Αποκαλύψεις για το Ταμείο Αλληλοβοήθειας Υπαλλήλων του υπουργείου Πολιτισμού

Όταν ιδρύθηκε το 1995, το ονόμασαν «μία από τις μεγαλύτερες συνδικαλιστικές κατακτήσεις στον χώρο του Υπουργείου Πολιτισμού & Τουρισμού». Σήμερα, δέχεται έκτακτο διαχειριστικό έλεγχο για τα τελευταία 12 χρόνια λειτουργίας του. Όπως φαίνεται, το Ταμείο Αλληλοβοήθειας κρύβει ένα σκάνδαλο που αγγίζει όλες τις κυβερνήσεις.

Μια φορά κι έναν καιρό, πριν από 22 χρόνια, οι υπάλληλοι του υπουργείου Πολιτισμού αποφάσισαν να φτιάξουν μία ένωση προσώπων για να στηρίζουν ο ένας τον άλλον στα δύσκολα. Την ονόμασαν κατάλληλα: Ταμείο Αλληλοβοήθειας. Θα παρείχε φροντίδα στα παιδιά των εργαζομένων, θα τους βοηθούσε οικονομικά όταν αντιμετώπιζαν πρόβλημα υγείας, θα χρηματοδοτούσε τις εκδηλώσεις τους.

Πού θα βρίσκονταν τα χρήματα; Από τη «χρυσοτόκο όρνιθα» του υπουργείου Πολιτισμού, το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, το γνωστό ΤΑΠΗ ιστοσελίδα, που διαχειρίζεται τα έσοδα από τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους.

Μέχρι εδώ, όλα καλά. Ή τουλάχιστον έτσι φαίνονταν. Ώσπου την περασμένη άνοιξη άρχισαν οι τριγμοί στο ΤΑΠ, με παραιτήσεις μελών που συνοδεύονταν από διάφορες επώνυμες και ανώνυμες καταγγελίες για τη λειτουργία του. Μέσα στον Αύγουστο η κατάσταση κλιμακώθηκε, με την απομάκρυνσηΗ αντικατάσταση του ΔΣ του ΤΑΠΑ υπαγορεύτηκε από την ανάγκη αποτελεσματικότερης λειτουργίας του/Αυγήσύσσωμου το ΔΣ του ΤΑΠ από την υπουργό Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου.

Ακολούθησε μία πύρινη αντιπαράθεσηΑσπασία Λούβη: Όμηρος συμφερόντων η υπουργός/H Καθημερινή μεταξύ της αποπεμφθείσας προέδρου Ασπασίας Λούβη και του υπουργείου, που κατέληξε σε μία αποκαλυπτική συνέντευξη ΤύπουΑσπασία Λούβη: Το βαρύ κατηγορώ της αποπεμφθείσας Προέδρου του ΤΑΠ | thetoc.gr της πρώην προέδρου, που όπως φάνηκε δεν σκόπευε να αποχωρήσει χωρίς πάταγο.

Η κ. Λούβη προέβη σε σειρά καταγγελιών για τα κακώς κείμενα του ΤΑΠ, ένα από τα οποία ήταν το Ταμείο Αλληλοβοήθειας Υπαλλήλων Υπουργείου Πολιτισμού (ΤΑΥΠΥΠΠΟΗ ιστοσελίδα του Ταμείου δεν λειτουργεί, όμως στην σελίδα της Ομοσπονδίας Εργαζομένων του Υπουργείου Πολιτισμού αναφέρεται ως «μία από τις μεγαλύτερες συνδικαλιστικές κατακτήσεις στο χώρο του Υπουργείου Πολιτισμού & Τουρισμού»). Δεν ήταν η πρώτη φορά που το Ταμείο ερχόταν στη δημοσιότητα. Τον περασμένο Απρίλιο, 29 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ με επικεφαλής τον Αριστείδη Μπαλτά απεύθυναν ερώτησηΕρώτηση βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ για το Ταμείο Αλληλοβοήθειας Υπαλλήλων Υπουργείου Πολιτισμού/Αυγή προς την υπουργό για τη λειτουργία και τη χρηματοδότησή του, καθώς και για το εργασιακό καθεστώς των εργαζομένων του.

Το ταμείο και τα νούμερα

Τι είναι το Ταμείο Αλληλοβοήθειας; Δεν είναι συνδικαλιστικός φορέας, αλλά μία ένωση προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα. Tα μοναδικά του μέλη είναι το πενταμελές ΔΣ, το οποίο διοικεί κατά την κρίση του, χωρίς να λογοδοτεί, σύμφωνα με όσα προκύπτουν από την προαναφερθείσα ερώτηση των βουλευτών. Διαχειρίζεται παρόλα αυτά χρήματα που εισπράττει ως τακτική και έκτακτη επιχορήγηση από το ΤΑΠ, κοινώς από τα έσοδα των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων. Δηλαδή, λαμβάνει και διαχειρίζεται δημόσιο χρήμα.

Το ποσό της τακτικής επιχορήγησης προκύπτει από ένα ποσοστό επί των εισπράξεων του ΤΑΠ, το οποίο αποδίδεται ετησίως στο Ταμείο Αλληλοβοήθειας από το 2002. Τη χρονιά δηλαδή που τέθηκε ξανά σε λειτουργία από τον τότε υπουργό Πολιτισμού, Ευάγγελο Βενιζέλο, καθότι είχε καταργηθεί το 1997. Από το 2002 και μέχρι να αναλάβει ο Σαμαράς το υπουργείο το 2009, το ποσοστό αυτό ανερχόταν στο 1%. Επί της υπουργίας Σαμαρά το ποσοστό αυξήθηκε στο 3,5%, ενώ επί υπουργίας Κώστα Τασούλα μειώθηκε στο 2,5%.

Μετά την επανασύσταση του Ταμείου, οι υπουργικές αποφάσεις που άλλαζαν το ποσοστό χρηματοδότησής του ανεβοκατέβαζαν αντίστοιχα και ένα τμήμα από αυτό, το οποίο προοριζόταν για την κάλυψη «πολιτιστικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων» αυτού που είναι σήμερα η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων (ΠΟΕ ΥΠΠΟΗ ιστοσελίδα).

Για εκεί προοριζόταν το 0,25% από τις εισπράξεις του ΤΑΠ της εποχής Βενιζέλου (δηλαδή το 25% επί του 1% που πήγαινε στο Ταμείο Αλληλοβοήθειας), το 0,35% της εποχής Σαμαρά (10% επί του 3,5%) και ένα απροσδιόριστο ποσό από την εποχή του Τασούλα μέχρι σήμερα, δεδομένου ότι επί της υπουργίας του απαλείφθηκε η αναφορά στο ποσοστό που λαμβάνει η Ομοσπονδία. Πλέον μία δημιουργική ασάφεια καλύπτει το πόσα χρήματα και πού διοχετεύονται, καθώς «διατίθενται σε κατηγορίες δαπανών που εντάσσονται στο πλαίσιο του σκοπού του Ταμείου» (βάσει του ΦΕΚ Β 2770/16-10-2014Το ΦΕΚ με την τροποποίηση της υπ’ αριθμ. ΥΠΠΟ/ΓΝΟΣ/13914/ 8−3−2002 (ΦΕΚ 340/Β΄/20−3−2002) υπουργικής απόφασης για την «Επανασύσταση και Λειτουργία Ταμείου Αλληλοβοήθειας Υπαλλήλων του Υπουργείου Πολιτισμού»).

politeam3.jpg

Το ΤΑΠΑ διαχειρίζεται τα έσοδα από τα εισιτήρια και τα πωλητήρια των μουσείων και έχει ετήσιο τζίρο άνω των 70 εκατ. ευρώ.

Επίσης, επί Σαμαρά ορίστηκε και έκτακτη επιχορήγηση από το ΤΑΠ προς το Ταμείο, η οποία για το 2009 ανήλθε σε 1,3 εκατ. ευρώ. Η έκτακτη επιχορήγηση, που έχει δοθεί άλλες δύο χρονιές (το 2014 ανήλθε περίπου στις 335 χιλ. και το 2015 στις 167 χιλ. ευρώ), εμφανίζεται να αφορά παιδικές κατασκηνώσεις.

Λίγο από εδώ λίγο από εκεί, η συνολική χρηματοδότηση του Ταμείου Αλληλοβοήθειας από το ΤΑΠ από το 2005 μέχρι το 2016 ανήλθε σε 16,1 εκατ. ευρώ, με το 1,6 εκατ. από αυτά να πηγαίνει στην ΠΟΕ ΥΠΠΟ, βάσει των στοιχείων που κατέθεσε στη Βουλή ο Αριστείδης Μπαλτάς. Το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων δόθηκε στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, από το 2009 και εξής, όταν η χρηματοδότηση ανήλθε σε 13,8 εκ., από τα οποία η ΠΟΕ ΥΠΠΟ εδικαιούτο τουλάχιστον 1 εκατ. ευρώ.

Τα χρήματα αυτά βάσει των υπουργικών αποφάσεων που ρυθμίζουν τα ζητήματα του Ταμείου προορίζονταν για «πολιτιστικές δραστηριότητες των υπαλλήλων του ΥΠΠΟ», «για αρωγή για λόγους υγείας ή κοινωνικής αλληλεγγύης» αλλά και για τη λειτουργία κατασκηνώσεων και βρεφονηπιακού σταθμού για παιδιά των υπαλλήλων.

Σύμφωνα με όσα ήρθαν στο φως με την ερώτηση στη Βουλή, οι οικονομικές ενισχύσεις όπως «μικροδάνεια και βοηθήματα για λόγους υγείας και κοινωνικής αλληλεγγύης» έχουν ατονήσει και ουσιαστικά ήταν σχεδόν ανύπαρκτες την τελευταία διετία, σε σχέση με το ύψος της χρηματοδότησης (27.000 ευρώ έναντι 2,2 εκατ. ευρώ, βάσει στοιχείων στη Διαύγεια).

Όσον αφορά στο εργασιακό καθεστώς των εργαζομένων στο Ταμείο Αλληλοβοήθειας, από τα 39 άτομα που απασχολούνται, τα 25 καλύπτουν ανάγκες του βρεφονηπιακού σταθμού, ενώ οι υπόλοιποι 14 καλύπτουν διοικητικές ανάγκες ή δουλεύουν στα συνδικαλιστικά σωματεία. Αν και οι εργαζόμενοι δεν έχουν εργασιακά δικαιώματα δημόσιου χαρακτήρα, έχουν υπαχθεί μονομερώς στις διατάξεις του ενιαίου μισθολογίου.

Κοινώς, αν και δεν είναι μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι, τους έχει κοπεί ο 13ος και 14ος μισθός ενώ δεν τους αναγνωρίζεται προϋπηρεσία, γεγονότα για τα οποία έχουν προσφύγει στα δικαστήρια. Όλα αυτά τη στιγμή που το Ταμείο συσσωρεύει τεράστια αποθεματικά. Παράλληλα, το Ταμείο Αλληλοβοήθειας απασχολεί και ενοικιαζόμενους εργαζόμενους μέσω εταιρείας, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τις πάγιες θέσεις του συνδικαλιστικού κινήματος στο Δημόσιο.

Ενα «ιδιωτικό κλαμπ» για λίγους

«Η τακτική επιχορήγηση εμφανίζεται ότι καλύπτει τα έξοδα ενός βρεφονηπιακού σταθμού για τους υπαλλήλους του υπουργείου σε κτίριο χωρίς ενοίκιο, καθώς έχει παραχωρηθεί από το ΥΠΠΟ. Ο αριθμός των παιδιών που φιλοξενούνται είναι πολύ μικρός, μόλις 100 παιδιά στην Αθήνα σε ένα υπουργείο με 7.500 περίπου υπαλλήλους σε όλη την επικράτεια. Άλλη κοινωφελής δραστηριότητα του Ταμείου Αλληλοβοήθειας που να χρηματοδοτείται από την τακτική επιχορήγηση ουσιαστικά δεν υπάρχει» μας είπε η κ. Ασπασία Λούβη, τέως πρόεδρος του ΔΣ του ΤΑΠ.

Υπάρχει και η λειτουργία της έδρας του Ταμείου, η οποία στεγάζεται σε χώρο άσχετο με τον βρεφονηπιακό σταθμό, με αντικείμενο κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, τις διοικητικές ανάγκες της ΠΟΕ-ΥΠΠΟ και των συνδικαλιστικών σωματείων του ΥΠΠΟΑ και η οποία χρηματοδοτείται από το ΤΑΠ. «Από τη στιγμή που εξυπηρετούνται τέτοιου είδους ανάγκες θα έπρεπε να χρηματοδοτείται από τα μέλη της και όχι από δημόσιους πόρους», θα πει ο κ. Φιλάρετος Αλικαρίδης, ειδικός σύμβουλος του Αριστείδη Μπαλτά επί υπουργίας του στο ΥΠΠΟΑ, ο οποίος συγκέντρωσε τα στοιχεία στο πλαίσιο έρευνας για τη σε βάθος διερεύνηση του τρόπου λειτουργίας και χρηματοδότησής του Ταμείου Αλληλοβοήθειας.

Αν λοιπόν η μόνη κοινωφελής δραστηριότητα στην οποία διοχετεύονται τα χρήματα είναι ο βρεφονηπιακός σταθμός, τότε στα 100 παιδιά θεωρητικά αντιστοιχούσαν 1,5 εκατ. ευρώ της τακτικής επιχορήγησης για το 2014· σαν να λέμε 15.000 ευρώ για το καθένα. «Την ίδια στιγμή η ανώτατη ετήσια χρέωση που μπορούν να κάνουν οι ιδιωτικοί παιδικοί σταθμοί στο πλαίσιο των προγραμμάτων voucher δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα 3.000 ευρώ για κάθε παιδί. Δηλαδή, κατ’ αντιστοιχία η ετήσια τακτική επιχορήγηση για τα 100 παιδιά του βρεφονηπιακού σταθμού του Ταμείου Αλληλοβοήθειας θα έπρεπε να είναι μόλις 300.000 ευρώ ή με το 1,5 εκατ. της τακτικής επιχορήγησης του Ταμείου Αλληλοβοήθειας θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί ένα πρόγραμμα voucher για πενταπλάσιο αριθμό παιδιών υπαλλήλων του υπουργείου σε ολόκληρη τη χώρα και όχι μόνο στην Αθήνα», εξηγεί ο κ. Αλικαρίδης.

bouboulinas.jpg

Το κτίριο του υπουργείου Πολιτισμού στην οδό Μπουμπουλίνας 20.

Μάλλον δεν χρειάζεται να πούμε ότι η λειτουργία του σταθμού ετησίως βαρύνεται με ποσά τα οποία προκαλούν ερωτηματικά. 41.487 ευρώ για αγαθά και υπηρεσίες του σταθμού, 20.995 ευρώ για επισκευές-συντήρηση σχολικών λεωφορείων (υπάρχουν 4 στον σταθμό), 17.040 ευρώ για καύσιμα σχολικών λεωφορείων είναι ορισμένα ενδεικτικά έξοδα για το 2015. «Ως προς τη διαχείριση των χρημάτων, η πρώτη παρατήρηση που κάνει κανείς είναι ότι γενικά δεν υπάρχει σύμπτωση των ποσών των δαπανών που έχουν αναρτηθεί στη Διαύγεια με την αναλυτική κατάσταση εξόδων λειτουργίας», σχολιάζει ο κ. Αλικαρίδης.

Ερωτηθείς σχετικά, ο πρόεδρος του Ταμείου Αλληλοβοήθειας Ιωάννης Τσακοπιάκος απάντησε στο inside story ότι: «Στις Εκθέσεις των Ορκωτών Λογιστών διαχρονικά, ποτέ δεν έχει επισημανθεί μη σύμπτωση των ποσών που αναρτώνται στη Διαύγεια με τις αναλυτικές καταστάσεις εξόδων του ΤΑΥΠΥΠΠΟ για τον Β/Ν Σταθμό. Ας σημειωθεί με έμφαση δε το γεγονός, ότι οι διαχειριστικοί έλεγχοι που καλούνται και ασκούν είναι εξαντλητικοί, αφορώντας παραστατικό προς παραστατικό».

Ωστόσο, στο πλαίσιο της έρευνάς του ο κ. Αλικαρίδης διαπίστωσε ότι δεν συμπίπτουν πάντα οι δαπάνες με τις αναλυτικές καταστάσεις εξόδων λειτουργίας. «Για παράδειγμα τα έξοδα για επισκευές-συντηρήσεις σχολικών λεωφορείων στη Διαύγεια εμφανίζονται 20.995 ευρώ, ενώ στο αναλυτικό καθολικό 8.103 ευρώ, όπως επίσης και για επισκευές-συντήρηση των κτιρίων του σταθμού 18.961 ευρώ και 5.628 ευρώ αντίστοιχα» (το inside story έχει στη διάθεσή του τα συγκεκριμένα στοιχεία).

Ερωτηματικά προκαλεί και η ασάφεια για τα κριτήρια επιλογής των παιδιών για τον βρεφονηπιακό σταθμό. Η διοίκηση του Ταμείου Αλληλοβοήθειας αναφέρει ότι υπάρχουν κάποια οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια, χωρίς όμως να προσδιορίζεται ποια ακριβώς είναι αυτά. Επίσης, πουθενά δεν αναρτάται μοριοδότηση και λίστα κατάταξης, όπως συμβαίνει σε όλους τους δημόσιους βρεφονηπιακούς σταθμούς, ώστε να μπορούν να ελεγχθούν οι αποφάσεις για την επιλογή των παιδιών, «με αποτέλεσμα καταγγελίες για έλλειψη διαφάνειας και πιθανές ψηφοθηρικές σκοπιμότητες στο πλαίσιο του πελατειακού συνδικαλισμού του υπουργείου», λέει ο κ. Αλικαρίδης.

Κάποιος κακοπροαίρετος θα έλεγε ότι το Ταμείο Αλληλοβοήθειας μοιάζει να λειτουργεί σαν ιδιωτικό κλαμπ...

ceanc.jpg

[Δημήτρης Μιχαλάκης]

Ο πρόεδρος του Ταμείου κ. Τσακοπιάκος διαφωνεί: «Ο Β/Ν Σταθμός λειτουργεί βάσει αδείας παρασχεμένης από αρμόδια υπηρεσία της Περιφέρειας Αττικής που, σύμφωνα με τους διαθέσιμους χώρους στις κτιριακές του εγκαταστάσεις, έχει θέσει ανώτατο όριο αριθμού εξυπηρετούμενων παιδιών. Σχετικά με το ζήτημα της αξιολόγησης των αιτήσεων εγγραφής παιδιών σ’ αυτόν, αυτή πραγματοποιείται από τριμελή επιτροπή, την οποία ορίζει το Διοικητικό Συμβούλιο του ΤΑΥΠΥΠΠΟ, στην οποία συμμετέχουν ο Διευθυντής του, η Διευθύντρια του Β/Ν Σταθμού και ένας υπάλληλος του ΤΑΥΠΥΠΠΟ. Το σύστημα αξιολόγησης εφαρμόζεται ακωλύτως από αναλήψεως της ευθύνης λειτουργίας του από το ΤΑΥΠΥΠΠΟ, με τρόπο απολύτως αντικειμενικό, μέσω ακριβοδίκαιης σύγκρισης της οικονομικής κατάστασης των αιτούντων, και βεβαίως αφού ληφθούν υπόψη τυχόν ιδιαίτερες κοινωνικές περιστάσεις (μονογονεϊκότητα κ.λπ.), στο πλαίσιο των ελεύθερων προς πλήρωση θέσεων στο αντίστοιχο ηλικιακό τμήμα του Β/Ν μας Σταθμού, στο οποίο ζητείται η εγγραφή. Πίνακας με τα τελικά αποτελέσματα της αξιολόγησης και όλα τα αναγκαία στοιχεία τεκμηρίωσής του, τίθεται υπόψη του Διοικητικού Συμβουλίου το οποίο και αποφασίζει για την εν όλω και κατά περίπτωση έγκρισή του. Τυχόν ενστάσεις μη ικανοποιημένων αιτήσεων υποβάλλονται μέσα σε ρητή προθεσμία, με σχετική εισήγηση έρχονται για συζήτηση στο Δ.Σ., το οποίο και αποφασίζει οριστικά γι’ αυτές».

Η περίπτωση των κατασκηνώσεων

Όσον αφορά στις κατασκηνώσεις, «αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι το 2014 και το 2015 χρηματοδοτήθηκαν με έκτακτη επιχορήγηση που ήταν πολλαπλάσια της πραγματικής δαπάνης, σύμφωνα με τα στοιχεία που συλλέξαμε από τη Διαύγεια», λέει ο κ. Αλικαρίδης. «Το 2014 η έκτακτη επιχορήγηση ήταν περίπου 340 χιλ. ευρώ για μια δαπάνη τελικά 47 χιλ. ευρώ, ενώ το 2015 τα νούμερα ήταν περ. 170 χιλ. ευρώ και 90 χιλ. ευρώ αντίστοιχα».

Ο κ. Τσακοπιάκος θα πει ότι «όχι μόνο δαπανήθηκαν μέχρι λεπτού του ευρώ για τον σκοπό που δόθηκαν, αλλά χρειάστηκε να καλυφθεί και μικρό τμήμα προς εξόφλησή τους από τα διαθέσιμα». Μάλιστα, «βάσει των νόμιμα δημοσιευμένων οικονομικών του στοιχείων, στα έτη 2014-2016 δέχτηκε για κατασκηνώσεις 336.537,52+167.000,00= 503.537,52 ευρώ και αντιστοίχως δαπάνησε συνολικά 152.254,96 +90.949,80+280.293,01= 523.497,77 ευρώ».

Ωστόσο, όπως προκύπτει από τη Διαύγεια, οι δαπάνες του ’14 αντιστοιχούν στο ποσό που δίνει ο κ. Αλικαρίδης, δηλαδή μόλις 47.000. Επιπλέον, στο αποθεματικό του Ταμείου υπήρχε στις αρχές του ’16 ένα ποσό ύψους 1,3 εκατ. ευρώ, από το οποίο μπορούσαν να αντληθούν χρήματα για τις ανάγκες του Ταμείου, αντί για την έκτακτη επιχορήγηση.

Πού πήγαν λοιπόν τα επιπλέον χρήματα; «Προφανώς, πήγαν στο αποθεματικό μαζί με τα αδιάθετα υπόλοιπα των χρηματοδοτήσεων, τα οποία δεν επιστρέφονται στο ΤΑΠ αλλά παραμένουν στο Ταμείο Αλληλοβοήθειας, χωρίς να υπάρχει κανένας έλεγχος στη διαχείριση που γίνεται σε αυτά. Εκεί είναι η ουσία της υπόθεσης», λέει ο κ. Αλικαρίδης.

eamneolith.jpg

Αποτελεί οξύμωρο ότι από τη μία πλευρά το ΤΑΠ επιδεικνύει μία αξιοθαύμαστη γενναιοδωρία προς το Ταμείο Αλληλοβοήθειας, ενώ από την άλλη οι αίθουσες πολλών μουσείων στη χώρα μένουν συχνά κλειστές, λόγω έλλειψης φυλάκων (που πληρώνονται από το ΤΑΠ). [Δημητρης Μιχαλάκης]

«Επίσης, υπάρχουν και τα ποσά που πηγαίνουν από το Ταμείο Αλληλοβοήθειας στην Ομοσπονδία Εργαζομένων. Με βάση τον απολογισμό της ΠΟΕ ΥΠΠΟ, το διάστημα 1/9/2013-30/9/2016 η επιχορήγηση αυτή ήταν 198.480 ευρώ, με τα οποία θα έπρεπε να χρηματοδοτηθούν κοινωφελείς δράσεις και εκδηλώσεις που εντάσσονται στο πλαίσιο του σκοπού του Ταμείου. Εντούτοις, κατά το ίδιο διάστημα η Ομοσπονδία δαπάνησε για τέτοιες δράσεις και εκδηλώσεις μόνο 18.166 ευρώ, δηλαδή προκύπτει ένα “περίσσευμα” 180.000 ευρώ. Η πιο “καλοπροαίρετη” εκδοχή είναι ότι με τα ποσά αυτά χρηματοδοτείται η λειτουργία όλου του συνδικαλιστικού συστήματος του ΥΠΠΟΑ, οι πελατειακές σχέσεις για να το πω πιο απλά», συμπληρώνει.

Πρόκειται για μία παλιά ιστορία. ««Για να καταλάβετε, το Ταμείο Αλληλοβοήθειας έπαιρνε χρήματα και από τον διαβόητο ειδικό λογαριασμό του ΥΠΠΟΑ. Πρόσφατα, η υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου ενημέρωσε ότι το Ταμείο, πέραν των ποσών από το ΤΑΠ, έλαβε άλλα 29,942 εκατ. ευρώ (7.300.000 ευρώ το 2006, 11.360.000 το 2007, 11.282.000 το 2008) ως επιχορήγηση από τον ειδικό λογαριασμό του υπουργείου Πολιτισμού. Οταν καταργήθηκε ο ειδικός λογαριασμός με την υπόθεση Ζαχόπουλου, πώς αναπληρώθηκε το κενό; Με τη θεαματική αύξηση της επιχορήγησης που λαμβάνει το Ταμείο Αλληλοβοήθειας από το ΤΑΠ με απόφαση Σαμαρά, η οποία δεν είχε καθόλου να κάνει με τον βρεφονηπιακό σταθμό και τις κατασκηνώσεις. Τελικά, προκύπτει συνολική κρατική χρηματοδότηση 46 εκατ. ευρώ για το ΤΑΥΠ-ΥΠΠΟ σε μια 12ετία», καταλήγει ο κ. Αλικαρίδης.

Τα νομικά κενά

Επιπλέον, φαίνεται να υπάρχουν και νομικά κενά όσον αφορά στη χρηματοδότηση του Ταμείου από το ΤΑΠ. «Σύμφωνα με μία νομική ερμηνεία, η εξουσιοδότηση που έχει ο υπουργός Πολιτισμού από τον νόμο περιορίζεται στο να ορίζει τους πόρους του Ταμείου από τον προϋπολογισμό του ΥΠΠΟΑ, στο οποίο είναι διατάκτης, και όχι από έναν άλλο φορέα, όπως το ΤΑΠ, όπου διατάκτης είναι το ΔΣ. Εντούτοις, η Υπουργική Απόφαση που ρυθμίζει τα ζητήματα του Ταμείου ορίζει ποσοστό από το ΤΑΠ και όχι από το ΥΠΠΟ! Δηλαδή η χρηματοδότηση του Ταμείου Αλληλοβοήθειας προστέθηκε στις δαπάνες του ΤΑΠ, όχι μέσω νομοθετικής διάταξης, όπως απαιτείται, αλλά μέσω Υπουργικής Απόφασης, που είναι κατώτερο επίπεδο νομοθέτησης, και μάλιστα χωρίς η πρωτογενής νομοθεσία βάσει της οποίας εκδόθηκε να δίνει τέτοια εξουσιοδότηση. Συνεπώς, προκύπτει σοβαρό νομικό κενό που πιθανώς καθιστά μη σύννομη τη χρηματοδότηση του Ταμείου Αλληλοβοήθειας από το ΤΑΠ», λέει ο κ. Αλικαρίδης.

politeam.jpg

Το πωλητήριο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, που διαχειρίζεται το ΤΑΠ.

«Τα έσοδα του ΤΑΠ είναι δημόσια έσοδα και υπάγονται στην αρμοδιότητα του Υπ. Οικονομικών, που έχει την ευθύνη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Ακόμα και το ποσοστό που ετησίως λαμβάνει το ΥΠΠΟ από το ΤΑΠ καθορίζεται με Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Πολιτισμού, δεν είναι στην αποκλειστική αρμοδιότητα του υπουργείου Πολιτισμού. Είναι δυνατόν ο υπουργός από μόνος του να ορίζει ποσοστό των εσόδων του ΤΑΠ για την ετήσια επιχορήγηση μιας ένωσης προσώπων, ενός ιδιωτικού σωματείου όπως το ΤΑΥΠ-ΥΠΠΟ, χωρίς τη συνυπογραφή του υπ. Οικονομικών;», προσθέτει.

Πάντως, σύμφωνα με τον νέο κανονισμό λειτουργίας του ΤΑΠ, που είχε ετοιμάσει ΔΣ της κ. Λούβη αλλά δεν εγκρίθηκε ποτέ από την κ. Κονιόρδου, όλες οι εισπράξεις του ΤΑΠ θα δίνονταν στο υπουργείο, που θα αναλάμβανε αντίστοιχα και όλες τις δαπάνες, μεταξύ των οποίων και την επιχορήγηση προς το Ταμείο Αλληλοβοήθειας. «Είτε παραμείνει το 2,5% της χρηματοδότησης που είχε θεσπίσει ο κ. Τασούλας, είτε καθοριστεί άλλο ποσό, αυτό πρέπει να γίνεται μέσα από τον προϋπολογισμό του ΥΠΠΟ», λέει στο inside story η κ. Λούβη.

Ο ισόβιος πρόεδρος και οι προσπάθειες του Μπαλτά

Στο Ταμείο Αλληλοβοήθειας δεν υπάρχει κατάλογος εγγεγραμμένων μελών, ούτε κάποιο εποπτικό συμβούλιο. «Είναι σαν ένα ιδιωτικό σωματείο ή μία ΜΚΟ πέντε ατόμων που παίρνει χρήματα από το υπουργείο για να τα διαχειρισθεί όπως θέλει, χωρίς να λογοδοτεί πουθενά. Ο τρόπος που έχει στηθεί το Ταμείο Αλληλοβοήθειας επί Βενιζέλου είναι μοναδικός», υποστηρίζει ο κ. Αλικαρίδης.

Το αποθεματικό του προκύπτει από τα αδιάθετα υπόλοιπα των χρηματοδοτήσεων, τα οποία τηρούνται εκτός της Τράπεζας της Ελλάδος, όπου κατατίθενται τα αποθεματικά του ΤΑΠ και των υπόλοιπων φορέων του Δημοσίου. «Το ΤΑΥΠΥΠΠΟ δεν αποτελεί φορέα της Γενικής Κυβέρνησης κι ως εκ τούτου δεν υποχρεούται στην τήρηση τραπεζικών λογαριασμών στην Τράπεζα της Ελλάδος. Τηρεί τους τραπεζικούς του λογαριασμούς σε ελληνική τράπεζα, τα ποσά των οποίων δαπανώνται για την όλη λειτουργία και τις δράσεις του με αποφάσεις του Δ.Σ. του και σύμφωνα πάντοτε προς τους καταστατικούς του σκοπούς», λέει ο κ. Τσακοπιάκος.

Άλλη μία λεπτομέρεια που κάνει τη διαφορά είναι ότι η θητεία του κ. Τσακοπιάκου, που είναι πρόεδρος τα τελευταία 15 χρόνια, είχε ανανεωθεί εσπευσμένα πριν τις εκλογές του ’15. Mάλιστα οι υπουργικές αποφάσεις που ορίζουν τα προσόντα της θέσης του προέδρου άλλαζαν αναλόγως, για να φωτογραφίζουν το συγκεκριμένο πρόσωπο.

Όταν ο κ. Τσακοπιάκος ήταν το 2002 πρόεδρος της ΠΟΕ ΥΠΠΟ, είχε οριστεί ότι για να είναι κάποιος επικεφαλής του Ταμείου Αλληλοβήθειας πρέπει να κατέχει τη θέση του προέδρου. Όταν το 2012 ο ίδιος παύει να είναι της πρόεδρος της ΠΟΕ ΥΠΠΟ, η υπουργική απόφαση αλλάζει και ορίζει ότι πρέπει να είναι κανείς «εκπρόσωπος» της ΠΟΕ ΥΠΠΟ!

«Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι ο “ισόβιος” πρόεδρος του Ταμείου Αλληλοβοήθειας υπήρξε επί σειρά ετών, μέχρι το 2015, και μέλος του ΔΣ του ΤΑΠ. Συνεπώς προκύπτει ένα ηθικό τουλάχιστον ασυμβίβαστο: το ίδιο πρόσωπο να συμμετέχει στη διοίκηση ενός δημόσιου οργανισμού που χρηματοδοτεί με δημόσιο χρήμα ένα ιδιωτικό φορέα και ταυτόχρονα να είναι ο πρόεδρος του ιδιωτικού φορέα που λαμβάνει τη δημόσια χρηματοδότηση!», λέει ο κ. Αλικαρίδης.

epikseam.jpg

Επισκέπτες στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. [Δημήτρης Μιχαλάκης]

Το ερώτημα που προκύπτει άμεσα είναι γιατί δεν μεθόδευσε την αντικατάστασή τους ο κ. Μπαλτάς όταν ήταν υπουργός, ή πιο σωστά γιατί δεν τους έπαυσε από τα καθήκοντά τους; Η απομάκρυνση όμως δεν είναι και τόσο εύκολη νομικά, καθώς βάσει των υπουργικών αποφάσεων οποιαδήποτε αλλαγή της λειτουργίας του Ταμείου γίνεται με τη σύμφωνη γνώμη του υπάρχοντος ΔΣ.

«Η ιδέα αυτή [σ.σ. της πλήρους αναμόρφωσης του συστήματος] άρχισε να ωριμάζει στις αρχές του καλοκαιριού του ’16. Όμως υπάρχει το πρόβλημα πως όταν ξεκινάς να αλλάξεις τέτοιες καταστάσεις μέσα στο καλοκαίρι, μπορεί να βρεθείς αντιμέτωπος με τον εκβιασμό “θα σου κλείσω την Ακρόπολη”», λέει ο κ. Αλικαρίδης.

Τελικά, στα μέσα Οκτωβρίου '16 και αφού μέσα στο καλοκαίρι είχαν ζητηθεί στοιχεία, κλήθηκε ο πρόεδρος της ΠΟΕ ΥΠΠΟ κ. Παπαγεωργόπουλος και του ανακοινώθηκε η απόφαση του υπουργού να αλλάξει το ΔΣ και τον πρόεδρο του Ταμείου Αλληλοβοήθειας. «Ο κ. Μπαλτάς ήθελε να διορίσει μια εντελώς καινούρια διοίκηση που θα έτρεχε μαζί του τον διαχειριστικό έλεγχο και στην ουσία θα τον βοηθούσε να υλοποιήσει το πρόγραμμα αναμόρφωσης του Ταμείου. Από την πλευρά τους, οι συνδικαλιστές της Ομοσπονδίας ήθελαν ο πρόεδρος να επιλέγεται συναινετικά. Κι εδώ ξεκινάει η πίεση προς την κάθε πολιτική ηγεσία για να είναι σταθερά πρόεδρος του Ταμείου Αλληλοβοήθειας ο Τσακοπιάκος ή ένας αχυράνθρωπός του. Εννοείται ότι δεν δέχτηκαν την πρότασή μας για επιλογή του προέδρου από τον υπουργό Πολιτισμού χωρίς τη συναίνεση της Ομοσπονδίας και εμείς από την πλευρά μας δεν δεχτήκαμε να συνδιαλλαγούμε μαζί τους, να κάνουμε αλισβερίσι. Όλα αυτά έγιναν μόλις λίγες μέρες πριν τον ανασχηματισμό».

Παρεμπιπτόντως, ο κ. Τσακοπιάκος είχε αποσπαστεί παράτυπα στο Ταμείο Αλληλοβοήθειας από τη Διεύθυνση Συντήρησης Mνημείων, που είναι η οργανική του θέση και ο κ. Μπαλτάς είχε δώσει εντολή να επιστρέψει στην υπηρεσία του, κάτι που δεν συνέβη ποτέ, μέχρι που πρόσφατα η υπουργός Πολιτισμού κ. Λυδία Κονιόρδου τον απέσπασε στο Κοινωνικό ΠολύκεντροΗ ιστοσελίδατης ΑΔΕΔΥ.

Ο διαχειριστικός έλεγχος

Συζητήθηκε πρώτη φορά το 2016 και τελικά διατάχτηκε στις αρχές του 2017. Το αντίστοιχο αίτημα του προηγούμενου υπουργού Πολιτισμού Νίκου Ξυδάκη για έκτακτο διαχειριστικό έλεγχο προς τον Δημήτρη Μάρδα το 2015 δεν είχε βρει ανταπόκριση, παρά το γεγονός ότι είχε διαβιβαστεί έγγραφο από τον υπουργό Οικονομικών στη Γενική Διεύθυνση Δημοσιονομικών Ελέγχων.

xidakis.jpg

«Αυτό που ξέρω από την πλευρά μας, είναι ότι τα χαρτιά που πήγαιναν στους υπουργούς από τις υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους δεν συμπεριλάμβαναν το Ταμείο Αλληλοβοήθειας στους φορείς προς έλεγχο, παρά την ειλημμένη πολιτική απόφαση ο έλεγχος να γίνει. Οι μηχανισμοί προσπάθησαν να σαμποτάρουν και αυτή την προσπάθεια ελέγχου, όπως έκαναν με την προηγούμενη απόπειρα του Ξυδάκη;», αναρωτιέται συνεργάτης του κ. Μπαλτά.

Με τα πολλά, ο έλεγχος έχει πλέον ξεκινήσει και απλώνεται σε βάθος δωδεκαετίας (2005-2016), με περιθώριο για τον ελεγκτή να τον ολοκληρώσει μέχρι τον Νοέμβριο. «Αν θα τελειώσει στην ώρα του και τι είδους έρευνα θα γίνει θα εξαρτηθεί και από το αν θα δοθεί η πολιτική κατεύθυνση για να γίνει πραγματικός και σε βάθος έλεγχος», τονίζει ο ίδιος συνεργάτης του πρώην υπουργού.

Από τον Μπαλτά στην Κονιόρδου

Όταν ανέλαβε υπουργός Πολιτισμού ο Αριστείδης Μπαλτάς, μείωσε στο μισό (700.000 ευρώ) την προβλεπόμενη τακτική επιχορήγηση του Ταμείου για το 2016, δεδομένου ότι υπήρχε μεγάλο αποθεματικό, ύψους 1,3 εκατ. ευρώ, που επαρκούσε για τις ανάγκες του. Στα σχέδιά του συμπεριλαμβανόταν η αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου του Ταμείου, η εξάλειψη χρηματοδότησης συνδικαλιστικών σωματείων αλλά και η ένταξη του βρεφονηπιακού σταθμού στις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού.

baltas.jpg

Ο πρωθυπουργός στο υπουργείο Παιδείας με τον Αριστείδη Μπαλτά, την εποχή που ήταν υπερυπουργός Παιδείας και Πολιτισμού. [Angelos Tzortzinis/AFP]

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι το σπάσιμο του αποστήματος του ΥΠΠΟΑ που επιχείρησε ο Μπαλτάς ήταν ένας από τους λόγους για τον ανασχηματισμόTo νέο κυβερνητικό σχήμα - εκτός Φίλης, Μπαλτάς, Δρίτσας, Παρασκευόπουλος/Η Καθημερινή του τον Νοέμβριο του 2016. Η κ. Κονιόρδου θα ακολουθούσε άλλη τακτική. «Όταν ανέλαβε η κ. Κονιόρδου της επισημάναμε ότι αν διατηρηθεί το 2,5% της τακτικής επιχορήγησης, επειδή τα έσοδα του ΤΑΠ επί των ημερών μας έχουν αυξηθεί, θα πρέπει να δοθεί ένα υπέρμετρα μεγάλο ποσό στο Ταμείο αλληλοβοήθειας (σ.σ. γύρω στα 2,5 εκατ. ευρώ). Της ζητήσαμε να μας δώσει έγγραφη εντολή εάν αίρεται η υπουργική εντολή του Μπαλτά«Οι αποκαλύψεις του Α. Μπαλτά για το «χρυσό» ταμείο του υπουργείου Πολιτισμού», cnn.gr για πάγωμα της χρηματοδότησης του Ταμείου Αλληλοβοήθειας ενόψει του διαχειριστικού ελέγχου ή εάν προτίθεται να μειώσει ή να διατηρήσει το ποσοστό. Δεν απάντησε μέχρι τον Απρίλιο», εξηγεί η κ. Λούβη.

Στις αρχές του καλοκαιριού του 2017, η υπουργός εμφανίστηκε στο ΔΣ του ΤΑΠ και ζήτησε να δοθούν χρήματα στο Ταμείο Αλληλοβοήθειας, ενώ είχε ήδη ξεκινήσει ο διαχειριστικός έλεγχος.

«Μας ζήτησε να δώσουμε 350.000 ευρώ για τις κατασκηνώσεις. Τότε μας είπε ότι θα προσδιορίσει ένα ποσόν που θα εισπράττει κατ’ έτος το Ταμείο Αλληλοβοήθειας και θα καταργήσει τα ποσοστά. Εκείνη την ημέρα δεν έγινε ΔΣ, γιατί δεν είχαμε απαρτία. Στο επόμενο ΔΣ, που έγινε την Πέμπτη 8/6, αποφασίσαμε κατά πλειοψηφία να δώσουμε χρήματα μόνο για τις κατασκηνώσεις. Μέχρι τη μέρα της αποπομπής μας δεν μας κοινοποιήθηκε καμία απόφαση από την υπουργό σε σχέση με τη χρηματοδότηση του Ταμείου Αλληλοβοήθειας, ενώ αντιθέτως το Ταμείο συνέχισε να μας στέλνει έγγραφα διεκδικώντας το 2,5% επί των εισπράξεων του ΤΑΠ», λέει η κ. Λούβη.

Τα μέλη του ΔΣ του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων έχουν προσωπική ποινική ευθύνη για τις δαπάνες που αποφασίζει το ΔΣ. Δεν τα προστατεύει κανένας νόμος, όπως συμβαίνει με τον νόμο περί ευθύνης υπουργών. «Μάλιστα, ένα μέλος του ΔΣ του ΤΑΠ παραιτήθηκε στις αρχές Ιουνίου, γιατί πλέον η συμμετοχή του ερχόταν σε αντίθεση με τις αρχές του, σε σχέση με τα ποσά που εκταμιεύονται προς το Ταμείο Αλληλοβοήθειας από το πολύπαθο Ελληνικό Δημόσιο χωρίς κανέναν έλεγχο», προσθέτει η πρώην πρόεδρος του ΤΑΠ.

poiteam4.jpg

Το ΤΑΠΑ εκδίδει όλους τους οδηγούς για τους αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία.

Η κ. Λούβη θεωρεί ότι αυτή ακριβώς η παραίτηση λόγω του Ταμείου Αλληλοβοηθείας ήταν ακόμη ένα σοβαρό επεισόδιο της πλήρους ρήξης μεταξύ της υπουργού και του ΔΣ του ΤΑΠ, που τελικά οδήγησε στην αποπομπή και των υπόλοιπων μελών στις αρχές Αυγούστου. «Η κρίση που επρόκειτο να επέλθει στο ΤΑΠ με την παραίτηση του συγκεκριμένου μέλους του ΔΣ ήταν σε γνώση της υπουργού. Εκείνη όμως, με την προσωπική της παρουσία σε συνεδρίαση του ΔΣ του ΤΑΠ, κάτι το οποίο δεν συνηθίζεται σε δημόσιους οργανισμούς, πίεσε για την εκταμίευση 350.000 χιλ. ευρώ, χωρίς όμως να παρουσιαστεί από την πλευρά της κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο ή ένας οδικός χάρτης για την επόμενη μέρα του Ταμείου Αλληλοβοήθειας. Έτσι, ουσιαστικά το μέλος εξωθήθηκε σε παραίτηση. Μάλιστα, ποτέ δεν έγινε η αντικατάστασή του. Είναι παράξενο το πώς κινήθηκε η υπουργός» καταλήγει η κ. Λούβη.

Πάντως στην απεργία που είχε εξαγγελθεί σε αρχαιολογικούς χώρους της Αττικής από την ΠΟΕ ΥΠΠΟ για τις 29-30 Ιουλίου αλλά δεν έγινε ποτέ, δύο από τα αιτήματα της Ομοσπονδίας Εργαζομένων ήταν το Ταμείο Αλληλοβοήθειας και το ΤΑΠ. Η απεργία ανεστάλη γιατί η υπουργός, σύμφωνα με ανακοινώσεις της Ομοσπονδίας, «αντιμετώπισε τα αιτήματα με υπευθυνότητα».

«Εντελώς τυχαία (;), μερικές μέρες μετά συνέβησαν δύο γεγονότα: η υπουργός υπέγραψε την απόσπαση του Τσακοπιάκου, Προέδρου του Ταμείου Αλληλοβοήθειας, στο κοινωνικό πολύκεντρο της ΑΔΕΔΥ, προσφέροντάς του πολιτική και συνδικαλιστική κάλυψη ενόψει του διαχειριστικού ελέγχου που διεξάγεται, και αποπέμφθηκε το ΔΣ του ΤΑΠ που αντιδρούσε στη συνέχιση της ανεξέλεγκτης κατάστασης που επικρατεί στη διαχείριση των εσόδων από τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της χώρας. Τα συμπεράσματα δικά σας», καταλήγει ο συνεργάτης του Αριστείδη Μπαλτά.

insidestory

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ