Η Ιστορία των Προϊόντων Περιποίησης & Καλλωπισµού στην αρχαία Ελλάδα

Οι Έλληνες της αρχαιότητας έκαναν υπερβολική χρήση 
αρωµάτων και καλλυντικών ουσιών κυρίως για θρησκευτικές 
τελετές ή για προσωπική χρήση, αλλά και για ιατρικούς σκοπούς.  

Οι Ελληνίδες χρησιµοποιούσαν µια προπαρασκευή από 
άσπρο µόλυβδο, άλειφαν µε καολίνη τα µάτια τους, και 
χρησιµοποιούσαν ζωηρό κόκκινο χρώµα στα µάγουλα και στα 
χείλη.


 Το βερµίλιο είναι µια έντονη κόκκινη µπογιά  η οποία 
αποτελείται από θειούχο υδράργυρο και φτιάχνεται τρίβοντας

θειούχο υδράργυρο σε ψιλή σκόνη. Το προϊόν αυτό µετά 
αναµιγνύεται µε αλοιφή και εφαρµόζεται στο πρόσωπο µε τον ίδιο τρόπο που χρησιµοποιούµε τα σύγχρονα καλλυντικά.  

Οι Έλληνες πίστευαν στην καθαριότητα και έχτιζαν περίτεχνα 
µπάνια. Αυτοί επίσης ανέπτυξαν θαυµάσιους τρόπους χτενίσµατος των µαλλιών, φροντίδας του δέρµατος και των νυχιών.  

Όσον αφορά την ατοµική υγιεινή, αξίζει να αναφερθεί ότι το 
πρωινό πλύσιµο, πολύ πρόχειρο αναµφίβολα, γινόταν στα 
γρήγορα, πριν από το πρωινό κολατσιό, το «άριστον», στο οποίο 
κατανάλωναν τα κατάλοιπα του τελευταίου γεύµατος της 
προηγούµενης ηµέρας.

Ο Όµηρος που συνήθως είναι τόσο σπάταλος σε γραφικές 
λεπτοµέρειες, δεν περιγράφει πουθενά αυτό το πλύσιµο. Οι 
άνθρωποι της εποχής του δεν ασχολούνταν µε το σώµα τους το 
πρωί, αλλά στο τέλος του απογεύµατος, πριν από το δείπνο και 
ύστερα από τη δουλειά της ηµέρας.




 Μια εξαίρεση µόνο εµφανίζεται σε αυτή τη συνήθεια, σε όλη την οµηρική ποίηση. Ο Τηλέµαχος, αφού αποβιβάστηκε το πρωί στην Πύλο, αφού έφαγε, ήπιε και φλυάρησε όλη την ηµέρα µε το Νέστορα και τους γιους του, πήγε στο κρεβάτι χωρίς να περάσει από το µπάνιο. 

Την άλλη ηµέρα, πρωί-πρωί, διορθώνουν αυτή την παράλειψη και ο ξένος παραδίδεται στις φροντίδες της ωραίας Πολυκάστης, της πιο ωραίας κόρης του γερο-βασιλιά, που γνωρίζει τις εξαιρετικές 
φιλοφρονήσεις που πρέπει να προσφέρει σε έναν υψηλό ξένο. 

Η πραγµατική τουαλέτα, γίνεται συνήθως στο τέλος της 
ηµέρας, σε ειδική αίθουσα που βρίσκεται στην ακτίνα των 
γυναικών, η οποία είναι εφοδιασµένη µε λουτήρες από
καλογυαλισµένη πέτρα.

 ∆ούλες ραντίζουν τον λουόµενο, από το κεφάλι µέχρι τα πόδια, µε ζεστό νερό, που το µεταφέρουν µέσα σε λέβητες. Τρίβουν το σώµα του και το αλείφουν ύστερα ελαφρά µε εκλεκτό λάδι, που καµιά φορά είναι αρωµατισµένο. Πλένουν και στεγνώνουν µε ιδιαίτερη φροντίδα τα µακριά µαλλιά και τα γένια, όπως κάνει ο Οδυσσέας στη διάρκεια του µπάνιου, που παίρνει µόνος του στον ποταµό, παράµερα από τη Ναυσικά και τις δούλες της. 

Τους χτενίζουν ή µάλλον τους ξεµπλέκουν τα µαλλιά µε τη 
βοήθεια της φυσικής χτένας που σχηµατίζεται από τα  δέκα 
δάχτυλα. Ο Όµηρος δεν µνηµονεύει πουθενά το χτένι,  που το 
γνώριζαν ωστόσο οι κλασικοί συγγραφείς και µας δείχνει ακόµη
 την Ήρα να χτενίζεται µόνη της µε αυτό τον πρωτόγονο τρόπο, 
πριν τα πλέξει. 

Τα µακριά µαλλιά και η περιποιηµένη γενειάδα είναι 
διακριτική ένδειξη και ακόµη προνόµιο των ευγενών και της τάξης των πολεµιστών. Η κόµη των οµηρικών ηρώων, είναι συνήθως ξανθιά, δείγµα ίσως αριστοκρατικότητας. 




Υπάρχει όµως µια περίπτωση που αποτελεί εξαίρεση. Όταν ο Οδυσσέας, ύστερα από το µπάνιο του στο ποτάµι, επανεµφανίζεται µπροστά στη Ναυσικά και στη συντροφιά της, το κεφάλι του είναι πλαισιωµένο από µακριές µπούκλες «µε το χρώµα του λουλουδιού υάκινθος». Στα πιο πρόσφατα µέρη της Οδύσσειας, είναι αλήθεια, ξαναγίνονται ξανθές. Ίσως η µόδα να είχε αλλάξει στη διάρκεια του αιώνα. 

Ίσως, επίσης, το ξανθό χρώµα των µαλλιών των µεγάλων αρχηγών να είναι τεχνητό, γιατί η γενειάδα του Οδυσσέα παραµένει µαύρη.     

Χάρη στον Όµηρο µπορούµε να διαµορφώσουµε µια 
πληρέστερη εικόνα της ζωής των γυναικών της αριστοκρατίας. Ο 
καλλωπισµός των γυναικών είναι µια δουλειά σηµαντική και 
επιτηδευµένη, που διεξάγεται µε διακριτικότητα και  σεµνότητα 
µέσα στα αποµονωµένα γυναικεία διαµερίσµατα.

 Έτσι, όταν η Ήρα θελήσει να αναδείξει όλα τα σωµατικά της χαρίσµατα, πριν επισκεφτεί τον ∆ία, τον οποίο άλλωστε επιζητά να γοητεύσει, αποµονώνεται στο δωµάτιό της, που το κλειδώνει µε ένα µυστικό κλειδί: 
«Το ποθητό κορµί µε αθάνατο νερό ξεπλένει πρώτα, 
να φύγει η λέρα, διπλοµάλαµα µετά λάδι αλείφτη, 
ευωδιαστό, θεϊκό, πανέµνοστο. 

Να το κουνούσες µόνο στου ∆ία µπροστά το χαλκοκάτωφλο, το αρχοντικό παλάτι, γη κι ουρανό µε µιας θα γέµιζε µε τη µοσκοβολιά του, µ’ αυτό το πάγκαλό της άλειψε κορµί, µετά εχτενίστη, κι έπειτα πλέκει µε τα χέρι της στραφταλιστές πλεξούδες, θεϊκές, πανώριες, απ’ τ’ αθάνατο να κρέµουνται κεφάλι»

Οι γυναίκες δεν πηγαίνουν στο λουτρό που βρίσκεται  στο 
ισόγειο, στην ακτίνα των υπηρετριών, και το οποίο διαθέτει 
πέτρινους λουτήρες. Για τις γυναίκες υπάρχουν φορητοί µετάλλινοι λουτήρες, που τους χρησιµοποιούν στα διαµερίσµατά τους.

 Ο Μενέλαος πήρε σα δώρο δύο τέτοιους ασηµένιους λουτήρες από τον οικοδεσπότη του Πόλυβο, κατά τη διάρκεια της παραµονής του στις Θήβες της Αιγύπτου.

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ