Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ «ΕΣΤΙ»

                               
Το ρήμα «είμαι», κατά τα διδασκόμενα στα σχολεία, είναι ένα ρήμα το οποίον μαζί με το ρήμα «έχω», λέγονται βοηθητικά διότι μας βοηθούν να σχηματίσουμε τους περιφραστικούς χρόνους των άλλων ρημάτων. Κλίνονται δε, με έναν ιδιαίτερον τρόπον. Αυτααά…
Αυτά(!), χωρίς να δίνεται καμμία περαιτέρω επεξήγησις. Ο σκοπός βεβαίως δεν είναι να κάνουμε κάποιο μάθημα γραμματικής, αλλά να προσδιορίσουμε ποιά η σημασία και ποιό το νόημα του (μοναδικού όντως σε αξία) ρήματος και τι μπορούμε να αντιληφθούμε και επωφεληθούμε απ’ αυτό.


Στην νέαν Ελληνικήν και στο 3ον πρόσωπον (ενικού οριστικής ενεστώτος) το «είμαι» αποδίδεται ως «είναι». Στην αρχαίαν Ελληνικήν δεν υφίσταται το «είμαι», αλλά το «ειμί» και στο 3ον πρόσωπον αποδίδεται ως «εστί». Το «είναι» υφίσταται, αλλά ως απαρέμφατον ενεστώτος. Από όλους τους τύπους της κλίσεως του «ειμί» περισσότερο θα μας απασχολήσει το «εστί», το οποίον και αντιστοιχεί στο «είναι» της νεοελληνικής.
Θέτοντας την ερώτησιν «τι είναι…το τάδε ή το δείνα κτλ.» εννοούμε «τι εστί… το τάδε ή το δείνα» δηλαδή ποια η ουσία του τάδε ή του δείνα. («Ουσία» εκ του θηλυκού της μετοχής του «ειμί», «ων, ούσα, ον»). Ζητάμε δηλαδή να προσδιορίσουμε τα χαρακτηριστικά στοιχεία του τάδε ή του δείνα τα οποία με σαφήνεια θα απαντήσουν στην αρχικήν μας ερώτησιν.

Π.χ. «Τι εστί ισόπλευρον τρίγωνον;» «Ισόπλευρον τρίγωνον εστί σχήμα επίπεδον, διαθέτον τρεις πλευρές και τρεις γωνίες ίσες.»
«Τι εστί φιλία;» «Φιλία εστί συναισθηματική σύνδεσις δύο (τουλάχιστον) ατόμων εδραζόμενη εις την αμοιβαίαν κατανόησιν, συμπάθειαν και εκτίμησιν.»

Το «εστί» λοιπόν κατά κύριον λόγον, ενέχει την ιδιότηταν του δια-συνδετήρος. Δια-συνδέει νοηματικώς τους όρους εντός της προτάσεως που προηγούνται αυτού, με τους όρους που έπονται. Και επειδή ως επί το πλείστον οι όροι προ και μετά αυτού, έχουν ιδιαιτέραν μεταξύ τους σχέσιν, ίσως και αποκλειστικήν, αντιλαμβανόμεθα ότι ο ρόλος του δεν είναι απλώς και μόνον διασυνδετικός αλλά, ταυτοποιητικός ή και εξισωτικός. (*1). Το «εστί» κατά συνέπειαν αντιστοιχεί στο «ίσον» της αριθμητικής επιστήμης. (*2)

Όταν ερωτούμε λοιπόν «τι ομάδα είναι ο Γιώργος;» στην ουσία ερωτούμε «ποιά ομάδα υποστηρίζει ο Γιώργος, η ποίας ομάδας είναι οπαδός ή φίλαθλος». Διότι ο Γιώργος προφανώς ΔΕΝ είναι μία ομάδα αλλά ένας άνθρωπος. Και όταν λαμβάνουμε την απάντησιν, «είναι Ολυμπιακός», προφανώς εννοείται ότι είναι οπαδός της ομάδος του Ολυμπιακού και ΟΧΙ ότι ο Γιώργος είναι ο Ολυμπιακός!!! Καταχρηστικώς λοιπόν κάνουμε χρήσιν του «είναι» ή του «εστί». Το ζήτημα αυτό δεν θα μας απασχολούσε, εάν περιοριζόταν σε εκφράσεις της καθομιλουμένης, όπου όλοι μας λίγο πολύ και χάριν της καθημερινής μας επικοινωνίας χρησιμοποιούμε.

Ωστόσο παρατηρούμε, ότι δια μέσου της εκ-παιδεύσεως και των τηλε-εκπομπών μαζικού ελέγχου, η εκπτωτικώς διολισθαίνουσα γλωσσική και νοητική επικοινωνία έχει επιβάλλει την πλήρη σχεδόν διαστροφή του ταυτοποιητικού «είναι». 
Εξαιρουμένων των περιπτώσεων αγνοίας, συνηθείας, βλακείας και εκ παραδρομής, οφείλουμε να περιοριστούμε στις περιπτώσεις σκοπιμότητος.
Ακούμε λοιπόν ή διαβάζουμε εκφράσεις του ύφους «Είμαστε όλοι Έλληνες», ή «Είμαστε όλοι μετανάστες» ή «Έλληνας είναι αυτός που μετέχει της Ελληνικής παιδείας» (και παιδεύσεως) κλπ.
Προφανώς δεν είμαστε όλοι (ποιοι; οι κάτοικοι του πλανήτου) Έλληνες διότι υπάρχουν και οι Κινέζοι, οι Εσκιμώοι, οι Πακιστανοί. Ίσως κάποιος να εννοεί ότι θα ήθελαν όλοι να έχουν την Ελληνικήν παιδείαν ή να εξελληνιστούν εκτιμώντας και βιώνοντας τον Ελληνικόν τρόπον, κάτι απολύτως θεμιτόν, αν και αυτό δεν αποτελεί βεβαιότητα αλλά εκτίμησιν.
Παρομοίως δεν είμαστε όλοι μετανάστες, (μετανάστης εκ του μετανίσταμαι = μετά + ναίω = κατοικώ + ίσταμαι, μένω κάπου αλλού εκτός του τόπου γεννήσεως). ). Εάν τώρα αυτός που το λέει ή το γράφει είναι βοϊδοβοσκός με τσαντίρι στην πλάτη και νομάς, δεν του φταίνε οι υπόλοιποι.
Και προφανώς δεν είναι Έλλην, απλώς ο μετέχων της Ελληνικής παιδείας.

(*1) Ως ταυτότης νοείται αριθμητική σχέσις ισχύουσα για κάθε τιμή των αγνώστων ή των όρων της. Π.χ. (Χ + Υ)2 = Χ2 + Υ2 + 2ΧΥ διότι η σχέσις αυτή ισχύει και επαληθεύεται για οποιεσδήποτε τιμές των Χ και Υ.
Ως εξίσωσις, νοείται αριθμητική σχέσις ισχύουσα για συγκεκριμένες τιμές ή συγκεκριμένη τιμή των αγνώστων της. Π.χ. Χ + 3 = 7 => Χ = 4
(*2) «Δεν κομίζω γλαύκας εις Αθήνας». Το συμπέρασμα επισημαίνεται από τον Αριστοτέλην.

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ