ΠΟΝΤΙΦΗΚΑΣ, ΔΗΛΑΔΗ … “ΓΕΦΥΡΑΙΟΣ”!

Αξίζει εδώ να αφηγηθούμε κάτι που δεν είναι διόλου άσχετο με την ιστορία μας: Στη Ρώμη, ανώτερο όλων των θρησκευτικών αξιωμάτων ήταν εκείνο του Ποντίφηκα. Αν μεταφράζαμε τον τίτλο στα ελληνικά, τους Ποντίφηκες θα τους λέγαμε “Γεφυραίους”. Τους είπαν έτσι για τον εξής λόγο: Όταν οι άνθρωποι δεν ήξεραν ακόμη να τιμούν τους θεούς φτιάχνοντας αγάλματα, στη Θεσσαλία για πρώτη φορά δημιουργήθηκαν εικόνες τους...

Και καθώς δεν υπήρχαν ακόμη ναοί (αφού και των ναών η κατασκευή τούς ήταν άγνωστη), έπαιρναν τις εικόνες των θεών και τις τοποθετούσαν πάνω στη γέφυρα του ποταμού Πηνειού. Έτσι, αυτοί που έτυχε τότε να τελούν ιερατικά καθήκοντα ονομάστηκαν “Γεφυραίοι” επειδή έστησαν για πρώτη φορά τις θεϊκές εικόνες πάνω στη γέφυρα. Αυτήν ακριβώς την προσηγορία πήραν οι Ρωμαίοι από τους Έλληνες και την έδωσαν στους προϊσταμένους του ιερατείου τους, ονομάζοντάς τους “Ποντίφηκες”. Και θέσπισαν νόμο, ο βασιλιάς τους να είναι ένας από τους Ποντίφηκες λόγω του υψηλού του αξιώματος.

Πρώτος πήρε τον τίτλο ο βασιλιάς Νουμάς Πομπίλιος, κι ύστερα όλοι οι επόμενοι – οι λεγόμενοι “βασιλείς”, και αργότερα ο Οκταβιανός και όσοι τον διαδέχτηκαν ως μονάρχες. Ήταν κανόνας, όταν κάποιος ανακηρυσσόταν αυτοκράτορας, να του προσφέρουν οι Ποντίφηκες την ιερατική στολή, οπότε αμέσως αποκτούσε και τον τίτλο “PontifexMaximus”, που θα πει Μέγιστος Αρχιερεύς.

Όλοι οι προηγούμενοι αυτοκράτορες ήταν φανερό πως δεχόνταν με μεγάλη ευχαρίστηση τούτο το αξίωμα, του οποίου και έκαναν χρήση. Ακόμη και ο Κωνσταντίνος, όταν ανέβηκε στο θρόνο, παρ’ όλο που παρεξέκλινε από την ορθή οδό και υιοθέτησε την χριστιανική πίστη˙ αλλά και οι μετέπειτα, και ο Ουαλεντιανός και Ουάλης.

Όταν λοιπόν οι Ποντίφηκες, κατά το έθιμο, πήγαν να προσφέρουν την ιερατική στολή στο Γρατιανό, εκείνος αρνήθηκε, γιατί θεώρησε ότι μια τέτοια περιβολή θα ήταν ασεβής για ένα Χριστιανό. Λένε ότι, όταν ο Γρατιανός τούς επέστρεψε τη στολή, ο προϊστάμενος των ιερέων τους είπε: “Αν ο αυτοκράτορας δεν θέλει να ονομάζεται Ποντίφηξ, πολύ σύντομα θα υπάρξει Ποντίφηξ Μάξιμος”. [1] Ζώσιμος, Νέα Ιστορία 4.36.2 – 5

Σημειώσεις

1. Η πληροφορία του Ζώσιμου ότι ο Γρατιανός αρνήθηκε τον τίτλο του Ποντίφηκα είναι η μοναδική, αλλά επιβεβαιώνεται από επιγραφικές και νομισματικές μαρτυρίες. Μολονότι οι Ρωμαίοι/Βυζαντινοί αυτοκράτορες έκτοτε (375 μ.Χ.) απέβαλαν τον τίτλο “PontifexMaximus”, ο πάπας της Ρώμης ευχαρίστως τον υφάρπασε για λογαριασμό του.

    

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΖΩΣΙΜΟΥ «ΝΕΑ ΙΣΤΟΡΙΑ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΡΑΘΕΝ,  2007

ΖΩΣΙΜΟΣ

Ο Ζώσιμος, ήταν ιστορικός του 5ου/6ου αι. μ.Χ. ο οποίος αποτελεί συνέχεια της ιστοριογραφίας των εθνικών ιστορικών και συγγραφέων του 4ου αιώνα. Έζησε στο δεύτερο μισό του 5ου αιώνα και πιθανώς μία ή δύο δεκαετίες επιπλέον (περ. 450-520 μ.Χ). Δεν γνωρίζουμε τον τόπο καταγωγής του ούτε τον τόπο όπου έζησε και έδρασε. Πιθανώς καταγόταν από την Παλαιστίνη (Γάζα ή Ασκαλώνα) και μάλλον έζησε για κάποιο χρονικό διάστημα στην Κωνσταντινούπολη. Γνωρίζουμε ότι υπηρέτησε ως κρατικός υπάλληλος σε υψηλή θέση υπό τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β΄ (408-450) και ήταν στο θρήσκευμα ειδωλολάτρης. Στο έργο του παρουσιάζεται ως οραματιστής της αναβίωσης της αρχαίας θρησκείας και υπηρετώντας μια αντιχριστιανική τάση ερμηνεύει την παρακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ως συνέπεια της περιφρόνησης των εθνικών θεών. Ταυτόχρονα, σε κάθε ευκαιρία που του δίνεται δεν παραλείπει να αναφερθεί στη δύναμη των αρχαίων θεών και στην αξιοπιστία των χρησμών τους. Αυτή όμως η ιδεολογική πλευρά του έργου του, είναι ιδιαίτερα πολύτιμη για την αξιολόγηση των πνευματικών τάσεων στο Βυζάντιο στο κατώφλι της ιουστινιάνειας εποχής. Το ύφος του Ζώσιμου είναι "διαυγές και αυστηρόν" ενώ οι θρησκευτικές του πεποιθήσεις επηρεάζουν "την κρίσιν του και ως εκ τούτου μεροληπτεί ως προς τας μορφάς του Μ. Κωνσταντίνου, του Ιουλιανού και του Μ. Θεοδοσίου. Είναι συγγραφέας του πολύτιμου και πολύτομου έργου του «Ιστορία Νέα».

slamachalas

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ