Αποκρυφισμός και μουσική

Από τον Κώστα Ζουγρή

Προσπαθώντας να αποκρυπτογραφήσουμε την έννοια του αποκρυφισμού διαβάζουμε, «τα απόκρυφα είναι πράγματα όπως η αλχημεία, η μαγεία, η αστρολογία και άλλες «τέχνες» μαντικής, που χρησιμοποιούν επικλήσεις ή μαγικές φόρμουλες σε μια προσπάθεια να αποκτήσουν κρυμμένη γνώση ή δύναμη.

Ο αποκρυφισμός αναφέρεται στην πίστη κρυμμένων ή μυστήριων δυνάμεων που μπορούν να ελεγχθούν από ανθρώπους με ειδική γνώση αυτών».

Ανεξάρτητα του αν πιστεύει κανείς στις διάφορες άγνωστες δυνάμεις, γεγονός είναι ότι στη μουσική ο άνθρωπος έβλεπε πάντα από την αρχαιότητα μια θεραπευτική ιδιότητα, κάτι που προσπαθούσαν οι αρχαίοι Ελληνες και Αιγύπτιοι, αλλά και σύγχρονοι καλλιτέχνες, κυρίως από τον χώρο του ροκ.

Αρκετοί συνθέτες από το χώρο της κλασικής μουσικής έχουν ασχοληθεί με θέματα που έχουν ως περιεχόμενο θρησκευτικές πεποιθήσεις - ο Mozart αναφέρεται στη μασονία στην όπερα Ο Μαγεμένος Αυλός, ανάλογους επηρεασμούς από τις θρησκείες που επικρατούσαν στην εποχή του είχε ο Scriabin στη συμφωνία του Προμηθέας, ο Richard Strauss, εκτός από τον Nietzche στο Also Sprash Zarathustra, ασχολείται και με τον Πέρση ιδρυτή της θρησκείας τού Ζωραστρισμού, Ζαρατούστρα (Ζωροάστρη), ο Olivier Messiaen συχνά αναφέρει σε έργα του μυστικιστικές καταστάσεις από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.

Ο Stravinsky, που έχει δηλώσει αντίθετος με τον μυστικισμό, έχει επηρεαστεί σε έργα του, όπως Η Ιεροτελεστία της Ανοιξης, από τελετές παγανιστών, τουλάχιστον όσον αφορά το μουσικό μέρος, και έχει γράψει δύο έργα με θέμα τη θρησκεία, τα The Canticum Sacrum και Symphony Of The Psalms.

Από τους πιο σύγχρονους συνθέτες κλασικής μουσικής ανάλογα έργα έχουν γράψει οι Stockhausen (Hymnen and Mantra), Penderecki (The Passion Of St. Luke), Liget (το Lux Eterna), John Cage, με επιρροές από θρησκείες της Ανατολής, ενώ από την ινδική μουσική και φιλοσοφία έχουν αντλήσει ιδέες και οι μινιμαλιστές Terry Riley, Philip Glass και Steve Reich.

Σημαντικοί δίσκοι που αναφέρεται ότι έχουν σχέση με τον αποκρυφισμό είναι το άλμπουμ Sgt. Peppers Lonely Hearts Club Band των Beatles, στο οποίο το συγκρότημα χρησιμοποιεί νεο-μυστικιστικούς όρους, με κάθε τραγούδι να είναι εντελώς διαφορετικό σε σχέση με τα άλλα και όλα σχεδόν να έχουν σχέση με την ψυχεδέλεια και με τον σατανιστή-αποκρυφιστή Aleister Crowley, που πέθανε το 1947, να καταλαμβάνει μία από τις θέσεις με τα διάφορα πρόσωπα που φιγουράρουν στο εξώφυλλο. Για το Hotel California των Eagles οι φήμες τότε έλεγαν ότι το βασικό τραγούδι του άλμπουμ γράφτηκε για ένα ξενοδοχείο το οποίο ήταν η εκκλησία του Σατανά του αποκρυφιστή Anton LaVey.

Το τέταρτο άλμπουμ των Led Zeppelin ήλθε να επιβεβαιώσει τη σχέση του Jimmy Page με τον Aleister Crowley, της φιλοσοφίας του οποίου υπήρξε μαθητής και κάτοχος μάλιστα της δεύτερης σε μέγεθος συλλογής από βιβλία του σε παγκόσμιο επίπεδο. Στο άλμπουμ αυτό υπάρχει το πιο μεταφυσικό από τα τραγούδια του συγκροτήματος, το Stairway Το Heaven, που πολλοί χαρακτηρίζουν ως το τραγούδι τους που έχει ιδιαίτερη σχέση με τον Σατανά. Ο Page μάλιστα είχε στην ιδιοκτησία του στην περίοδο 1971-1992 ένα σπίτι πρώην ιδιοκτησίας του Crowley και για όσα παράξενα συνέβαιναν σ' αυτό το σπίτι οι Police έγραψαν το τραγούδι Synchronicity ΙΙ.

Ο μυστικισμός της Ανατολής είχε επηρεάσει έντονα τον Jimmy Page, που μετέφερε αυτές τις εμπειρίες του και σε άλλα τραγούδια των Led Zeppelin, όπως το Kashmir. Αρκετοί μάλιστα ήταν αυτοί που προσπάθησαν να συνδυάσουν τον θάνατο του John Bonham με τη σχέση που είχε τότε ο Jimmy Page με τον Aleister Crowley, αλλά η αλήθεια είναι ότι ο αλκοολισμός τού Bonham είχε προδιαγράψει και το τέλος του.

Για τον Crowley ο Ozzy Osbourne έγραψε το Mr. Crowley, ο David Bowie το Quicksand και οι Iron Maiden το Number Of The Beast .

Το ότι η μουσική ακούγεται, και είναι ένα καθαρά ακουστικό φαινόμενο, πάντα βοηθούσε στο να ενισχύονται οι απόκρυφες ερμηνείες για διάφορες μουσικές συνθέσεις και να δημιουργούνται ιστορίες από το τίποτα, με δήθεν κρυφά μυστικά αν ακούσεις ανάποδα τον τάδε δίσκο βινυλίου και μυστικές αναφορές σε απροσδιόριστα περιστατικά.

Τα μπλουζ είναι ένα μουσικό είδος με συχνές αναφορές σε υπερφυσικά φαινόμενα, με αποκορύφωμα βέβαια την ιστορία του Robert Johnson και τη συνάντησή του με τον Διάβολο στο σταυροδρόμι του Μέμφις, όπου πήρε από αυτόν τα μαθήματα κιθάρας που τον έκαναν ακαταμάχητο σε αυτό το όργανο μέσα σε μία νύχτα.

Η ιστορία έχει και συνέχεια, με τα μέλη των Allman Brothers να επισκέπτονται τον τάφο του Johnson, με επακόλουθο τον θάνατο των μελών τους Duane Allman και Berry Oakley, που θέλησαν να πάρουν λίγη από τη δόξα του και σκοτώθηκαν στον ίδιο δρόμο, με διαφορά περίπου ενός χρόνου.

Ινδουισμός και Σαϊεντολογία έχουν επηρεάσει τη μουσική ονομάτων όπως οι Mahavishnu Orchestra, Alice Coltrane, Magma, Cecil Taylor, Chick Corea.

Τα ναρκωτικά είχαν μεγάλη επιρροή σε αρκετούς καλλιτέχνες της τζαζ, που η προσπάθεια απεξάρτησης από αυτά συχνά τους οδήγησε πιο κοντά στη θρησκεία. John Coltrane, Cecil Taylor, Pharaoh Sanders, Albert Ayler και Sun Ra, με τον τελευταίο να δείχνει ενδιαφέρον για την αιγυπτιακή θρησκεία στην αρχαιότητα και στη συνέχεια να ασχολείται με τα UFO.

Καλλιτέχνες που αφοσιώθηκαν για αρκετά χρόνια στον υπερβατικό διαλογισμό που είχαν καθιερώσει guru της ανατολής, όπως ο Maharishi Mahesy Yogi, που είχε δημιουργήσει την αίρεση Hare Krishna, ήταν οι Beatles, που έγραψαν όλο το Λευκό άλμπουμ τους εκείνη την περίοδο, οι Doors, με πρωτοπόρο τον Jim Morrison, οι Beach Boys, με τον Brian Wilson να ασχολείται όπως και ο Morrison με την Ανατολή πριν από τους Beatles, οι Who, που έγραψαν το Baba Ο' Riley για τον Meher Baba, αρκετά αργότερα ο Carlos Santana και η Stevie Nicks, ο Todd Rundgreen, ο Robert Fripp των King Crimson, οι Yes, Peter Gabriel, Brian Eno κ.ά.

Πατέρες του επερχόμενου σατανικού κύματος καλλιτεχνών ήταν βέβαια οι Crazy World Of Arthur Brown, με ανάλογο ύφος να έχουν ονόματα όπως οι Cream, Black Sabbath, Atomic Rooster, Kiss, Alice Cooper και οι πρωτοπόροι στο είδος τους Βρετανοί Black Window.

Στην ίδια περίοδο με τον αποκρυφισμό σχετίστηκε και το Tubelar Bells του Mike Oldfield, λόγω της χρήσης του στην ταινία Ο εξορκιστής.

Οι Rolling Stones για αρκετά χρόνια είχαν στενή σχέση με τον σατανισμό και κυκλοφόρησαν τραγούδια όπως τα Dancing With Mr. D, Sympathy For the Devil, ενώ ανάλογους τίτλους είχαν και άλμπουμ τους, όπως το Their Satanic Majesties Request, Goats Head Soup, Let It Bleed. Ο Mick Jagger με τον Keith Richards, όπως και ο Jimmy Page είχαν επηρεασθεί από τον αμερικανό σκηνοθέτη, συγγραφέα και σατανιστή Kenneth Anger, που έχει γράψει τα Hollywood Babylon (1959) και Lucifer Rising (1972) και ως σκηνοθέτης έχει επηρεάσει ονόματα όπως οι Martin Scorsese, David Lynch και John Waters.

Ο Genesis Ρ. Orridge των Throbbing Gristle είχε σχέσεις με απόκρυφους κύκλους και είχε δείξει ενδιαφέρον για το έργο του Austin Osman Spare, που ήταν σύγχρονος του Crowley και δημιουργός του συστήματος που ονομάστηκε Χάος της Μαγείας.

Τις μουσικές σχέσεις με τον σατανισμό στη δεκαετία του '80 αναβίωσαν συγκροτήματα όπως οι Megadeth, Ministry, Slayer, αλλά συνήθως η σχέση κάποιων τραγουδιών με τον μυστικισμό και τον αποκρυφισμό ήταν αρκετή για να χαρακτηρίσει σατανιστές ονόματα όπως οι Rush και Alan Parsons Project, που βέβαια δεν είχαν καμία σχέση.

Rob Zombie, Marilyn Manson και Tool, που ευχαρίστησαν τον Σατανά παραλαμβάνοντας ένα βραβείο Γκράμι, μαζί με τη Madonna, που είχε σχέση με εναλλακτικές θρησκείες, βοήθησαν στο να κρατηθεί ζωντανό το ενδιαφέρον του κοινού για απόκρυφες μουσικές καταστάσεις.

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ