Ο «έλεγχος του Φόβου και του Θυμού» κατά τη διάρκεια της Μάχης/συμπλοκής... Οι δύο Σχολές: Οι (αυτο-ντοπαριστικές) «κραυγές της κτηνώδους Σχολής» και η «παγερή ηρεμία» του «Σιωπηλού Ψυχρού Εκτελεστή»...

Sensei Morihei Ueshiba, ιδρυτής Aikido,1883-1969:"Οι πραγματικοί και πιο επικίνδυνοι αντίπαλοι που αντιμετωπίζουμε είναι ο Φόβος, ο Θυμός, η Σύγχυση, η Αμφιβολία και η Απόγνωση/Απελπισία. Εάν νικήσουμε αυτούς τους "εχθρούς" που μας επιτίθενται από "μέσα", τότε μπορούμε να αντιμετωπίσουμε νικηφόρα και οποιαδήποτε εξωτερική επίθεση".

  

 γράφει ο Γιώργος Ανεστόπουλος

Διάβαζα πρόσφατα ένα άρθρο γύρω από την "χρήση του θυμού" στην εκπαίδευση (στις Μαχητικές Τέχνες) και τη συμπλοκή (που αναδημοσίευσα και εγώ αν και διαφωνώ σε πολλά σημεία του...

Υποστήριζε μέσες άκρες πως ο θυμός είναι ένα εξαιρετικά πολύτιμο εργαλείο για να μην το χρησιμοποιήσεις.

Και πως γι’ αυτό το έδωσε η φύση σε όλα τα ζωϊκά είδη (και στον άνθρωπο) προκειμένου να τα βοηθήσει στον αγώνα τους για αυτοσυντήρηση.

Είναι αυτό – έλεγε το άρθρο – που δίνει στον άνθρωπο ανυπολόγιστες μαχητικές ικανότητες...και δυνατότητες επιβίωσης βεβαίως (ιδίως σε εξαιρετικά ακραίες καταστάσεις)...

Κι εδώ αρχίζει η «ανθρώπινη ιδιαιτερότητα». Η "ανθρώπινη διαφοροποίηση".

Καθώς, όπως και να το κάνεις, ε, υπάρχουν κάποιες διαφορές μεταξύ ζώων και ανθρώπου.

Η διαχωριστική, δε, γραμμή που ορίζει αυτή την διαφορά, λέγεται «Πνεύμα – Νοημοσύνη».

Πχ, όντας έρμαιο ενός ξέφρενου θυμού πως θα εφαρμόσει κάποιος την απαραίτητη περίπλοκη στρατηγική/τακτικές αντιμετώπισης μιας επίθεσης «πολλαπλών αντιπάλων»;

Δείτε ένα σχετικό βίντεο ΕΔΩ

Ο Λόρεντζ μας δίδαξε πως η «επιθετικότητα» είναι εκ των ων ουκ άνευ για τα ζώα προκειμένου να επιβιώσουν.

Αν ένας οργανισμός είναι παντού και πάντα (και ΜΟΝΟΝ) «παθητικός», είναι καταδικασμένος να κατανικηθεί, να συντριβεί, να καταναλωθεί (και να απορροφηθεί η «περιοχή» του ασφαλώς) από έναν ισχυρότερο και πιο επιθετικό αντίπαλο.

Ο (ψυχοκινητικός/ψυχοσωματικός) «χημικός πυροδότης» αυτής της (επιθετικής) «επιβιωτικής συμπεριφοράς» είναι ο Θυμός.

Το δίδυμο δε αδερφάκι του είναι ο Φόβος.

Για την ακρίβεια, ο Φόβος προηγείται.

Ο Θυμός θα απελευθερώσει τις απαραίτητες ορμόνες που θα μεταστρέψουν «κατάλληλα» (προς το επιθετικό και δυναμικότερο) την συμπεριφορά του ζώου.

Στην περίπτωση του πρωτόγονου ανθρώπου ίσχυε ακριβώς το ίδιο.

Ο Φόβος απελευθέρωνε ουσίες στον οργανισμό που μούδιαζε, παρέλυε τα μέλη. Αν αυτό έμενε έτσι, τότε ο άνθρωπος πολύ απλά γίνονταν ένας ωραίος μεζές για το σαρκοφάγο απέναντί του. Ή ένα «εύκολο θύμα» για τον πιο «άγριο και επιθετικό» ανθρώπινο αντίπαλό του.

Το πιο πρωτόγονο αντίδοτο στο Φόβο ήταν πάντα ο Θυμός.

Αυτός ήταν (και είναι) το «κλειδί» που απελευθέρωνε τις (ενεργητικές) «αντι-ουσίες» που θα αντιμετώπιζαν τις άλλες, τις «παραλυτικές του Φόβου».

ΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗ...και Τεστοστερόνη...

 Ένα φυσικό «ντόπινγκ».

Ο άνθρωπος  αγριεύει. Παύει να νοιώθει Φόβο.

Υπερισχύει το ένστικτο της αυτοσυντήρησης.

Νοιώθει ν’ αυξάνουν οι δυνάμεις του. Επιτίθεται. Χτυπάει. Δεν πονάει από τα χτυπήματα του αντιπάλου. Σχεδόν δεν τα νοιώθει.

Ουρλιάζει από μανία....για να πάρει αυτός θάρρος...να τρομάξει τον αντίπαλο.....

Διαπίστωσε δε πως όσο ουρλιάζει, αυξάνει ο θυμός του και η αυτοπεποίθησή του.

Έτσι γεννήθηκαν οι πολεμικές κραυγές.

Κατάλαβε πως αυτό ακριβώς ήταν ένας καλός και έξυπνος τρόπος να ξεθάψει τον Θυμό από μέσα του προκειμένου να υπερκαλύψει τον Φόβο που είχε καλύψει με τα νύχια του κάθε χιλιοστό του σώματός του.

Από τότε πέρασαν εκατομμύρια χρόνια.

Τα ένστικτα όμως παρέμειναν.

Απειλή – Φόβος – Θυμός – Επιθετικότητα....Αυτοσυντήρηση...Επιβίωση...

Ήρθε η άνοδος της Νοημοσύνης.

Ανακάλυψε Όπλα...

Μαζί ήρθαν και οι Τεχνικές χρήσης τους...

Αυτό έδωσε αυτοπεποίθηση...

Κατάλαβε πως για να χρησιμοποιηθούν αυτές οι ανώτερες τεχνικές (τακτικές – στρατηγικές) απαιτείται «ηρεμία Νου».

Κι αυτό απαιτεί «Ψυχραιμία»...

Τα ουρλιαχτά ήταν γι’ αυτούς που μανιασμένα σαρώνανε ότι έβρισκαν μπροστά τους με το ρόπαλο...

Όχι γι’ αυτόν που ελίσσονταν ανάμεσα στους αντιπάλους, σχεδόν απαρατήρητος, αόρατος, σαν χέλι, έντεχνα, προτάσσοντας πότε ασπίδα και πότε ξίφος...Πότε προσποιούμενος και πότε χτυπώντας...πότε με δύναμη (κόβοντας) και πότε «έξυπνα» («τρυπώντας» ανάμεσα από τα ανοίγματα μιας πανοπλίας)....μα πάνταθανάσιμα...

Ο Μαχητής Φάντασμα, η Φονική Σκιά...

Χωρίς ιαχές που τραβούν την προσοχή...αθόρυβα και παγερά....

Ο «Παρεξηγημένος Ελεγχόμενος Θυμός»....

Στις πολεμικές τέχνες γίνεται πάντα λόγος για κάτι που λέγεται «ελεγχόμενος Θυμός».

Κάτι που καταλήγει – δυστυχώς – να αποδίδεται και να εφαρμόζεται ως «λανθασμένη έννοια/εφαρμογή».

Ο κινηματογράφος – επίσης δυστυχώς – κατάφερε να κάνει μεγάλη ζημιά και εδώ.

Γιατί «ζημιά»;

Γιατί ο θυμός σκοτώνει...

Και όχι μόνον τον άλλον...αλλά και τον ίδιο τον «κάτοχό» του...

Πως έκανε ζημιά ο κινηματογράφος;

Κατά βάση με αυτόν που έκανε ευρέως διάσημη την έννοια «ελεγχόμενος θυμός»:

Τον περιβόητο Μπρους Λη.

Οι ταινίες εποχής περί μαχητικών τεχνών (παραγωγής Χονγκ Κόνγκ κυρίως, αλλά και οι άλλες, του Χόλιγουντ δεν πήγαιναν πίσω σε ηλίθιους παράλογους θεατρινισμούς) έδιναν καρικατούρες «ψυχοκινητικών (εσωτερικών) τεχνικών» των πολεμικών τεχνών...

...με αποτέλεσμα να επηρεάσουν αρνητικά πολύ (πάρα, πάρα πολύ) κόσμο...δυστυχώς, εκείνη η εποχή, η κρίσιμη για την διάδοση των πολεμικών τεχνών στη Δύση δεκαετία του '70, «φύτεψε στην κυριολεξία (κινηματογραφικά, δηλαδή, εξωπραγματικά) πρότυπα»...

Έδειχναν πχ τον «Μάστερ» κατά την εφαρμογή της περιβόητης «κλειστής (από κοντινή απόσταση λίγων εκατοστών) γροθιάς του να αφήνει κάτι θεατρινίστικα θυμωμένα ξεφυσήματα και λαρυγγισμούς, με «γουρλωμένα μάτια» και να τσακίζει τον αντίπαλό του στέλνοντάς τον δυό μέτρα πίσω.

Ότι όντως η περιβόητη «εσωτερική δύναμη» μπορεί να έχει απίστευτα αποτελέσματα, ναι...

Ότι ο Μαθητής για να την επιτύχει πρέπει να μάθει να γίνεται «Ωρυόμενη Δαιμονική Μαινάδα» σε κλάσματα δευτερολέπτου, ΟΧΙ...

Αυτή η φιλοσοφία γυρνάει τον άνθρωπο εκατομμύρια χρόνια πίσω...

Μια Δαιμονισμένη Μαινάδα δεν μπορεί την ώρα της συμπλοκής να σκεφτεί τις λεπτές διαχωριστικές γραμμές που Πολιτισμός και Νόμος ορίζουν προκειμένου να μην περάσει σε «χωράφια στυγνής εγκληματικότητας».

Το να παραμείνεις άνθρωπος σε ζωώδεις καταστάσεις είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση.

Αν εκπαιδευτείς ως λυσασμένος δαίμονας επί χιλιάδες ώρες εκπαίδευσης, τότε την κρίσιμη στιγμή θα φερθείς ως δαίμονας.

Αν εκπαιδευτείς ως αιμοβόρο σαρκοφάγο θηρίο επί χρόνια και χρόνια, τότε την κρίσιμη στιγμή θα φερθείς ως διψασμένο για αίμα θηρίο.

Εκεί επάνω ήρθαν και οι λοιπές ταινίες του χόλιγουντ για να θυμίσουν (και να ενισχύσουν) την εικόνα του πως χτίζονται οι καυγάδες του πεζοδρομίου.

Φωνές, βρισίδι, απειλές, προσβολές...αλόγιστα χτυπήματα με ωμή βία...σκοπός:το Αίμα...ο θάνατος...

Κι όλα αυτά - τα "προθερμαντικά/προκαταρκτικά" πριν την συμπλοκή - προκειμένου να ανεβεί, να φορτισθεί το «συναισθηματικό υπόστρωμα» του σκηνικού και των μετεχόντων, ώστε να υπερκερασθεί ο Φόβος από απανωτά κύματα θυμού και οργής...και αδρεναλίνης βεβαίως...

Η πιο απλή, η πιο αρχετυπική, η πιο πρωτόγονη συνταγή ιδιοπαθούς ψυχοτροπικόμορφης μεταστροφής μιας συμπεριφοράς προς το επιθετικότερο και το κτηνώδες.

Ξεχνώντας πως αυτή η διαδικασία δεν χτίζει απλώς θυμό...παρά ταυτόχρονα γεννάει μια αρχέγονη «φονική μανία», σύμφυτη με μια «εγγενή αδιαφορία» για πιθανές απώλειες ζωών και ποινικές συνέπειες...

Η «Ήρεμη Δύναμη»...Ο «Ψυχρός Εκτελεστής»...

Μια εικόνα ακόμη που έρχεται στο νου είναι αυτή των άπειρων νεοσυλλέκτων της πρώτης γραμμής του μετώπου που είναι παγωμένοι από το φόβο τους και οι αξιωματικοί τους προσπαθούν με ουρλιαχτά, αγριεμένες διαταγές και διάφορες ψυχοκινητικές προσπάθειες να τους ανεβάσουν το ηθικό, να τους πορώσουν, να τους θυμώσουν προκειμένου να ξεπεράσουν τον φόβο τους και να επιτεθούν στον αντίπαλο...

Δίπλα τους βρίσκονται οι παλαιότεροι που επιβίωσαν από πολλά πεδία μάχης.

Και αυτοί όμως - οι περισσότεροι - εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τις πανάρχαιες τεχνικές του Θυμού και της Αδρεναλίνης.

Και βεβαίως να μην ξεχνάμε τον «επιβραβευτικό ρόλο» της «εφεδρίνης» στο τέλος, με την Νίκη...η χαρά της επιβίωσης συνοδεύεται και από ένα «καλό μαστούρωμα» από αυτήν την πανίσχυρη φυσική ορμόνη του εγκεφάλου....

Παραδίπλα όλων αυτών είναι κάποιοι «λίγοι»...κι «εκλεκτοί»...

Κάποιοι «επαγγελματίες»....

Τους ονομάζουν πάντα «Ήρεμη Δύναμη»...

Είναι οι «Ψυχροί Εκτελεστές»...

Μπορούν να διεισδύσουν παντού, να εκτελέσουν τις πιο επικίνδυνες αποστολές, να κάνουν τα πιο απίθανα κατορθώματα, να σκοτώσουν με τους πιο απίθανους τρόπους και τα πιο παράξενα όπλα...αν χρειαστεί ακόμη και με γυμνά χέρια...

Κι όλα αυτά χωρίς ν’ ανέβει καθόλου, ούτε χιλιοστό η αδρεναλίνη τους και η πίεσή τους...

Χωρίς να παίξει ούτε χιλιοστό το βλέφαρό τους...

Και χωρίς να χάσουν ούτε δέκατο της παγερής ψυχραιμίας τους και της αυτοκυριαρχίας τους...

Μπορεί να βρίσκονται εν μέσω της πιο σκληρής κατάστασης κι όμως ο Νους τους και η ψυχολογία τους έχει μια απόκοσμη διαύγεια...

Παρ’ όλα αυτά, η βία που φεύγει από τα χέρια τους έχει μια τιτάνια καταστροφικότητα...

Πέραν από την κλασσική μάχη του πολέμου, είναι ο ίδιος «τύπος ανθρώπου/μαχητή» που θα δεις σε μια συμπλοκή του πεζοδρομίου να κρατάει χαμηλό προφίλ, να επιχειρεί ευγενικά και ήρεμα να απεμπλακεί χωρίς να αναγκαστεί να χτυπήσει κανέναν...και που αντέχει βουνά από προσβολές χωρίς να ιδρώσει στην κυριολεξία το αυτί του...αυτός που αν τελικά ζοριστεί τόσο μα τόσο πολύ που δεν μπορεί να κάνει αλλιώς θα εμπλακεί τόσο αστραπιαία που κανείς τους, όσοι κι αν είναι οι αντίπαλοι δεν θα προλάβουν να κάνουν τίποτα....

Ανάλογα δε του πόσοι είναι, πόσο ικανοί μαχητικά, πόσο οπλισμένοι είναι, πόσο αποφασισμένοι να σκοτώσουν, αν και κατά πόσο κινδυνεύουν και δικοί του άνθρωποι θα εξαρτηθεί αν και πόσοι απ’ αυτούς θα βγουν ζωντανοί ή ανάπηροι από αυτή την (συντομότατη πλην εξόχως φονική συμπλοκή)....

Ποιά είναι η σημαντική διαφορά στην δική του «στάση» με αυτή των προηγουμένων;

Ενώ οι προηγούμενοι μαχητές (οι «πρωτόγονοι») ούρλιαζαν για να πάρουν θάρρος και να βγάλουν τον θυμό στην επιφάνεια ώστε να καλύψει το φόβο τους, αυτός ο τελευταίος, η «Ήρεμη Δύναμη» κατορθώνει να υπερκεράσει τον Φόβο του με μια «Ψυχρή Εσωτερική Μαχητική Ικανότητα»...

Ελέγχει απόλυτα το θυμό τόσο προς τα κάτω (να τον φρενάρει, να μην φουντώσει ανεξέλεγκτα) όσο και προς τα πάνω (να τον απελευθερώνει όταν και όσο πρέπει για να κάνει χρήση των εξαπολυόμενων ορμονών τις κατάλληλες στιγμές επίθεσης)...

Όπως άλλωστε και κάθε άλλο συναίσθημα που θα μπορούσε να του διασπάσει την συγκέντρωση εκείνες τις κρίσιμες στιγμές....

Σαολίν - Το «πρότυπο του «γαλήνιου» Μοναχού Πολεμιστή»

Ο Βουδισμός και ο Ταοϊσμός που βρίσκονται πίσω από την θρησκευτική φιλοσοφία των Μοναστικών Αδελφοτήτων του Θιβέτ επηρέασε και τις πολεμικές τέχνες που αναπτύχθηκαν εκεί στο πέρασμα των αιώνων.

Ο Μοναχός έπρεπε να τηρεί δόγματα όπως μη-βία, πραότητα, νόμοι καρμικής ανταποδοτικότητας, ταπεινότητα, μη-εγωϊσμός/ταπεινότητα, μη-φόνος, υπομονή, εγκαρτέρηση, διαλογισμός και αυτοσυγκέντρωση, υπέρβαση φυσικών πεδίων, κλπ....

Πως μεταφράστηκαν αυτά σε επίπεδο Πολεμικής τέχνης;

Το δόγμα της Μη-βίας οδήγησε σε μια στάση «υποχωρητικότητας»...ο Μοναχός δεν έπρεπε να ενδίδει σε «προκλήσεις»...

Έπρεπε να επιδεικνύει ταπεινότητα...να υπερνικάει τον εγωϊσμό του την στιγμή της πρόκλησης...να επιδεικνύει υπομονή στις προσβολές...να δείχνει εγκαρτέρηση, ότι κι αν του κάνουν...να μην βλάψει, να μην σκοτώσει, πάση θυσία...

Κάπου εκεί βγήκε και η γνωστή σειρά (πλήθους) εντολών τους:

Πχ...

Υποχώρησε αντί να εμπλακείς...

Απέφυγε το χτύπημα του αντιπάλου αντί να αποκρούσεις....

Απόκρουσε απλά αντί να συντρίψεις  το χέρι που σε χτυπάει...

Χτύπα σε σημεία που θα ακινητοποιήσουν χωρίς όμως να προκαλέσουν σοβαρή ζημιά στον αντίπαλο...

Ανάλογα με την επικινδυνότητα της περίπτωσης αύξησε την ένταση των πληγμάτων σου και της ζημιάς στον αντίπαλο, όχι περισσότερο απ’ όσο πρέπει....

Σεβάσου την ανθρώπινη ζωή, ακόμη κι αν ανήκει σ’ αυτόν που σου επιτίθεται....

Θυμήσου πως ένα σπασμένο πόδι θα βγάλει εκτός μάχης έναν εξαιρετικά επικίνδυνο αντίπαλο αλλά θα θεραπευτεί εν καιρώ...αντιθέτως, ένα συντριπτικό χτύπημα στο κεφάλι του ή στα σωθικά του θα προκαλέσει από μόνιμη αναπηρία έως θάνατο...

(κι αυτή είναι μια από τις μεγαλύτερες ζημιές που έκανε ο κινηματογράφος στην εξέλιξη της ανθρώπινης συμπεριφοράς: "έπεισε" το κοινό του και δη αυτούς που - είτε μέσω των πολεμικών τεχνών είτε όχι - θα εμπλεκόντουσαν σε "συμπλοκές" πως μπορείς να χτυπάς ελεύθερα, ακαταπαύστως, χωρίς φόβο και πάθος ένα ανθρώπινο κεφάλι - και γενικά ένα ανθρώπινο σώμα/στόχο - χωρίς αυτό να πάθει το παραμικρό - όπως ακριβώς στην οθόνη)...

Κλπ κλπ

Αυτοί είναι οι κατ’ εξοχήν εκπρόσωποι της «Ήρεμης Δύναμης». Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους μαθαίνουν να βγάζουν στην επιφάνεια δυνάμεις πολύ ανώτερες από τις πιο ισχυρές που μπορεί να δώσει στον άνθρωπο η «πρωτόγονη μέθοδος της χρήσης θυμού/αδρεναλίνης».

Όποιος έχει κάνει «σπασίματα αντικειμένων» και με τις δύο «τεχνικές», μπορεί ν’ αντιληφθεί τη «διαφορά»...

Από τη μια πλευρά είναι ο τύπος που με μια μακρόσυρτη πολεμική κραυγή εξαπολύει το χτύπημα που θα σπάσει αυτό (ή αυτά) που πρέπει να σπάσει μέσα σε μια έκρηξη κτηνώδους βίαιης εκτόνωσης...

Κι από την άλλη είναι ο τύπος που αφού αποσυρθεί στην απομόνωση για αυτοσυγκέντρωση όση ώρα κρίνει ότι πρέπει, θα πάρει θέση ήρεμα μπροστά στον στόχο του, θα ξανακάνει μια ύστατη αυτοσυγκέντρωση με κλειστά μάτια και τις κατάλληλες ήρεμες αναπνοές και θα εξαπολύσει το χτύπημά του...χωρίς κραυγές...σχεδόν αθόρυβα...απαρατήρητα...πλην αστραπιαία και συντριπτικά...

Εμφανείς οι «διαφορές» ανάμεσα στις «δύο φιλοσοφικές σχολές» βεβαίως...

Από τη μια η «κτηνώδης αδρεναλινική βία» (Ύλη) (που στηρίζεται στα κατώτερα ένστικτα) και από την άλλη η «Ανώτερη Εσώτερη Φύση» (Πνεύμα) που με γαλήνια εμμονή στην καλλιέπεια έλκει και αναπτύσσει - ας πούμε κάποιες άλλες - «Ιδιαίτερες Ικανότητες»....

Κλείνοντας, μια ταραγμένη "απαίδευτη" ψυχή, την ώρα του καυγά θα «ξεφύγει» και θα δώσει ανυπολόγιστο πόνο...θάνατο και οδύνη...ακόμη και σ’ αυτήν την ίδια...και βεβαίως μπλεξίματα με το Νόμο...

Μια ήρεμη ψυχή, ένας αυστηρά εκπαιδευμένος Μαχητής που ελέγχει απόλυτα τόσο τις τρικυμίες της έτοιμης πάντα να θυμώσει ψυχής όσο και τις δυνάμεις και τις πράξεις του, μπορεί να παραμένει «γαλήνιος κυβερνήτης» σε «ταραγμένες θάλασσες»...

Και ταυτόχρονα «αποτελεσματικός»...όταν και όσο πρέπει...

Γιώργος Ανεστόπουλος

aegeanhawk

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ