Γιατί Τώρα Περισσότερο από Ποτέ Είναι Αναγκαία η Υψηλή Συναισθηματική Νοημοσύνη; (+ τεστ αυτο-αξιολόγησης της EI/EQ)

Δεν έχει πολλές μέρες που βρέθηκα μαζί με 80 άτομα και συζητήσαμε για τη Συναισθηματική Νοημοσύνη στο πλαίσιο της διαδραστικής ομιλίας/workshop με τίτλο «Συναισθηματική & Οικολογική Νοημοσύνη: Υλοποιείστε Επιτυχώς Συνηθισμένες Ιδέες με Ασυνήθιστο Τρόπο.» Ομολογώ ότι ήταν μία από τις πιο όμορφες στιγμές της επαγγελματικής μου ζωής γιατί πραγματικά οι άνθρωποι που με τίμησαν με την παρουσία τους ήταν «ζωντανοί», συμμετείχαν στη διαδικασία, ανταποκρίθηκαν στις ερωτήσεις μου άμεσα και εποικοδομητικά και όλοι προσπάθησαν να κατανοήσουν και να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούσαν για τη δραστηριότητα/άσκηση που τους ζητήθηκε να υλοποιήσουν.

Αυτό όμως που μου έκανε εντύπωση ήταν το γεγονός ότι γνώριζαν λίγα για τη Συναισθηματική Νοημοσύνη και ακόμη λιγότερα για την Οικολογική Νοημοσύνη. Για δύο θέματα τα οποία είναι θεμελιώδη και διέπουν, τόσο τη σχέση που έχει ο καθένας με τον εαυτό του, όσο και με τους συνανθρώπους του, καθώς και τη σχέση που αναπτύσσει ο καθένας από εμάς και όλοι ως σύνολο με το περιβάλλον και τη Φύση.

Πραγματικά δεν είχα σκεφτεί να γράψω κάποια άρθρο για τη Συναισθηματική Νοημοσύνη γιατί πίστευα ότι είναι «πολυφορεμένη» και ότι οι άνθρωποι είναι γνώστες του θέματος. Όμως, μετά την ομιλία άλλαξα γνώμη και γι’ αυτό αυτή τη στιγμή διαβάζετε αυτό το άρθρο. Όσο για την Οικολογική Νοημοσύνη θα υπάρξει ξεχωριστό άρθρο (όπως και για την Ψηφιακή Νοημοσύνη, μια νοημοσύνη πολύ καινούργια και πολύ σημαντική επίσης για την εποχή μας και η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις άλλες δύο.)

Οι προκλήσεις της εποχής μας

Όμως δεν θα ξεκινήσω, όπως θα ήταν αναμενόμενο, δίνοντας τον ορισμό της Συναισθηματικής Νοημοσύνης. Θα ξεκινήσω με το τι επιτάσσει η εποχή που ζούμε. Μας ζητείται να:

• προσαρμοζόμαστε άμεσα στις γρήγορα μεταβαλλόμενες συνθήκες
• παράγουμε ιδέες και να καινοτομούμε σε κάθε έκφανση της ζωής μας, από όποια θέση κι αν βρισκόμαστε
• παράγουμε αξία για την κοινωνία και για εμάς τους ίδιους λύνοντας πραγματικά προβλήματα και όχι δημιουργώντας ανάγκες
• μην προσπαθούμε να κάνουμε απλά το καλύτερο που μπορούμε, αλλά να είμαστε μοναδικοί σε ό,τι κάνουμε
• είμαστε οι φάροι που δείχνουν την κατεύθυνση (το ποια κατεύθυνση είναι ένα ζητούμενο βέβαια…)
• προσφέρουμε εθελοντικά στον κόσμο που έχει ανάγκη, πολλές φορές για να καλυφθεί η ανεπάρκεια των κρατικών και άλλων υπεύθυνων φορέων
• προστατεύουμε το περιβάλλον και να λειτουργούμε αειφορικά

Για να μπορέσουμε να απαντήσουμε σ’ αυτές τις προκλήσεις, με δίκαιο τρόπο τόσο για τους άλλους όσο και για εμάς αλλά και για τον πλανήτη που μας φιλοξενεί θα πρέπει να:

• είμαστε οραματιστές και όχι μισθοφόροι
• είμαστε εμείς η ίδια η αλλαγή
• έχουμε εξαιρετική απόδοση
• αναπτύξουμε την ικανότητα της πρόκλησης ξεχνώντας ότι είμαστε experts σε ένα συγκεκριμένο πεδίο
• μπορούμε να κάνουμε τους φίλους μας, τους συνεργάτες μας, τους πελάτες μας να νιώθουν ξεχωριστοί
• είμαστε ισορροπημένα δοτικοί

Δύσκολα projects δεν νομίζετε;

Κι εδώ έρχεται και μία δεύτερη ερώτηση η οποία με απασχολεί έντονα, ειδικά τα τελευταία χρόνια, τα χρόνια της παγκόσμιας κοινωνικής, οικονομικής, ηθικής, αξιακής και περιβαλλοντικής κρίσης, η οποία είναι: «Γιατί είναι πιο δύσκολο να είμαστε ευγενικοί, γενναιόδωροι, συμπονετικοί, καλοσυνάτοι, καλοί στην επικοινωνία, συνεργάσιμοι, φορείς θετικής αλλαγής και τελικά μη μέτριοι από το να είμαστε απλά έξυπνοι και να έχουμε πολλές ‘ξερές’ γνώσεις;»

Η απάντηση που δίνω μετά από χρόνια έρευνας και στοχασμού είναι: «Γιατί πολύ απλά έχουμε παρασυρθεί από το σύστημα και λειτουργούμε με βάση το νεοφιλελεύθερο νεοδαρβινικό ανταγωνισμό. Γιατί πολύ απλά δεν είμαστε συνειδητοί ως προς την προσωπική μας ανάπτυξη και την απόκτηση αληθινής και βαθιάς γνώσης. Γιατί πολύ απλά δεν έχουμε ανεπτυγμένες τις ποιότητες εκείνες που οικοδομούν μία υψηλή Συναισθηματική Νοημοσύνη (και Οικολογική και Ψηφιακή Νοημοσύνη, αλλά δεν θέλω να ξεφύγω από το κεντρικό μας θέμα) η οποία θα υποστηρίξει έναν άλλο μετα-καινοτόμο τρόπο σκέψης και δράσης που θα μας βοηθήσει να απαντήσουμε στις προκλήσεις της εποχής μας.»

Τι ακριβώς όμως εννοούμε με τον όρο Συναισθηματική Νοημοσύνη;

Σε πρόσφατη έκθεση του World Economic Forum παρατίθενται οι 10 top δεξιότητες/ικανότητες τις οποίες πρέπει να κατέχει κάποιος για να μπορεί να υπάρχει στην αγορά εργασίας μέχρι το 2020. Την 6η θέση κατέχει η Συναισθηματική Νοημοσύνη (ΣΝ)-Emotional Intelligence (EI).

Έρευνες δεκαετιών απέδειξαν ότι το Intelligence Quotient, το γνωστό μας IQ, ο Δείκτης Ευφυΐας δηλαδή, δεν αποτελεί παράγοντα επιτυχίας στη ζωή ενός ανθρώπου. Όμως ο Δείκτης Συναισθηματικής Νοημοσύνης-Emotional Quotient (EQ) αποτελεί.

Και όταν λέμε Συναισθηματική Νοημοσύνη σε τι ακριβώς αναφερόμαστε;

Στην ικανότητα του ανθρώπου να κατανοεί και να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τόσο τα δικά του συναισθήματα όσο και τα συναισθήματα των άλλων με στόχο να ζει αρμονικά με τον εαυτό του και με τους συνανθρώπους του.

Τα καλά νέα είναι ότι παρ’ όλο που η κοινωνία μας πάσχει σε επίπεδο Συναισθηματικής Νοημοσύνης κι αυτό αποδεικνύεται περίτρανα σε καθημερινό επίπεδο-από το να παίρνουμε τη σειρά κάποιου σε μία ουρά μέχρι να πλακωνόμαστε στο δρόμο γιατί κάποιος μας προσπέρασε, ή να σκοτώνουμε τους συνανθρώπους μας-μπορούμε όλοι μας να εκπαιδευτούμε και να καλλιεργήσουμε τις πέντε (5) ποιότητες, τις πέντε (5) συνιστώσες της, αρκεί να το θέλουμε (αυτό είναι το «κλειδί».) Αυτές οι πέντε (5) ποιότητες είναι:

Το πόσο συναισθηματικά νοήμονες είμαστε εξαρτάται από τα βιώματά μας, από τον τρόπο που μεγαλώσαμε και από τις πεποιθήσεις μας. Δηλαδή από πράγματα τα οποία μπορούμε να αλλάξουμε!

Αν θέλετε να δείτε που βρισκόσαστε σε επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης τότε κατεβάστε το τεστ αυτοαξιολόγησης και «αυτο-μετρηθείτε»!

Εκπαιδεύοντας και ισορροπώντας τη βιολογία μας

Η εκπαίδευσή μας σε επίπεδο Συναισθηματικής Νοημοσύνης βασίζεται σε δύο (2) παραδοχές, που έχουν επιβεβαιωθεί και επιστημονικά, οι οποίες είναι:

• Τα συναισθήματα είναι προϊόντα σκέψης και του πώς αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα.
• Μπορούμε να αισθανθούμε ό,τι θέλουμε γιατί μπορούμε να σκεφτούμε τι να σκεφτούμε.

Είναι αλήθεια ότι είμαστε φτιαγμένοι να αντιδρούμε ενστικτωδώς βάσει των καταγραφών που έχουν γίνει μέσα μας από την παιδική μας ηλικία αλλά και βάσει της βιολογίας μας. Ο ερπετικός μας εγκέφαλος αντιδρά αστραπιαία σε μία απειλή βάζοντάς μας σε θέση ή μάχης, ή φυγής, ή παγώματος (το γνωστό fight or flight or freeze), ανάλογα με το ερέθισμα που δεχτήκαμε. Όταν απειλούμαστε βιώνουμε το φόβο σε επίπεδο σωματικό. Τότε μπαίνει στο παιχνίδι ο νεοφλοιός μας, το νεώτερο τμήμα του εγκεφάλου μας, ο νους μας δηλαδή, και παράγει συναισθήματα κι έτσι νιώθουμε τρομαγμένοι. Αυτό είναι το συναίσθημα, το οποίο τελικά είναι η νοητική εμπειρία της κατάστασης του σώματος. Αυτό είναι το σημείο στο οποίο μπορούμε να επέμβουμε συνειδητά, με βάση τις δύο (2) παραδοχές που προαναφέραμε.

Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης της βιολογίας μας προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης υψηλής Συναισθηματικής Νοημοσύνης θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι εμείς οι άνθρωποι έχουμε τρία (3) ανοσοποιητικά συστήματα:

• Το Νοητικό Ανοσοποιητικό Σύστημα που σχετίζεται με το πώς σκεφτόμαστε σχετικά με τις εμπειρίες μας.
• Το Σωματικό Ανοσοποιητικό Σύστημα που έχει να κάνει με το πώς αντιδράει το σώμα μας στις σκέψεις μας.
• Το Συναισθηματικό Ανοσοποιητικό Σύστημα που αφορά τη συμπεριφορά μας σε σχέση με το τι σκεφτόμαστε.

Και τα τρία (3) είναι εξίσου σημαντικά και σχετίζονται όλα με τη Συναισθηματική μας Νοημοσύνη. Η καλή κατάστασή τους, το να βρίσκονται δηλαδή σε ισορροπία,  συμβάλλει στην ευεξία μας, στο well-being μας, τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο συνόλου, κοινωνίας.

Και τι θα κερδίσουμε αν αναπτύξουμε τη Συναισθηματική μας Νοημοσύνη;

Μάθαμε πώς λειτουργούμε σε βιολογικό και συναισθηματικό επίπεδο. Μάθαμε επίσης τι είναι Συναισθηματική Νοημοσύνη και ποιες είναι οι πέντε (5) ποιότητές της. Συγκεκριμενοποιήσαμε τις προκλήσεις της εποχής μας και παραθέσαμε εκείνες τις ικανότητες και συμπεριφορές που απαιτούνται για να απαντήσουμε αποτελεσματικά και δημιουργικά σε αυτές. Και καταλήξαμε στο ότι ένας βασικός πυλώνας που μπορεί να μας καταστήσει ικανούς να ανταπεξέλθουμε παράγοντας ιδέες, προϊόντα ή υπηρεσίες με αληθινή αξία είναι η Συναισθηματική Νοημοσύνη.

Ένας άνθρωπος με ανεπτυγμένη Συναισθηματική Νοημοσύνη:

• Ζει με βάση έναν ηθικό κώδικα που διέπεται από σεβασμό, ανοικτοσύνη, ειλικρίνεια, αυθεντικότητα, θέληση για συνεχή μάθηση και εμπιστοσύνη.
• Ζει σε μία κατάσταση ευημερίας και ευεξίας.
• Είναι πετυχημένος, ορίζοντας την επιτυχία ως εκείνη την κατάσταση στην οποία τα προσωπικά επιτεύγματα έχουν θετική επίδραση και στους άλλους.
• Μπορεί και ελέγχει το «Εγώ» του.
• Είναι φορέας θετικής αλλαγής.
• Ξέρει να επικοινωνεί άμεσα και αποτελεσματικά.
• Είναι δημιουργικός και παράγει ιδέες human-driven.
• Μπορεί και εφαρμόζει τη νοητική επαναπλαισίωση.
• Αυτο-πειθαρχεί.
• Διορθώνει τα κακώς κείμενα και δεν καταστρέφει
• Αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεών του και της ζωής του.
• Καταφέρνει να χτίσει το όνομά του, το προσωπικό του brand, όχι πατώντας επί πτωμάτων, αλλά μέσω της συνεισφοράς, της προσφοράς βοήθειας και της αναγνώρισης από τους άλλους.
• Μπορεί και επικεντρώνει την προσοχή του στα σημαντικά.
• Εξελίσσεται συνεχώς καταφέρνοντας έτσι να μην πέσει στην παγίδα της μετριότητας.
• Ξέρει να διαχειρίζεται τις συγκρούσεις αποτελεσματικά.
• Πετυχαίνει win-win αποτέλεσμα στις διαπραγματεύσεις.
• Αναπτύσσει ισχυρά δίκτυα.
• Ξέρει να συνεργάζεται.
• Λειτουργεί αλληλέγγυα.
• Μπορεί και αυτοπαρακινείται.
• Παρακινεί τους συνανθρώπους του εσωτερικά και αβίαστα.

Συμπέρασμα;

Μπείτε στη διαδικασία να μάθετε να μιλάτε μια διαφορετική συναισθηματική γλώσσα. Είναι ο μόνος τρόπος να ζήσετε μία ζωή ισορροπημένη, «κεντραρισμένη», χωρίς εσωτερικές και εξωτερικές άσκοπες εντάσεις. Είναι ο μόνος τρόπος να βρείτε την ιδανική οπτική γωνία δράσης σας, το δικό σας business & personal modus operandi και να ζήσετε μια ζωή με νόημα για σας και για τους άλλους. Είναι ο μόνος τρόπος να ζείτε αληθινά τη ζωή σας και όχι να παρασύρεστε από αυτή.

Το πώς, οι τεχνικές δηλαδή που μπορούν να σας βοηθήσουν να γίνετε συναισθηματικά νοήμονες θα αναπτυχθούν σε επόμενα άρθρα μου. Γι’ αυτό stay tuned!

Ζερβάκη Δήμητρα, EMBA, PMP, TTT

Πηγές:

Daniel Goleman, 1995.Η Συναισθηματική Νοημοσύνη. Εκδόσεις Πεδίο

Michael Cornwall, 2010. Go Suck a Lemon. Strategies for Improving Your Emotional Intelligence. Michael Cornwall.

Photo Credit: © Agsandrew | Dreamstime.com – The Escape Of Inner Paint Photo

dimitrazervaki

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ