Η Σκιά (shadow) είναι το άθροισμα των πλευρών ενός ανθρώπου με τις οποίες αυτός βρίσκεται σε ρήξη/άρνηση

 

Εικόνα. Αλέξανδρος και Βουκεφάλας, Εδιμβούργο, Σκωτία, Ηνωμένο Βασίλειο
Άλλο παρ -άλογο. Άλλοι έχουν την ιστορία, άλλοι εμπνέονται και άλλοι την διαφημίζουν. Tο "Ζωή χωρίς παιδεία και καλαισθησία δεν άξιζε να ζει κάποιος", του Ευριπίδη φαντάζει τόσο ξένο πρός τον σύγχρονο Ελληνικό τρόπο σκέψης και ζωής..
Μέγας Αλέξανδρος και Βουκεφάλας

Όταν κάποτε ο Φιλόνικος ο Θεσσαλός έφερε στον Φίλιππο τον Βουκεφάλα, για να τον αγοράσει για τριάντα τάλαντα, κατέβηκαν στην πεδιάδα για να δοκιμάσουν το άλογο που φαινόταν ότι ήταν άγριο και τελείως ατίθασο, γιατί ούτε αναβάτη δεχόταν ούτε υπάκουε στη φωνή κανενός από τους ανθρώπους του Φιλίππου, αλλά αγρίευε σε όλους.

Τότε ο Φίλιππος θύμωσε και διέταξε να απομακρύνουν το άλογο, επειδή πίστευε ότι ήταν τελείως άγριο και αδάμαστο• ο Αλέξανδρος όμως που ήταν μπροστά στη σκηνή είπε «τι άλογο χάνουν, επειδή δεν έχουν την ικανότητα και το θάρρος να το δαμάσουν!». Στην αρχή ο Φίλιππος παρέμεινε σιωπηλός• επειδή όμως ο Αλέξανδρος συνεχώς μουρμούριζε και δυσανασχετούσε του είπε: «Επικρίνεις τους μεγαλυτέρους σου, νομίζοντας ότι γνωρίζεις κάτι περισσότερο από αυτούς ή ότι είσαι ικανότερος να δαμάσεις ένα άλογο;» «Αυτό το άλογο» είπε ο Αλέξανδρος «σίγουρα θα μπορούσα να το δαμάσω καλύτερα από κάθε άλλον». «Κι αν δεν τα καταφέρεις, ποια θα είναι η τιμωρία για το θράσος σου;» «Μα τον Δία» είπε «θα πληρώσω την αξία του αλόγου».

Τα λόγια αυτά προκάλεσαν γέλια• έπειτα, αφού συμφώνησαν μεταξύ τους το ύψος του ποσού, ο Αλέξανδρος έτρεξε αμέσως στο άλογο και παίρνοντας στα χέρια του τα χαλινάρια το έστρεψε προς τον ήλιο, γιατί κατάλαβε, όπως φαίνεται, ότι το άλογο τρόμαζε, επειδή έβλεπε τη σκιά του (*) να πέφτει μπροστά του και να σαλεύει. Κι αφού έτρεξε για λίγο στο πλάι του και το χάιδεψε, όταν είδε ότι ήταν γεμάτο δύναμη και ορμή, έβγαλε ήσυχα τη χλαμύδα του και με ένα πήδημα το καβάλησε με ασφάλεια.

Έπειτα τραβώντας ελαφρά με τα λουριά το χαλινάρι, χωρίς να το πληγώνει ή να το πονά, το κρατούσε υπό τον έλεγχό του• μόλις όμως είδε ότι το άλογο έπαψε να είναι άγριο κι αδημονούσε να τρέξει, το άφησε να καλπάσει προτρέποντάς το με δυνατή φωνή και χτυπώντας το με το πόδι του. Στην συντροφιά του Φιλίππου επικράτησε στην αρχή αγωνία και σιωπή• όταν όμως ο Αλέξανδρος έκανε στροφή και επέστρεψε ασφαλής κοντά τους, περήφανος και χαρούμενος, τότε οι άλλοι όλοι ξέσπασαν σε κραυγές χαράς, ενώ ο πατέρας του λένε ότι δάκρυσε κιόλας από την χαρά του κι όταν ο Αλέξανδρος κατέβηκε από το άλογο τον φίλησε και του είπε: «Παιδί μου, αναζήτησε βασίλειο αντάξιό σου, γιατί η Μακεδονία δεν σε χωράει».

Πλούταρχος, Ἀλέξανδρος (6.1-8)

(*) . Ο Αλέξανδρος, αντιλήφθηκε πως η σκιά φόβιζε το Άλογο του [βλέπε προηγούμενη ανάρτηση σχετικά με το άλογο και το παράλογο]... Ο Αλέξανδρος επίλεξε το συγκεκριμένο άλογο. Ας δούμε τι αναφέρει ο Κάρλ Γιουνγκ πως ερμηνεύει ψυχολογικά τον όρο σκιά, στους ανθρώπους φυσικά...(Η συσχέτιση της σκιάς του Βουκεφάλα με την προσωπικότητα του Αλεξάνδρου, είναι αυθαίρετη (από τον γράφοντα), ίσως όμως όχι και τυχαία...)

Η Σκιά (shadow) είναι το άθροισμα των πλευρών ενός ανθρώπου με τις οποίες αυτός βρίσκεται σε ρήξη/άρνηση. Η σκιά συνεχώς σαμποτάρει τις ενσυνείδητες αποφάσεις του ατόμου και, επιπλέον, προβάλλεται πάνω στους υπόλοιπους ώστε να εξισορροπήσει την απογοήτευση, και ταυτόχρονα να κρύψει την πραγματική πηγή των αποτυχιών (που είναι η ρήξη με τον εαυτό). Η αντιπαράθεση του ατόμου με άλλους, που έχουν τις ιδιότητες με τις οποίες το άτομο βρίσκεται σε ρήξη, εξορκίζει την πιθανότητα να τις κατέχει κι ο ίδιος. Η λύση βρίσκεται στην συμφιλίωση με τις πλευρές του εαυτού, με τις οποίες το άτομο βρίσκεται σε ρήξη. Το πρώτο βήμα για τη λύση φυσικά είναι η αναγνώριση της Σκιάς.

Η Σκιά γίνεται αντιληπτή μέσω μιας κύριας ένδειξης: Της αυτόματης, αντανακλαστικής συναισθηματικής αντίδρασης (αντίθεση, αποστροφή) απέναντι σε συγκεκριμένες καταστάσεις, ανθρώπους ή γεγονότα. Στις περιπτώσεις αυτές συνήθως η Σκιά έχει προβληθεί πάνω στον εκάστοτε εξωτερικό παράγοντα, δίνοντας στον εξωτερικό (συνήθως) παρατηρητή και την ένδειξη του ποιοί είναι οι παράγοντες ρήξης από τους οποίους αποτελείται η Σκιά. Ουσιώδης σημείωση: Η Σκιά δεν αποτελείται απαραίτητα από αντικειμενικώς μη-επιθυμητά χαρακτηριστικά (ειδικά σε άτομα με χαμηλή αυτοπεποίθηση).

Για παράδειγμα η αυταρχικότητα κάποιου μπορεί να είναι ο πόλεμος του υποσυνείδητού του απέναντι στην (υποτιθέμενη ή μη) ευαισθησία και αδυναμία άλλων, ώστε να αποκρυφτεί η αδυναμία και ευαισθησία του ίδιου του υποκειμένου και να επιβεβαιωθεί η διάστασή του από αυτήν. Ο Γιούνγκ λέει ότι όσο λιγότερο αναγνωρίζει ενσυνείδητα το άτομο την Σκιά του και όσο λιγότερο ενσωματωμένη είναι στην ενσυνείδητη ζωή του, τόσο πιο σκοτεινή και παχιά είναι η Σκιά. Και όσο πιο σκοτεινή και παχιά γίνεται, τόσο περισσότερη δύναμη αποκτάει, δηλαδή τόσο περισσότερο είναι σε θέση να πραγματώνεται δια της προβολής.

Και όσο συμβαίνει αυτό, τόσο μεγαλώνει το χάσμα μεταξύ Εγώ και Πραγματικότητας. Η Σκιά όμως αναγνωρίζεται από τον Γιούνγκ και ως δημιουργική δυναμική. Προφανώς η ένταση που δημιουργεί το χάσμα Εγώ – Πραγματικότητας θα εξωτερικευθεί: Μπορεί στην τέχνη, μπορεί στον πόλεμο. 

Ευαγγελια Βανιωτη

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ