«Αυτοπραγμάτωση… Αυτοπροσδιορισμός… Αυτογνωσία…»

«Όχι στα προσωπεία», έγραφα τις προάλλες… Όχι στην υποκρισία!

Και φοβούμαι πως γι’ αυτή την άποψη (θα) κέρδισα την επιδοκιμασία και τον έπαινο των περισσοτέρων, σε μια εποχή που έχει, λέει, αναγάγει σε υψηλή αξία και επίτευγμα το “να είσαι ο εαυτός σου”. Πολύ όμορφο ακούγεται αυτό, τουλάχιστον “εκ πρώτης όψεως” [χμμ! η ορθή έκφραση δεν θα’πρεπε να είναι “εκ πρώτης ακροάσεως”;…] Κι υπάρχουν ακόμη πιο όμορφες και “πιασιάρικες” εκφράσεις και διατυπώσεις [ας είναι καλά η πρόοδος της διαφημιστικής τέχνης – τεχνικής…], όπως για παράδειγμα: “ο καθένας αξίζει να τραγουδά το δικό του προσωπικό τραγούδι”… Και άλλα παρόμοια!...

Που επαινούν, προωθούν και εκφράζουν περιφραστικά την λεγόμενη “αυτοπραγμάτωση”, τον“αυτοπροσδιορισμό”. Κάποιοι το εξισώνουν (στα λόγια ή ενδεχομένως και στην αντίληψή τους…) με την αυτογνωσία… Μέγα λάθος!... Και καταστροφικό… Κατά τη γνώμη μου…

“Έτσι είμαι εγώ” έχω ακούσει πολλούς, κατ’ επανάληψη, να κομπάζουν και να καμαρώνουν.. “Ντόμπρος και αυθεντικός! Δεν υποκρίνομαι! Δεν φορώ μάσκες! Είμαι ο εαυτός μου! Σ’ όποιον αρέσω!...” κ.λπ. [Συχνά συνεχίζουν και μ’ άλλα, όπως για παράδειγμα: “Δεν μετανιώνω για τίποτα! Δεν μετανιώνω για τα λάθη μου. Αν ξαναζούσα θα έκανα πάλι τα ίδια λάθη, γιατί μέσ’ απ’ αυτά ωριμάζει ο άνθρωπος” κ.λπ., αλλά αυτά, μόνα τους, είναι ένα άλλο πολύ μεγάλο θέμα, που χρήζει ιδιαίτερου σχολιασμού και ανάπτυξης και γι’ αυτό προτιμώ για την ώρα να τ’ αφήσω…]

Συγχωρέστε με, αλλά διαφωνώ! Έχω διαφορετική αντίληψη!Με βάση ποια λογική, άραγε, υπάρχει μόνο το “είμαι” και το “υποκρίνομαι”; Λάθος, φίλοι μου! Υπάρχει, θαρρώ, και συνήθως το ξεχνάμε, και το “γίνομαι”, το “αγωνίζομαι ν’ αλλάξω”!...

Τι θα πει “δεν θέλεις να υποκριθείς τον καλό, διότι κατά βάθος έχεις κακία”; [Και μάλιστα, όπως έγραψα τις προάλλες,“κρίνοντας εξ ιδίως τα αλλότρια”, θεωρείς, εσφαλμένα, πως όποιος φαίνεται καλός, στην πραγματικότητα και κατά κανόνα υποκρίνεται τον καλό, ενώ κατά βάθος είναι… άστα!...] Το ξαναείπα και το ξανάγραψα και το πιστεύω βαθύτατα: Εκτός από το “είναι” και το “φαίνεσθαι” υπάρχει και το “γίγνεσθαι”… Δεν είμαι καλός, αλλά ούτε προσποιούμαι τον καλό. Προσπαθώ και αγωνίζομαι να γίνω καλός. Να γίνομαι καλύτερος. Με τη βεβαιότητα πως ποτέ δεν θα γίνω άριστος, αλλά, πάντως, και με τη βεβαιότητα πως αυτός ο αγώνας αν μη τι άλλο είναι αγώνας αρετής… Και αυτό μου είναι αρκετό και αρεστό…

Το θέμα μας έχει σχέση, νομίζω, και άπτεται – σχετίζεται με τη συμβουλή που δίνουν κάποιοι [και το τονίζω: μόνο κάποιοι και όχι όλοι, έτσι όπως παρουσιάζεται συχνά, για να το θεωρήσουμε εμείς οι αδαείς και αμόρφωτοι περί την ψυχολογία, ως “θέσφατο”, τάχα, αυτής της επιστήμης…], πως δηλαδή “τα συναισθήματα, θετικά ή αρνητικά, πρέπει, λέει, να εκφράζονται, να εξωτερικεύονται, να εκδηλώνονται και να μην καταπιέζονται”. Εκτός από την “καταπίεση” αυτή που λέτε, όμως, κύριοι, υπάρχει, νομίζω, και η καταπολέμηση, υπάρχει ακόμα και η “υποδούλωση” στη λογική και στο καλώς νοούμενο όφελος και συμφέρον. Ή μήπως όχι; Ας το διερευνήσουμε λοιπόν, όπως θα μας προέτρεπε κι ο Σωκράτης…

…Ας πάρουμε κι ας ασχοληθούμε με τα συναισθήματα της οργής, του θυμού, του μίσους. Αλλά και της ζήλειας. Κι ένα σωρό άλλα! Υπάρχουν στην ανθρώπινη φύση, δηλαδή σε κάθε άνθρωπο. Και σ’ άλλους τα βλέπουμε να εκδηλώνονται εντονώτερα, σ’ άλλους λιγότερο και σ’ άλλους καθόλου. Τι σημαίνει δηλαδή αυτό; Πως οι τελευταίοι σίγουρα και αναμφίβολα υποκρίνονται; Ή μπορεί να έχουν καταφέρει να τα ξεριζώσουν απ’ την ψυχή κι απ’ τη ζωή τους, με συνειδητή επιλογή και επίπονο συνεχή και πολύχρονο αγώνα, θεωρώντας τα “ζιζάνια” ικανά να πνίξουν και να καταστρέψουν μια “λουλουδάτη” και “καρποφόρα” ζωή;…

Ας απαντήσει ο καθένας μόνος του…

Β’

4.3.2009

Εσύ και ο καθρέφτης σου… Απέναντί σου… Να αναπαριστά την εικόνα σου. Όπως είναι; Αμφίβολο!... Συχνά οι καθρέφτες παραμορφώνουν την εικόνα… Μα κι αν δεν το κάνουν, είναι, συχνά, τα ίδια τα μάτια, τα μάτια μας τ’ ανθρώπινα και ατελή, που παίζουν τον ίδιο ρόλο, που βλέπουν, δηλαδή, “ό,τι θέλουν”…

Φέρνω στο μυαλό μου δύο γελοιογραφίες σχετικές: Ένας ευτραφής άνδρας που (νομίζει πως) βλέπει στον καθέφτη του έναν καλογυμνασμένο Άδωνι και μια λεπτή καλοσχηματισμένη γυναίκα, να βλέπει το είδωλό της στον καθρέφτη και να θεωρεί πως έχει ανάγκη από δίαιτα και αδυνάτισμα…

Έγραψα για τον Άδωνι και θυμήθηκα κι ένα άλλο μυθολογικό πρόσωπο, τον Νάρκισσο, που είδε το είδωλό του στην ήρεμη σαν καθρέφτη επιφάνεια του νερού και γοητεύτηκε τόσο απ’ την εικόνα του, που έσκυψε ν’ αγκαλιάσει το όμορφο αυτό είδωλό του, που πνίγηκε…

Εσύ και, “απέναντι”, ενώπιος ενωπίω, ο εαυτός σου…Απόπειρα αυτογνωσίας… Εύκολο, θαρρείς… Οι αρχαίοι και οι σοφοί, διαχρονικά, πιστεύουν το αντίθετο. Στην εποχή μας κάποιοι πιστεύουν [κι έτσι σ’ έκαναν, προφανώς, να το πιστέψεις κι εσύ] πως πετυχαίνεται λίγο – πολύ εύκολα αυτή η περίφημη αυτογνωσία και πως δεν χρειάζεται, τάχα, πολύ χρόνο και κόπο, πως είναι παραμύθι δηλαδή ότι χρειάζεται μια ολόκληρη ζωή και αγώνας σκληρός για να επιτευχθεί…

Κι αυτό που νόμισες πως είδες… αυτό που πίστεωε πως είσαι… πώς μπορείς να είσαι, άραγε, τόσο βέβαιος πως είναι αληθινό, πως δηλαδή ανταποκρίνεται στην αλήθεια και στην πραγματικότητα; Σφάλλουν, συχνά, φοβάμαι, φίλε μου, τα μάτια μας τα ίδια, ιδίως όταν τα θολώνουν η περηφάνεια, ο εγωισμός, οι προκαταλήψεις, ο φόβος, η ημιμάθεια, τα λανθασμένα πρότυπα για σύγκριση… Γι’ αυτό σου λέω… ξανασκέψου το καλύτερα!...

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ