Αλόνσο Σάντσεθ δε Ουέλβα: Ο Μύθος του Ισπανού Θαλασσοπόρου που Ανακάλυψε την Αμερική πριν τον Κολόμβο

  Το 1485, Ο Χριστόφορος Κολόμβος φεύγει από την Πορτογαλία και πάει στην Ισπανία για να αναζητήσει την υποστήριξη του Βασιλικού Στέμματος ώστε να πλεύσει δυτικά στον Ατλαντικό και να φτάσει στις ακτές της Ασίας. Ο Γενουάτης Θαλασσοπόρος, βρήκε ως καταφύγιο το Μοναστήρι της Ράβιδα που βρίσκεται στην - μικρή τότε - πόλη της Ουέλβα της Ισπανίας και κοντινή του λιμανιού Πάλος δε λα Φροντέρα από όπου και αναχώρησε το 1492 για το πρώτο του ταξίδι προς την Αμερική. Από τους πιστούς χριστιανούς που έρχονταν για προσκύνημα στην Ράβιδα, ο Κολόμβος, γνώρισε ανθρώπους κλειδιά οι οποίοι στήριξαν τα εξερευνητικά του σχέδια φέρνοντας τον σε επαφή τόσο με το Στέμμα όσο και με την ναυτική κοινότητα της περιοχής. Η πόλη της Ουέλβα, όπως και το γειτονικό λιμάνι του Πάλος, συνέφερε τα μέγιστα στο ταξίδι του Κολόμβου, με τους αδελφούς Πινθόν να πρωτοστατούν και να συμβάλουν καθοριστικά στην επιτυχία του. Το 1492 ο Κολόμβος φτάνει στην Αμερική νομίζοντας πως έχει φτάσει στην Ασία και το 1502 ο Βεσπούτσι ανακαλύπτει πως οι Ισπανοί δεν είχαν φτάσει στην Ασία αλλά σε έναν νέο Κόσμο. Λίγα χρόνια όμως αργότερα, άρχισε να διαδίδεται στην Ισπανία η φήμη για έναν Ισπανό θαλασσοπόρο από την Ουέλβα ο οποίος είχε ανακαλύψει την Αμερική από το 1480, δώδεκα χρόνια πριν το πρώτο ταξίδι του Κολόμβου. Ο θαλασσοπόρος αυτός ήταν ο Αλόνσο Σάντσεθ δε Ουέλβα.

  Σύμφωνα με τον μύθο, ο Αλόνσο Σάντσεθ ήταν Πλοίαρχος ενός εμπορικού πλοίου το οποίο εκτελούσε δρομολόγια μεταξύ της Ουέλβα, της Αγγλίας, των Νήσων Μαδέρες και των Καναρίων Νήσων. Σε ένα από τα ταξίδια του, το 1480, καθώς έπλεε από τις Μαδέρες προς την Ουέλβα, συνάντησε μία καταιγίδα η οποία προξένησε σοβαρές ζημιές στα ιστία του, σε σημείο να μην μπορεί να συνεχίσει το ταξίδι του. Έτσι, το ακυβέρνητο πλοίο του παρασύρθηκε νοτιοδυτικά από τα ρεύματα του Ατλαντικού ώστε μετά από μερικές εβδομάδες να φτάσει στις ακτές της Αμερικής, σε κάποιο από τα νησιά των Αντιλλών. Εκεί, βρήκαν ένα χωριό ιθαγενών. Οι ιθαγενείς τους υποδέχθηκαν ως θεούς λόγω του παρουσιαστικού των Ισπανών που ήταν λευκοί, ψηλότεροι και με γενειάδα αλλά και λόγω και των μύθων τους που έλεγαν πως οι θεοί τους θα τους επισκεφθούν ερχόμενοι από την θάλασσα. Τους πρόσφεραν φαγητό, χρυσό και κάθε είδους βοήθεια για να επισκευάσουν το πλοίο τους. Αφού οι Ισπανοί επισκεύασαν το πλοίο τους, αναχώρησαν για την Ουέλβα. Μετά από έναν μήνα, έφτασαν στο Πόρτο Σάντο των Νήσων Μαδέρες με τον Σάντσεθ και τους λιγοστούς άνδρες που είχαν επιβιώσει να είναι βαριά άρρωστοι από τις κακουχίες του ταξιδιού. Στο Πόρτο Σάντο, ο Σάντσεθ συνάντησε τον Κολόμβο - ο οποίος πράγματι βρισκόταν εκεί εκείνη την περίοδο - και του αφηγήθηκε την περιπέτεια του, δίνοντας του κάθε πληροφορία. Ο μύθος ολοκληρώνεται με τον Σάντσεθ και τους συντρόφους του να υποκύπτουν στις ασθένειες τους κατά την άφιξη τους στην Ισπανία, και ο Κολόμβος να μένει με τις πολύτιμες πληροφορίες του Σάντσεθ τις οποίες χρησιμοποίησε για το δικό του ταξίδι στην Αμερική. 

   Ο Αλόνσο Σάντσεθ, καταγράφεται για πρώτη φορά το 1609, κατά πολύ αργότερα από την - υποτιθέμενη - ζωή του, από τον γεννημένο στο Περού Ισπανό χρονικογράφο, Γκαρθιλάσο δε λα Βέγα, γνωστός και με το προσωνύμιο “Ελ Ίνκα” λόγω των βιωματικών ιστοριών του που έγραψε για τους Ίνκα. ο Δε λα Βέγα, είχε γράψει για την ιστορία του Σάντσεθ για την οποία - όπως ο ίδιος αναφέρει - είχε ακούσει όταν ήταν παιδί από τους παλιούς Ισπανούς κονκισταδόρους. Τα γραπτά του Δε λα Βέγα, χρησιμοποιήθηκαν από τους μεταγενέστερους Ισπανούς ιστορικούς ως απόδειξη για το ταξίδι του Σάντσεθ στηρίζοντας την θεωρία για μία αμιγώς Ισπανική ανακάλυψη της Αμερικής - καθώς ο Κολόμβος ήταν Γενουάτης - μία θεωρία που έχει υποστηρικτές ακόμη και σήμερα. Αν και στην σημερινή πόλη της Ουέλβα υπάρχει άγαλμα του Σάντσεθ και το όνομα του έχει δοθεί σε ένα πάρκο και ένα λύκειο της πόλης, δεν υπάρχει κανένα σύγχρονο του ιστορικό στοιχείο που να τεκμηριώνει έστω και την ύπαρξη του. 

   Ο μύθος του Σάντσεθ, πιθανότατα να ήταν μια επινόηση της οικογένειας Πινθόν σε μία προσπάθεια να αποδομήσουν το κατόρθωμα του Κολόμβου και να μην του αποδοθεί η ανακάλυψη της Αμερικής. Οι αδελφοί Πινθόν, ήταν εκείνοι που ενίσχυσαν οικονομικά αλλά και με έμψυχο δυναμικό το πρώτο ταξίδι του Κολόμβου, ακολουθώντας τον ως Πλοίαρχοι στα δύο από τα τρία πλοία, το Πίντα και το Νινιά. Κατά την διάρκεια του ταξιδιού, πριν ακόμα τα πλοία φτάσουν στην Αμερική, μεταξύ του Μαρτίν Πινθόν και του Κολόμβου, είχαν αρχίσει έντονες διαφωνίες σε σημείο που κατά την διάρκεια της εξερεύνησης το πλοίο του Μαρτίν Πινθόν αποσπάστηκε από το πλοίο του Κολόμβου. Κατά την επιστροφή της αποστολής στην Ισπανία, ο Μαρτίν Πινθόν θέλησε να διεκδικήσει ως δικό του κατόρθωμα την ανακάλυψη των νέων εδαφών, εν μέρη δικαίως, καθώς η συμβολή του σε κρίσιμα σημεία του ταξιδιού ήταν καθοριστική για την επιτυχία της αποστολής. Ο Μαρτίν Πινθόν όμως, λόγω μιας αρρώστιας που τον είχε ήδη καταβάλει από το ταξίδι, πέθανε μόλις λίγες μέρες μετά την επιστροφή του στην Ισπανία και έτσι τις διεκδικήσεις - ηθικές αλλά κυρίως οικονομικές - συνέχισε η οικογένεια του. Εν τω μεταξύ, ο Κολόμβος, είχε ήδη αποκτήσει αρκετούς σημαντικούς αυλικούς και πολιτικούς αντιπάλους, κάτι που τελικά του στοίχησε τον τίτλο του Αντιβασιλέα των Νέων Χωρών (δηλαδή, των χωρών που ανακάλυψε) και τον οδήγησε στην φυλακή για κατάχρηση εξουσίας. Οι αντίπαλοι του, χρησιμοποίησαν τον μύθο του Σάντσες ως ένα ακόμη όπλο για την απαξίωση του. 

  Σύμφωνα με εκείνους που υποστήριξαν - και υποστηρίζουν - πως το ταξίδι του Σάντσεθ ήταν γεγονός, οι Ισπανοί είχαν ανακαλύψει την Αμερική από το 1480 αλλά λόγω της Συνθήκης της Αλκάσοβας που όριζε πως κάθε νέα γεωγραφική ανακάλυψη νότια των Καναρίων Νήσων θα ανήκε στους Πορτογάλους, την κράτησαν μυστική. Το 1492 ενθρονίστηκε ως νέος Πάπας ο Αλέξανδρος ο Έκτος ο οποίος ήταν Ισπανός. Γνωρίζοντας το Ισπανικό Βασιλικό Ζεύγος πως θα είχε την εύνοια του σε ενδεχόμενη διαμάχη με τους Πορτογάλους, έστειλε τον Κολόμβο στην Αμερική, απλά για να επισημοποιήσει την Ανακάλυψη. Η μικρή λεπτομέρεια όμως που διαφεύγει στην θεωρία αυτή, είναι πως ο Κολόμβος άρχισε το ταξίδι του στις 3 Αυγούστου του 1492 (με την προετοιμασία να έχει αρχίσει πολύ νωρίτερα) ενώ ο Πάπας Αλέξανδρος ο Έκτος εκλέχθηκε από το Κονκλάβιο, οχτώ μέρες αργότερα στις 11 Αυγούστου του ιδίου έτους, με τον προκάτοχο του, τον Ιννοκέντιο τον Όγδοο, να έχει πεθάνει στις 25 Ιουλίου, έξι μήνες μετά την έγκριση της Ισαβέλλας για το ταξίδι του Κολόμβου. Πέρα από την χρονολογική ασυμφωνία της θεωρίας, είναι απορίας άξιον το πώς ένας Ισπανός θαλασσοπόρος εμπιστεύθηκε αυτή την ανακάλυψη περιγράφοντας την μάλιστα με λεπτομέρειες σε έναν Γενουάτη που ζούσε στην Πορτογαλία έχοντας παντρευτεί την κόρη ενός Πορτογάλου θαλασσοπόρου που μέχρι τότε δεν είχε καμία σχέση με την Ισπανία. 

  Τόσο το ταξίδι του όσο και η ύπαρξη του ίδιου του Σάντσεθ, δεν τεκμηριώνονται από καμία σύγχρονη του ιστορική πηγή. Η διάδοση του μύθου αυτού στην Ισπανία, κυρίως μετά τον θάνατο του Κολόμβου, και η υιοθέτηση του από πολλούς ως ιστορικό γεγονός, προφανώς, βρήκε υποστηρικτές εκείνους που ήθελαν η Ανακάλυψη της Αμερικής να αποδοθεί σε έναν Ισπανό και όχι στον Γενουάτη Κολόμβο. Σήμερα όμως, ο μύθος αυτός ακυρώνεται ως ιστορικό γεγονός ακόμη και από το ίδιο το αφήγημα του. 

greatnavigators

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ