Της Μανταλένας Μαρίας Διαμαντή
Χόρχε Λουίς Μπόρχες. Ο Αργεντινός συγγραφέας θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους λογοτέχνες του 20ού αιώνα. Μπορεί να έγινε διάσημος για τα διηγήματά του, ωστόσο ο Μπόρχες ήταν και δοκιμιογράφος, ποιητής και κριτικός.
Το έργο του έχει κοσμοπολίτικο χαρακτήρα. Η πολυ-πολιτισμική Αργεντίνη, η μεγάλη συλλογή παγκόσμιας λογοτεχνίας που διέθετε ο πατέρας του και τα πολλά ταξίδια που έκανε στη ζωή του αντανακλάται σε αυτό. Σε νεαρή ηλικία επισκέφθηκε περιοχές των πάμπας όπου τα σύνορα της Αργεντινής, της Ουρουγουάης και της Βραζιλίας θολώνουν.
Στην Ελβετία και την Ισπανία έζησε και πήγε σχολείο. Πανεπιστήμιο δεν πήγε ποτέ.
Μεσήλικας πια ταξίδεψε σε όλη την Αργεντινή για να δώσει διαλέξεις καθώς και σε διάφορα μέρη του κόσμου ως επισκέπτης καθηγητής.
Μέχρι και τα γεράματά του συνέχισε να ταξιδεύει.
Ο Μπόρχες ήρθε σε επαφή με τη λογοτεχνία από αργεντίνικα, ισπανικά, βορειοαμερικανικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά και βορειοευρωπαϊκά/ισλανδικά συγγράμματα.
Μπορεί να μη σπούδασε, ωστόσο διάβασε πολύ… Ανάμεσα σε όλα και πολλές μεταφράσεις έργων από τη Μέση και την Άπω Ανατολή. `
Εδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την παγκόσμια λογοτεχνία — και αναγνώστες σε όλο τον κόσμο ασχολήθηκαν με το έργο του, του οποίου η στάση ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με τον ακραίο εθνικισμό της κυβέρνησης του Περόν.
Κάποτε Αργεντίνοι εθνικιστές – που ταυτίζονταν – τουλάχιστον εν μέρει – με τους Ναζί- υποστήριξαν ότι ο Μπόρχες ήταν Εβραίος — υπονοώντας με αυτόν τον τρόπο ότι δεν ήταν αρκετά Αργεντίνος — ο Μπόρχες αποκρίθηκε “Yo Judío” (“Εγώ, Εβραίος”). `Εδειξε έτσι ότι θα ήταν περήφανος αν ήταν Εβραίος, παρουσιάζοντας το χριστιανικό του γενεαλογικό δέντρο. Υπενθύμισε, όμως, ότι οποιοσδήποτε “βέρος Ισπανός” θα μπορούσε κάλλιστα να έχει κάποια εβραϊκή καταγωγή.
Αν και δεν ήταν εύκολο να επιλέξω, ξεχώρισα δύο ποιήματα του Χόρχε Λουίς Μπόρχες. Νομίζω ότι τα θέματά τους αφορούν όλους μας.
Στο πρώτο “Με κάθε αντίο μαθαίνεις”, ο ποιητής εξηγεί το νόημα του κάθε “αντίου”-“αποχωρισμού” με εύστοχο και διδακτικό τρόπο.
Το “Ποίημα στους φίλους” αναφέρεται στην πραγματική φιλία που δυστυχώς σπάνια τη συναντάς. Την ορίζει “έμμεσα” με απλά λόγια αλλά τόσο ουσιαστικά και αληθινά.
Αξίζει να τα διαβάσετε…