Ο ΦΟΒΟΣ….

Ο φόβος που εκδηλώνεται μέσα μας… είναι ένα βασικό συναίσθημα του Ανθρώπου… που προκαλείται… είτε από τη συνειδητοποίηση ενός πραγματικού κινδύνου ή ίσως κι ενός πλασματικού κινδύνου ή κάποιας άλλης οποιαδήποτε απειλής. 

Είναι λοιπόν ένας μηχανισμός προστατευτικού χαρακτήρα, δηλαδή… μία φυσιολογική αμυντική αντίδραση του οργανισμού μας… χωρίς να απαιτείται κάποια συνειδητή σκέψη. Οπότε ο φόβος μας για το οποιοδήποτε γεγονός… αποχτάει μια σχετική συναισθηματική κατάσταση του άγχους μας… που συνήθως μας κυριαρχεί έντονα και το οποίο εκδηλώνεται φυσικά ως μία εσωτερική ένταση και το οποίο συνήθως συμβαίνει χωρίς την ύπαρξη οποιασδήποτε εξωτερικής απειλής… απειλής βέβαια που γίνεται αντιληπτής ως ανεξέλεγκτης ή αναπόφευκτης. 

Στην περίπτωση της συναισθηματικής κατάστασης του φόβου που έχουμε μέσα μας… είναι σχεδόν πάντα για τα κάποια μελλοντικά γεγονότα ή καταστάσεις ή κάποιες συμπεριφορές… τις οποίες μπορούμε να διαφύγουμε ή ακόμη να αποφύγουμε. Εκεί λοιπόν εμφανίζονται οι επιτήδειοι… και πόσο μάλιστα οι «Κρατικοί Λειτουργοί» που παίζουν με το φόβο μας… αφού τον διασπείρουν τόσο έντεχνα και μελετημένα… που κάποια στιγμή μπορεί να πάθουμε κάποιο νευρικό κλονισμό και φοβόμαστε αόριστα… σαν να υπάρχει ένα «αόρατο όπλο»… και μας λέγει κάποιος-οια… «το άκουσες ρε… θα μας κόψουνε τη σύνταξη ή το μισθό» και ο φόβος μας μπορεί να είναι εκείνη τη στιγμή… μια στιγμιαία αιφνίδια αντίδραση σε κάτι που μας συμβαίνει στο παρόν… αλλά αφορά όμως το μέλλον. 

Έτσι όταν ο φόβος μας συνεχίζει να υφίσταται, ενώ δεν υπάρχει κάποιος πραγματικός κίνδυνος και μάλιστα σε καταστάσεις υπερβολικού άγχους… τότε αυτό το συναίσθημα μετατρέπεται σε φοβία και γίνεται ένα εμπόδιο στην φυσιολογική αντιμετώπιση της καθημερινότητας μας. Η φοβία λοιπόν… είναι ένας επίμονος και παράλογος φόβος κάποιου συγκεκριμένου αντικειμένου ή κατάστασης, που έχει ως αποτέλεσμα την επιθυμία αποφυγής αυτού αντικειμένου… που στην πραγματικότητα δεν αποτελεί σπουδαία πηγή κινδύνου.

 
Το να ελπίζουμε ότι θα ζήσουμε τη υπόλοιπη ζωή μας… χωρίς φόβο δεν σημαίνει ότι πρέπει να έχουμε και άγνοια του όποιου κινδύνου ή να υπερεκτιμούμε τις ικανότητές μας, όπως πιθανώς να κάνουν οι ριψοκίνδυνοι… και συνήθως οι πολύ νέοι άνθρωποι. Χρειάζεται να νιώθουμε τον φόβο ως μία αντίδραση προστασίας, για να τον αξιολογούμε ανάλογα κάθε φορά, να τον λαμβάνουμε σοβαρά υπ’ όψη μας και παρ’ όλα αυτά βέβαια να προχωράμε σε όσα θέλουμε να κάνουμε. 

Ξέρουμε λοιπόν ότι υπάρχουν κάποιοι Άνθρωποι που φοβούνται κάποια πράγματα (π.χ. όταν πηγαίνουν στο γιατρό ή κάποια ασθένεια, ένα ατύχημα ή ακόμη και μια απώλεια ενός προσώπου ή ζώου κ.λπ.), αλλά όμως δεν πρέπει να τα σκεφτόμαστε όλα αυτά συνέχεια και οφείλουμε να τα αφήνουμε στην άκρη.. . ώστε να μην μας δεσμεύουν. Η γενναιότητα μας, άλλωστε, δεν προϋποθέτει την απουσία του φόβου, αλλά αντίθετα τη διαχείρισή του. Στόχος μας είναι ότι δεν πρέπει να φοβηθούμε ποτέ, αλλά όμως να μη μας κρατήσει πίσω ο φόβος μας, να μην τον αφήσουμε δηλαδή να μας περιορίσει. 

Ο φόβος είναι σίγουρα ένα φυσικό και φυσιολογικό συναίσθημα… που είναι ίσως απαραίτητο να υπάρχει μέσα μας… ώστε να μας προστατεύει από τους όποιους πιθανούς κινδύνους. Αλλά όμως αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πλήρως είναι ότι ο φόβος είναι διαφορετικός από το άγχος. 

Ο φόβος σχετίζεται πάντα με υπαρκτούς κινδύνους και από αυτούς ακριβώς μας προστατεύει, ενώ το άγχος έχει να κάνει συχνά με κάποιους φανταστικούς κινδύνους ή καταστάσεις. Άρα είναι προφανές ότι τον φόβο τον χρειαζόμαστε… αλλά μέχρι εκεί όμως… που να μας επιτρέπει να είμαστε λειτουργικοί και να προστατεύουμε τον Εαυτό μας, χωρίς δηλαδή να φτάσει να γίνει φοβία, γιατί αλλιώς περιορίζει τη ζωή μας και δεν μας αφήνει να τη ζήσουμε όπως εμείς θέλουμε φυσιολογικά.

 Εδώ όμως έρχονται οι μηχανισμοί, όπως η τεχνολογία, η τεχνογνωσία και κάποιες «φατρίες» και διασκορπίζουν έντεχνα σπέρνοντας φοβίες… κι εμείς αυτές τις φοβίες λόγω του αμυντικού μας μηχανισμού τις λαμβάνουμε ως φόβο… οπότε μας χαμηλώνουν τη ενεργειακή μας συχνότητα… με δυσάρεστα αποτελέσματα. 

Φυσικά με το πόσο φοβόμαστε έχει να κάνει και με την προσωπικότητά μας, με τις εμπειρίες μας, με το πώς βλέπουμε και κρίνουμε τη ζωή γενικότερα και βέβαια με το συναισθηματικό πλαίσιο στο οποίο βρισκόμαστε ( εάν π.χ. έχουμε κάποια κατάθλιψη, τότε ο φόβος θα είναι ίσως και πιο έντονος). 

Όμως πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν και η μαθημένη συμπεριφορά που ακολουθούμε συνήθως (αφού παρατηρώ άλλους που φοβούνται κάτι και μαθαίνω να το φοβάμαι και εγώ). Τέτοιες καταστάσεις τις ακούμε καθημερινά… αφού ακόμη και από μορφωμένους Ανθρώπους ακούμε να λένε… «ξέρεις το είπε ο «Παπαδάκης» και ο κάθε «σκατάκης»… ότι θα μας κάνουν εκείνο ή το άλλο… κι εμείς είτε από άγνοια, η ημιμάθεια, ή ακόμη και λάθος εκτίμηση των πιθανοτήτων ή των ενδείξεων… ώστε να μας κάνουν στο τέλος να φοβόμαστε χωρίς λόγο. 

Έτσι φυσικά εκτός από την «πολιτική» λειτουργούν και οι Θρησκείες ταυτόχρονα… οι οποίες όλα αυτά τα χρόνια τάζουν λαγούς με πετραχείλια… φοβίζουν τους Ανθρώπους με την Κόλαση και τις αμαρτίες και σπέρνουν τον πανικό… όπου πάντα θα πρέπει αυτό να το εξαργυρώσεις έντεχνα με χρήμα… ξεκινώντας από το απλό κεράκι… όπου στο τέλος θα σου φάνε και την όποια περιουσία που έχεις και το φινάλε είναι ότι εσύ ο ίδιος (μαλάκας) θα το έχεις κάνει και τάμα… οπότε είσαι και το μεγαλύτερο θύμα. Και μόλις τους πει κάτι… σε λένε καλά εσύ είσαι άθεος… λες κι αυτοί έχουν πραγματική «θέαση»… κι εάν προσπαθήσεις να τους ανοίξεις λίγο τα μάτια… θα σε πούνε κι Αντίχριστο και να πας να εξομολογηθείς σε παππά… και στον κάθε αγύρτη «επαγγελματία» ρασοφόρο που σε εκμεταλλεύεται με τον ανάλογο τρόπο… αφού σε πουλάει και σε αγοράζει κάθε στιγμή… οπότε το «ποίμνιο» καλά κρατεί… διότι παύει η προσωπική ελευθερία και έκφραση να διαπραγματεύεσαι δηλαδή… εσύ ο ίδιος το τι θέλεις να υιοθετήσεις στη ζωή σου. 

Το παραμύθι πάει σύννεφο… και εάν διαπιστώσουν ότι δεν ανήκεις στο εκκλησίασμα τότε είσαι ένας «σατανάς» και κακός γι’ αυτούς… άσε που οι ίδιοι οι Χριστιανοί… οι περισσότεροι είναι βουτηγμένοι μέσα σε κάθε ανήθικη πράξη με όλα τα παρελκόμενα αφού μπάζουν από παντού… αλλά οι μετάνοιες όμως και οι προσευχές πάνε σύννεφο… και είναι πολύ διπρόσωποι κι αρκετά μάλιστα επικίνδυνοι… διότι όσο πιο πιστό ακούς κάποιον να λέγει ότι είναι… τόσο να τον φοβάσαι περισσότερο διότι υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα… να είναι μεγάλο κι ένα «καθίκι» και το λέγω με κάθε παρρησία… από τις πάμπολλες εμπειρίες που έχω αποχτήσει έως τώρα στη ζωή μου.

Εμείς οι Άνθρωποι… είναι πολύ πιθανό να διογκώνουμε ένα φυσιολογικό και λογικό φόβο, όπως είναι για παράδειγμα το να κυκλοφορούμε μόνοι μας τη νύχτα σε μια κακόφημη συνοικία και να τον γενικεύουμε τόσο πολύ που να επηρεάζει τη ζωή μας και την καθημερινότητά μας π.χ. δηλαδή να φοβόμαστε γενικά να κυκλοφορούμε μόνοι μας κάποιες νυχτερινές ώρες, ακόμη και για να επιστρέψουμε στο σπίτι μας.

Όλα γύρω από το φόβο είναι θέμα σωστής αντιμετώπισης και διαχείρισης. 
Για να αντιμετωπίσουμε λοιπόν τους φόβους μας… χρειάζεται πρώτα να τους αναγνωρίσουμε. Οφείλουμε να κάνουμε κάποιες εναλλακτικές και πιο λειτουργικές σκέψεις μέσα μας σε σχέση με αυτό που φοβόμαστε (δηλαδή να εκλογικεύσουμε κάπως τον φόβο μας). Ακόμη, είναι πολύ χρήσιμο το να αναρωτηθούμε και να ρωτήσουμε τον Εαυτό μας… είναι λογικό να φοβάμαι τόσο πολύ; Είναι κάτι που συμβαίνει τόσο συχνά; Θα έχει πράγματι τις επιπτώσεις που φοβάμαι; Έχω τρόπο να το αντιμετωπίσω το κάθε τι; Ποιο είναι το χειρότερο που μπορεί να μου συμβεί;

Καλό είναι επίσης να σκεφτούμε να οργανώσουμε το πλάνο μας σε σχέση με την αντιμετώπισή του ή με το πώς θα «χρησιμοποιήσουμε» το γύρω περιβάλλον μας και τους άλλους ανθρώπους… ώστε να βοηθηθούμε κάπως. 

Όταν ήμασταν μικροί παίζαμε το παιχνίδι του φόβου… όπου παίρναμε ένα φύλλο χαρτί και το χωρίζαμε κάθετα σε δύο μέρη. Στο επάνω μέρος της σελίδας γράφαμε αυτό που φοβόμαστε πολύ, όσο απλοϊκό κι αστείο ή σοβαρό αυτό ήταν… και στην αριστερή πλευρά περιγράφαμε λεπτομερώς τον φόβο μας και στη δεξιά πλευρά γράφαμε πώς θα μπορούσαμε να τον αντιμετωπίσουμε το φόβο αυτό, δηλαδή εάν τελικά θα μας συνέβαινε αυτό που τόσο πολύ φοβόμασταν. 

Κάπως έτσι μπορούμε να κάνουμε κι εμείς… αφού χρειάζεται να σκεφτούμε καλά τι θα ήταν το χειρότερο που θα μπορούσε να μας συμβεί στη ζωή μας και τι θα μπορούσαμε να κάνουμε πάντα σε μια τέτοια περίπτωση. Εάν το πάρουμε λίγο ψύχραιμα θα πρέπει να θυμόμαστε ότι όσο και αν φοβόμαστε… στην πραγματικότητα πάντα σχεδόν τα καταφέρνουμε στο τέλος, γιατί συνήθως οι φόβοι μας είναι μεγαλύτεροι από ότι δικαιολογούν τα πραγματικά γεγονότα ή περιστατικά.

Ο φόβος όταν μετατρέπεται σε φοβία είναι ένας παράλογος, υπερβολικός και παγιωμένος φόβος που δεν μπορούμε εύκολα να τον ελέγξουμε και αφορά κάτι συγκεκριμένο. Οι φοβίες σχεδόν μας κάνουν να απομονωνόμαστε λιγάκι και να δυσλειτουργούμε προσπαθώντας να αποφύγουμε το αντικείμενο του φόβου μας, με αποτέλεσμα να μπαίνουμε σε έναν συνεχόμενο φαύλο κύκλο, όπου αποδυναμωνόμαστε εμείς προσωπικά και δυναμώνει ο φόβος μας.

Οι φοβίες συνήθως χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:

α) Η αγοραφοβία… δηλαδή ο φόβος μας… που σχετίζεται με το να βρεθούμε δηλαδή σε ένα πολυσύχναστο χώρο και συνήθως έξω από το σπίτι μας ή οπουδήποτε αλλού… αφού έχουμε την αίσθηση πως δεν θα μπορέσουμε να ξεφύγουμε… όταν μας πιάσει η κρίση πανικού.

β) Η κοινωνική φοβία… δηλαδή ο φόβος που σχετίζεται με το να βρεθούμε κάπου… όπου νιώθουμε πως μας παρατηρούν οι άλλοι έντονα, μας κοιτάνε όλοι, «κρίνουν» τη συμπεριφορά μας ανάλογα, με αποτέλεσμα να θεωρούμε πως θα ρεζιλευτούμε κ.λπ.. 

γ) Οι ειδικές φοβίες… που είναι πάρα πολλές (έχουν επιστημονικά καταγραφεί πάμπολλες και ταξινομούνται με τη σειρά τους σε κάποιες μικρότερες κατηγορίες, όπως είναι οι φοβίες π.χ. για διάφορα ζώα… όπως σκύλους-γάτες-ποντίκια-φίδια ή πουλιά, το φυσικό μας περιβάλλον π.χ. οι καιρικές συνθήκες όπως ο φόβος για τους κεραυνούς, το να δούμε να ρέει αίμα… όπως ο φόβος μας για τις ενέσεις και γενικά τα όποια τραύματα έχουν αίματα, άλλες πάλι που αφορούν διάφορες καταστάσεις όπως π.χ. να φοβόμαστε το υψόμετρο στο αεροπλάνο ή το να κλειστούμε μέσα στο ασανσέρ κ.λπ.). Οι ειδικές φοβίες εμφανίζονται περίπου στο 10% του γενικού πληθυσμού και είναι πιο συχνές στις γυναίκες. 

Συνήθως όταν υποφέρουμε από κάποια ειδική φοβία, νιώθουμε πολύ φόβο ειδικά όταν βρισκόμαστε σε μία πολύ συγκεκριμένη βιωματική κατάσταση, όπου καταλαβαίνουμε συνήθως ότι ο φόβος μας είναι υπερβολικός και αντιδρούμε είτε αποφεύγοντας το «αντικείμενο του φόβου» μας… είτε νιώθοντας πολύ άγχος… μαζί με τα όποια σωματικά συμπτώματα (ταχυκαρδία, εφίδρωση, αυξημένη αρτηριακή πίεση) κάθε φορά που ερχόμαστε σε επαφή με αυτό. 

Φυσικά έχει πολύ μεγάλη σημασία κατά πόσον η φοβία αυτή επηρεάζει τη λειτουργικότητά μας… δηλαδή δεν είμαστε υποχρεωμένοι να ερχόμαστε συχνά σε επαφή με το αντικείμενο ή την κατάσταση που μας φοβίζει (π.χ. αν φοβόμαστε τις αράχνες, με τις οποίες συνήθως ερχόμαστε σπανίως σε επαφή), το πρόβλημα δεν είναι τόσο σοβαρό όσο αν είμαστε αναγκασμένοι να ερχόμαστε συχνά αντιμέτωποι με το «αντικείμενο του φόβου» μας (π.χ. αν φοβόμαστε τους σεισμούς και ζούμε σε μία σεισμογενή περιοχή). 

Συχνά οι όποιες φοβίες μας πυροδοτούνται συνήθως κι από ένα τραυματικό γεγονός που μας έχει συμβεί στη ζωή μας ή επειδή ακριβώς μας έχει φοβίσει κάποιος… λέγοντάς μας συνέχεια να προσέχουμε ένα αντικείμενο ή μια κατάσταση ή γιατί έχει διογκωθεί ο φόβος μας από όσα ακούμε ή διαβάζουμε ή βλέπουμε στην τηλεόραση ή στον κινηματογράφο. 

Κι επειδή έχω μία εξειδίκευση στον κινηματογράφο… εκεί λοιπόν με πρωταγωνιστή το Χόλυγουντ… μας παρουσιάζουν συνεχώς ταινίες φόβου, σεξ, βίας, ληστειών, πολέμων, ψυχικής ανωμαλίας θρίλερ, ταινίες παράνοιας, ταινίες και γενικά όπου αλλοτριώνουν την κοινωνικότητά μας με στόχο να χτυπήσουν το κύτταρο της οικογένειας… αφού πλέον έχουν καταργήσει τις κωμωδίες και γενικά μας προπαγανδίζουν με φοβικά σύνδρομα… πότε με καλούς ή κακούς εξωγήινους και με κάθε περίεργο και αλλόμορφο τέρας που η ασχήμια του δεν έχει όρια… κι άντε εάν είσαι ενήλικας και να έχεις κάποιες αντιστάσεις και να επεξεργάζεσαι το τι βλέπεις… όμως με τα παιδάκια τι γίνεται… αφού δεν έχουν ολοκληρωμένη προσωπικότητα… οπότε καταλαβαίνετε ότι εκτός από το χρήμα… σκοπό έχουν συνειδητά και υποσυνείδητα να μας επηρεάσουν στο βαθμό που μπορούνε. 

Κι όταν ακούω τον άλλο… να του λες τα αποκρυπτογραφημένα μηνύματα του κάθε έργου… έλα μωρέ ένα έργο είναι… μία φαντασία… μία εικονική πραγματικότητα… αλλά όμως αυτό επιδιώκουν να χάσουμε τι είναι οφθαλμοφανές και αληθινό… με το ψεύτικο και εικονικό και να μην ξέρουμε στο τέλος το τι είναι τι. Φυσικά για μερικούς αυτά… είναι ψιλά γράμματα… αλλά η τεχνολογία έχει φτάσει όμως σε τέτοιο σημείο… που εάν ο σημερινός μέσος Άνθρωπος… ήξερε το τι παιχνίδια παίζονται σε βάρος του και με ποιες τεχνικές τον αλλοιώνουν καθημερινά… θα τρόμαζε αφού δεν θα το πίστευε ότι πράγματι αυτά τα άσχημα του κάνουν… διότι δεν θα το χωράει ο νους τους… ούτε θα μπορέσουν εύκολα να το αποδεχτούν και μην πάτε μακριά… δείτε τι συμβαίνει με τους χημικούς ψεκασμούς… και όσο τον άλλον και να θέλεις να του πεις… ρε αδελφέ ψάχτο και λίγο μόνος σου… εκείνοι σε αντιμετωπίζουν με ειρωνεία ή σε λένε παρανοϊκό. 

Αλλά για όσους ενδιαφέρονται πράγματι να αντιμετωπίσουν τις φοβίες τους, πρέπει ειλικρινά να θέλουν οι ίδιοι να τις ξεπεράσουν και να έχουν το κατάλληλο κίνητρο…. διότι οι φοβίες εάν δεν αντιμετωπιστούν κατάλληλα σωστά, μπορεί αφενός να επιδεινωθούν και αφετέρου να γενικευτούν και να συμπεριλάβουν κι άλλες καταστάσεις ή αντικείμενα εκτός από το αρχικό «αντικείμενο του φόβου». Πρέπει να γνωρίζουμε είναι πως είναι αρκετά δύσκολο να διαχειριστούμε τις όποιες φοβίες μόνοι μας, γιατί υπάρχουν συγκεκριμένες ψυχολογικές τεχνικές προσέγγισης του αντικειμένου που φοβόμαστε. Συνήθως η βασικότερη μέθοδος που χρησιμοποιείται από τους ειδικούς επιστήμονες… είναι η σταδιακή έκθεση στο αντικείμενο του φόβου μας και η εξοικείωσή μας μαζί του, διά ζώσης ή στη φαντασία μας και πάντα με τη βοήθεια ή την καθοδήγηση ενός «ψυχολόγου» γιατρού, ώστε να επιτευχθεί η «απευαισθητοποίηση». Οι ειδικοί σε τέτοιες περιπτώσεις τονίζουν πως είναι μία διαδικασία που έχει να κάνει με την τροποποίηση της συμπεριφοράς μας και των σκέψεων που επιδεινώνουν μια φοβία μας.

ΕΛΛΑΝΙΟΣ ΙΦΙΓΕΝΗΣ (Ε.Ι.)

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ