Θα ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας λέγοντας πως το όνομα του Μύσωνα του Οιταίου –ή Μαλιέα ή Χηνέα– δεν είναι ευρέως γνωστό και ούτε είχε ποτέ, από την κλασική αρχαιότητα μέχρι σήμερα, επιχειρηθεί διερεύνηση της καταγωγής του, του περιεχομένου της διδαχής του και της συνολικής του σκέψης.
Και τούτο διότι, αφενός μεν, οι κύριοι παράγοντες που μπορούσαν να αναζωπυρώσουν το ενδιαφέρον για την ελληνική κλασική αρχαιότητα δεν είχαν επαρκή ύλη για να κάνουν αναφορές και να αναπτύξουν διάλογο γύρω από το πρόσωπο του Μύσωνα –αναφερόμαστε, εδώ, στους Ευρωπαίους ελληνιστές – και, αφετέρου, η αναφορά του ονόματος του Μύσωνος, όποτε αυτό συνέβαινε, γινόταν με αποσπασματικό τρόπο και με παντελή απουσία μιας προσπάθειας διασύνδεσης όλων των πηγών που περιείχαν στοιχεία για το συγκεκριμένο πρόσωπο, την καταγωγή και τη σκέψη του.
Ας προσπαθήσουμε να φανταστούμε, προτού ανακύψουν τα ερωτήματα για τον ακριβή τόπο καταγωγής του, έναν άνθρωπο που είναι μοναχικός, που ζει μέσα στους αγρούς, στη μοναξιά των αγρών, ως καλλιεργητής, ως ένας χωρικός που δουλεύει μόνος του και που, φυσικά, δεν πέρασε τη ζωή του σε κάποια από τις πόλεις όπου αναπτύχθηκε ο προ-Σωκρατικός στοχασμός και που δεν είχε καμία συμπάθεια – μάλλον αντιπάθεια είχε– στη δημοσιότητα, στο κοινωνικό θεαθήναι.
Ένας τέτοιος χαρακτήρας ήταν ο Μύσωνας, από όσα λίγα γνωρίζουμε και μας έχουν μείνει γι’ αυτόν. Πράγματι, ένας τέτοιος τύπος ανθρώπου θα ταίριαζε στην περιοχή της αρχαίας Φθίας, μια περιοχή που ήταν, περιβαλλοντικά, ένας όλβιος τόπος με μεγάλη δασοκάλυψη, με χειμάρρους, παραπόταμους και ποταμούς όπως ο Σπερχειός, ο Ίναχος, ο Ασωπός και ο Γοργοπόταμος∙ με βουνά, όπως η Οίτη, ένας τόπος που διέφερε οπωσδήποτε από τις περιοχές που άκμαζαν πόλεις όπως η Θήβα, στον Βοιωτικό κάμπο, και άλλες, ή, αντίστοιχα, στη Θεσσαλία ή σε άλλα μέρη όπου η έκταση και το ανάγλυφό της περιοχής διαμόρφωναν συνθήκες για εκτεταμένες καλλιέργειες και ακμάζουσες, εμπορικά και πολιτικά, πόλεις.
Το ενδιαφέρον είναι ότι ένας μοναχικός άνθρωπος, ρομαντικός από τη φύση του, συλλαμβάνει μια θεμελιώδη ιδέα πάνω στην οποία αναπτύχθηκε η επιστήμη, ιδιαίτερα από την Αναγέννηση και μετά κάτω από την επιρροή των Άγγλων εμπειριστών της πειραματικής και επαγωγικής μεθόδου – αυτός ο άνθρωπος, λοιπόν, συλλαμβάνει την πυρηνική σκέψη που θα γεννήσει την επιστήμη και την τεχνολογία.
Αυτό δείχνει ότι ο άνθρωπος αυτός είχε κάτι ξεχωριστό και διανοητικά αλλά και ως χαρακτήρας ήταν αρκετά διαφορετικός από το κοινωνικό του περιβάλλον – δεν προσδιοριζόταν από αυτό. Είναι σε μας δύσκολο να συνειδητοποιήσουμε πως αναπτύσσει μια σκέψη ελεύθερη από παραδοσιακούς συνειρμούς και αισθησιασμούς.
Ας αποπειραθούμε μια ιστορική έρευνα γύρω από το θέμα του Μύσωνα του Χηνέα, του Οιταίου ή Μαλιέα, για να τεκμηριώσουμε τη σχέση του με την περιοχή μας και την ιστορική επίδραση του έργου του. Θα προχωρήσουμε θέτοντας ερωτήματα και επιχειρώντας να δώσουμε απαντήσεις.
