Μια ανάσα πριν από την είσοδο στον τάφο

Σε απόσταση αναπνοής από την είσοδο του τάφου είναι οι αρχαιολόγοι στην Αμφίπολη. Χθες έκαναν διπλή πρόοδο στις ανασκαφικές εργασίες, αποχωματώνοντας τον χώρο πίσω από τα αγάλματα των Σφιγγών και φτάνοντας στο ανώτερο σημείο της ιωνικής πρόσοψης.

Σήμερα θα συνεχίσουν την αποχωμάτωση πίσω από τα γλυπτά και ίσως βγάλουν ακόμα μία σειρά δόμων από τον προστατευτικό τοίχο. Ετσι θα έχουν όλα τα δεδομένα ώστε να αποφασίσουν αν μπορούν να συνεχίσουν την απελευθέρωση της πρόσοψης, αν χρειάζονται κάποιες στερεώσεις ή αντιστηρίξεις και με ποιον τρόπο θα εισέλθουν στον τάφο.

Σύμφωνα με την ενημέρωση του υπουργείου για τις ανασκαφικές εργασίες της χθεσινής μέρας, «απομακρύνθηκαν, με άκρα προσοχή, χώματα τα οποία βρίσκονταν στο διάκενο και πίσω από τα αγάλματα των Σφιγγών, σε βάθος περίπου δύο μέτρων και σε πλάτος ανάλογο της εισόδου του τάφου, ήτοι 4,50 μ. Έτσι, προχώρησε στο μεγαλύτερο τμήμα της η αποχωμάτωση του εσωρραχίου της θόλου.

Το ιωνικό επίκρανο με το κόκκινο, μπλε και μαύρο χρώμα που αποκαλύφθηκε 
κάτω από τη βάση των Σφιγγών

Ταυτόχρονα, συνεχίστηκε η αφαίρεση πέντε λιθοπλίνθων, από την έκτη σειρά του τοίχου σφράγισης, με τη βοήθεια μηχανικού μέσου. Μετά την απομάκρυνσή τους, αποκαλύφθηκε κάτω από τη βάση των Σφιγγών, το ανώτερο τμήμα του μαρμάρινου θυρώματος. Καλύπτεται με fresco σε μίμηση ιωνικού επιστυλίου. Φέρει διακόσμηση με κόκκινο, μπλε και μαύρο χρώμα.

Με τη βοήθεια μηχανικού μέσου συνεχίστηκε η αφαίρεση πέντε λιθοπλίνθων

Αμέσως κάτω από το ιωνικό επιστύλιο, αποκαλύφθηκαν δύο ιωνικά επίκρανα των παραστάδων της θύρας, επίσης επικαλυπτόμενα με fresco και επιζωγραφισμένα με τα ίδια χρώματα. Οι εργασίες θα συνεχιστούν αύριο (σ.σ. σήμερα) με προτεραιότητα τη στερέωση και συντήρηση των σημερινών ευρημάτων».

Μεταφράζοντας τα επιστημονικά λόγια της ανακοίνωσης, έχουμε, λοιπόν, τα εξής: Χθες οι τεχνίτες κάλυψαν τις Σφίγγες με μαύρες θήκες από νάιλον και έβγαλαν χώματα πίσω από αυτές, τα οποία προστέθηκαν μετά την κατασκευή του τάφου. Η διερεύνηση αυτών των χωμάτων θα συνεχιστεί και σήμερα, και ίσως λήξει, αν και εφόσον οι αρχαιολόγοι φτάσουν σε τοίχο. Κάτι που θα σημαίνει ότι καθάρισε η ανωδομή και ιδιαίτερα το σημείο του υπερθύρου, από τα χώματα που είχαν συσσωρευτεί ανά τους αιώνες.

Το πρώτο πρόβλημα-ερώτημα που πρέπει να λάβει απάντηση είναι αν ο τοίχος πίσω από τις Σφίγγες θα είναι ανέπαφος. Σε αυτή την περίπτωση, η ανασκαφή σε εκείνο το σημείο θα σταματήσει, καθώς θα έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Προτεραιότητα θα δοθεί στη στερέωση της καμάρας, η οποία παρουσιάζει μικρές ρωγμές που δεν πρέπει να επεκταθούν. Επίσης, εφόσον βρεθεί τοίχος, πρέπει να στερεωθούν τα επιχρίσματα και τα χρώματά του.

Η πρόσοψη του τάφου θα πρέπει να θεωρείται ότι έχει πλάτος 4,5 μ. Αυτό συνάγεται και από το ότι, όπως όλοι οι μακεδονικοί, η πρόσοψη και ο δρόμος έχουν το ίδιο πλάτος. Επίσης, εφόσον αποκαλύφθηκαν ιωνικά στοιχεία, είναι ιωνικού ρυθμού, ο οποίος γενικά είναι πιο πλούσιος και αρμονικός από τον δωρικό. Το ανώτερο τμήμα του θυρώματος δείχνει ότι η θύρα είναι επίσης από μάρμαρο, κάτι που συνηθιζόταν στους μακεδονικούς τάφους.

Το επιστύλιο είναι ένα παραλληλόγραμμο κομμάτι μαρμάρου που συνδέει τους κίονες και λέγεται έτσι γιατί βρίσκεται «επί των στύλων». Στα μικρότερα μνημεία το επιστύλιο μπορεί να είναι ολόσωμο, δηλαδή να αποτελείται από ένα συμπαγές κομμάτι μαρμάρου.

Στην περίπτωσή μας, αποτελεί το άνω μέρος του περιθυρώματος και όπως λέει η ανακοίνωση, μιμείται με «φρέσκο», δηλαδή με ζωγραφικό τρόπο, τα ιωνικά επιστύλια. Την ύπαρξη χρωμάτων από την είσοδο, μπλε και κόκκινο σε δύο αποχρώσεις, την είχε επισημάνει το «Έθνος» και χθες, αποδίδοντάς τα στην πρόσοψη του μνημείου, στην οποία και ανήκουν. Τέλος, το επίκρανο είναι καθετί που μπαίνει στο κεφάλι σαν κόσμημα ή κάλυμμα και στην αρχαία αρχιτεκτονική το πάνω μέρος της παραστάδας, το κιονόκρανο.

Σήμερα, με την αφαίρεση και άλλης σειράς λιθοπλίνθων από τον προστατευτικό τοίχο, ενδεχομένως να αποκτήσουν οι αρχαιολόγοι καλύτερη γνώση για την είσοδο του τάφου.

Παγκόσμιο ενδιαφέρον εκδηλώνεται, σύμφωνα με τον υπουργό Πολιτισμού Κώστα Τασούλα, για την πορεία των ανασκαφών στον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη, με τους αρχαιολόγους να κάνουν καθημερινά σημαντικά βήματα προς το εσωτερικό του αρχαίου τάφου.

Μιλώντας στο Mega, ο κ. Τασούλας δήλωσε ότι πολλά διεθνή μέσα ενημέρωσης έχουν ζητήσει να κάνουν λήψεις στον χώρο της ανασκαφής. «Νομίζω ότι με αφορμή αυτή την εξέλιξη και την έκρηξη ενδιαφέροντος και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, αξίζει να σκεφτούμε πάλι το θέμα της ανάδειξης του πολιτισμού μας, το θέμα της περηφάνιας που μας προκαλεί ο πολιτισμός μας και το θέμα της προστασίας του, σε συνδυασμό με την αξιοποίησή του περισσότερο από ό,τι μέχρι σήμερα, ώστε η Ελλάδα να ξανακερδίσει μέσω και του πολιτισμού της τη θέση που της αξίζει», σημείωσε.

Παράλληλα, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, στο ερώτημα αν υπάρχει ενδεχόμενο να έχει συληθεί ο τάφος στο πέρασμα των αιώνων, ο υπουργός τονίζει ότι «όλα τα ενδεχόμενα είναι πιθανά, αλλά αυτήν τη στιγμή οι αρχαιολόγοι μας διασχίζουν τις χιλιετίες και φτάνουν σε μια πραγματικότητα του παρελθόντος».

Πώς ήταν οι προσόψεις των Μακεδονικών τάφων

Στην αρχή, οι προσόψεις των μακεδονικών τάφων ήταν απλές και σχεδόν ακόσμητες. Σταδιακά, η πρόσοψη άρχισε να κοσμείται με ανάγλυφα αρχιτεκτονικά μέλη, που είχαν καθαρά διακοσμητική αξία και ακολούθησε και η χρήση χρωμάτων. Η απόληξη της πρόσοψης συχνά κοσμήθηκε με ζωφόρο που έφερε ζωγραφικό διάκοσμο, μοναδικά έργα τέχνης της μεγάλης ζωγραφικής του 4ου αιώνα π.Χ. Οι προσόψεις ήταν δωρικού ή ιωνικού ρυθμού. Λίγοι είναι οι τάφοι που είχαν πρόσοψη αετωματική. Στην περίπτωση της Αμφίπολης, στο υπέρθυρο υπήρχε καμάρα με Σφίγγες. Στη φωτογραφία, αναπαράσταση της εισόδου του τάφου του Φιλίππου στη Βεργίνα.

Πηγή: Αγγελική Κώττη, Έθνος , ΥΠΠΟΑ

 Ἔρρωσο

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ