O θρύλος των Ninja (忍者)

Μαυροντυμένες φιγούρες με καλυμμένα πρόσωπα, που διασχίζουν αυλές, αναρριχώνται σε τοίχους και περπατούν στις στέγες με γρήγορο βηματισμό.

Αυτή είναι η εικόνα του Ninja όπως παρουσιάζεται στην σημερινή εποχή. Ποια είναι όμως η ιστορική πραγματικότητα για αυτούς ;

Ιστορικά στοιχεία

Oι Ninja ήσαν επαγγελματίες κατάσκοποι – δολοφόνοι και παρόλο που η ύπαρξή τους είναι ιστορικά τεκμηριωμένη, εντούτοις είναι πολύ δύσκολο να προσδιορισθεί επακριβώς η εμφάνιση των πρώτων Ninja (ακριβές όνομαShinobi).

Η λέξη ninja προέρχεται από δύο χαρακτήρες της κινεζικής γραφής kanji (忍者) οι οποίοι στην ιαπωνική γλώσσα προφέρονται Shinobi-no-mono ενώ στην κινεζική γλώσσα προφέρονται nin-sha. Οι λέξεις shinobi και nin σημαίνουν «απαρατήρητος», «ήσυχος», «σιωπηλός» και «αυτός που υπομένει», ενώ οι λέξεις mono και sha σημαίνουν «πρόσωπο».

Η Ιαπωνική λαογραφία, αναφέρει ότι ο χαρακτηρισμός ninja προέρχεται από έναν δαίμονα ο οποίος ήταν μισός άνθρωπος και μισός κοράκι. Όμως στην πραγματικότητα οι Νinja δημιουργήθηκαν «ως αντίπαλο δέος» έναντι των κοινωνικά ανώτερων Samurai, στην ύστερη φεουδαρχική Ιαπωνία.

Οι περισσότερες πηγές αναφέρουν ότι η τέχνη του ninjutsu (βασική πολεμική τέχνη των Ninja) άρχισε να αναπτύσσεται μεταξύ 600 – 900 μ.Χ και συγκεκριμένα όταν ο πρίγκηπας Shotoku (574-622) προσέλαβε ως κατάσκοπο τον Otomono Sahito.

Επιρροές

Το έτος 850 η κινεζική δυναστεία των Tang βρισκόταν σε παρακμή και το έτος 907 διαλύθηκε, βυθίζοντας την Κίνα στο χάος για 50 έτη. Λόγω αυτής της διάλυσης ορισμένοι Κινέζοι στρατηγοί διέφυγαν μέσω θαλάσσης στην Ιαπωνία, μεταφέροντας νέες εμπειρίες, στρατιωτική φιλοσοφία και τακτικές πολέμου.

Επιπλέον το 1020 αρκετοί Κινέζοι μοναχοί – πολεμιστές άρχισαν να φθάνουν στην Ιαπωνία, μεταφέροντας ιατρική τεχνογνωσία – φάρμακα, αλλά και πολεμικές τεχνικές. Εξάλλου πάρα πολλές θεωρίες – φιλοσοφίες  - διαλογιστικές μέθοδοι – πολεμικές τεχνικές, μέσω Θιβέτ – Κίνας κατέληξαν στην Ιαπωνία.

Οι Κινέζοι μοναχοί δίδαξαν τις μεθόδους τους στους yamabushi 山伏 (Ιάπωνες ερημίτες – ασκητικοί οι οποίοι φημολογείται ότι είχαν υπεράνθρωπες δυνάμεις – η λέξη σημαίνει «αυτός που ζει στο βουνό») καθώς και στις πρώτες ομάδες Ninja.

Η πρώτη σχολή Ninja

Για περισσότερο από έναν αιώνα, η μίξη Κινεζικών και ιαπωνικών τακτικών, η οποία αργότερα θα ονομαζόταν ninjutsu, αναπτύχθηκε σαν ένα είδος αντικουλτούρας, χωρίς συγκεκριμένους κανόνες και επισημοποιήθηκε για πρώτη φορά από τους Daisuke Nishina και Kagakure Doshi.

Ο Daisuke ήταν πρώην samurai, αλλά όταν ηττήθηκε σε μια τοπική μάχη ο απέρριψε τον τίτλο και εγκατέλειψε τα εδάφη του. Κανονικά σε αυτές τις περιπτώσεις ο Samurai εκτελεί seppuku (αυτοκτονεί) κάτι το οποίο δεν έκανε ο Daisuke.

Το 1162 ο Daisuke περιπλανώμενος στα βουνά του νοτιοδυτικού Honshu συναντά τον Doshi, έναν κινέζο μοναχό. Ο Daisuke αποποιείται τον κώδικα bushido και μαζί με τον Doshi εφευρίσκουν μια νέα μορφή ανορθόδοξου πολέμου το ninjutsu.

Αργότερα οι διάδοχοι του Daisuke θα δημιουργήσουν την πρώτη σχολή ninja το Togakureryu.

Ninjutsu εναντίον Bushido

Το ninjutsu δημιουργήθηκε ως αντίπαλο δέος του bushido.

Οι Samurai θεωρούσαν την πίστη και τιμή ως τις υπέρτατες ηθικές αξίες.

Πριν πολεμήσει ο Samurai επέλεγε έναν αντίπαλο, ανακοίνωνε την πρόκληση και κατόπιν επιτίθετο. Κατά την διάρκεια της μάχης φορούσε χρωματιστά ρούχα για να καταδείξει την οικογενειακή του προέλευση. Το bushido διέπετο από ευγένεια και τιμή, αλλά δεν ήταν πάντα αποτελεσματικό.

Σε αυτό το σημείο στόχευε το ninjutsu. Ο κώδικας των ninja προέβλεπε την ολοκλήρωση της αποστολής με την χρήση οιουδήποτε μέσου ήταν αναγκαίο. Η χρήση μεθόδων όπως…..ύπουλες επιθέσεις, δηλητήριο, κατασκοπεία, αποτελούσαν ντροπή για τον samurai, σε αντίθεση με τον κώδικα των ninja, που θεωρούνταν απαραίτητες.

Προέλευση των Ninja

Ορισμένοι από τους αρχηγούς των Νinja (οι αποκαλούμενοι jonin) όπως ο Daisuke Togakure υπήρξαν πρώην samurai που είχαν εκπέσει του αξιώματος, είτε επειδή είχαν χάσει τον αφέντη (daimyo) τους σε μάχη, είτε επειδή αυτός τους είχε διώξει και αυτοί είχαν δραπετεύσει αντί να κάνουν seppuku, είτε απλώς λιποτάκτησαν.

Οι περισσότεροι Νinja όμως δεν προήρχοντο από τις τάξεις των ευγενών……….ήσαν αγρότες οι οποίοι έμαθαν να πολεμούν για λόγους αυτοπροστασίας.

Οι πλέον φημισμένες περιοχές από τις οποίες προήρχοντο ήταν οι περιοχές Iga και Koga.

Στις αποστολές συμμετείχαν και γυναίκες………..οι θηλυκοί Νinja (kunoichi) διείσδυαν στις τάξεις του εχθρού σαν χορεύτριες, παλλακίδες ή υπηρέτριες και ήσαν αποτελεσματικές σαν κατάσκοποι ή δολοφόνοι.

Αντιμετώπιση των Ninja από τους Samurai

Επειδή οι Samurai δεν εμάχοντο πάντοτε σε ανοικτό πεδίο και επιπλέον δεσμεύονταν από τον κώδικα Bushido, προσελάμβαναν συχνά Νinja προκειμένου να διευθετούν ζητήματα τέτοιας φύσεως.

Αυτό το σύστημα ήταν πολύ επικερδές για τους Νinja καθότι οι αμοιβές ήσαν μεγάλες και αυτό είχε σαν επακόλουθο οι  κατώτερες τάξεις να ενισχύουν το εισόδημά τους.

Φυσικά εφόσον και ο αντίπαλος είχε την δυνατότητα να προσλάβει Νinja, αυτό είχε σαν αποτέλεσμα οι Samurai να τρέφουν αντικρουόμενα αισθήματα «εξάρτησης», «απέχθειας» και «φόβου» έναντι των Νinja.

H δομή και οργάνωση των Νinja ήταν απλή: ο αρχηγός (jonin) έδινε εντολές στον ενδιάμεσο (chunin) ο οποίος τις μεταβίβαζε στον στρατιώτη (genin).

Ένδυση – οπλισμός – εξοπλισμός

στολή μάχης ninja φεουδαρχικής εποχής

Στην σύγχρονη εποχή οι Νinja παρουσιάζονται να φορούν μαύρα ρούχα έχοντας μόνο τα μάτια ακάλυπτα……………… η εμφάνιση όμως αυτή προέρχεται από το θέατρο kabuki.

νυχτερινή αμφίεση ninja η οποία συμπεριλαμβάνει φολιδωτή θωράκιση

Στην πραγματικότητα οι Νinja φορούσαν στολή χρώματος σκούρου μπλε κατά τις νυχτερινές επιχειρήσεις, ενώ τις περισσότερες φορές – ανάλογα με τις ανάγκες της αποστολής (κατασκοπεία, δολιοφθορά) – φορούσαν ρούχα προσαρμοσμένα στο εκάστοτε επιχειρησιακό περιβάλλον.

Ο βασικός οπλισμός των Νinja περιελάμβανε:

Shinobigatana (忍者刀 ninjatō): Το Shinobigatana ή ninjatō ήταν παραλλαγή του katana και είχε μικρότερη και ευθεία λεπίδα.

Shikomizue: Θήκη από ζαχαροκάλαμο η οποία περιείχε ξίφος.

Shuriken: Μεταλλικές αιχμηρές λεπίδες σε σχήμα άστρου οι οποίες πολλές φορές ήσαν εμβαπτισμένες σε δηλητήριο.

Kusarigama: Όπλο που αποτελείται από δρεπάνι στη λαβή του οποίου συνδεδεμένη μεταλλική αλυσίδα (kusari) η οποία στην άκρη έχει βάρος σιδήρου (fundo). Το kusarigama εμφανίσθηκε κατά τη διάρκεια της περιόδου Muromachi. Η τέχνη χειρισμού του kusarigama ονομάζεται kusarigamajutsu.

Chigiriki:  Αποτελείται από ξύλινη ή σιδερένια ράβδο στην οποία συνδέεται αλυσίδα με βάρος σιδήρου στο άκρο της. Το chigiriki αποτελεί μια πιο επιθετική παραλλαγή  του kusarigama. Χρησιμοποιείτο για να χτυπήσει ή εξουδετερώσει τον αντίπαλο, καθώς και να αποκρούει τα χτυπήματα ή να αφοπλίσει τον αντίπαλο.

Fukiya: Ήταν σωλήνας κατασκευασμένος από μπαμπού μήκους 1,2 μέτρων (φυσοκάλαμο) ο οποίος εκσφενδόνιζε δηλητηριώδη βέλη μήκους 20 εκ.

Yumi: Ήταν το κλασικό Ιαπωνικό τόξο κατάλληλα διασκευασμένο (μικρότερες διαστάσεις) για λόγους ευχρηστίας.

Naginata: Ήταν το ίδιο με το όπλο των Samurai (δόρυ με καμπυλωτή αιχμηρή λεπίδα) κατάλληλα διασκευασμένο (μικρότερες διαστάσεις) για λόγους ευχρηστίας.

Επιπλέον διέθεταν όπλα τα οποία αποτελούσαν τροποποιήσεις των παραπάνω ή αυτοσχέδιες κατασκευές ανάλογα με την περίπτωση, όπως βομβίδια τα οποία χρησιμοποιούνταν για δημιουργία αντιπερισπασμού και σύγχυσης στον αντίπαλο.

Πολλά από τα όπλα των Νinja προέκυπταν από τροποποιήσεις γεωργικών εργαλείων (δρεπάνια, πριόνια, ψαλίδια κλαδέματος) με σκοπό να μην προδίδουν την πραγματική ταυτότητα του κατόχου σε περίπτωση εντοπισμού τους.

Ο εξοπλισμός των Ninja περιελάμβανε:

Kaginawa: Γάντζοι αναρρίχησης οι οποίοι ήσαν προσδεδεμένοι σε σχοινί.

Kunai: Σιδερένιο συμπαγές αιχμηρό αντικείμενο το οποίο χρησιμοποιείτο ως σκαπτικό εργαλείο τοίχων κυρίως σε περιπτώσεις αναρριχήσεων.

Mizugumo: Ξύλινα πέδιλα τα οποία φορούσαν προκειμένου να αυξάνουν την πλευστότητα στο νερό.

Makibishi: Σιδερένια καρφιά τα οποία πετούσαν στο έδαφος προκειμένου να καθυστερούν τους διώκτες τους.

Tekko-kagi: Σιδερένιες χειρολαβές αναρρίχησης σε σχήμα νυχιών.

Ashiko: Σιδερένιες δέστρες αναρρίχησης τις οποίες προσάρμοζαν στα πόδια τους.

Πέραν αυτού του εξοπλισμού οι Ninja είχαν και άλλα εργαλεία όπως σφυριά, πτυσσόμενες ξύλινες σκάλες, σκαρπέλα, τρυυπάνια, κ.ά.

Εκπαίδευση

Το ninjutsu περιελάμβανε 18 αντικείμενα εκπαίδευσης και είχε ως κεντρική φιλοσοφία τον κανόνα “μια τακτική είναι αποδεκτή εφόσον είναι αποτελεσματική“.

1. Seishinteki kyōyō – πνευματισμός - αυτοσυγκέντρωση
2. Taijutsu – άοπλη μάχη
3. Kenjutsu – τεχνικές ξίφους
4. Bōjutsu – τεχνικές χρήσης ράβδου
5. Sōjutsu – τεχνικές ακοντίου
6. Naginatajutsu – τεχνικές naginata
7. Kusarigamajutsu – τεχνικές kusarigama
8. Shurikenjutsu – βολές – τεχνικές ρίψης αυτοσχέδιων όπλων
9. Kayakujutsu – χρήση πυρίτιδας, εκρηκτικών
10. Hensōjutsu – μεταμφίεση, υποκριτική
11. Shinobi-iri – τεχνικές διείσδυσης
12. Bajutsu – ιππασία
13. Sui-ren – κολύμβηση και εξοικείωσης με το νερό
14. Bōryaku – τακτικές μάχης
15. Chōhō – κατασκοπεία
16. Intonjutsu – παραπλάνηση
17. Tenmon – μετεωρολογία
18. Chi-mon – γεωγραφία

Kuji-kiri

Οι Ninja ήσαν επίσης διαβόητοι για το Kuji-kiri μια μέθοδο αυτοσυγκέντρωσης – εσωτερικού διαλογισμού μέσω κινήσεων των χεριών ενωμένων σε λαβή, η οποία όπως θρυλείται τους προσέδιδε υπερφυσικές ικανότητες.

To Kuji-kiri περιελάμβανε 9 κινήσεις – συμβολισμούς:

• Rin – Δύναμη
• Kyo – Ενέργεια
• Toh – Αρμονία
• Sha – Θεραπεία
• Kai – Διαίσθηση
• Jin – Εγρήγορση
• Retsu – Διάσταση
• Zai – Δημιουργία
• Zen – Απόλυτο

μεταμφίεση ninja σε επαίτη μοναχό που παίζει φλάουτο

Μεταξύ άλλων εξειδικεύοντο στην χρήση δηλητηριωδών ουσιών, π.χ μέσω τροφίμων, ή ρίψης βελών – ακίδων. Χαρακτηριστικά ορισμένοι Νinja μεταμφιέζονταν σε επαίτες μοναχούς – φλαουτίστες, όπου το φλάουτο χρησίμευε σαν ρόπαλο, ή εκτοξευτήρας δηλητηριωδών βελών.

Άνοδος και πτώση των ninja

Οι Νinja ήκμασαν κατά τη διάρκεια της ταραχώδους εποχής μεταξύ των ετών 1336 έως 1600, όπου σε ένα περιβάλλον συνεχόμενων συγκρούσεων, οι πολεμικές τους ικανότητες ήσαν περιζήτητες απ’ όλους.

Οι πόλεμοι Nanbukucho (1336-1392)

Τον 14ο αιώνα και για περισσότερα από 50 χρόνια, η Ιαπωνία ήταν διηρημένη σε δύο βασίλεια, τα οποία αντιμάχονταν για τον έλεγχο της χώρας:

Το Βόρειο βασίλειο το οποίο ήλεγχαν οι Shogun και το Νότιο βασίλειο το οποίο ανήκε στον αυτοκράτορα Go-Daigo ο οποίος ήθελε πλήρη αυτοκρατορικά δικαιώματα.

Σε αυτήν την διαμάχη οι Νinja διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο και για τις δύο πλευρές, δρώντας σαν κατάσκοποι που διείσδυαν στα κάστρα με αποκορύφωμα την πυρπόληση του Νότιου οχυρού Hachiman-yama.

Τελικά το Βόρειο βασίλειο νίκησε και διατηρήθηκε το ισχύον αυτοκρατορικό καθεστώς.

Ο πόλεμος Onin (1467-1477)

Οι Ninja συμμετείχαν ενεργά και στον πόλεμο Onin, ο οποίος ξεκίνησε ως εσωτερική διαμάχη διαδοχής μεταξύ μελών της οικογένειας Ashikaga και σε σύντομο χρονικό διάστημα εξελίχθηκε σε εμφύλιο πόλεμο.

Παρότι που ο πόλεμος διήρκεσε 10 χρόνια, εντούτοις απετέλεσε την έναρξη ευρύτερων συγκρούσεων οι οποίες εγκαινίασαν την ιστορική περίοδο «Εμπόλεμων Κρατών ή Sengoku Jidai» (στην ουσία πολέμησαν αντίπαλες οικογένειες Samurai παρά κράτη)

Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου οι Ninja εκτέλεσαν πολλές αποστολές δρώντας σαν kancho (κατάσκοποι), koran (προβοκάτορες), teisatsu (ανιχνευτές) και kisho (καταδρομείς). Ήσαν αποτελεσματικοί στις πολιορκίες, διεισδύοντας στα οχυρά και δημιουργώντας αντιπερισπασμό προκειμένου να επιτίθενται οι πολιορκητές.

Το τέλος των Ninja (1581)

Οι Ninja παρόλο που απετέλεσαν «χρήσιμο εργαλείο» κατά την περίοδο Sengoku, δεν έπαυαν να αποτελούν παράγοντα αποσταθεροποίησης. Αυτό είχε ως συνέπεια οι βάσεις τους Iga και Koga να θεωρηθούν ως απειλές από τον άρχοντα Oda Nobunaga ο οποίος είχε επικρατήσει στον πόλεμο και επιθυμούσε να ενώσει την Ιαπωνία (1551-1582). Η αιφνιδιαστική επίθεση του Oda Nobunaga στην βάση Iga ανάγκασε τους Ninja να δώσουν μάχη σε ανοικτό πεδίο (τομέας στον οποίο υστερούσαν) με αποτέλεσμα να υποστούν πανωλεθρία και να διαλυθούν, είτε καταφεύγοντας στις γειτονικές επαρχίες, είτε στα βουνά Kii.

Παρόλο που οι βάσεις τους είχαν καταστραφεί, εντούτοις οι Νinja δεν εξαφανίσθηκαν εντελώς. Ορισμένοι μάλιστα υπηρέτησαν τον Tokugawa Leyasu ο οποίος το 1603 έγινε shogun.

Η περίοδος Edo (1603-1868) που ακολούθησε έφερε σταθερότητα και ειρήνη στην Ιαπωνία και ταυτόχρονα σήμανε το τέλος των Ninja.

Πηγές

wikipedia (φωτο)

Tatsuya, Tsuji (1991), The Cambridge history of Japan Cambridge University 

Teeuwen, Mark; Rambelli, Fabio (2002), Buddhas and kami in Japan: honji suijaku as a combinatory paradigm, RoutledgeCurzon

Turnbull, Stephen (2003), Ninja 

chilonas

anorimoi

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ