Οι Κένταυροι στην Ελληνική Μυθολογία

Οι Κένταυροι υπήρξαν πλάσματα της φαντασίας των αρχαίων Ελλήνων. Μυθολογικά τέρατα, "μισοί άνθρωποι, μισοί άλογα, φυλή βάρβαρη, απόκοτη, που καυχιότανε για τη δύναμή της". Αυτά τα λόγια βάζει στο στόμα του θρυλικού ήρωα Ηρακλή, ο Σοφοκλής στην τραγωδία του "Τραχίνιες". Ο Όμηρος στην Ιλιάδα τους ονομάζει "Φρήρες" και τους περιγράφει σαν τριχωτούς ανθρώπους, αποκρουστικούς στην όψη, ενώ στην Οδύσσεια τους παρομοιάζει με τους Σάτυρους.
Σε πάμπολλα θαυμάσια καλλιτεχνικά δημιουργήματα της αρχαιότητας, εμφανίζονται σαν διπλόμορφα τέρατα, με κεφάλι, χέρια και στήθος ανθρώπου και πόδια, ουρά και μισό κορμό αλόγου.

Η γέννηση των παράδοξων αυτών πλασμάτων δημιούργησε πολλούς μύθους. Ο επικρατέστερος αναφέρει ότι ο Ιξίωνας, βασιλιάς των Λαπιθών, αφού δολοφόνησε άγρια τον πατέρα της μνηστής του, κυνηγημένος και περιφρονημένος από θεούς και ανθρώπους, βρήκε καταφύγιο στο παλάτι του βασιλιά των θεών, του Δία. Αχάριστος όμως και ασεβής καθώς ήταν, επιχείρησε να βιάσει τη σύζυγο του προστάτη και ευεργέτη του, την Ήρα. Οργισμένος για το άδικο ο Δίας, τον τιμώρησε παραδειγματικά. Έδωσε τη μορφή της μεγαλόπρεπης Ήρας σε μια Νεφέλη και ο τυφλωμένος από το ερωτικό πάθος Ιξίωνας ζευγάρωσε μ' αυτήν.

Έπειτα ο Δίας τον έδεσε σε πυρωμένο τροχό που γύριζε ασταμάτητα στον αέρα. Από την ένωση του Ιξίωνα με τη Νεφέλη γεννήθηκε ο Κένταυρος, πλάσμα αποκρουστικό, που όμοιό του, λέει ο Πίνδαρος, δεν υπήρχε στην πλάση. Φρικιαστικό τέρας, που και οι Χάριτες αρνήθηκαν να παραβρεθούν στη γέννησή του. Από την ένωση του Κένταυρου με τις φοράδες της Μαγνησίας γεννήθηκαν οι Ιπποκένταυροι, με μισό σώμα ανθρώπου και μισό αλόγου. Ένας άλλος μύθος λέει ότι οι Κένταυροι είχαν πατέρα τους το μυθικό φτερωτό άτι, τον Πήγασο. Μια διαφορετική εκδοχή θέλει τους Κένταυρους να γεννιούνται από το σπέρμα του Δία που έπεσε στη Γη, όταν ο βασιλιάς των αθανάτων επιχείρησε αποτυχημένα να βιάσει τη θεά του έρωτα, την Αφροδίτη.Πιο κοντά στην ετυμολογία της λέξης Κένταυρος (από το ρήμα "κεντώ" και το όνομα "ταύρος") είναι η ακόλουθη εκδοχή. Κάποιος βασιλιάς της Θεσσαλίας είχε πολλά βόδια. Όταν ένας "οίστρος" (αλογόμυγα) άρχισε να ενοχλεί τα ζώα, η αγέλη σκόρπισε πανικόβλητη. Ο βασιλιάς τότε ανέθεσε σε άνδρες καβαλάρηδες να συγκεντρώσουν την αγέλη. Οι καβαλάρηδες, κεντώντας τα ζώα με τη βουκέντρα, επανέφεραν την αγέλη. Οι ιππείς αυτοί ονομάστηκαν Κένταυροι.

Ο μύθος των Κενταύρων ήταν διαδομένος σε πολλά μέρη της Ελλάδας, από τη Θράκη, μέχρι την Πελοπόννησο, τη Ρόδο και την Κύπρο. Οι Έλληνες πίστευαν ότι οι Κένταυροι ήταν άγριοι,
μοχθηροί, επιθετικοί, ζηλόφθονοι, πολεμοχαρείς. Η δύναμή τους ήταν τεράστια. Μετακινούσαν ογκόλιθους, βράχια και πελώριους κορμούς δέντρων, τα οποία εκσφενδόνιζαν στους εχθρούς τους. Αγαπούσαν όμως και τα γλέντια, το πιοτό και τις διασκεδάσεις. Πανέμορφες θνητές και αγνές νύμφες των ποταμών και των δασών έπεφταν θύματα του ερωτικού πόθου των Κενταύρων. Υπήρχε όμως και μια δεύτερη φυλή Κενταύρων, οι οποίοι κατάγονταν κατευθείαν από τους Ολύμπιους θεούς.

Οι Κένταυροι αυτοί ήταν πρόσχαροι, δίκαιοι, γεμάτοι γνώσεις, σοφία και αρετή. Φίλοι, σύμμαχοι, προστάτες, σύμβουλοι και δάσκαλοι των ανθρώπων. Κύριοι εκπρόσωποί τους ήταν: ο Χείρωνας, γιος του Κρόνου και της νύμφης Φιλύρας, και ο Φόλος, γιος του Σιληνού και της νύμφης Μελίας. Σύμφωνα με το μύθο, ο Χείρωνας υπήρξε δάσκαλος του Ασκληπιού, του Ιάσονα, του Πηλέα, του Αχιλλέα και των Διόσκουρων. Από τους πιο γνωστούς μύθους που σχετίζονται με τους Κένταυρους, είναι η σύγκρουσή τους με τους Λαπίθες, η περίφημη Κενταυρομαχία. Οι Λαπίθες ήταν λαός της Θεσσαλίας. Γενάρχης τους υπήρξε ο Λαπίθης, γιος του Απόλλωνα και της νύμφης Στίλβης.

Ο γιος του Φόρβος και οι εγγονοί του Αιγέας και Άκτορας βασίλεψαν στην Ηλεία. Οι Έλληνες αρχικά πίστευαν ότι οι Λαπίθες είχαν κοινή καταγωγή με τους Κένταυρους. Αργότερα όμως τους διαχώρισαν, τους έδωσαν ανθρώπινη μορφή και τους παρουσίαζαν σαν λαό πολεμικό και γενναίο, ενώ οι κάτοικοι πολλών ελληνικών πόλεων τους θεωρούσαν προγόνους τους. Σύμφωνα με το μύθο, οι Λαπίθες εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλία, κοντά στον Πηνειό, αφού έδιωξαν τους Περραιβούς.

Το γεγονός αυτό δεν αποκλείεται να έχει ιστορική βάση, γιατί υπήρχε στην πραγματικότητα τέτοιος λαός, τον οποίο εξόντωσαν οι Δωριείς. Γύρω από το λαό αυτόν δημιουργήθηκαν πολλοί μύθοι. Σύμφωνα με έναν απ' αυτούς οι Λαπίθες πήραν μέρος στην Αργοναυτική Εκστρατεία. Ένας άλλος αναφέρει ότι συμμετείχαν στο κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου, ενώ παλαιότεροι μύθοι ήθελαν τους Λαπίθες θεότητες που συμβόλιζαν τις καταιγίδες.

Η Κενταυρομαχία είναι ο μύθος που συνδέει το λαό των Λαπιθών με τη φυλή των Κενταύρων. Αφορμή για την Κενταυρομαχία υπήρξε το γεγονός ότι ο Ευρυτίωνας, βασιλιάς των Κενταύρων, καλεσμένος στους γάμους του συγγενή του Πειρίθου, βασιλιά των Λαπιθών, επιχείρησε να απαγάγει τη νύφη, την πανέμορφη Ιπποδάμεια. Ο Πειρίθους τον συνέλαβε και τον τιμώρησε σκληρά, κόβοντάς του τα αυτιά και τη μύτη. Η σύγκρουση που ακολούθησε ήταν τρομαχτική. Οι Λαπίθες κινδύνεψαν σοβαρά να ηττηθούν. Χάρη όμως στη βοήθεια και συμπαράσταση του βασιλιά των Αθηνών Θησέα, επιστήθιου φίλου του Πειρίθου, ο κίνδυνος απομακρύνθηκε, οι Κένταυροι νικήθηκαν και απωθήθηκαν στους πρόποδες του Πηνειού. Η αρπαγή των γυναικών των Λαπιθών από τους Κένταυρους ενέπνευσε πολλούς από τους καλλιτέχνες της αρχαιότητας.

Η φιλία των δύο μυθικών ηρώων, του Θησέα και του Πειρίθου, υπήρξε αγαπημένο θέμα στις διηγήσεις των αρχαίων Ελλήνων. Σύμφωνα με το μύθο οι δυο άντρες είχαν δώσει αμοιβαίο όρκο αιώνιας φιλίας και αλληλοβοήθειας. Αγαπούσαν και θαύμαζαν ο ένας τον άλλο για τη γενναιότητα, το θάρρος, την τόλμη, την εντιμότητα και το αίσθημα ευθύνης. Ο Πειρίθους πήρε μέρος, στο πλευρό του Θησέα, στην εκστρατεία κατά των Αμαζόνων και βοήθησε τον Θησέα στην αρπαγή της ωραίας Ελένης από το ναό της Αρτέμιδας.Ο μύθος περιγράφει ως εξής το τέλος του Πειρίθου. Ο Πειρίθους ερωτεύτηκε την Περσεφόνη και θέλησε να την κάνει γυναίκα του.

Με σύμμαχό του τον αδερφικό του φίλο Θησέα κατέβηκε στον Άδη για να απαγάγει την Περσεφόνη. Τα σχέδιά του όμως κατάλαβε ο βασιλιάς του Κάτω Κόσμου. Αλυσόδεσε, λοιπόν, τους δυο επίδοξους απαγωγείς σε ολόχρυσους θρόνους. Αργότερα ο Ηρακλής όταν κατέβηκε στον Άδη, κατάφερε να απελευθερώσει τον Θησέα από τα δεσμά. Όταν όμως προσπάθησε να λυτρώσει και τον Πειρίθου από την αιχμαλωσία, μεγάλος σεισμός συγκλόνισε τη Γη και τον Κάτω Κόσμο. Ο ήρωας τότε υπακούοντας στη θεϊκή βούληση, εγκατέλειψε για πάντα τον Πειρίθου στον Άδη. Με τους Κένταυρους δε δίστασε να αναμετρηθεί ο ημίθεος Ηρακλής, ο οποίος αφού σκότωσε τους σπουδαιότερους απ' αυτούς, κατάφερε να διώξει τους υπόλοιπους από την Αρκαδία.

Όταν κάποτε ο Ηρακλής βρέθηκε στο δάσος της Φολόης, καταδιώκοντας τον Ερυμάνθιο κάπρο, φιλοξενήθηκε από τον Κένταυρο Φόλο, γιο του Σιληνού και της νύμφης Μελίας. Ο Φόλος πρόσφερε στον ήρωα γλυκύτατο κρασί, δώρο του θεού Διόνυσου. Ο Διόνυσος είχε χαρίσει στον Φόλο ένα πιθάρι με υπέροχο, αρωματικό κρασί, όταν ο Κένταυρος έλυσε μια διαφορά του θεού με τον Ήφαιστο, για το νησί Νάξος, υπέρ του Διόνυσου. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, το κρασί ανήκε σε όλους τους Κένταυρους της Φολόης, φανατικούς φίλους του καλού κρασιού. Γρήγορα το άρωμα του θεϊκού κρασιού απλώθηκε τριγύρω. Το μυρωμένο αέρα οσμίστηκαν και οι άλλοι Κένταυροι της Φολόης. Πλησίασαν, λοιπόν, τη σπηλιά του Φόλου με επιθετικές διαθέσεις αλλά ο ημίθεος τους απέκρουσε. Αφού σκότωσε αρκετούς, καταδίωξε τους υπόλοιπους μέχρι τον Μαλέα.

Όσοι επέζησαν ζήτησαν καταφύγιο σε απόμακρα σημεία. Έτσι ο Ευρυτίωνας κρύφτηκε στη Φολόη, ενώ ο Νέσσος στον ποταμό Εύηνο. Κι αυτοί όμως εξοντώθηκαν από τα φαρμακερά βέλη του Ηρακλή. Ο μύθος λέει ότι όταν ο Ηρακλής έφτασε στον Μαλέα, καταδιώκοντας τους άλλους Κένταυρους, συναντήθηκε με το σοφό Κένταυρο Χείρωνα. Από τραγικό λάθος ο Χείρωνας πληγώθηκε από τα δηλητηριώδη βέλη του Ηρακλή. Η πληγή ήταν αγιάτρευτη και ο πόνος αβάσταχτος. Ο Ηρακλής τον περιποιήθηκε, αλλά τίποτε δεν μπορούσε να ανακουφίσει το δύστυχο Κένταυρο. Ο Χείρωνας προτίμησε να αρνηθεί την αθανασία του, μη μπορώντας να αντέξει τον αιώνιο πόνο και πρόσφερε τη θέση του στον Όλυμπο στον Προμηθέα. Εξίσου άδικος, κατά το μύθο, ήταν και ο θάνατος του Φόλου.

Ο άτυχος Κένταυρος, ενώ περιεργαζόταν ένα από τα φαρμακερά βέλη του Ηρακλή, τρυπήθηκε απ' αυτό και ξεψύχησε. Απαρηγόρητος ο Ηρακλής για το διπλό χαμό, τον έθαψε με τιμές. Τον Κένταυρο Ευρυτίωνα καταδίωξε ο Ηρακλής στη Φολόη και τον σκότωσε έπειτα από παράκληση του Δεξαμενού, βασιλιά του Ολενού. Σύμφωνα με το μύθο ο Ευρυτίωνας εκβίαζε τον Δεξαμενό να του δώσει για γυναίκα του την κόρη του Μνησιμάχη.

Ο Ηρακλής σκότωσε τον Ευρυτίωνα και παντρεύτηκε τη Μνησιμάχη. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, η Δηιάνειρα ήταν η κόρη του Δεξαμενού. Ο Ηρακλής σκότωσε τον Ευρυτίωνα κατά την τελετή του γάμου και παντρεύτηκε τη Δηιάνειρα. Η επικρατέστερη εκδοχή για το θάνατο του Κένταυρου Νέσσου είναι η ακόλουθη: Ο Νέσσος κατοικούσε κοντά στον ποταμό Εύηνο. Ερωτεύτηκε τη Δηιάνειρα και προσπάθησε να τη βιάσει. Έντρομη η άτυχη γυναίκα έβαλε τις φωνές. Ο Ηρακλής πρόλαβε και έστειλε τα φαρμακερά του βέλη στην καρδιά του Νέσσου. Ξεψυχώντας ο Νέσσος θέλησε να εκδικηθεί το φονιά του, αυτόν που αφάνισε ολόκληρη την πανίσχυρη φυλή του. Ζήτησε από τη Δηιάνειρα να αναμείξει το σπέρμα και το αίμα του, που χύθηκαν καταγής, και μ' αυτά να αλείψει ένα χιτώνα του Ηρακλή. Έτσι, της υποσχέθηκε, ο Ηρακλής θα έμενε για πάντα κοντά της, πιστός σκλάβος του έρωτά της. Η αφελής πείστηκε και ο κορυφαίος των ηρώων της Ελληνικής Μυθολογίας βρήκε φριχτό θάνατο.

Οι Κένταυροι, οι Λαπίθες και η Κενταυρομαχία, υπήρξαν από τα πιο αγαπητά θέματα των καλλιτεχνών της αρχαιότητας. Η αλλόκοτη όψη των μυθολογικών αυτών τεράτων, η αρπαγή των γυναικών, η φοβερή πολεμική σύγκρουση, ενέπνευσαν τους καλλιτέχνες, οι οποίοι δημιούργησαν έργα απαράμιλλου αισθητικού κάλλους. Σταδιακά η άγρια, κτηνώδης, απωθητική, απόκοσμη όψη των Κενταύρων μεταβλήθηκε. Η μορφή ημέρωσε και γλύκανε. Αργότερα οι Έλληνες παρουσίασαν τους Κένταυρους με περισσότερο ανθρώπινα χαρακτηριστικά και ιδιότητες. Κρατώντας κύπελλα, πυρσό, αυλό, λύρα ή ντέφι εμφανίζονταν να ξεφαντώνουν συντροφιά με τον Διόνυσο, το Πάνα, τους Σάτυρους, τους Σιληνούς, τις Βακχίδες και τις Μαινάδες. Άλλοτε πάλι με έκφραση εκστατική, που αποπνέει ερωτισμό, να παίζουν γλυκά με το μικρό φτερωτό γιο της Αφροδίτης, τον Έρωτα.

Οι Κένταυροι ως ένα μυστήριο της Ελληνικής Μυθολογίας!

Είναι απορίας άξιο τι ακριβώς θέλει να υπονοήσει η Ελληνική μας Μυθολογία με τους γνωστούς μας Κένταυρους οι οποίοι άφησαν στο πέρασμα του χρόνου την πιο συμπαθητική μορφή ηρώων!.. Και κάτι βαθύτατα ανθρώπινο, που πρέπει να επισημανθεί: Οι Κένταυροι όταν δεν είχαν να κάνουν άλλη δουλειά … ερωτεύονταν! Διαβάστε τι αποκαλύπτει η παρακάτω έρευνά μας!..

Ο Κένταυρος και ο Έρως. Αντίγραφο του 2ου π.Χ αιώνα. [Πάνω εικόνα: Ο Κένταυρος Νέσσος μεταφέρων την Δηιάνειρα. Δείτε με τι πάθος κοιτάζει την Δηιάνειρα ο Νέσος!.. (Πίνακας του Γκουίντο Ρένι)].

ΕΙΝΑΙ αλήθεια ότι οι Κένταυροι είναι τα πιο παράξενα πλάσματα που έπλασε η φαντασία των αρχαίων Ελλήνων ήταν οι Κένταυροι, άνθρωποι από τη μέση και πάνω κι άλογα από τη μέση και κάτω. Κάποιοι έλεγαν (κι αυτό είναι ασφαλώς ορθό) ότι στα πανάρχαια χρόνια ορισμένοι ιππείς της Θεσσαλίας, που εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στα όμματα των ανθρώπων, δημιούργησαν στη φαντασία τους την εικόνα του Κενταύρου (*). Αλλά, ας πάμε στην Ελληνική Μυθολογία:

Σύμφωνα με την παράδοση που μας άφησε ο Πίνδαρος, οι Κένταυροι (*) κατάγονταν από τον Ιξίονα κι από ένα σύννεφο. Από την ένωσή τους γεννήθηκε ένα τέρας που από τη σχέση του με τ' άλογα του Πηλίου απόκτησε παιδιά που έμοιαζαν με άλογα από τη μέση και κάτω και με ανθρωπόμορφα τέρατα από τη μέση και πάνω. Οι Κένταυροι, σύμφωνα με μια παράδοση, ήταν παιδιά του Απόλλωνα και της Ήβης. Ο Όμηρος περιγράφει τους Κένταυρους σαν δασύτριχους άγριους που ζούσαν στα θεσσαλικά βουνά, ανάμεσα στο Πήλιο και την Όσσα, μέχρι την εποχή που νικήθηκαν στην περίφημη κενταυρομαχία.

Ο βασιλιάς των Λαπιθών, ενός λαού της Θεσσαλίας, ο Πειρίθους, κάλεσε στο γάμο του με την Ιπποδάμεια πολλούς από τους ήρωες εκείνης της εποχής.

Ο Ευρυτίωνας, ο Κένταυρος που ήταν συγγενής του γαμπρού, ήταν ανάμεσα στους καλεσμένους. Μέθυσε όμως και φέρθηκε ανήθικα και άπρεπα και οργισμένοι οι καλεσμένοι ήρωες του έκοψαν τη μύτη και τ' αυτιά και τον έδιωξαν με τη βία από το παλάτι.

Οι Κένταυροι, για να εκδικηθούν το πάθημα του Ευρυτίωνα, οπλισμένοι με βράχους και κορμούς δέντρων, επιτέθηκαν εναντίον των ηρώων. Στο δύσκολο αγώνα που ακολούθησε, οι ήρωες, με αρχηγούς το Θησέα και τον Πειρίθου, νίκησαν τους Κένταυρους και τους έδιωξαν προς την Λίνδο, όπου και εγκαταστάθηκαν.

Η κενταυρομαχία, επειδή οι Κένταυροι θεωρούνταν άγριοι και απολίτιστοι, συμβολίζει, όπως και η γιγαντομαχία, την πόλη των πολιτισμένων Ελλήνων εναντίον των βαρβάρων. Πολύ αγαπητό και συνηθισμένο ήταν το θέμα της κενταυρομαχίας στην τέχνη και το απεικόνιζαν σε ζωγραφικούς πίνακες, σε ψηφιδωτά, αγάλματα και σε διάφορες παραστάσεις. Στις μετόπες του Παρθενώνα και του Θησείου, στη ζωφόρο του ναού του Απόλλωνα στις Βύσσες και στο δυτικό αέτωμα του ναού του Δία στην Ολυμπία, απεικονιζόταν θαυμάσια η κενταυρομαχία.

Σε πολλούς μύθους αναφέρεται η δράση διάφορων Κενταύρων, όπως του Κένταυρου Νέσσου, που έκλεψε τη γυναίκα του Ηρακλή, τη Δηιάνειρα και τον σκότωσε με τα δηλητηριασμένα βέλη του ο ήρωας. Στο ψυχομαχητό του, ο Νέσσος βούτηξε στο δηλητηριασμένο αίμα του το χιτώνα του και τον έδωσε στη Δηιάνειρα, λέγοντάς της να το δώσει στον Ηρακλή να το φορέσει για να την αγαπά πάντα. Ο δηλητηριασμένος όμως χιτώνας προκάλεσε το θάνατο του αγαπημένου ήρωα της μυθολογίας.

Ακόμα γνωστός είναι και ο Κένταυρος Χείρωνας, ο δάσκαλος των μεγαλύτερων ηρώων της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Κατοικούσε στο Πήλιο και ήταν περίφημος για τις γνώσεις και τη σοφία του. Ήξερε τις θεραπευτικές ιδιότητες των φυτών και γιάτρευε αρρώστιες. Κοντά του έμαθε την ιατρική ο Ασκληπιός. Κοντά του μεγάλωσε, θρεμμένος με αίμα λιονταριού και μεδούλι αρκούδας, ο Αχιλλέας και κοντά του έμαθαν την πολεμική τέχνη, τη μουσική και το κυνήγι οι μεγαλύτεροι ήρωες.

Το δάσος της Φολόης, γνωστό από την μυθική εποχή των Κενταύρων, όπως του Φολόη!..

Τι γράφουν για τους Κένταυρους...

Για τους Κένταυρους, όπως είναι ευνόητο γράφουν σχεδόν όλα τα εγκυκλοπαιδικά λεξικά, μεταξύ των οποίων και η Εγκυκλοπαίδεια «μαλλιάρης-παιδεία», η οποία, μεταξύ άλλων, αναφέρει τα εξής:

«Κένταυροι. Άγρια φυλή, άνθρωποι από τη μέση και πάνω και άλογα στο υπόλοιπο σώμα τους. Ζούσαν στο Πήλιο και έτρωγαν ωμό κρέας. Κατάγονταν από τον Ιξίωνα και τη Nεφέλη, από την οποία γεννήθηκε ο πρώτος Κένταυρος. Από τη μυθολογία γνωστή είναι η μάχη Κενταύρων και Λαπιθών, η κενταυρομαχία. Ο βασιλιάς των Λαπιθών Πειρίθους κάλεσε τους Κενταύρους να παρευρεθούν στο γάμο του με την Ιπποδάμεια. Εκείνοι, ασυνήθιστοι στο κρασί, ήπιαν, μέθυσαν και επιτέθηκαν κατά της Ιπποδάμειας και των άλλων γυναικών. Ακολούθησε μάχη στην οποία πήρε μέρος και ο Θησέας, που ήταν ανάμεσα στους προσκαλεσμένους. Οι Λαπίθες άλλους από τους Κενταύρους σκότωσαν και άλλους τους ανάγκασαν να φύγουν από τη Θεσσαλία.

Το οπισθόφυλλο του τριμηνιαίου πολιτιστικού περιοδικού «Φολόη», για τα χωριά του οροπεδίου Φολόης, το οποίο απεικονίζει τη μάχη των Κενταύρων με τον Ηρακλή, σε πίνακα του Σεμπαστιάνο Ρίτσι, 1659. (Έτος 14ο, Τεύχος 54, Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 2010).

Άλλο επεισόδιο από τη ζωή των Κενταύρων αναφέρεται στους άθλους του Ηρακλή. Όταν ο ήρωας αγωνιζόταν να εκτελέσει τον τέταρτο άθλο του (να συλλάβει ζωντανό τον Ερυμάνθιο κάπρο) πέρασε από τη Φολόη, βουνό στα νότια του Ερύμανθου. Εκεί κατοικούσε ο Κένταυρος Φόλος, ο οποίος τον φιλοξένησε. Η μυρωδιά του κρασιού που θέλησε ο Φόλος να προσφέρει στον Ηρακλή, προσέλκυσε τους άλλους Κενταύρους, οι οποίοι, οπλισμένοι με βράχους και δέντρα, επιχείρησαν να αρπάξουν το κρασί. Ο Ηρακλής τότε τους καταδίωξε ως το Μαλέα, όπου ζούσε ο Κένταυρος Χείρωνας. Τοξεύοντας ο Ηρακλής τους Κενταύρους της Φολόης, χτύπησε χωρίς να το θέλει το Χείρωνα με δηλητηριασμένο βέλος, που τελικά προκάλεσε το θάνατό του. Με το ίδιο αυτό βέλος δηλητηριάστηκε και ο Φόλος, όταν το περιεργαζόταν.

Από τους Κενταύρους που διασώθηκαν, ο Νέσσος κατέφυγε στη Νότια Αιτωλία, στον ποταμό Εύηνο. Με αυτόν συνδέεται η ιστορία του Ηρακλή και της Δηιάνειρας.

Ονόματα Κενταύρων που διέσωσαν οι Απολλόδωρος και Διόδωρος ο Σικελιώτης είναι τα εξής: Δάφνις, Αργείος, Αμφίωνας, Ιπποτίωνας, Όρειος, Ισοπλής, Μελαγχαίτης, Θηρέας, Δούπωνας, Φρίξος, Όμαδος, Άγχιος, Άγριος, Έλατος, Φόλος, Ευρυτίωνας, Νέσσος και Χείρωνας.

Η αρχαία τέχνη (ποίηση, ζωγραφική, γλυπτική) με άπειρες παραστάσεις αναφέρθηκε στους Κενταύρους. Κενταυρομαχίες στόλιζαν αγγεία, όπως το αγγείο του Φρανσουά του 6ου αι. π.Χ., τους ναούς της Άσσου και του Θησείου, τις μετόπες του Παρθενώνα κ.α. Οι Κένταυροι, τέλος, υπήρξαν αγαπητό θέμα για τη νεότερη τέχνη.»

Τώρα, γιατί οι Κένταυροι ήσαν τόσο πολύ… ερωτευμένοι, παραμένει ένα μεγάλο και διαχρονικό μυστήριο!..

(*) κένταυρος
ο (Α κένταυρος)· 1. (μυθ.) διφυές μυθικό ον που ήταν άνθρωπος από τη μέση και πάνω και άλογο από τη μέση και κάτω· 2. (αστρον.) ονομασία αστερισμού τού νότιου ημισφαιρίου· || (αρχ.) 1. παιδεραστής· 2. (κωμ.) τα αιδοία.
[ΕΤΥΜΟΛ. Άγνωστης ετυμολ. Έχει συνδεθεί με το αρχ. ινδ. Gandharva, ονομασία κάποιου μυθικού όντος, και με το λατ. februus «καθάρσιος, αγνιστικός», συνδέσεις που δεν φαίνονται να ευσταθούν. Επιχειρήθηκε επίσης η ερμηνεία του ως συνθέτου με το ρ. κεντώ ως α' συνθετικό και διάφορες εκδοχές για το β': -αυρος < αὔρα με σημ. «αέρας» ή και «νερό», πρβλ. ἄν-αυρος «ορεινός χείμαρρος», ή από ένα υποθετικό *auro- με σημ. «άλογο». Πρόκειται για εικασίες, που δεν αποκλείουν τη μη ΙΕ προέλευση τής λ.
ΠΑΡ. κενταύρ(ε)ιον· (αρχ.) κενταύρειος, κενταυρίδης, κενταυρίη, κενταυρικός, κενταυρίς.
ΣΥΝΘ. κενταυρομαχία· (αρχ.) κενταυρόμορφος, κενταυροπληθής, κενταυροφόνος· (αρχ.-μσν.) κενταυροκτόνος].

--------------
ΠΗΓΕΣ:α) Εγκυκλοπαιδικά Λεξικά
β) Εγκυκλοπαίδεια «Μαλλιάρης-παιδεία»
γ) Περιοδικό «Φολόη» (Έτος 14ο, Τεύχος 54, Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 2010).
δ) Ιστορικό και Δημοσιογραφικό Αρχείο Άγγελου Π. Σακκέτου.
ε) Πάπυρος, Μέγα Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας

elhalflashbacks + sakketosaggelos

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ