Ο «μύθος του Αντάπα» που θα μας απασχολήσει σήμερα, ανήκει σε εκείνους που κύριος πρωταγωνιστής τους δεν είναι ένας από τους θεούς, όπως είδαμε στους προηγούμενους μύθους, αλλά ένας θνητός με θεϊκή καταγωγή, ο Αντάπα.
Οι πινακίδες στις οποίες αναγράφεται ο μύθος βρέθηκαν στην Αμάρνα της Αιγύπτου και στην Ασσούρ της Ασσυρίας και η χρονολόγησή τους τοποθετείται στη δεύτερη χιλιετία π.Χ. Η πλοκή του εξελλίσεται στην Εριντού, την ιερή πόλη του Ένκι που ήταν η αρχαιότερη πόλη του Σουμέρ και η πρώτη στην οποία εμφανίστηκε η βασιλεία, που όπως πίστευαν ήταν σταλμένη από τους θεούς.
Ο Αντάπα ενσαρκώνει την μάταιη ελπίδα των ανθρώπων για την κατάκτηση της αθανασίας την οποία ο ήρωας προσεγγίζει αλλά δεν καταφέρνει τελικά να κερδίσει. Ανταμείβεται όμως με το μέγιστο των αγαθών, το δώρο της σοφίας. Με το χάρισμα αυτό ο Αντάπα μετατρέπεται στον σοφότερο άνθρωπο του κόσμου και στον πρώτο μεταξύ των σοφών του Σουμέρ.
Ο Αντάπα ενσαρκώνει την μάταιη ελπίδα των ανθρώπων για την κατάκτηση της αθανασίας την οποία ο ήρωας προσεγγίζει αλλά δεν καταφέρνει τελικά να κερδίσει. Ανταμείβεται όμως με το μέγιστο των αγαθών, το δώρο της σοφίας. Με το χάρισμα αυτό ο Αντάπα μετατρέπεται στον σοφότερο άνθρωπο του κόσμου και στον πρώτο μεταξύ των σοφών του Σουμέρ.
Οι σοφοί του Σουμέρ, που όπως λέει ο μύθος ήταν επτά (αριθμός συμβολικός για τους Σουμέριους) στη λογοτεχνία της Μεσοποταμίας περιγράφονται με μορφή ψαριών «πουράντου» δηλαδή κυπρίνων τα οποία θεωρούνται ιερά μέχρι σήμερα και η εκτροφή τους συνεχίζεται στα τζαμιά και τα τεμένη της Μέσης Ανατολής.
Σύμφωνα με άλλο μύθο οι επτά σοφοί, με κύριο εκπρόσωπό τους τον Αντάπα, κάποτε εξόργισαν τους θεούς που αποφάσισαν να τους εξορίσουν από τη γη στέλνοντάς τους στο Άπσου του Ένκι.
Ο λόγος της οργής των θεών πιθανολογείται πως ήταν η άρνηση του Αντάπα να δεχθεί το φαγητό και το ποτό που του πρόσφεραν, αψηφώντας με τον τρόπο αυτό τους άγραφους ιερούς νόμους της φιλοξενίας.
Ο Αντάπα μετά την αποτυχία του να γίνει αθάνατος χρίζεται αρχιερέας στον ναό του Ένκι, στην Εριντού, όπως διαβάζουμε στους στίχους που ακολουθούν, και χρησιμοποιεί τη σοφία του για να διδάξει τους ανθρώπους τη σωστή τέλεση των λειτουργιών.
Εκτός από τα ιερά του καθήκοντα αναλαμβάνει και την καθημερινή φροντίδα και οργάνωση του ναού: να παρασκευάζει το ψωμί, να στρώνει τα τραπέζια για τις θυσίες και να πηγαίνει για ψάρεμα με τη βάρκα του μέχρι την ημέρα που η αγαπημένη του αυτή ασχολία διακόπτεται εξαιτίας της σκληρότητας του θεού του νότιου ανέμου:
«Στοχαστικότητα […..]
Ο λόγος του κυριαρχεί σαν τον λόγο του Άνου
Ο Ένκι του έδωσε καθαρά να καταλάβει […]
Του έδωσε σοφία, αλλά δεν του έδωσε την αιώνια ζωή
Εκείνον τον καιρό, εκείνα τα χρόνια, ήταν σοφός,
γιος της Εριντού.
Ο Ένκι τον δημιούργησε ως πνεύμα προστατευτικό, ανάμεσα στην ανθρωπότητα.
Ένας σοφός (που) κανένας δεν απορρίπτει το λόγο του.
Έξυπνος, ιδιαίτερα γνωστικός, ήταν ένας από τους Αννουνάκι
Ιερός, με καθαρά χέρια, ο ιερέας-πασίσου,
που πάντα φροντίζει τις τελετές [….]
Εκείνο τον καιρό, ο Αντάπα, ο γιος της Εριντού
Όταν σήκωνε τον αρχηγό Ένκι από την κλίνη
Άνοιγε την μπάρα της Εριντού* κάθε μέρα
Στην ιερή αποβάθρα Καρ-ουσάκαρ μπάρκαρε
στη βάρκα με πανιά*
Και χωρίς τιμόνι η βάρκα του παρασύρονταν
Χωρίς κοντάρι έβγαζε τη βάρκα του έξω
στην ανοιχτή θάλασσα».
Από εδώ και ύστερα κάποιοι από τους στίχους λόγω της διάβρωσης της πινακίδας χάνονται. Όταν συνεχίζονται βλέπουμε πως ο Αντάπα οργίζεται με τον Νότιο Άνεμο τον καταριέται και τον απειλεί πως θα του «σπάσει τα φτερά». Ο Νότιος Άνεμος θυμώνει για τα καλά και για επτά ημέρες δεν φυσά στη χώρα. Ο πατέρας των θεών, ο Άνου, που παραξενεύεται με το φαινόμενο, ζητά εξηγήσεις από τον μεγάλο βεζύρη του παλατιού του, τον Ιλαμπράτ. Εκείνος του διηγείται τα καθέκαστα και ο Άνου θυμωμένος ζητά να παρουσιαστεί μπροστά του ο Αντάπα. Ο Ένκι που γνωρίζει το λόγο για τον οποίο ο Άνου καλεί τον Αντάπα σε απολογία τον συμβουλεύει να ντυθεί με πένθιμα ρούχα και λίγο πριν την αναχώρησή του για τους ουρανούς του λέει τα εξής:
«Όταν παρουσιαστείς στον Άνου
θα σου προσφέρουν ψωμί του θανάτου,
γι αυτό δεν πρέπει να το φας.
Θα σου προσφέρουν νερό του θανάτου,
γι αυτό δεν πρέπει να το πιεις.»
Εν τω μεταξύ ο Δουμουζί και ο Γκιζίντα, οι δύο φύλακες των πυλών του ανακτόρου του Άνου, του μιλούν με καλά λόγια για τον Αντάπα και καταφέρνουν να καταλαγιάσουν το θυμό του γι αυτόν. Ο Άνου μαλακώνει αλλά ο Αντάπα που δεν αντιλαμβάνεται την αλλαγή στη συμπεριφορά του πατέρα των θεών συνεχίζει να ακολουθεί τις συμβουλές του Ένκι (αληθείς ή παραπλανητικές δεν αναφέρεται στο μύθο) και αρνείται το νερό και το φαγητό που του προσφέρεται από τον Άνου.
Ο Αντάπα ως εκπρόσωπος των ανθρώπων βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα μεγάλο δίλημμα: να δεχθεί ή όχι τη θεϊκή τροφή με όποιο τίμημα; Όπως λέει ο μύθος, με την άρνησή του εν τέλλει να την δεχθεί απέρριψε την πολυπόθητη αθανασία αφού το νερό και το φαγητό των θεών αποτελούσαν τις ίδιες τις πηγές της χάνοντας έτσι για πάντα την ευκαιρία που του δινόταν να γίνει αθάνατος και μαζί με εκείνον όλοι οι άνθρωποι που οριστικά παρέμειναν υποταγμένοι στη θνητή τους μοίρα.
Από Βάσω Μαγγανάρη
Επεξηγήσεις κειμένου:
*Η κοσμική μπάρα που φύλακές της ήταν οι ήρωες Λάχμου, στρατιώτες του Ένκι. Όταν η μπάρα ανυψωνόταν επέτρεπε τη διέλευση των ψαριών.
*Ο Αντάπα ήταν ο αλιεύς του ναού.
*Οι πηγές της αθανασίας για την ελληνική μυθολογία που αποτελούσαν την αποκλειστική τροφή των θεών ήταν το νέκταρ και η αμβροσία.
ΠΗΓΕΣ:
ΣΟΥΜΕΡΙΑΚΟΙ ΜΥΘΟΙ, Απόδοση Αύρα Ward Εκδόσεις Ερμής
ΜΥΘΟΙ ΤΗΣ ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑΣ, Henrietta Mc Call, Εκδόσεις Παπαδήμα
«Στοχαστικότητα […..]
Ο λόγος του κυριαρχεί σαν τον λόγο του Άνου
Ο Ένκι του έδωσε καθαρά να καταλάβει […]
Του έδωσε σοφία, αλλά δεν του έδωσε την αιώνια ζωή
Εκείνον τον καιρό, εκείνα τα χρόνια, ήταν σοφός,
γιος της Εριντού.
Ο Ένκι τον δημιούργησε ως πνεύμα προστατευτικό, ανάμεσα στην ανθρωπότητα.
Ένας σοφός (που) κανένας δεν απορρίπτει το λόγο του.
Έξυπνος, ιδιαίτερα γνωστικός, ήταν ένας από τους Αννουνάκι
Ιερός, με καθαρά χέρια, ο ιερέας-πασίσου,
που πάντα φροντίζει τις τελετές [….]
Εκείνο τον καιρό, ο Αντάπα, ο γιος της Εριντού
Όταν σήκωνε τον αρχηγό Ένκι από την κλίνη
Άνοιγε την μπάρα της Εριντού* κάθε μέρα
Στην ιερή αποβάθρα Καρ-ουσάκαρ μπάρκαρε
στη βάρκα με πανιά*
Και χωρίς τιμόνι η βάρκα του παρασύρονταν
Χωρίς κοντάρι έβγαζε τη βάρκα του έξω
στην ανοιχτή θάλασσα».
Από εδώ και ύστερα κάποιοι από τους στίχους λόγω της διάβρωσης της πινακίδας χάνονται. Όταν συνεχίζονται βλέπουμε πως ο Αντάπα οργίζεται με τον Νότιο Άνεμο τον καταριέται και τον απειλεί πως θα του «σπάσει τα φτερά». Ο Νότιος Άνεμος θυμώνει για τα καλά και για επτά ημέρες δεν φυσά στη χώρα. Ο πατέρας των θεών, ο Άνου, που παραξενεύεται με το φαινόμενο, ζητά εξηγήσεις από τον μεγάλο βεζύρη του παλατιού του, τον Ιλαμπράτ. Εκείνος του διηγείται τα καθέκαστα και ο Άνου θυμωμένος ζητά να παρουσιαστεί μπροστά του ο Αντάπα. Ο Ένκι που γνωρίζει το λόγο για τον οποίο ο Άνου καλεί τον Αντάπα σε απολογία τον συμβουλεύει να ντυθεί με πένθιμα ρούχα και λίγο πριν την αναχώρησή του για τους ουρανούς του λέει τα εξής:
«Όταν παρουσιαστείς στον Άνου
θα σου προσφέρουν ψωμί του θανάτου,
γι αυτό δεν πρέπει να το φας.
Θα σου προσφέρουν νερό του θανάτου,
γι αυτό δεν πρέπει να το πιεις.»
Εν τω μεταξύ ο Δουμουζί και ο Γκιζίντα, οι δύο φύλακες των πυλών του ανακτόρου του Άνου, του μιλούν με καλά λόγια για τον Αντάπα και καταφέρνουν να καταλαγιάσουν το θυμό του γι αυτόν. Ο Άνου μαλακώνει αλλά ο Αντάπα που δεν αντιλαμβάνεται την αλλαγή στη συμπεριφορά του πατέρα των θεών συνεχίζει να ακολουθεί τις συμβουλές του Ένκι (αληθείς ή παραπλανητικές δεν αναφέρεται στο μύθο) και αρνείται το νερό και το φαγητό που του προσφέρεται από τον Άνου.
Ο Αντάπα ως εκπρόσωπος των ανθρώπων βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα μεγάλο δίλημμα: να δεχθεί ή όχι τη θεϊκή τροφή με όποιο τίμημα; Όπως λέει ο μύθος, με την άρνησή του εν τέλλει να την δεχθεί απέρριψε την πολυπόθητη αθανασία αφού το νερό και το φαγητό των θεών αποτελούσαν τις ίδιες τις πηγές της χάνοντας έτσι για πάντα την ευκαιρία που του δινόταν να γίνει αθάνατος και μαζί με εκείνον όλοι οι άνθρωποι που οριστικά παρέμειναν υποταγμένοι στη θνητή τους μοίρα.
Από Βάσω Μαγγανάρη
Επεξηγήσεις κειμένου:
*Η κοσμική μπάρα που φύλακές της ήταν οι ήρωες Λάχμου, στρατιώτες του Ένκι. Όταν η μπάρα ανυψωνόταν επέτρεπε τη διέλευση των ψαριών.
*Ο Αντάπα ήταν ο αλιεύς του ναού.
*Οι πηγές της αθανασίας για την ελληνική μυθολογία που αποτελούσαν την αποκλειστική τροφή των θεών ήταν το νέκταρ και η αμβροσία.
ΠΗΓΕΣ:
ΣΟΥΜΕΡΙΑΚΟΙ ΜΥΘΟΙ, Απόδοση Αύρα Ward Εκδόσεις Ερμής
ΜΥΘΟΙ ΤΗΣ ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑΣ, Henrietta Mc Call, Εκδόσεις Παπαδήμα
Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Επειδη Η Ανθρωπινη Ιστορια Δεν Εχει Ειπωθει Ποτε.....Ειπαμε κι εμεις να βαλουμε το χερακι μας!
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.