Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Πώς θα την αποφύγεις

Όταν το όξινο περιεχόμενο του στομάχου ανεβαίνει ξανά (παλινδρομεί) στον οισοφάγο προκαλώντας δυσφορία, πόνο και καούρα, το φαινόμενο ονομάζεται γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ – GERD). Κοινώς είναι αυτό που λέμε «μου ανέβηκε το φαγητό στο στόμα» ή «νιώθω μια ξινίλα». Αυτό συμβαίνει επειδή η πέψη δε γίνεται σωστά.

Τα τελευταία χρόνια αυτή η ανώμαλη λειτουργία του πεπτικού συστήματος έχει αυξηθεί στις βιομηχανικές χώρες σε συχνότητα που υπερβαίνει το 50%.

Τι προκαλεί τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και πώς αντιμετωπίζεται;

Πώς λειτουργεί ο οισοφάγος

Οισοφάγος είναι ο σωλήνας κατάποσης, που ενώνει τον φάρυγγα με το στομάχι. Βρίσκεται στο πίσω μέρος του λαιμού και έχει μήκος περίπου 25 εκατοστά. Στο σημείο της σύνδεσής του με το στομάχι έχει έναν σφιγκτήρα (μια μονόδρομη βαλβίδα), που τον σφραγίζει αμέσως μετά το πέρασμα της τροφής στο στομάχι. Δηλαδή κόβει τον δρόμο στα γαστρικά υγρά του στομάχου και δεν τα αφήνει να γυρίσουν πίσω στον οισοφάγο. Αν αυτή η βαλβίδα δεν κάνει σωστά τη δουλειά της, η συνέπεια θα είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Όταν η ΓΟΠ αρχίσει να συμβαίνει συχνά, μπορεί να δημιουργήσει βλάβες, που δεν είναι καθόλου αμελητέες: οισοφαγίτιδα (φλεγμονή του οισοφάγου), αιμορραγία, στένωση και έλκος. Στην περίπτωση που δεν αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και ο οργανισμός είναι ευαίσθητος, η ΓΟΠ μπορεί να οδηγήσει σε άσθμα, πνευμονία ή προοδευτικά να εξελιχθεί σε καρκίνο του οισοφάγου. Σημειωτέον ότι, όταν ο οισοφάγος κάνει μόνο σπασμό, χωρίς να ανέβει το φαγητό στο στόμα, μπορεί να προκαλέσει πόνο στο στήθος, που μοιάζει με αυτόν του εμφράγματος του μυοκαρδίου.

Πώς λειτουργεί το στομάχι

Το στομάχι παράγει πολύ δυνατά οξέα και ένζυμα προκειμένου να πέψει τις τροφές. Αυτά τα οξέα είναι τόσο ισχυρά, που μπορούν να βλάψουν τους ιστούς του σώματος. Τότε πώς δεν βλάπτεται το ίδιο το στομάχι; Εδώ υπάρχει μια σοφή πρόβλεψη. Το στομάχι προστατεύεται από τα ίδια τα υγρά του χάρη σε μια εσωτερική επένδυση αντοχής που διαθέτει. Όμως ο οισοφάγος δεν έχει τέτοια επένδυση. Αυτός είναι ο λόγος που νιώθουμε καούρα όταν περνούν τα καυστικά υγρά του στομάχου στον οισοφάγο (επειδή τον ερεθίζουν).

Ποια είναι τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης:

Ένα ενοχλητικό αίσθημα καψίματος ή ξινίλας που ανεβαίνει από το στομάχι (ή κάτω από το στήθος) προς τον λαιμό, συχνά μαζί με παλινδρόμηση της τροφής (η τροφή ανεβαίνει πάλι στο στόμα). Αυτά τα συμπτώματα είτε εμφανίζονται μετά το φαγητό είτε – το πιο επικίνδυνο – κατά τη διάρκεια του ύπνου. Αν όλα τα προηγούμενα επιμένουν τακτικά, τότε ενδέχεται να οδηγήσουν και στα υπόλοιπα συμπτώματα, που είναι: πόνος ή τσούξιμο στο στέρνο και τον φάρυγγα, πικρή γεύση στο στόμα, ανορεξία, ναυτία, επίμονος ξερός βήχας, λόξυγκας, δυσκολία στην κατάποση, βραχνάδα στη φωνή, αίσθημα παλμών, διάβρωση των δοντιών από τα γαστρικά οξέα. Αν ο οισοφάγος πάθει φλεγμονή και πληγωθεί από τα γαστρικά υγρά, μπορεί να παρουσιάσει στένωση και να κάνει την κατάποση της τροφής (ακόμα και των υγρών) δύσκολη υπόθεση.

Ποιες είναι οι αιτίες

Υπερβολική ποσότητα φαγητού, μασημένη βιαστικά και άτσαλα. Ένα μεγάλο γεύμα αυξάνει την πίεση του στομάχου πιο πολύ από όσο αντέχει η βαλβίδα του οισοφάγου, οπότε τα γαστρικά υγρά ωθούνται πίσω προς τον οισοφάγο.

Τα μεγάλα, λιπαρά, πικάντικα νυχτερινά γεύματα με ζαμπόν και μπέικον, οι πίτσες, τα σουβλάκια, τα τηγανητά κλπ. Για ποιον λόγο; Οι λιπαρές τροφές παραμένουν περισσότερη ώρα στο στομάχι, με τα γαστρικά υγρά να κάνουν… πάρτι και να δημιουργούν πεπτικά προβλήματα, ενώ οι πικάντικες φέρνουν καούρα.

Η παχυσαρκία και ο διαβήτης. Αν κάποιος είναι παχύσαρκος ή/και διαβητικός, η κατάσταση δυσκολεύει ακόμα περισσότερο.

Η ξάπλα αμέσως μετά το φαγητό. Όταν είμαστε καθιστοί ή όρθιοι, η βαρύτητα σπρώχνει το φαγητό προς το στομάχι, ενώ ή ύπτια θέση, αντίθετα, διευκολύνει την παλινδρόμηση του γεύματος πίσω στο στόμα.

Ορισμένα φαγητά ενοχλούν το πεπτικό σύστημα και πυροδοτούν τη ΓΟΠ. Επειδή για τον καθένα είναι διαφορετικά, θα πρέπει το ίδιο το άτομο να παρατηρήσει τι το πειράζει. Συνήθως ενοχοποιούνται ερεθιστικές και όξινες τροφές όπως τα οινοπνευματώδη, το πιπέρι και γενικά τα καυτερά μπαχαρικά, οι πίτες με φύλλο, τα σιροπιαστά γλυκά, ο καφές, το τσάι, το κακάο και η σοκολάτα (σε κατάχρηση ή με άδειο στομάχι), το ξίδι, η ντομάτα σε όλες τις μορφές της, τα εσπεριδοειδή και ο ανανάς. Προβληματικά επίσης μπορεί να αποδειχτούν το μπρόκολο, το κουνουπίδι, το λάχανο, τα φασόλια και τα αναψυκτικά, επειδή δημιουργούν αέρια και φούσκωμα. Τέλος, η μέντα και ο δυόσμος επιδεινώνουν τη ΓΟΠ, διότι χαλαρώνουν τον οισοφαγικό σφιγκτήρα.

Η επιβράδυνση της πέψης εξαιτίας πεπτικού έλκους(λόγω ελικοβακτηρίδιου) ή εξαιτίας ανεπάρκειας πεπτικών ενζύμων. Η αργή πέψη προκαλεί συσσώρευση πολλών γαστρικών υγρών, τα οποία τελικά διαρρέουν προς τον οισοφάγο.

Στρες και γρήγορα γεύματα κάτω από ψυχολογική πίεση – παράγοντες, οι οποίοι κλασικά επηρεάζουν το πεπτικό σύστημα.

Η διαφραγματοκήλη, δηλαδή η εισχώρηση μικρού τμήματος του άνω μέρους του στομαχιού μέσα στον μεγάλο θωρακικό μυ, που διαχωρίζει τους πνεύμονες από το στομάχι (θωρακικό διάφραγμα). Συνήθως προκαλείται από εγκυμοσύνη, παχυσαρκία, έντονο βήχα, εμετό, μεγάλη σωματική προσπάθεια ή από τη συνήθεια να ξαπλώνουμε αμέσως μετά το φαγητό.

Μικρόβια και ιοί.

Κάποια φάρμακα, όπως αυτά του άσθματος, τα οποία εικάζεται ότι χαλαρώνουν τον οισοφαγικό σφιγκτήρα. Έτσι όμως ξεκινά ένας φαύλος κύκλος, αφού η ΓΟΠ, σύμφωνα με τους ειδικούς, επιδεινώνει το άσθμα.

Εγκυμοσύνη, συχνότερα στο τρίτο τρίμηνο. Καθώς το μωρό μεγαλώνει, πιέζει το στομάχι και, όπως συμβαίνει και στο πολύ φαγητό, το περιεχόμενο του στομάχου μπορεί να επιστρέψει πίσω στον οισοφάγο λόγω της πίεσης. Μετά την εγκυμοσύνη η καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος σχεδόν πάντα αποκαθίσταται.

Το συχνό σκύψιμο και γενικά οι ασκήσεις που διπλώνουν το στομάχι. Παρομοίως και η συχνή ανύψωση βαρών.

Η υπερβολή στο κάπνισμα, επειδή το τσιγάρο διεγείρει την παραγωγή οξέων στο στομάχι, μειώνει την παραγωγή σάλιου που είναι απαραίτητο για την καλή πέψη, καθυστερεί τον χρόνο της πέψης και εξασθενεί τον οισοφαγικό σφιγκτήρα.

Ελαττωματική κατασκευή του σφιγκτήρα του οισοφάγου ή ανώμαλες συσπάσεις του οισοφάγου.

Οι λύσεις

Αλλαγές στον τρόπο διατροφής. Απόρριψη των τροφών που δημιουργούν πεπτικά προβλήματα. Οι βραστές τροφές με ωμό ελαιόλαδο είναι οι πιο ακίνδυνες. Από ροφήματα προτείνονται το γάλα και το χαμομήλι. Επειδή η λαίμαργη κατανάλωση τροφής βλάπτει γενικώς, αντί για μεγάλα γεύματα είναι προτιμότερες οι μικρές μερίδες, έστω πιο πολλές φορές την ημέρα (εκτός από αργά το βράδυ, οπότε απαγορεύονται)

Απώλεια του περιττού βάρους.

Ποτέ ύπνος αμέσως μετά το φαγητό. Η κατάκλιση να γίνεται τουλάχιστον 2 ώρες αργότερα.

Λιγότερο άγχος.

Ελεγχόμενο κάπνισμα.

Προσοχή στον δυόσμο και τη μέντα, ακόμα και στις τσίχλες.

Αποφυγή της ασπιρίνης και των φαρμάκων για τα αρθριτικά.

Προληπτικά ύπνος με δυο μαξιλάρια, για να ανασηκώνεται το άνω μέρος του σώματος.

Προσοχή στην έντονη άσκηση που φτάνει στα όρια.

Προσοχή στις ασκήσεις που περιλαμβάνουν κάμψειςπρος τα εμπρός, δίπλωμα του στομάχου ή ανύψωση βαρών.

Απαγορεύονται τα ρούχα (και οι ζώνες) που είναι πολύ στενά και σφιχτά στην περιοχή της κοιλιάς.

Είναι καλό να ζητηθεί η γνώμη ενός ειδικού, ο οποίος θα δώσει εξατομικευμένο διατροφικό πρόγραμμα και, αν το κρίνει απαραίτητο, φάρμακα.

bimag

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ