ΓΑΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Kάποιες δεισιδαιμονίες έκαναν τους Έλληνες να προτιμούν να παντρεύονται όταν είναι πανσέληνος,και (απο τις εποχές του χρόνου)το χειμώνα,Πάρα πολλοί γάμοι γίνονταν κυρίως το μήνα Γαμηλίωνα(Γενάρη),τον έβδομο δηλαδή μήνα του Αθηναϊκού έτους που ήταν αφιερωμένος στην Ήρα,θεά του γάμου.Και το ίδιο το όνομα του δείχνει πως ήταν "ο μήνας του γάμου".
 

Οι τελετές άρχιζαν απο την προηγούμενη μέρα που η νύφη θ'αλλάξει σπίτι.Πρώτα-πρώτα κάνουν μια θυσία στις θεότητες που προστατεύουν το γάμο.Είναι ο Δίας,η Ήρα ,ο Απόλλωνας ,η Άρτεμη ,η Πειθώ.Η νύφη αφιερώνει στους θεούς τα κοριτσίστικα παιχνίδια της και τα πράγματα που αγαπούσε όταν ήταν παιδί καθώς βλέπουμε απο αυτό το επίγραμμα: " η Τιμαρέτη ,τώρα που παντρεύεται ,σου αφιερώνει ,Άρτεμις Λιμνατις, τα ταμπούρλα της ,το τόπι που αγαπούσε,τον κεκρύφαλο που κρατούσε τα μαλλιά της, σου αφιερώνει τις κούκλες της,καθώς είναι το σωστό ,παρθένα αυτή,σε σένα,θεά παρθένα,μαζί με τα ρουχαλάκια τους".Έχουμε κι ένα κύμβαλο χάλκινο που είναι αφιερωμένο για τον ίδιο λόγο στην Άρτεμη Λιμνάτιδα, όπως δείχνει και η επιγραφή του.
 

Αλλά η κυριότερη τελετή -η τελετή εξαγνισμού- είναι το μπάνιο της νύφης.Ολόκληρη συνοδεία πήγαινε να φέρει το νερό αυτό απο μια πηγή,την Καλλιρρόη.Αυτή η συνοδεία,που την παριστάνουν αγγειογραφιές,περιελάμβανε,ανά

μεσα σε γυναίκες που κρατούσαν κεριά,έναν αυλήτη που περπατούσε μπροστά απο μια γυναίκα που κρατούσε ένα αγγείο που είχε σχήμα ειδικό και λεγόταν λουτροφόρος.Σ'αυτό το αγγείο θα έβαζαν το νερό για το μπάνιο της νύφης.Έχει κοιλιά σε σχήμα αυγού,μακρύ και λεπτό λαιμό και δυο χερούλια(στις πλευρές μιας λουτροφόρου παριστάνεται η σκηνή αυτή),τέτοια όμως αγγεία είναι επίσης ζωγραφισμένα μεσκηνές πένθους,μια λουτροφόρο έβαζαν και πάνω στους τάφους των ανύπαντρων.
Κι ο μνηστήρας έπρεπε κι αυτός να κάνει το μπάνιο του.
 

Τη μέρα του γάμου στόλιζαν το σπίτι της νύφης και του γαμπρού με στεφάνια απο φύλλα ελιάς και δάφνης και κάνουν θυσία και συμπόσιο στο σπίτι του πατέρα της νύφης.Η νύφη κάθετε στολισμένη με τα πιο καλά της στολίδια,μ'ενα στεφάνι στα μαλλιά.Γύρω γύρω κάθονται οι φίλες της και η νυμφεύτρια,μια γυναίκα που είναι πάντα δίπλα της και την διευθύνει κατα την τελετή του γάμου.Το ίδιο και ο γαμπρός:Έχει κοντα του ένα αγόρι σαν τιμιτική συνοδεία,τον πάροχο.Εννοείται πως στην αίθουσα που δίνεται το συμπόσιο,οι άντρε είναι χωριστά απο τις γυναίκες.Στο γεύμα του γάμου προσφέρουν μερικά φαγητά που απαιτεί η παράδοση,όπως λόγου χάρη γλυκά με σουσάμι-εγγύηση γονιμότητας.
 

Ανάμεσα στους καλεσμένους κυκλοφορεί ένα αγόρι που οι γονείς του ζούνε(αμφιθαλής),προσφέρει ψωμί,που είναι μέσα σε κοφίνι,προφέροντας λέξεις καθιερωμένες,που θυμίζουν μερικούς τύπους των μυστηριακών θρησκειών:"Έφυγον κακόν,εύρον άμεινον".Όταν τελείωνε το φαγοπότι έδιναν δώρα στη νύφη.
 

Στην Αθήνα μια άμαξα πήγαινε τους νιόπαντρους απο το ένα σπίτι στο άλλο.Κανονικά την άμαξα την έσερναν δυο μουλάρια ή δυο βόδια,που τα οδηγούσε ένας φίλος του γαμπρού.Η νύφη κρατούσε μια σχάρα κι ένα κόσκινο-σύμβολα της νοικουροσύνης.Η άμαξα προχωρούσε αργά ενώ συγγενείς και φίλοι την ακολουθούσαν,με τα πόδια κρατώντας κεριά αναμένα και ψάλοντας το τραγούδι του υμεναίου,τους συνόδευαν κιθάρα και αυλοί.Η μητέρα της νύφης κρατούσε κι αυτή μια λαμπάδα.Στην είσοδο του σπιτιού του γαμπρού στεκόταν ο πατέρας του,στεφανωμένος με μυρτιά και η μητέρα του,κρατώντας μια λαμπάδα.Έριχναν πάνω στη νύφη καρύδια και σύκα ξερά.Της πρόσφερναν ένα κομμάτι απο το γλυκό του γάμου,που το έφτιαχναν με σουσάμι και μέλι και ένα κιδώνι ή ενα χουρμά-σύμβολα γονιμότητας.
 

'Οπως εύκολα καταλαβαίνει ο καθένας μας η πολυτέλεια και η λάμψη αυτής της μέρας ήταν ανάλογη με την οικονομική κατάσταση των οικογενειών του γαμπρού και της νύφης.Τα γαμήλια γεύματα ήταν καμιά φορά τόσο δαπανηρά που ο νόμος όρισε -και όχι μόνο μια και δυο φορές-να είναι λιγότεροι οι καλεσμένοι.
 

Και η επόμενη μέρα του γάμου ήταν κι αυτή γιορτή.Οι συγγενείς της νύφης έφερναν με επίσημο τρόπο,ενω έπαιζαν αυλοί,δώρα για το καινούριο αντρόγυνο και τότε οπωσδήποτε θα έδιναν την προίκα που είχαν υποσχεθεί με την εγγύηση(αρραβώνας).

 Nicole Stathåtou

 ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ