ήσαν κυρίως φυτά - ή άλλα φυσικά προϊόντα, όπως κάποια ορυκτά ή ζωικά
προϊόντα.
Οι άρρωστοι τα έπαιρναν είτε στην εντελώς φυσική τους μορφή,
είτε μετά από απλές επεξεργασίες: λιοτρίβηση, απλές εκχυλίσεις, ανάμιξη, π.χ., με μέλι ή κρασί, και άλλα παρόμοια. Σήμερα τα φάρμακα είναι καθαρές χημικές ουσίες (με συγκεκριμένο χημικό τύπο κ.λπ.) που
παρασκευάζονται στα εργαστήρια της χημικής και φαρμακευτικής
βιομηχανίας. Υπάρχει λοιπόν ένα μεγάλο χάσμα ανάμεσα στην παραδοσιακή έννοια του φαρμάκου και σ' αυτό που ξέρουμε σήμερα ως
(χημικό) φάρμακο.
Σε αυτή τη μετάβαση, σε αυτή τη μεγάλη αλλαγή στον τρόπο παρασκευής
των φαρμάκων αποφασιστικό ρόλο έπαιξε ένας γιατρός της Αναγέννησης,
ο Theophrast Bombast von Hohenheim (1493-1541), που είναι
περισσότερο γνωστός με το εκλατινισμένο όνομα Παράκελσος (Paracel-
sos). Ο Παράκελσος θεωρείται μια σημαντική μορφή στην ιστορία της
ιατρικής. Δεν πρόκειται όμως να εξετάσουμε εδώ γενικότερα τη σημασία
και τη συμβολή του, παρά μόνο ό,τι αφορά την παρασκευή των φαρμάκων.
Αλχημικές επεξεργασίες
O Παράκελσος (1493-1541) θεωρούσε ότι τα βότανα λειτουργούν
θεραπευτικά μέσω των πνευματικών τους δυνάμεων, ιδέα όχι ξένη στους
αρχαίους Eλληνες συγγραφείς. Πολλοί τον θεωρούν πρόδρομο της
σύγχρονης ομοιοπαθητικής και οι ιδέες του αντιμετωπίζονται με
αυξανόμενο ενδιαφέρον από την επιστημονική έρευνα.
Οι τεχνικές που χρησιμοποιεί ο Παράκελσος για τον σκοπό αυτόν
ανάγονται σε εκείνες της αλχημείας. Ανεξάρτητα με το τι μπορεί να
πιστεύει και να υποστηρίζει κανείς για την αλχημεία, είναι γεγονός ότι οι
αλχημιστές (που μπορούμε να τους παρακολουθήσουμε στον ελληνικό
χώρο από τους πρώτους αιώνες μ.Χ., έπειτα στον αραβικό κόσμο και
αργότερα στη μεσαιωνική Δύση) είχαν αναπτύξει εξαιρετικά πολύπλοκες
μεθόδους επεξεργασίες πρώτων υλών (ορυκτών, φυτικών, ζωικών).
O Παράκελσος (1493-1541) θεωρούσε ότι τα βότανα λειτουργούν
θεραπευτικά μέσω των πνευματικών τους δυνάμεων, ιδέα όχι ξένη στους
αρχαίους Eλληνες συγγραφείς. Πολλοί τον θεωρούν πρόδρομο της
σύγχρονης ομοιοπαθητικής και οι ιδέες του αντιμετωπίζονται με
αυξανόμενο ενδιαφέρον από την επιστημονική έρευνα.
Οι τεχνικές που χρησιμοποιεί ο Παράκελσος για τον σκοπό αυτόν
ανάγονται σε εκείνες της αλχημείας. Ανεξάρτητα με το τι μπορεί να
πιστεύει και να υποστηρίζει κανείς για την αλχημεία, είναι γεγονός ότι οι
αλχημιστές (που μπορούμε να τους παρακολουθήσουμε στον ελληνικό
χώρο από τους πρώτους αιώνες μ.Χ., έπειτα στον αραβικό κόσμο και
αργότερα στη μεσαιωνική Δύση) είχαν αναπτύξει εξαιρετικά πολύπλοκες
μεθόδους επεξεργασίες πρώτων υλών (ορυκτών, φυτικών, ζωικών).
Σε μια τυπική αλχημική διαδικασία επεξεργασίας τα υλικά υποβάλλονται σε χειρισμούς όπως η απόσταξη, η εξάχνωση, η αποτέφρωση,αφήνονταν να υποστούν ζυμώσεις σε κατάλληλο θερμό περιβάλλον κ.λπ. - κι όλα αυτά επαναλαμβάνονταν πολλές φορές, για μεγάλα χρονικά διαστήματα και με συγκεκριμένη διαδοχή. Οι επεξεργασίες αυτές, που μετέβαλλαν αρκετά ριζικά τις ιδιότητες των υλικών (όψη, υφή, χρώμα, οσμή, «χημικές» ιδιότητες κ.λπ.) είχαν απώτερο (διακηρυγμένο) σκοπό την παραγωγή της «φιλοσοφικής λίθου» και τη μετατροπή κατώτερων μετάλλων σε χρυσό ή άργυρο.
Εκείνο που διαφοροποιεί τον Παράκελσο από τους αλχημιστές είναι πως
αυτός διακήρυξε με σαφήνεια ότι οι μέθοδοι που είχε αναπτύξει η
αλχημεία πρέπει να χρησιμοποιούνται όχι για την παρασκευή χρυσού, αλλά για την παρασκευή φαρμάκων.
Εκείνο που διαφοροποιεί τον Παράκελσο από τους αλχημιστές είναι πως
αυτός διακήρυξε με σαφήνεια ότι οι μέθοδοι που είχε αναπτύξει η
αλχημεία πρέπει να χρησιμοποιούνται όχι για την παρασκευή χρυσού, αλλά για την παρασκευή φαρμάκων.
Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι έπαιρνε κανείς πρώτες ύλες από τη φύση -συνήθως φαρμακευτικά φυτά, ορυκτά
κ.λπ. που χρησιμοποιούνταν ήδη για θεραπευτικούς σκοπούς- και τις
υπέβαλε σε τέτοιες πολύπλοκες αλχημικές επεξεργασίες.
κ.λπ. που χρησιμοποιούνταν ήδη για θεραπευτικούς σκοπούς- και τις
υπέβαλε σε τέτοιες πολύπλοκες αλχημικές επεξεργασίες.
Κατά τον Παράκελσο, το τελικό προϊόν, στο οποίο ο ίδιος έδινε ονόματα όπως
arcanom, qointa essentia, magisteriom κ.λπ., είχε ασύγκριτα ανώτερες
θεραπευτικές ιδιότητες σε σύγκριση με την πρώτη ύλη, π.χ. το
φαρμακευτικό φυτό από το οποίο είχε ξεκινήσει η επεξεργασία - και,
επιπλέον, δεν είχε τις παρενέργειες που συχνά είχε εκείνο.
Εδώ θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι υπάρχουν κάποιες ομοιότητες με αυτά που συμβαίνουν σήμερα σχετικά με την παραγωγή ενός φαρμάκου - ιδιαίτερα όταν πρόκειται για την απομόνωση κάποιας χημικής ουσίας με φαρμακευτικές ιδιότητες από ένα φαρμακευτικό φυτό.
arcanom, qointa essentia, magisteriom κ.λπ., είχε ασύγκριτα ανώτερες
θεραπευτικές ιδιότητες σε σύγκριση με την πρώτη ύλη, π.χ. το
φαρμακευτικό φυτό από το οποίο είχε ξεκινήσει η επεξεργασία - και,
επιπλέον, δεν είχε τις παρενέργειες που συχνά είχε εκείνο.
Εδώ θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι υπάρχουν κάποιες ομοιότητες με αυτά που συμβαίνουν σήμερα σχετικά με την παραγωγή ενός φαρμάκου - ιδιαίτερα όταν πρόκειται για την απομόνωση κάποιας χημικής ουσίας με φαρμακευτικές ιδιότητες από ένα φαρμακευτικό φυτό.
Και σήμερα, δηλαδή, το φαρμακευτικό φυτό υποβάλλεται σε μια σειρά από πολύπλοκες επεξεργασίες. Πέρα όμως από το γεγονός οι σημερινές
χημικές επεξεργασίες διαφέρουν αρκετά από τις αλχημικές επεξεργασίες
της εποχής εκείνης, πέρα ακόμη από το ότι δεν υφίστατο καν τότε η έννοια της χημικής ουσίας, όπως τη δεχόμαστε σήμερα, υπάρχει μια περισσότερο ουσιαστική και θεμελιώδης διαφορά ανάμεσα στις δύο αυτές εποχές. Μια διαφορά ως προς το τι είναι φάρμακο, τι είναι εκείνο που ασκεί τη θεραπευτική ενέργεια.
της εποχής εκείνης, πέρα ακόμη από το ότι δεν υφίστατο καν τότε η έννοια της χημικής ουσίας, όπως τη δεχόμαστε σήμερα, υπάρχει μια περισσότερο ουσιαστική και θεμελιώδης διαφορά ανάμεσα στις δύο αυτές εποχές. Μια διαφορά ως προς το τι είναι φάρμακο, τι είναι εκείνο που ασκεί τη θεραπευτική ενέργεια.
Πνευματικές δυνάμεις ή οντότητες
Σύμφωνα με τις σημερινές αντιλήψεις, ένα φάρμακο είναι μια
συγκεκριμένη χημική ουσία με καθορισμένη χημική δομή. Για τον
Παράκελσο, ένα φάρμακο δεν ταυτίζεται με κάποιο σώμα που έχει
ορισμένες φυσικές ή χημικές ιδιότητες. Το φάρμακο, αυτό που επιτελεί τη θεραπεία, δεν είναι κάτι υλικό, αλλά ανήκει στον πνευματικό κόσμο.
Σύμφωνα με τις σημερινές αντιλήψεις, ένα φάρμακο είναι μια
συγκεκριμένη χημική ουσία με καθορισμένη χημική δομή. Για τον
Παράκελσο, ένα φάρμακο δεν ταυτίζεται με κάποιο σώμα που έχει
ορισμένες φυσικές ή χημικές ιδιότητες. Το φάρμακο, αυτό που επιτελεί τη θεραπεία, δεν είναι κάτι υλικό, αλλά ανήκει στον πνευματικό κόσμο.
Δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό με τις συνηθισμένες αισθήσεις και δεν έχει, επομένως, φυσικές ιδιότητες. Oταν, π.χ., χρησιμοποιείται θεραπευτικά ένα βότανο και διαπιστώνεται ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες σε κάποια αρρώστια, αυτό που ενεργεί θεραπευτικά είναι οι πνευματικές δυνάμεις ή οντότητες που συνδέονται με αυτό το συγκεκριμένο βότανο.
Κάποια πρώιμη μορφή παρόμοιων αντιλήψεων βρίσκουμε σε αρχαίους Eλληνες συγγραφείς, όπως ο Διοσκουρίδης, που αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στις δυνάμεις των φαρμακευτικών φυτών. Οι δυνάμεις αυτές αποκτούν βέβαια στον Παράκελσο περισσότερο συγκεκριμένη υπόσταση. Εξ άλλου η κοσμοθεωρία του χαρακτηρίζεται γενικά από μια πανταχού παρουσία του πνευματικού κόσμου.
Οι επεξεργασίες τώρα στις οποίες υποβάλλονται οι φαρμακευτικές πρώτες
ύλες έχουν στόχο να αναδείξουν, να απελευθερώσουν ή να αποκαθάρουν
τις πνευματικές οντότητες ή αρετές που βρίσκονται μέσα στις πρώτες ύλες
ή που είναι συνδεδεμένες με αυτές. Να κάνουν το φάρμακο λιγότερο
γήινο, περισσότερο ουράνιο. «aφού το φάρμακο δεν μπορεί να κάνει
τίποτα χωρίς τον ουρανό, πρέπει να οδηγηθεί μέσω του ουρανού. Κι αυτή η
οδήγησή του δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, παρά μόνο αν απομακρύνεις
από αυτό τη γη. Γιατί ο ουρανός δεν μπορεί να κυβερνήσει το φάρμακο,
παρά μόνον αν αποχωριστεί η γη από αυτό. Oταν λοιπόν αποχωρίσεις τη
γη από αυτό, το φάρμακο βρίσκεται στην εξουσία των άστρων και άγεται
και οδηγείται από τα άστρα.»
Οι επεξεργασίες τώρα στις οποίες υποβάλλονται οι φαρμακευτικές πρώτες
ύλες έχουν στόχο να αναδείξουν, να απελευθερώσουν ή να αποκαθάρουν
τις πνευματικές οντότητες ή αρετές που βρίσκονται μέσα στις πρώτες ύλες
ή που είναι συνδεδεμένες με αυτές. Να κάνουν το φάρμακο λιγότερο
γήινο, περισσότερο ουράνιο. «aφού το φάρμακο δεν μπορεί να κάνει
τίποτα χωρίς τον ουρανό, πρέπει να οδηγηθεί μέσω του ουρανού. Κι αυτή η
οδήγησή του δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, παρά μόνο αν απομακρύνεις
από αυτό τη γη. Γιατί ο ουρανός δεν μπορεί να κυβερνήσει το φάρμακο,
παρά μόνον αν αποχωριστεί η γη από αυτό. Oταν λοιπόν αποχωρίσεις τη
γη από αυτό, το φάρμακο βρίσκεται στην εξουσία των άστρων και άγεται
και οδηγείται από τα άστρα.»
παραμερίζονται ολοένα και περισσότερο, ιδιαίτερα με την επικράτηση του
υλισμού και των ιδεών του Διαφωτισμού. Αντίθετα, οι τεχνικές που
χρησιμοποιούσε για την επεξεργασία των φαρμακευτικών πρώτων υλών,
με συνεχείς βέβαια τροποποιήσεις και εξελίξεις, εφαρμόζονται ολοένα και
ευρύτερα. Από καθαρά τεχνική άποψη, μπορούμε να παρακολουθήσουμε
μια συνεχή πορεία από την παρασκευή των φαρμάκων του Παράκελσου
μέχρι τη σύγχρονη φαρμακευτική βιομηχανία. Δεν μπορούμε βέβαια να
αναφερθούμε εδώ σε λεπτομέρειες αυτής της πορείας. Ούτε να θίξουμε το
θέμα αν υπάρχουν πραγματικά κάποιες σχέσεις ανάμεσα στα φάρμακα του
Παράκελσου και στα σημερινά χημικά φάρμακα.
Ευχαριστούμαι για τις πληροφορίες απο τον καθηγητή ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟ ΓΕΩΡΓΙΟ
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Επειδη Η Ανθρωπινη Ιστορια Δεν Εχει Ειπωθει Ποτε.....Ειπαμε κι εμεις να βαλουμε το χερακι μας!
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.