Το θρυλικό αρχαιολογικό εύρημα γνωστό ως ''σταυρωμένος Ορφέας επί άγκυρας''

Η μικρή πέτρα από αιματίτη(πιθανότατα φυλαχτό) έγινε γνωστή ως «σταυρωμένος Ορφέας επί άγκυρας», της δόθηκε το όνομα αυτό επειδή εμφανίζονται πάνω χαραγμένες οι λέξεις «ΟΡΦΕΥΣ ΒΑΚΚΙΚΟΣ » με την αναπαράσταση της σταύρωσης κάποιου προσώπου επί άγκυρας, βρισκόταν στο Μουσείο Bode του Βερολίνου, το πρώην Μουσείο Kaiser-Friedrich στην πρώιμη Χριστιανό-Βυζαντινή Συλλογή I με αριθμό απογραφής 4939.

Είχε εκτεθεί εκεί από το 1904 ως μέρος κληροδοτήματος του Eduard Gerhard(γερμ. αρχαιολ.). Κατά την διάρκεια του βομβαρδισμού της πόλης από τα συμμαχικά στρατεύματα το 1945 το μουσείο υπέστη σοβαρές ζημιές και η πέτρα έκτοτε αγνοείται. Κατά την πτώση του Γ' Ράιχ πολλά κειμήλια που κατείχαν τα μουσεία της ναζιστικής Γερμανίας είτε καταστράφηκαν είτε εκλάπησαν από τους συμμάχους και κοσμούν σήμερα ιδιωτικές συλλογές και μουσεία, κυρίως σε Η.Π.Α και Βρετανία.

Φυσικά δεν επρόκειτο για πολιτισμικά μουσειακά εκθέματα του γερμανικού λαού, αλλά για κλεμμένα(κατά την πλειοψηφία) από την περίοδο της κυριαρχίας των ναζί εκθέματα, από διάφορες χώρες που κατείχαν, όπως την Ελλάδα. Στις αρχές του περασμένου αιώνα η πέτρα εξακολουθούσε να θεωρείται πρωτότυπο, αλλά κατά τη διάρκεια του 1920 προέκυψαν ως προς την αυθεντικότητά της αμφισβητήσεις λόγω της ταξινόμησής της ως πρώιμο χριστιανικό εύρημα, μια διαφωνία που συνεχίζει μέχρι τις μέρες μας. Χρονολογήθηκε περί τον 2ο με 3ο μ.Χ αιώνα ενώ αρχικά θεωρήθηκε η πρώτη εγχάρακτη αποτύπωση της σταύρωσης του Χριστού, πολλοί διαφώνησαν καθώς το «ΟΡΦΕΥΣ ΒΑΚΚΙΚΟΣ » παραπέμπει μάλλον στο Ορφέας Βάκκος (<παραφθ. Βάκχος). 

O Ορφέας, που θεωρούνταν σαν γιος του Βάκχου/Ιάχου, ήταν ο πρώτος ιερέας της διονυσιακής λατρείας. Κέντρα των Ορφικών υπήρχαν πολλά· στη Θάσο, στη Θράκη και στα Τέμπη. Εκεί στα Τέμπη υπήρχε ναός αφιερωμένος στο Διόνυσο-Βάκχο-Ζαγρέα. Κάθε χρόνο γίνονταν γιορτές και οι εκλεκτοί μυούνταν στα μυστήρια του θεού. Oι τάξεις των μυημένων ήταν τρεις. Oι άντρες ανήκαν, ανάλογα με τη μύησή τους, στους «μύστες του Βάκχου βρέφους», στους «μύστες του ηρωικού Ηρακλή» και στους «μύστες του κατασπαραγμένου Βάκχου». O Βάκχος για τους Ορφικούς ήταν το ενοποιητικό στοιχείο του σύμπαντος. Υπήρχε και μέσα στον άνθρωπο και έπρεπε να καλλιεργηθεί με τη μορφή του θείου βρέφους με τη βοήθεια του Ερμή, του αγγελιαφόρου των θεών. O Βάκχος, σαν γιος της Δήμητρας, ήταν αδελφός της Περσεφόνης. H Περσεφόνη, που αντιπροσωπεύει την Ψυχή του Κόσμου, είχε ήδη θυσιαστεί. O Βάκχος ερχόταν σαν απελευθερωτής.Στους πρώτους αιώνες της εμφάνισης του Χριστιανισμού, κάποια Γνωστικά Χριστιανικά ρεύματα ταύτισαν τον Χριστό με τον Ορφέα. Ήταν η ομοιότητα των διδαγμάτων και ηθικών αρχών μεταξύ Χριστιανισμού και Ορφισμού, που οδήγησε σ’ αυτήν την ταύτιση. Ο Σταυρωμένος Ορφέας, ίσως υπενθύμιζε αυτήν την ομοιότητα, ενώνοντας παλαιότερα και νεότερα σύμβολα. 

Εξετάζοντας περισσότερο την πέτρα παρατηρούμε το γραμμα V στην απόληξη του σταυρού,  κάνοντάς τον να ομοιάζει με άγκυρα, καταδεικνύοντας μας την θεϊκή σωτηρία από τα ''άνω προς τα κάτω'' αλλά και την αδερφική σχέση του Βάκχου και της Περσεφόνης για τους Ορφικούς. Από την άλλη για τους Χριστιανούς είναι σύμβολο Σωτηρίας, σταθερότητας, και αληθινή πίστης. Έμβλημα του Αγ. Κλήμη και του Αγ. Νικολάου των Μύρων. Η άγκυρα με το δελφίνι χρησιμοποιείται για την απεικόνιση του Χριστού στο σταυρό. Στην τέχνη των πρώτων Χριστιανών η άγκυρα χρησιμοποιούταν – ως συγκαλυμμένη μορφή σταυρού – σαν ελπίδα. Σε αξιοσημείωτα ναυτικά έθνη η άγκυρα είναι επίσης ένα σύμβολο ασφάλειας, σιγουριάς και καλοτυχίας.Ο απόστολος Παύλος στην Καινή Διαθήκη ομιλεί για την άγκυρα ως σύμβολο:'' ἐν οἷς ἀδύνατον ψεύσασθαι Θεόν, ἰσχυρὰν παράκλησιν ἔχομεν οἱ καταφυγόντες κρατῆσαι τῆς προκειμένης ἐλπίδος· ἣν ὡς ἄγκυραν ἔχομεν τῆς ψυχῆς ἀσφαλῆ τε καὶ βεβαίαν''.  

Τα επτά αστέρια στη κορυφή του σταυρού πιθανότατα σχετίζονται με το ότι οι Πυθαγόρειοι θεωρούσαν ακόμα τον αριθμό 7 ως εικόνα και πρότυπο της τάξης και της αρμονίας στη φύση. Ήταν ο αριθμός που περιλάμβανε δύο φορές τον ιερό αριθμό τρία (σύμβολο της θείας τριάδας σε όλους τους λαούς, χριστιανικούς και παγανιστικούς), στην οποία προστίθεται το ένα ή αλλιώς η θεία μονάδα (3Χ2+1=7). Η αρχαία Ελλάδα είχε 7 σοφούς (Θαλής, Βίας, Κλεόβουλος, Περίανδρος, Πιττακός, Σόλων και Χίλων) και η εκπαίδευση των αγοριών στην αρχαία Σπάρτη άρχιζε στα επτά τους χρόνια. Οι ελεύθερες τέχνες στην αρχαιότητα ήταν 7 (γραμματική, ρητορική, διαλεκτική, αριθμητική, γεωμετρία, μουσική, αστρονομία) και 7 τα θαύματα του αρχαίου κόσμου (Κολοσσός Ρόδου, πυραμίδα Χέοπος, Μαυσωλείο Αλικαρνασσού, Φάρος Αλεξάνδρειας, κρεμαστοί κήποι Βαβυλώνας, Άγαλμα του Δία στην Ολυμπία και Ναός της Αρτέμιδας στην Έφεσο). 7 στρατηγοί εκστρατεύσανε κατά της Θήβας στους «Επτά επί Θήβαις» του Αισχύλου (Άδραστος –Πολυνείκης – Τυδέας – Αμφίαραος – Καπανέας – Ιππομέδοντας – Παρθενοπαίος) και 7 ήρωες (Ετεοκλής – Πολυφόντας – Μελάνιππος – Μεγαρέας – Ύπερος – Λασθένης – Άκτορας) υπερασπίστηκαν τις 7 πύλες της Θήβας. 

Tέλος, η ημισέληνος σχετίζεται με την θηλυκή δύναμη της φύσης(Αφροδίτη) και σε συνάρτηση με το γράμμα V(enus) τη γονιμοποίηση της γής απο το θεϊκό σπέρμα της δημιουργίας. Όποια και να είναι η λύση για το αίνιγμα των συμβόλων, είτε αναπαρίσταται  ο Χριστός, είτε ο Διόνυσος/Βάκχος, είτε ο Ορφέας μικρή σημασία έχει, αφού καλό θα ήταν να αναλογιστούμε πόσα παρόμοια αντικείμενα που θα μπορούσαν να μας δώσουν φως και απαντήσεις σε άλυτα αινίγματα, παραμένουν στις μέρες μας χαμένα και κλειδωμένα σε ξένες ιδιωτικές συλλογές του εξωτερικού!

πηγές:

http://www.carotta.de/subseite/texte/articula/Orpheos_Bakkikos_en.pdf
http://www.youmagazine.gr/2016/09/bacchus-the-secret-orphic-god-5678/4/

http://www.artofwise.gr

https://el.wikipedia.org/wiki/

omadaorfeas

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ