ΚΛΥΤΑΙΜΝΗΣΤΡΑ ΚΑΙ ΑΙΓΙΣΘΟΣ

Κλυταιμνήστρα τρέχει να σώσει τον Αίγισθο.
Ερυθρόμορφη αττική πελίκη (β' όψη). Βρέθηκε στην Ετρουρία και αποδίδεται στον Ζωγράφο του Βερολίνου, περίπου 500 π.Χ. Η Κλυταιμνήστρα τρέχει να σώσει τον Αίγισθο, ενώ προσπαθεί να τη συγκρατήσει ο Ταλθύβιος. Βιέννη, Kunsthistorisches Museum

Χαρά Νάστου

ΑΙΓΙΣΘΟΣ, κατ’ επίφασιν ΒΑΣΙΛΙΑΣ

Ο Αίγισθος του Πελοπίδη Θυέστη κάθεται πια στο θρόνο που κάποτε πήραν από τον πατέρα του και βασιλεύει για επτά χρόνια. Πιστεύει πως έχει δικαίωμα στην άσκηση αυτού του αξιώματος, εκπροσωπώντας τον οίκο του Θυέστη
Όσο βασιλεύει, οδηγεί το άρμα του Αγαμέμνονα, κρατά το σκήπτρο του, φορά τα ρούχα του, κοιμάται στο κρεβάτι του και σπαταλά ασυλλόγιστα το βιος του.
Όλα όμως αυτά είναι εξωτερικά σημάδια, είναι τα επιφαινόμενα.
Στην ουσία είναι ο σκλάβος της Κλυταιμνήστρας.
Αυτή κυβερνά τις Μυκήνες, χρησιμοποιώντας τον μόνο για τα σατανικά της εκδικητικά σχέδια, που την έφεραν στο θρόνο και στην εξουσία.
Σύμφωνα με τους κοινωνιολόγους που βαθαίνουν στο μύθο, η Κλυταιμνήστρα, όπως και η Πηνελόπη του Οδυσσέα, είναι η τελευταία έκφραση της Μητριαρχίας, πριν περάσουμε στην πατριαρχική δομή της κοινωνίας.

ΟΙ ΛΕΟΝΤΑΡΙΣΜΟΙ του ΑΙΓΙΣΘΟΥ

Ο Αίγισθος εκτονώνεται και δείχνει τη δύναμή του, κυρίως όταν μεθά... Τότε και βεβηλώνει το μνήμα του Αγαμέμνονα:
Το πετροβολά ή χοροπηδά πάνω του, προκαλώντας τον Ορέστη να έρθει αν τολμά, ν’ αναμετρηθεί μαζί του.
Κι όμως το γιο του Αγαμέμνονα, που δήθεν καλεί σε αναμέτρηση, κατά βάθος τον φοβάται.
Τρέμει την ώρα και τη στιγμή που θα εμφανιστεί, για να πάρει την εκδίκηση για τη δολοφονία του Αγαμέμνονα.
Όλη η συμπεριφορά του Αίγισθου είναι ένας λεονταρισμός!
Ούτε μια νύχτα δεν κοιμάται ήσυχος και πάντα γύρω του υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός σωματοφυλάκων να τον προσέχει και να επέμβει στην εμφάνιση του Ορέστη, τον οποίο μάλιστα επικηρύσσει, τάζοντας άφθονο χρυσάφι σ' όποιον τον βρει και τον σκοτώσει.
Η Ηλέκτρα τα έβλεπε όλα αυτά, το ήξερε, γι' αυτό και ο δειλός Αίγισθος ήθελε να την εξοντώσει.
Η Κλυταιμνήστρα όμως δεν ήθελε να γίνει και παιδοκτόνος και περιοριζόταν σε απειλές:
Θα την έκλεινε σε μπουντρούμι ή θα την εξόριζε, αν δεν συμμορφωνόταν, όπως η αδελφή της, η Χρυσόθεμη.
Τελικά την αναγκάζει να παντρευτεί με κάποιον αγρότη, που τη σέβεται ως βασιλοπούλα, μέχρι που η Ηλέκτρα κάνει ουσιαστικό γάμο με τον Πυλάδη, μετά την εκδίκηση του Ορέστη.

Η Κλυταιμνήστρα με το τσεκούρι στα χέρια προσπαθεί να σκοτώσει τον Ορέστη, ενώ προσπαθεί να την εμποδίσει ο Ταλθύβιος.
Ερυθρόμορφος αττικός καλυκωτός κρατήρας του Ζωγράφου του Αίγισθου, περίπου 470 π.Χ

Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ του ΟΡΕΣΤΗ

Η Κλυταιμνήστρα και ο Αίγισθος δεν μπόρεσαν να ξεφύγουν από την εκδίκηση που φοβόταν.
Πράγματι ήρθε να τους ανταμώσει 7 χρόνια μετά το αμάρτημά τους και είχε ακριβώς το πρόσωπο αυτού που πάντα τους τρόμαζε και πάντα τον περίμεναν.
Ο Ορέστης επιστρέφει στο παλάτι του και, χωρίς κανένας πληρωμένος σωματοφύλακας να τον εμποδίσει, αποκαθιστά την τιμή στον οίκο των Ατρειδών.
Αυτός είναι, φίλοι μου, ο μύθος ανάμεσα σε πολλές άλλες εκδοχές που έχουν θέμα τους τα παιδιά του Αγαμέμνονα.
Όλοι οι μύθοι συγκλίνουν, αφαιρώντας τις λεπτομέρειες, στην αποτρόπαια δολοφονία του Αγαμέμνονα από την Κλυταιμνήστρα και στην αυτοδικία του Ορέστη...

Ο Ευριπίδης βάζει τον Ορέστη να δικαιολογεί «κοινωνικά» τη μητροκτονία, μια που αλλάζει η κοινωνική δομή και το δίκιο του «πατέρα» κυριαρχεί:

ΟΡΕΣΤΗΣ
«.Άμα οι γυναίκες
φτάσουν σε τόσο θράσος να σκοτώνουν
τους άντρες τους κι ύστερα στα παιδιά τους
να καταφεύγουν με γυμνά τα στήθη
για να τα συγκινήσουν, τότε θα’ναι
για κείνες ένα τίποτα να σφάζουν
τους άντρες μ’ όποια αιτία κι αν βρίσκουν.
Μα κάνοντας εγώ τη φριχτή πράξη,
καθώς την ονομάζεις, έχω βάλει
τέρμα στο νόμο αυτόν. Με δίκαιο μίσος
τη μάνα μου έσφαξα που’χει προδώσει
τον άντρα της φευγάτο απ’ το παλάτι,
τον πρώτο στρατηγό όλης της Ελλάδας,
κι ατίμασε την κλίνη του..........................»
(Ευριπίδη:Ορέστης ,εκδ. Κάκτος)

Η Κλυταιμνήστρα, η κόρη του Τυνδάρεω, περνά στη γνώση μας ως μια διάσημη μοιχός, κατά την υπόσχεση της Αφροδίτης, αλλά και ως ανδροκτόνος μιαρή.
Αυτή την εικόνα φρόντισε να τη φιλοτεχνήσει και η επική και η δραματική ποίηση με αριστουργήματα, που θέτουν ζητήματα υπαρξιακά, που απασχολούν τον άνθρωπο.
Το κράτος, η εξουσία και η δύναμη που αποκτά κάποιος απ' αυτά σπρώχνουν τον άνθρωπο στην παραβίαση ηθικών νόμων, προκειμένου να ελέγχει το περιβάλλον του.
Στην προσπάθεια να μετριάσει όμως το μέγεθος του κρίματος, ο πρόγονός μας βρίσκει έναν ωραίο τρόπο, να απαλλάσσεται από τη προσωπική ευθύνη.
Οι θεοί ορίζουν τις αποφάσεις του, από τη στιγμή που γεννιέται, όταν η Κλωθώ, η Λάχεσις και η Άτροπος ορίζει την ποιότητα και τη διάρκεια ζωής. 

Θάνατος Αίγισθου.
Αττικός ερυθρόμορφος καλυκωτός κρατήρας. Αποδίδεται στον Ζωγράφο της Δοκιμασίας. Ο Ορέστης ετοιμάζεται να ξαναχτυπήσει τον Αίγισθο, που ήδη αιμορραγεί και πέφτει προς τα πίσω. Δεξιά του Αίγισθου εικονίζεται η Ηλέκτρα, που τον ενθαρρύνει, ενώ αριστερά του Ορέστη, με διπλό πέλεκυ στο χέρι η Κλυταιμνήστρα ετοιμάζεται να επιτεθεί στο γιο της, ο οποίος τελικά θα τη δολοφονήσει. Βοστόνη, Μουσείο Καλών

Μετά μπλέκουν κι άλλους, π.χ, Δία, Αφροδίτη, όποιον τους εξυπηρετεί, για το κάθε παράπτωμα και συγχρόνως εφευρίσκουν και ελαφρυντικά για τους εαυτούς τους..
Έτσι μια χαρά, με τις θεοδικίες, βολεύουν τις περισσότερες από τις ευθύνες που τους βαραίνουν.
Απ' αυτή την άποψη και η Κλυταιμνήστρα ξοφλούσε γραμμάτια του Τυνδάρεω προς την Αφροδίτη, μετά, σαν πήρε τον Αγαμέμνονα, χρεώθηκε κι άλλα, των Ατρειδών, απογόνων του Τάνταλου, που δεν τα υπολόγιζε.
Έτσι διαμορφώθηκε η ζωή της, όπως εμείς τη μάθαμε από τους μύθους, τον Όμηρο, τη δραματική ποίηση, και προσπαθήσαμε να σας την περιγράψουμε.
Η ευθύνη των πράξεων είναι προσωπική, όταν ο πράττων, ως νοήμων, έχει επίγνωση της δράσης και των συνεπειών της.
Άλλη παράμετρος είναι η αστάθμητη Τύχη, που ανατρέπει τη ροή των πραγμάτων και τα μεταβάλλει απροσδόκητα...

ΠΗΓΗ: Ρ. Γκρέιβς «Ελληνικοί Μύθοι»

The Mythologists 

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ