Μέρος Τέταρτο)

Επιμέλεια Κειμένου

Παναγιώτης Σπανός
Διασώστης ΕΚΑΒ Ρόδου

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ  

Η υγεία ως ατομικό και κοινωνικό αγαθό απασχολούσε ανέκαθεν την κοινωνία και τις αρμόδιες δημόσιες αρχές. Το Δίκαιο της Υγείας, όπως πρώτος ο Auby60 προσδιόρισε το 1981, αποτελεί ένα σύνολο νομικών κανόνων που εφαρμόζονται στις δραστηριότητες της υγείας και στοχεύει στην αντιμετώπιση και καλύτερη διαχείριση κρίσιμων προβλημάτων δημόσιας υγείας. Ένας κλάδος που τροποποιείται και εξελίσσεται συνεχώς τα  τελευταία χρόνια παράλληλα με την εξέλιξη της τεχνολογίας και της ιατρικής γενικότερα. H ιδιαιτερότητά του έγκειται στο γεγονός ότι συγκροτεί ένα σύγχρονο δίκαιο, του οποίου οι ρυθμίσεις και οι αποφάσεις αφορούν την πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία, καθώς και άλλες ιατρικές πρακτικές∙ ρυθμίζοντας έτσι την οργάνωση και τη δράση  των μονάδων υγείας, την άσκηση της ιατρικής, την ιατρική ευθύνη, τα δικαιώματα των ασθενών κ.ά.  

Οι επιτεύξεις στην ιατρική επιστήμη και στην βιοτεχνολογία δημιούργησαν ερωτήματα και ιδιαίτερο ενδιαφέρον για ηθικά και δεοντολογικά ζητήματα, όπως η σχέση ιατρού - ασθενή, η ενημέρωση του ασθενή, η συναίνεση κ.ά. 

Η ιατρική επιστήμη ασχολείται με αγαθά πολύτιμα, όπως η ζωή, η υγεία, η σωματική ακεραιότητα και εν γένει με την προσωπικότητα του ασθενούς που συνεπάγεται αυτομάτως την ύπαρξη μιας επικινδυνότητας στην άσκησή της και καθιστά επίσης αναγκαία και απαραίτητη τη συχνή αποτίμηση της προσωπικής επαγγελματικής ευθύνης, όπως προσδιορίζονται από τους γενικά παραδεδεγμένους κανόνες άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος. 

Περαιτέρω, ένας πρόσθετος λόγος είναι και η ιδιαίτερη προσωπική σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στον θεράποντα ιατρό και τον ασθενή του, βασικό χαρακτηριστικό της οποίας αποτελεί η ιδιαίτερη εμπιστοσύνη που ευλόγως επιδεικνύει ο τελευταίος στον πρώτο, λόγω ακριβώς της ιδιότητάς του, με αποτέλεσμα να συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός ιδιαίτερου συνόλου υποχρεώσεων του ιατρού απέναντι στον εκάστοτε ασθενή του. 


Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ 

Η ευθύνη του ιατρού στο ελληνικό δικαιικό σύστημα είναι άρρηκτα συνυφασμένη με την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητάς του. Συνέπεια αυτού, οι πράξεις ή οι παραλείψεις του ιατρού κατά την ενάσκηση των καθηκόντων του, δύνανται να θεμελιώσουν  για αυτόν αστική, ποινική ή και πειθαρχική ευθύνη. Ως αστική ευθύνη, νοείται η υποχρέωση του ιατρού να καταβάλλει αποζημίωση όταν προκαλεί στον ασθενή παράνομη και υπαίτια βλάβη. Από την άλλη ποινική ευθύνη, στοχεύει στην επιβολή κυρώσεων στον ιατρό, με την επιβολή ποινής φυλάκισης. 

Σε κάθε περίπτωση, η απόδοση σφάλματος και η αντίστοιχη θεμελίωση της αστική ή ποινικής ευθύνης του ιατρού, είναι δύσκολο να προσδιοριστούν από τους δικαστές ή εισαγγελείς που καλούνται να αξιολογήσουν τις σχετικές συμπεριφορές, τόσο λόγω των αποδεικτικών δυσχερειών, όσο και λόγω της ίδιας της πολυπλοκότητας των ιατρικών πράξεων, ιδίως μάλιστα όταν στο βλαπτικό αποτέλεσμα έχουν μεσολαβήσει πράξεις ή παραλείψεις  περισσοτέρων προσώπων.  

Ειδικότερα, σε εθνικό νομοθετικό επίπεδο το πλέγμα των υποχρεώσεων του ιατρού οριοθετήθηκε αρχικά από τον Αναγκαστικό Νόμο 1565/1939 «Περί Κώδικος ασκήσεως του Ιατρικού επαγγέλματος», που διατηρήθηκε και μετέπειτα σε ισχύ κατά το άρθρο 47 του Αστικού Κώδικα, ενώ στη συνέχεια, από το Ν. 3418/2005, ο οποίος αποτελεί τον σύγχρονο «Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας». 

Από την άλλη πλευρά, σε διεθνές επίπεδο αξιοσημείωτη υπήρξε, μεταξύ άλλων διεθνών συμβάσεων και κειμένων, η συμβολή της «Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας του ατόμου σε σχέση με τις εφαρμογές της βιολογίας και της ιατρικής: Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Βιοϊατρική» του Συμβουλίου της Ευρώπης που υπογράφηκε στο Οβιέδο της Ισπανίας στις 4/4/1997 (Σύμβαση του Οβιέδο) και η οποία ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με το Ν. 2619/1998, με τις διατάξεις της να απολαμβάνουν αυξημένης τυπικής ισχύος. 

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ