Θέλεις ένα μπισκοτάκι; Αυτοκυριαρχία και αυτοέλεγχος.

Φανταστείτε σ' ένα δωμάτιο εκατοντάδες τετράχρονα που απολαμβάνουν μπισκότα και νοστιμότατα ζαχαρωτά. Πριν όμως προλάβουν ν απολαύσουν το επόμενο μπισκοτάκι, ο ερευνητής τους προσφέρει δύο επιλογές:

• να πάρουν αμέσως ένα τελευταίο μπισκότο
• να πάρουν δύο μπισκότα, εφόσον όμως περιμένουν 15 λεπτά.

Μπορούν τα μικρά παιδιά να αντισταθούν στο γλυκό πειρασμό και να περιμένουν για 15 λεπτά, ή μήπως θα παραδοθούν στην άμεση ικανοποίηση της όρεξης τους ;

Αυτό το απλό τεστ θέλησης καθώς και ανάλογες μελέτες που ακολούθησαν τα μετέπειτα χρόνια, αποκάλυψαν την σημασία της αυτοκυριαρχίας και του αυτοελέγχου στα παιδιά,  και έδειξαν ότι αυτά τα χαρακτηριστικά επηρεάζουν τη μετέπειτα ενήλικη ζωή τους.

Δεκαετίες πια μετά από το πείραμα του ζαχαρωτού και έχοντας αναλύσει τα δεδομένα από τα παιδιά που συμμετείχαν, οι επιστήμονες εντόπισαν τα βαθύτερα κυκλώματα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για τηνδύναμη της θέλησης.

Ας δούμε τις λεπτομέρειες και τα συμπεράσματα από το πείραμα:  'Θέλεις ένα μπισκότο;'

Σχεδόν πριν από 40 χρόνια, περισσότερα από 600 παιδιά συμμετείχαν στο πείραμα των ζαχαρωτών το οποίο σχεδιάστηκε από τον ψυχολόγο Walter Mischel και τους συνεργάτες του στο Πανεπιστημίου του Στάνφορντ .

"Κάποιες φορές οι ερευνητές δεν προλάβαιναν να τελειώσουν την ομιλία τους για το πείραμα και τα παιδιά ήδη είχαν ξεκινήσει να τρώνε το ζαχαρωτό ή το μπισκότο", δήλωσε η νευροεπιστήμονας BJ Casey από το Ιατρικό Κολλέγιο Weill Cornell, η οποία έχει πάρει μέρος σε αρκετές μελέτες αυτής της έρευνας. "Όμως κάποια άλλα τετράχρονα κατάφερναν να περιμένουν, παίζοντας ή δημιουργώντας φανταστικούς φίλους, έτσι  ώστε να αποσπάται η προσοχή τους."

Οι ερευνητές στην συνέχεια παρατήρησαν ότι πολλά από τα παιδιά που υπέκυψαν γρήγορα στον πειρασμό  είχαν χαμηλότερες σχολικές βαθμολογίες, υψηλότερο δείκτη μάζας σώματος και ένα ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο κατάχρησης ουσιών αργότερα.

Ο Casey χαρακτήρισε αυτά τα παιδιά που γρήγορα ενέδωσαν και δεν υπέκυψαν στον πειρασμό ως "μειωμένης αντίστασης", ενώ τα υπόλοιπα που υπέκυψαν ως "υψηλής αντίστασης" .

"Φυσικά, αν είστε στην ομάδα μειωμένης αντίστασης, δεν είστε καταδικασμένοι σε μια κακής ποιότητας ζωή.  Αυτά τ' αποτελέσματα είναι ο μέσος όρος όλης της ομάδας και δεν ισχύουν για όλους " τόνισε ο Casey .«Προσωπικά, πιστεύω ότι χρειαζόμαστε και τους δύο τύπους, υψηλής και χαμηλής αντίστασης. Οι υψηλής αντίστασης είναι πιο μεθοδικοί, ενώ οι χαμηλής αντίστασης μπορεί να είναι πιο επιρρεπείς  αλλά δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στα ενδιαφέροντα νέα ή τα δελεαστικά πράγματα. Εάν χρειάζεστε ερευνητές, τα άτομα  χαμηλής αντίστασης είναι αυτοί που ψάχνετε . "

Τα άτομα "μειωμένης αντίστασης" θα μπορούσαμε να πούμε ότι ζούνε στο σήμερα, «στο εδώ και τώρα», είναι δημιουργικά, κοινωνικά, διαθέτουν ζωντάνια, γίνονται το επίκεντρο της προσοχής μας. Όμως για όλα αυτά το τίμημα είναι η έλλειψη προετοιμασίας για το αύριο.

Τα άτομα "υψηλής αντίστασης" προσανατολίζονται κυρίως στο αύριο, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μελλοντικές επιτυχίες, αποταμιεύουν οικο­νομίες και κάνουν υγιείς επιλογές δρα­στηριοτήτων. Φυσικά ρισκάρουν γιατί πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος αυτά που περιμένουν να πετύχουν στο μέλ­λον να μην... γίνουν ποτέ!

Ο MischelΙ ξαναείδε τα πιτσιρί­κια του πειράματος μετά από 14 χρόνια, όταν ήταν πλέον έφηβοι και εντόπισε στις προσωπικότητες τους σχεδόν τα ίδια χαρακτηριστικά . Τους «εγκρατείς» πιτσιρικάδες που εί­χαν επιδείξει αντίσταση στην παρόρμηση, τους χαρακτήριζε η αυτο­πεποίθηση, η αξιόπιστία και οι πολύ κα­λές επιδόσεις στα μαθήματα τους, ενώ τους «μη εγκρατείς» ο καθηγητής τους βρήκε να είναι πεισματάρηδες και παρορμητικοί, με μέσο όρο βαθμολογίας στα σχετικά τεστ αρκετά χαμηλότε­ρο  από ότι έβγαζαν οι «εγκρατείς»...

Σε μια άλλη έρευνα ο Mischel και οι συνεργάτες του βρήκαν κάποια τεχνάσματα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα μικρά παιδιά για να αντισταθούν στον πειρασμό. Για παράδειγμα να σκεφτούν τα ζαχαρωτά σαν σύννεφα ή τα μπισκότα ως εικόνες.  Πιθανώς επόμενες έρευνες  θα διαπιστώσουν αν εκπαιδεύοντας τους ανθρώπους να δίνουν προσοχή σε πράγματα που τους βοηθάνε να ρυθμίζουν τη συμπεριφορά τους, θα μπορούσε να τους βοηθήσει να κατανικήσουν την παχυσαρκία ή κάποιο εθισμό τους.

Ο γνωστός μας από την ανάπτυξη της θεωρίας της «συναισθηματι­κής νοημοσύνης» Daniel Goleman έχει ενσωματώσει τα ευρήματα του Mischell  στο θεωρητικό πλαίσιο της ερμηνείας της συμπεριφοράς μας και των επιδόσεων μας στην καθημερινή μας απασχόληση .

Σε μια πρόσφατη έρευνα που πα­ρουσίασε ο καθηγητής ψυχολογίας Philip Ζίmbardo στο ετήσιο Συνέδριο της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρίας , διαπίστωσε ότι υπάρχει και μία ακόμη σημαντική διάσταση στην ικανότητα ή την αδυναμία των πι­τσιρικάδων να αναβάλλουν την άμεση κατανάλωση των ζαχαρωτών.Σύμφωνα με τον Αμερικανό ψυχολόγο, οι πιτσιρι­κάδες που άμεσα έφαγαν τα ζαχαρωτά είναι δέσμιοι των τρεχουσών ανα­γκών τους, ενώ αυτοί που ανέβαλαν την κατανάλωση είναι προσανατολισμένοι στο μέλλον και οι απο­φάσεις τους λαμβάνονται με μακροπρόθεσμη προοπτική.

Όλοι μας φαίνεται πως έχουμε μέ­σα μας κάτι που καθοδηγεί τις αποφάσεις μας, το οποίο διαμορφώνε­ται από μια πλειάδα παραγόντων, όπως το οικογενειακό μας περιβάλλον, η οικο­νομική μας θέση, το μορφωτικό μας επί­πεδο, ο γεωγραφικός χώρος στον οποί­ο μεγαλώνουμε και η κουλτούρα στην ο­ποία ανήκουμε...

Mischel και Casey, Yuichi Shoda κ.

Υ.Γ.

Ο Πλάτωνας αναφέρει στον Θεαίτητο ένα διάλογο μεταξύ του Ευκλείδη και του Σωκράτη .

Λέει ο Ευκλείδης: αν σας προτείνουν να επιλέξετε μεταξύ ενός ή δυο σύκων επιλέγετε τα δυο σύκα. Αφού πάντα επιδιώκουμε το καλύτερο, οι άνθρωποι επιλέγουν το κακό μόνο όταν αφορά το προσωπείο του καλού.

Ο Σωκράτης με τη σειρά του αναγνωρίζει πως η αρχή της εγκράτειας αποκλείει την αδυναμία της θέλησης. Λέει ότι μερικές φορές οι άνθρωποι επιλέγουν ένα μικρότερο καλό , που μπορούν ν αποκτήσουν αμέσως, από ένα μεγαλύτερο καλό που απαιτεί αναμονή

Ένα παιδί προτιμάει ένα σύκο σήμερα από δυο αύριο επειδή το ένα σύκο τώρα μοιάζει να είναι το μεγαλύτερο αγαθό. Καθώς οι άνθρωποι ωριμάζουν, η εκ μέρους τους επίγνωση αυτής της ψευδαίσθηση αποδυναμώνει την επίδραση της. Αποκτούν έτσι την αρετή της υπομονής. Η παιδεία εξαφανίζει τα άλλα ελαττώματα.

Τελικά μήπως ακόμη και σήμερα κοιτάμε πίσω για έμπνευση?

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ