Το παράξενο φαινόμενο της ανθρώπινης αυτανάφλεξης

Τον Σεπτέμβριο του 2011, ένας Ιρλανδός νομοθέτης περιέγραψε μια εξαιρετικά ασυνήθιστη – και αμφιλεγόμενη – αιτία θανάτου ενός ηλικιωμένου συνταξιούχου, του Michael Faherty. Τα ερείπια του 76χρονου άνδρα βρέθηκαν στο σπίτι του από πυροσβέστες που ανταποκρίθηκαν στον συναγερμό καπνού, τη νύχτα της 22ης Δεκεμβρίου 2010. Το σώμα του ανθρώπου είχε καεί, αν και τίποτα άλλο στο δωμάτιο δεν υπέστη καμία ζημιά. Μετά από εννέα μήνες έρευνας, ο Δρ. Ciaran McLoughlin, ένας 25χρονος παλαίμαχος του πεδίου, απέρριψε απρόθυμα την ακόλουθη δήλωση: «Η πυρκαγιά αυτή διερευνήθηκε διεξοδικά και έφτασα  στο συμπέρασμα ότι αυτή είναι μια περίπτωση ανθρώπινης αυτανάφλεξης, για την οποία δεν υπάρχει επαρκής εξήγηση».

Ανθρώπινη αυτανάφλεξη; Η έννοια της SHC, που συνήθως ορίζεται ως το σώμα ενός ζωντανού ατόμου που ξαφνικά τυλίγεται στις φλόγες χωρίς καμία πηγή εξωτερικής ανάφλεξης, είναι το υλικό των ταινιών τρόμου, των αστικών θρύλων και των γοτθικών μυθιστορημάτων και όχι ό,τι μπορεί να βρεθεί σε ένα πιστοποιητικό θανάτου του 21ου αιώνα. Και όμως, ο Δρ. McLoughlin και μία ομάδα παθολόγων, επιστημόνων και αξιωματικών πυροσβεστικής, αισθάνθηκαν ότι αυτή ήταν η μόνη δικαιολογημένη εξήγηση για την ολέθρια απώλεια του κ. Faherty.

Έχει περάσει καιρός από την πρώτη φορά που αυτό το μυστήριο φαινόμενο – ή φερόμενο φαινόμενο, για εκείνους που δεν το αναγνώρισαν ως νόμιμο – να καταγραφεί στη βιβλιογραφία. Από τις 200 αναφερθείσες περιπτώσεις ανθρώπινης αυτανάφλεξης, ορισμένες φαίνεται να δείχνουν πιο έγκυρες από τις άλλες. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι από την αρχή (και σε σχέση με όλους εκείνους τους σκεπτικιστές εκεί έξω), η συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων είχε άμεση σχέση με το αλκοόλ, την παρουσία σε αίθουσα με μία εξωτερικής πηγή φλόγας όπως τα τσιγάρα ή ένα τζάκι, την ηλικία ή την περιορισμένη κινητικότητα. Τούτου λεχθέντος, υπάρχουν συναρπαστικά ευρήματα υπέρ της SHC.

Η πρώτη καταγεγραμμένη υπόθεση και η συνέχειά της

Ένας ιππότης που ονομαζόταν Polonus Vorstius είχε την ατυχή διάκριση να ήταν η πρώτη γνωστή υπόθεση ανθρώπινης αυτανάφλεξης, πίσω στον 15ο αιώνα. Προφανώς, ο ατρόμητος ιππέας απολάμβανε μερικά ποτήρια ισχυρού κρασιού στο σπίτι του στο Μιλάνο το 1470 ώσπου ξαφνικά άρχισε το σώμα του να τυλίγεται στις φλόγες. Στη συνέχεια, προχωρούσε προς τους τρομοκρατημένους του γονείς, που τον έβλεπαν να πεθαίνει μπροστά στα μάτια τους, έως ότου μετατραπεί σε τέφρα. Η περίπτωση αυτή, περιγράφηκε το 1641 από τον Δανό φυσικό Thomas Bartholin (1616-1680)  στο His Historiarum Anatomicarum Rariorum, μια συλλογή περίεργων ιατρικών φαινομένων. Ο Bartholin ανέφερε ως πηγή του μια συζήτηση με έναν από τους απογόνους της οικογένειας Vorstius. Παρόμοιες εκδοχές της ιστορίας του ιππότη μπορούν να βρεθούν σε άλλες πηγές, αν και είναι προφανώς αδύνατο να επαληθευθεί η ακρίβεια οποιουδήποτε ισχυρισμού για την αυτανάφλεξη, στην ατυχή περίπτωση του Polonus.

Ένα άλλο πολύ γνωστό παράδειγμα της αυτανάφλεξης είναι το μυστήριο του 18ου αιώνα της Nicole Millet, όπως καταγράφηκε από τον Γάλλο Jonas Dupont στο βιβλίο του, De Incendiis Corporis Humani Spontaneis (1763). Το μόνο που παρέμεινε από την κυρία Millet, μία κυρία εθισμένη στο αλκοόλ, ήταν το κρανίο της, μερικά οστά από την πλάτη και τα κάτω πόδια της. Ένα κρεβάτι άχυρου κοντά στο πτώμα της και διάφορα ξύλινα αντικείμενα επιβίωσαν με κάποιο τρόπο από τη φωτιά που της κόστισε τη ζωή, στις 20 Φεβρουαρίου 1725. Ο σύζυγός της καταδικάστηκε για δολοφονία, αλλά αθωώθηκε τελικά χάρη στη μαρτυρία ενός χειρούργου ονόματι Dr Claude-Nicolas Le Cat, ο οποίος ισχυρίστηκε πως η μυρωδιά του καπνού τον ξύπνησε και έτσι το σώμα της Nicole ανακαλύφθηκε. Έπεισε το δικαστήριο ότι όλο αυτό ήταν μία πράξη του Θεού.

Ο 20ος αιώνας ήταν μία καλή περίοδος για τους πιστούς του φαινομένου της ανθρώπινης αυτανάφλεξης, επειδή οι φωτογραφικές ενδείξεις τέθηκαν σε λειτουργία και οι φρικιαστικές ασπρόμαυρες λήψεις των εναπομεινάντων άκρων και οι σωροί από τέφρα έγιναν πρωτοσέλιδο.

Σε μια αίθουσα χορού Chelmsford στην Αγγλία, το 1938, η Maybelle Andrews τυλίχθηκε στις φλόγες στην κορυφή των σκαλοπατιών μπροστά στον τρομοκρατημένο αρραβωνιαστικό της και σε μια αίθουσα γεμάτη με καλεσμένους που διασκέδαζαν, χωρίς εμφανή πηγή πυρκαγιάς στο δωμάτιο. Το 1951, τα κάτω πόδια της Floridian Mary Reeser βρέθηκαν στηριγμένα στην πολυθρόνα της ενώ η υπόλοιπη κάηκε ολοσχερώς. Το παράδοξο είναι πως δίπλα της ένας σωρός από εφημερίδες παρέμεινε… άθικτος.

Όταν οι απόψεις διίστανται

Όπως μπορούν να πιστοποιήσουν εμπειρογνώμονες από τα πυροσβεστικά τμήματα και τα κρεματόρια, οι πυρκαγιές που είναι τόσο ισχυρές ώστε να μετατρέψουν το ανθρώπινο κόκαλο σε τέφρα, δεν αφήνουν γενικά άθικτες τις γύρω περιοχές. Η γενικευμένη ζημιά πρέπει να είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Τι θα μπορούσε να προκαλέσει ένα τέτοιο παράξενο φαινόμενο τότε.  Οι θεωρίες κυμαίνονται από απλά ατυχήματα που προκαλούνται από τσιγάρα και απόπειρες αυτοκτονίας σε αταξίες στο μαγνητικό πεδίο της γης και στην εξωγήινη παρέμβαση. Έχουν προταθεί επίσης σενάρια “Perfect Storm” από ακτίνες γάμμα ή στατικό ηλεκτρισμό που αλληλεπιδρούν με την υψηλή περιεκτικότητα του αλκοόλ στο αίμα.

 Το συμπέρασμα

Η πιο πιθανή εναλλακτική θεωρία, ωστόσο, και αυτή που διατυπώνεται από τους περισσότερους σκεπτικιστές, φαίνεται να είναι η αποκαλούμενη θεωρία “φιτίλι”, η οποία υποστηρίζει ότι η υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά στο σώμα εξηγεί τις περισσότερες περιπτώσεις ανθρώπινης αυτανάφλεξης. Η θεωρία λέει ότι μια εξωτερική πηγή ανάφλεξης καίει πολύ γρήγορα τα ρούχα και το δέρμα του θύματος, απελευθερώνοντας λίπος το οποίο στη συνέχεια επαναπορροφάται από τα ρούχα δημιουργώντας μια πηγή συνεχούς καύσης που συνεχίζει μέχρι η καύσιμη ύλη (λίπος) να καεί, παρόμοια με τον τρόπο με τον οποίο το σκοινί κάτω από το κέντρο ενός κεριού απορροφά το κερί και κρατά τη φλόγα ζωντανή. Δεδομένου ότι ποτέ δεν υπήρξε περίπτωση γυμνού θύματος SHC, είναι μια ενδιαφέρουσα θεωρία. Και, δεδομένου ότι τα περισσότερα υποτιθέμενα θύματα SHC κάθονται όταν αρχίσει η πυρκαγιά και οι φλόγες ταξιδεύουν προς τα πάνω, εξηγεί γιατί τα κάτω άκρα, συνήθως, παραμένουν άθικτα.

Σε μια καλοπροαίρετη απόπειρα να αναπαραγάγουν το φαινόμενο του φιτιλιού το 1998, οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Καλιφόρνιας χρησιμοποίησαν έναν χοίρο, καθώς η σάρκα των χοίρων έχει πολλά κοινά με την ανθρώπινη. Τύλιξαν έναν νεκρό χοίρο σε μια κουβέρτα, άναψαν φωτιά και τον άφησαν να καεί. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν ένα πτώμα παρόμοιο με το SHC, αλλά αυτό ήταν μόνο μετά από αρκετές ώρες καύσης. Άλλες προσπάθειες να αναπαραχθεί το φαινόμενο του φιτιλιού σε χοίρους, ωστόσο, απέτυχαν.
Όλες αυτές οι θεωρίες μπορεί να είναι πειστικές, ωστόσο δεν γίνεται να  παραλειφθούν τα πιο συναρπαστικά επιχειρήματα υπέρ της ύπαρξης του SHC, δηλαδή ότι αυτές οι πυρκαγιές πάντα ξεκινούν από τους κορμούς των θυμάτων και όχι από τα άκρα τους. Έτσι, τα θύματα φαίνεται να μην αγωνίζονται ή να μετακινούνται αφού τα σώματά τους αρχίσουν να καίγονται, και ότι οι γύρω περιοχές δεν έχουν υποστεί καμία αλλοίωση από τη φωτιά. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς το πουκάμισό του να πιάνει φωτιά και στη συνέχεια να κάθεται χαλαρά καθώς καίγεται ολόκληρος…
Ομοίως, ο Michael Faherty πέθανε πραγματικά από το SHC; Οι σκεπτικιστές το αμφισβητούν. Υπήρχε, τελικά, μια πυρκαγιά στην εστία κοντά στο σημείο που βρέθηκε, όπως συμβαίνει συχνά σε αναφορές SHC. Σίγουρα, ένας σπινθήρας απλώς ξεπήδησε στα ρούχα του αν και, για κάποιο λόγο, ο Ιρλανδός δικαστής και η ομάδα εμπειρογνωμόνων του, απέκλεισαν αυτή τη πιθανότητα. Και τι συμβαίνει με τα εκατομμύρια των ανθρώπων που δεν καταλήγουν μυστηριωδώς σε έναν σωρό από στάχτες απολαμβάνοντας ένα μπράντυ και ένα πούρο;

Θα μπορούσατε απλώς να χρησιμοποιήσετε την απειλή της αυτανάφλεξης ως έναν άλλο τρόπο για να πείσετε τους ασθενείς σας να μην καπνίζουν…

maxmag

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ